ശ്രീമദ് ഭാഗവതം (മൂലം) / സപ്തമഃ സ്കന്ധഃ (സ്കന്ധം 7) / അദ്ധ്യായം 5

← സ്കന്ധം 7 : അദ്ധ്യായം 4

സ്കന്ധം 7 : അദ്ധ്യായം 6 →

ശ്രീമദ് ഭാഗവതം (മൂലം) / സപ്തമഃ സ്കന്ധഃ (സ്കന്ധം 7) / അദ്ധ്യായം 5

നാരദ ഉവാച

പൌരോഹിത്യായ ഭഗവാൻ വൃതഃ കാവ്യഃ കിലാസുരൈഃ ।
ഷണ്ഡാമർക്കൗ സുതൌ തസ്യ ദൈത്യരാജഗൃഹാന്തികേ ॥ 1 ॥

തൌ രാജ്ഞാ പ്രാപിതം ബാലം പ്രഹ്ളാദം നയകോവിദം ।
പാഠയാമാസതുഃ പാഠ്യാനന്യാംശ്ചാസുരബാലകാൻ ॥ 2 ॥

യത്തത്ര ഗുരുണാ പ്രോക്തം ശുശ്രുവേഽനുപപാഠ ച ।
ന സാധു മനസാ മേനേ സ്വപരാസദ്ഗ്രഹാശ്രയം ॥ 3 ॥

ഏകദാസുരരാട് പുത്രമങ്കമാരോപ്യ പാണ്ഡവ ।
പപ്രച്ഛ കഥ്യതാം വത്സ മന്യതേ സാധു യദ്ഭവാൻ ॥ 4 ॥

പ്രഹ്ളാദ ഉവാച

     തത്സാധു മന്യേഽസുരവര്യ ദേഹിനാം
          സദാ സമുദ്വിഗ്നധിയാമസദ്ഗ്രഹാത് ।
     ഹിത്വാത്മപാതം ഗൃഹമന്ധകൂപം
          വനം ഗതോ യദ്ധരിമാശ്രയേത ॥ 5 ॥

നാരദ ഉവാച

ശ്രുത്വാ പുത്രഗിരോ ദൈത്യഃ പരപക്ഷസമാഹിതാഃ ।
ജഹാസ ബുദ്ധിർബ്ബാലാനാം ഭിദ്യതേ പരബുദ്ധിഭിഃ ॥ 6 ॥

സമ്യഗ് വിധാര്യതാം ബാലോ ഗുരുഗേഹേ ദ്വിജാതിഭിഃ ।
വിഷ്ണുപക്ഷൈഃ പ്രതിച്ഛന്നൈർന്ന ഭിദ്യേതാസ്യ ധീർ യഥാ ॥ 7 ॥

ഗൃഹമാനീതമാഹൂയ പ്രഹ്ളാദം ദൈത്യയാജകാഃ ।
പ്രശസ്യ ശ്ലക്ഷ്ണയാ വാചാ സമപൃച്ഛന്ത സാമഭിഃ ॥ 8 ॥

വത്സ പ്രഹ്ളാദ ഭദ്രം തേ സത്യം കഥയ മാ മൃഷാ ।
ബാലാനതി കുതസ്തുഭ്യമേഷ ബുദ്ധിവിപര്യയഃ ॥ 9 ॥

ബുദ്ധിഭേദഃ പരകൃത ഉതാഹോ തേ സ്വതോഽഭവത് ।
ഭണ്യതാം ശ്രോതുകാമാനാം ഗുരൂണാം കുലനന്ദന ॥ 10 ॥

പ്രഹ്ളാദ ഉവാച

സ്വ: പരശ്ചേത്യസദ്ഗ്രാഹഃ പുംസാം യൻമായയാ കൃതഃ ।
വിമോഹിതധിയാം ദൃഷ്ടസ്തസ്മൈ ഭഗവതേ നമഃ ॥ 11 ॥

സ യദാനുവ്രതഃ പുംസാം പശുബുദ്ധിർവിഭിദ്യതേ ।
അന്യ ഏഷ തഥാന്യോഽഹമിതി ഭേദഗതാസതീ ॥ 12 ॥

     സ ഏഷ ആത്മാ സ്വപരേത്യബുദ്ധിഭിർ-
          ദുരത്യയാനുക്രമണോ നിരൂപ്യതേ ।
     മുഹ്യന്തി യദ്വർത്മനി വേദവാദിനോ
          ബ്രഹ്മാദയോ ഹ്യേഷ ഭിനത്തി മേ മതിം ॥ 13 ॥

യഥാ ഭ്രാമ്യത്യയോ ബ്രഹ്മൻ സ്വയമാകർഷസന്നിധൌ ।
തഥാ മേ ഭിദ്യതേ ചേതശ്ചക്രപാണേര്യദൃച്ഛയാ ॥ 14 ॥

നാരദ ഉവാച

ഏതാവദ്ബ്രാഹ്മണായോക്ത്വാ വിരരാമ മഹാമതിഃ ।
തം നിർഭർത്സ്യാഥ കുപിതഃ സുദീനോ രാജസേവകഃ ॥ 15 ॥

ആനീയതാമരേ വേത്രമസ്മാകമയശസ്കരഃ ।
കുലാംഗാരസ്യ ദുർബ്ബുദ്ധേശ്ചതുർത്ഥോഽസ്യോദിതോ ദമഃ ॥ 16 ॥

ദൈതേയചന്ദനവനേ ജാതോഽയം കണ്ടകദ്രുമഃ ।
യൻമൂലോൻമൂലപരശോർവ്വിഷ്ണോർന്നാളായിതോഽർഭകഃ ॥ 17 ॥

ഇതി തം വിവിധോപായൈർഭീഷയംസ്തർജ്ജനാദിഭിഃ ।
പ്രഹ്ളാദം ഗ്രാഹയാമാസ ത്രിവർഗ്ഗസ്യോപപാദനം ॥ 18 ॥

തത ഏനം ഗുരുർജ്ഞാത്വാ ജ്ഞാതജ്ഞേയചതുഷ്ടയം ।
ദൈത്യേന്ദ്രം ദർശയാമാസ മാതൃമൃഷ്ടമലങ്കൃതം ॥ 19 ॥

പാദയോഃ പതിതം ബാലം പ്രതിനന്ദ്യാശിഷാസുരഃ ।
പരിഷ്വജ്യ ചിരം ദോർഭ്യാം പരമാമാപ നിർവൃതിം ॥ 20 ॥

ആരോപ്യാങ്കമവഘ്രായ മൂർദ്ധന്യശ്രുകലാംബുഭിഃ ।
ആസിഞ്ചൻ വികസദ്വക്ത്രമിദമാഹ യുധിഷ്ഠിര ॥ 21 ॥

ഹിരണ്യകശിപുരുവാച

പ്രഹ്ളാദാനൂച്യതാം താത സ്വധീതം കിഞ്ചിദുത്തമം ।
കാലേനൈതാവതായുഷ്മൻ യദശിക്ഷദ്ഗുരോർഭവാൻ ॥ 22 ॥

പ്രഹ്ളാദ ഉവാച

ശ്രവണം കീർത്തനം വിഷ്ണോഃ സ്മരണം പാദസേവനം ।
അർച്ചനം വന്ദനം ദാസ്യം സഖ്യമാത്മനിവേദനം ॥ 23 ॥

ഇതി പുംസാർപിതാ വിഷ്ണൌ ഭക്തിശ്ചേന്നവലക്ഷണാ ।
ക്രിയേത ഭഗവത്യദ്ധാ തൻമന്യേഽധീതമുത്തമം ॥ 24 ॥

നിശമ്യൈതത് സുതവചോ ഹിരണ്യകശിപുസ്തദാ ।
ഗുരുപുത്രമുവാചേദം രുഷാ പ്രസ്ഫുരിതാധരഃ ॥ 25 ॥

ബ്രഹ്മബന്ധോ കിമേതത്തേ വിപക്ഷം ശ്രയതാസതാ ।
അസാരം ഗ്രാഹിതോ ബാലോ മാമനാദൃത്യ ദുർമ്മതേ ॥ 26 ॥

സന്തി ഹ്യസാധവോ ലോകേ ദുർമ്മൈത്രാശ്‌ഛദ്‌മവേഷിണഃ ।
തേഷാമുദേത്യഘം കാലേ രോഗഃ പാതകിനാമിവ ॥ 27 ॥

ഗുരുപുത്ര ഉവാച

     ന മത്പ്രണീതം ന പരപ്രണീതം
          സുതോ വദത്യേഷ തവേന്ദ്രശത്രോ ।
     നൈസർഗ്ഗികീയം മതിരസ്യ രാജൻ
          നിയച്ഛ മന്യും കദദാഃ സ്മ മാ നഃ ॥ 28 ॥

നാരദ ഉവാച

ഗുരുണൈവം പ്രതിപ്രോക്തോ ഭൂയ ആഹാസുരഃ സുതം ।
ന ചേദ്ഗുരുമുഖീയം തേ കുതോഽഭദ്രാസതീ മതിഃ ॥ 29 ॥

പ്രഹ്ളാദ ഉവാച

     മതിർന്ന കൃഷ്ണേ പരതഃ സ്വതോ വാ
          മിഥോഽഭിപദ്യേത ഗൃഹവ്രതാനാം ।
     അദാന്തഗോഭിർവ്വിശതാം തമിസ്രം
          പുനഃ പുനശ്ചർവ്വിതചർവ്വണാനാം ॥ 30 ॥

     ന തേ വിദുഃ സ്വാർത്ഥഗതിം ഹി വിഷ്ണും
          ദുരാശയാ യേ ബഹിരർത്ഥമാനിനഃ ।
     അന്ധാ യഥാന്ധൈരുപനീയമാനാ
          വാചീശതന്ത്യാമുരുദാമ്നി ബദ്ധാഃ ॥ 31 ॥

     നൈഷാം മതിസ്താവദുരുക്രമാങ്ഘ്രിം
          സ്പൃശത്യനർത്ഥാപഗമോ യദർത്ഥഃ ।
     മഹീയസാം പാദരജോഽഭിഷേകം
          നിഷ്കിഞ്ചനാനാം ന വൃണീത യാവത് ॥ 32 ॥

ഇത്യുക്ത്വോപരതം പുത്രം ഹിരണ്യകശിപൂ രുഷാ ।
അന്ധീകൃതാത്മാ സ്വോത്സംഗാന്നിരസ്യത മഹീതലേ ॥ 33 ॥

ആഹാമർഷരുഷാവിഷ്ടഃ കഷായീഭൂതലോചനഃ ।
വധ്യതാമാശ്വയം വധ്യോ നിഃസാരയത നൈരൃതാഃ ॥ 34 ॥

അയം മേ ഭ്രാതൃഹാ സോഽയം ഹിത്വാ സ്വാൻ സുഹൃദോഽധമഃ ।
പിതൃവ്യഹന്തുര്യഃ പാദൌ വിഷ്ണോർദ്ദാസവദർച്ചതി ॥ 35 ॥

വിഷ്ണോർവ്വാ സാധ്വസൌ കിം നു കരിഷ്യത്യസമഞ്ജസഃ ।
സൌഹൃദം ദുസ്ത്യജം പിത്രോരഹാദ്യഃ പഞ്ചഹായനഃ ॥ 36 ॥

     പരോഽപ്യപത്യം ഹിതകൃദ്യഥൌഷധം
          സ്വദേഹജോഽപ്യാമയവത് സുതോഽഹിതഃ ।
     ഛിന്ദ്യാത് തദംഗം യദുതാത്മനോഽഹിതം
          ശേഷം സുഖം ജീവതി യദ്വിവർജ്ജനാത് ॥ 37 ॥

സർവ്വൈരുപായൈർഹന്തവ്യഃ സംഭോജശയനാസനൈഃ ।
സുഹൃല്ലിംഗധരഃ ശത്രുർമ്മുനേർദ്ദുഷ്ടമിവേന്ദ്രിയം ॥ 38 ॥

നൈരൃതാസ്തേ സമാദിഷ്ടാ ഭർത്രാ വൈ ശൂലപാണയഃ ।
തിഗ്മദംഷ്ട്രകരാളാസ്യാസ്താംരശ്മശ്രുശിരോരുഹാഃ ॥ 39 ॥

നദന്തോ ഭൈരവാന്നാദാൻ ഛിന്ധി ഭിന്ധീതി വാദിനഃ ।
ആസീനം ചാഹനൻ ശൂലൈഃ പ്രഹ്ളാദം സർവ്വമർമ്മസു ॥ 40 ॥

പരേ ബ്രഹ്മണ്യനിർദ്ദേശ്യേ ഭഗവത്യഖിലാത്മനി ।
യുക്താത്മന്യഫലാ ആസന്നപുണ്യസ്യേവ സത്ക്രിയാഃ ॥ 41 ॥

പ്രയാസേഽപഹതേ തസ്മിൻ ദൈത്യേന്ദ്രഃ പരിശങ്കിതഃ ।
ചകാര തദ്വധോപായാൻ നിർബന്ധേന യുധിഷ്ഠിര ॥ 42 ॥

ദിഗ്ഗജൈർദ്ദന്ദശൂകൈശ്ച അഭിചാരാവപാതനൈഃ ।
മായാഭിഃ സന്നിരോധൈശ്ച ഗരദാനൈരഭോജനൈഃ ॥ 43 ॥

ഹിമവായ്വഗ്നിസലിലൈഃ പർവ്വതാക്രമണൈരപി ।
ന ശശാക യദാ ഹന്തുമപാപമസുരഃ സുതം ।
ചിന്താം ദീർഘതമാം പ്രാപ്തസ്തത്കർത്തും നാഭ്യപദ്യത ॥ 44 ॥

ഏഷ മേ ബഹ്വസാധൂക്തോ വധോപായാശ്ച നിർമ്മിതാഃ ।
തൈസ്തൈർദ്രോഹൈരസദ്ധർമ്മൈർമ്മുക്തഃ സ്വേനൈവ തേജസാ ॥ 45 ॥

വർത്തമാനോഽവിദൂരേ വൈ ബാലോഽപ്യജഡധീരയം ।
ന വിസ്മരതി മേഽനാര്യം ശുനഃശേപ ഇവ പ്രഭുഃ ॥ 46 ॥

അപ്രമേയാനുഭാവോഽയമകുതശ്ചിദ്ഭയോഽമരഃ ।
നൂനമേതദ്വിരോധേന മൃത്യുർമ്മേ ഭവിതാ ന വാ ॥ 47 ॥

ഇതി തച്ചിന്തയാ കിഞ്ചിന്മ്‌ളാനശ്രിയമധോമുഖം ।
ശണ്ഡാമർക്കാവൌശനസൌ വിവിക്ത ഇതി ഹോചതുഃ ॥ 48 ॥

     ജിതം ത്വയൈകേന ജഗത്ത്രയം ഭ്രുവോർ-
          വിജൃംഭണത്രസ്തസമസ്തധിഷ്ണ്യപം ।
     ന തസ്യ ചിന്ത്യം തവ നാഥ ചക്ഷ്മഹേ
          ന വൈ ശിശൂനാം ഗുണദോഷയോഃ പദം ॥ 49 ॥

     ഇമം തു പാശൈർവ്വരുണസ്യ ബദ്ധ്വാ
          നിധേഹി ഭീതോ ന പലായതേ യഥാ ।
     ബുദ്ധിശ്ച പുംസോ വയസാര്യസേവയാ
          യാവദ്ഗുരുർഭാർഗ്ഗവ ആഗമിഷ്യതി ॥ 50 ॥

തഥേതി ഗുരുപുത്രോക്തമനുജ്ഞായേദമബ്രവീത് ।
ധർമ്മാ ഹ്യസ്യോപദേഷ്ടവ്യാ രാജ്ഞാം യോ ഗൃഹമേധിനാം ॥ 51 ॥

ധർമ്മമർത്ഥം ച കാമം ച നിതരാം ചാനുപൂർവ്വശഃ ।
പ്രഹ്ളാദായോചതൂ രാജൻ പ്രശ്രിതാവനതായ ച ॥ 52 ॥

യഥാ ത്രിവർഗ്ഗം ഗുരുഭിരാത്മനേ ഉപശിക്ഷിതം ।
ന സാധു മേനേ തച്ഛിക്ഷാം ദ്വന്ദ്വാരാമോപവർണ്ണിതാം ॥ 53 ॥

യദാചാര്യഃ പരാവൃത്തോ ഗൃഹമേധീയകർമ്മസു ।
വയസ്യൈർബ്ബാലകൈസ്തത്ര സോപഹൂതഃ കൃതക്ഷണൈഃ ॥ 54 ॥

അഥ താൻ ശ്ലക്ഷ്ണയാ വാചാ പ്രത്യാഹൂയ മഹാബുധഃ ।
ഉവാച വിദ്വാംസ്തന്നിഷ്ഠാം കൃപയാ പ്രഹസന്നിവ ॥ 55 ॥

തേ തു തദ്ഗൌരവാത്സർവേ ത്യക്തക്രീഡാപരിച്ഛദാഃ ।
ബാലാ ന ദൂഷിതധിയോ ദ്വന്ദ്വാരാമേരിതേഹിതൈഃ ॥ 56 ॥

പര്യുപാസത രാജേന്ദ്ര തന്ന്യസ്തഹൃദയേക്ഷണാഃ ।
താനാഹ കരുണോ മൈത്രോ മഹാഭാഗവതോഽസുരഃ ॥ 57 ॥