ശ്രീമദ് ഭാഗവതം (മൂലം) / സപ്തമഃ സ്കന്ധഃ (സ്കന്ധം 7) / അദ്ധ്യായം 10

← സ്കന്ധം 7 : അദ്ധ്യായം 9

സ്കന്ധം 7 : അദ്ധ്യായം 11 →

ശ്രീമദ് ഭാഗവതം (മൂലം) / സപ്തമഃ സ്കന്ധഃ (സ്കന്ധം 7) / അദ്ധ്യായം 10

നാരദ ഉവാച

ഭക്തിയോഗസ്യ തത് സർവ്വമന്തരായതയാർഭകഃ ।
മന്യമാനോ ഹൃഷീകേശം സ്മയമാന ഉവാച ഹ ॥ 1 ॥

പ്രഹ്ളാദ ഉവാച

മാ മാം പ്രലോഭയോത്പത്ത്യാഽഽസക്തംകാമേഷു തൈർവ്വരൈഃ ।
തത്സംഗഭീതോ നിർവ്വിണ്ണോ മുമുക്ഷുസ്ത്വാമുപാശ്രിതഃ ॥ 2 ॥

ഭൃത്യലക്ഷണജിജ്ഞാസുർഭക്തം കാമേഷ്വചോദയത് ।
ഭവാൻ സംസാരബീജേഷു ഹൃദയഗ്രന്ഥിഷു പ്രഭോ ॥ 3 ॥

നാന്യഥാ തേഽഖിലഗുരോ ഘടേത കരുണാത്മനഃ ।
യസ്ത ആശിഷ ആശാസ്തേ ന സ ഭൃത്യഃ സ വൈ വണിക് ॥ 4 ॥

ആശാസാനോ ന വൈ ഭൃത്യഃ സ്വാമിന്യാശിഷ ആത്മനഃ ।
ന സ്വാമീ ഭൃത്യതഃ സ്വാമ്യമിച്ഛൻ യോ രാതി ചാശിഷഃ ॥ 5 ॥

അഹം ത്വകാമസ്ത്വദ്ഭക്തസ്ത്വം ച സ്വാമ്യനപാശ്രയഃ ।
നാന്യഥേഹാവയോരർത്ഥോ രാജസേവകയോരിവ ॥ 6 ॥

യദി രാസീശ മേ കാമാൻ വരാംസ്ത്വം വരദർഷഭ ।
കാമാനാം ഹൃദ്യസംരോഹം ഭവതസ്തു വൃണേ വരം ॥ 7 ॥

ഇന്ദ്രിയാണി മനഃ പ്രാണ ആത്മാ ധർമ്മോ ധൃതിർമ്മതിഃ ।
ഹ്രീഃ ശ്രീസ്തേജഃ സ്മൃതിഃ സത്യം യസ്യ നശ്യന്തി ജൻമനാ ॥ 8 ॥

വിമുഞ്ചതി യദാ കാമാൻ മാനവോ മനസി സ്ഥിതാൻ ।
തർഹ്യേവ പുണ്ഡരീകാക്ഷ ഭഗവത്ത്വായ കൽപതേ ॥ 9 ॥

ഓം നമോ ഭഗവതേ തുഭ്യം പുരുഷായ മഹാത്മനേ ।
ഹരയേഽദ്ഭുതസിംഹായ ബ്രഹ്മണേ പരമാത്മനേ ॥ 10 ॥

നൃസിംഹ ഉവാച

     നൈകാന്തിനോ മേ മയി ജാത്വിഹാശിഷ
          ആശാസതേഽമുത്ര ച യേ ഭവദ്വിധാഃ ।
     അഥാപി മന്വന്തരമേതദത്ര
          ദൈത്യേശ്വരാണാമനുഭുങ്ക്ഷ്വ ഭോഗാൻ ॥ 11 ॥

     കഥാ മദീയാ ജുഷമാണഃ പ്രിയാസ്ത്വ-
          മാവേശ്യ മാമാത്മനി സന്തമേകം ।
     സർവ്വേഷു ഭൂതേഷ്വധിയജ്ഞമീശം
          യജസ്വ യോഗേന ച കർമ്മ ഹിന്വൻ ॥ 12 ॥

     ഭോഗേന പുണ്യം കുശലേന പാപം
          കളേബരം കാലജവേന ഹിത്വാ ।
     കീർത്തിം വിശുദ്ധാം സുരലോകഗീതാം
          വിതായ മാമേഷ്യസി മുക്തബന്ധഃ ॥ 13 ॥

യ ഏതത്കീർത്തയേൻമഹ്യം ത്വയാ ഗീതമിദം നരഃ ।
ത്വാം ച മാം ച സ്മരൻ കാലേ കർമ്മബന്ധാത്പ്രമുച്യതേ ॥ 14 ॥

പ്രഹ്ളാദ ഉവാച

വരം വരയ ഏതത്തേ വരദേശാൻമഹേശ്വര ।
യദനിന്ദത്പിതാ മേ ത്വാമവിദ്വാംസ്തേജ ഐശ്വരം ॥ 15 ॥

വിദ്ധാമർഷാശയഃ സാക്ഷാത് സർവലോകഗുരും പ്രഭും ।
ഭ്രാതൃഹേതി മൃഷാദൃഷ്ടിസ്ത്വദ്ഭക്തേ മയി ചാഘവാൻ ॥ 16 ॥

തസ്മാത്പിതാ മേ പൂയേത ദുരന്താദ്ദുസ്തരാദഘാത് ।
പൂതസ്തേഽപാംഗസംദൃഷ്ടസ്തദാ കൃപണവത്സല ॥ 17 ॥

ശ്രീഭഗവാനുവാച

ത്രിഃസപ്തഭിഃ പിതാ പൂതഃ പിതൃഭിഃ സഹ തേഽനഘ ।
യത് സാധോഽസ്യ ഗൃഹേ ജാതോ ഭവാൻ വൈ കുലപാവനഃ ॥ 18 ॥

യത്ര യത്ര ച മദ്ഭക്താഃ പ്രശാന്താഃ സമദർശിനഃ ।
സാധവഃ സമുദാചാരാസ്തേ പൂയന്ത്യപി കീകടാഃ ॥ 19 ॥

സർവ്വാത്മനാ ന ഹിംസന്തി ഭൂതഗ്രാമേഷു കിഞ്ചന ।
ഉച്ചാവചേഷു ദൈത്യേന്ദ്ര മദ്ഭാവേന ഗതസ്പൃഹാഃ ॥ 20 ॥

ഭവന്തി പുരുഷാ ലോകേ മദ്ഭക്താസ്ത്വാമനുവ്രതാഃ ।
ഭവാൻ മേ ഖലു ഭക്താനാം സർവ്വേഷാം പ്രതിരൂപധൃക് ॥ 21 ॥

കുരു ത്വം പ്രേതകൃത്യാനി പിതുഃ പൂതസ്യ സർവ്വശഃ ।
മദംഗസ്പർശനേനാംഗ ലോകാൻ യാസ്യതി സുപ്രജാഃ ॥ 22 ॥

പിത്ര്യം ച സ്ഥാനമാതിഷ്ഠ യഥോക്തം ബ്രഹ്മവാദിഭിഃ ।
മയ്യാവേശ്യ മനസ്താത കുരു കർമ്മാണി മത്പരഃ ॥ 23 ॥

നാരദ ഉവാച

പ്രഹ്ളാദോഽപി തഥാ ചക്രേ പിതുർ യത്സാമ്പരായികം ।
യഥാഽഽഹ ഭഗവാൻ രാജന്നഭിഷിക്തോ ദ്വിജോത്തമൈഃ ॥ 24 ॥

പ്രസാദസുമുഖം ദൃഷ്ട്വാ ബ്രഹ്മാ നരഹരിം ഹരിം ।
സ്തുത്വാ വാഗ്ഭിഃ പവിത്രാഭിഃ പ്രാഹ ദേവാദിഭിർവൃതഃ ॥ 25 ॥

ബ്രഹ്മോവാച

ദേവദേവാഖിലാധ്യക്ഷ ഭൂതഭാവന പൂർവ്വജ ।
ദിഷ്ട്യാ തേ നിഹതഃ പാപോ ലോകസന്താപനോഽസുരഃ ॥ 26 ॥

യോഽസൌ ലബ്ധവരോ മത്തോ ന വധ്യോ മമ സൃഷ്ടിഭിഃ ।
തപോയോഗബലോന്നദ്ധഃ സമസ്തനിഗമാനഹൻ ॥ 27 ॥

ദിഷ്ട്യാസ്യ തനയഃ സാധുർമ്മഹാഭാഗവതോഽർഭകഃ ।
ത്വയാ വിമോചിതോ മൃത്യോർദ്ദിഷ്ട്യാ ത്വാം സമിതോഽധുനാ ॥ 28 ॥

ഏതദ് വപുസ്തേ ഭഗവൻ ധ്യായതഃ പ്രയതാത്മനഃ ।
സർവ്വതോ ഗോപ്തൃ സന്ത്രാസാൻമൃത്യോരപി ജിഘാംസതഃ ॥ 29 ॥

നൃസിംഹ ഉവാച

മൈവം വരോഽസുരാണാം തേ പ്രദേയഃ പദ്മസംഭവ ।
വരഃ ക്രൂരനിസർഗ്ഗാണാമഹീനാമമൃതം യഥാ ॥ 30 ॥

നാരദ ഉവാച

ഇത്യുക്ത്വാ ഭഗവാൻ രാജംസ്തത്രൈവാന്തർദ്ദധേ ഹരിഃ ।
അദൃശ്യഃ സർവ്വഭൂതാനാം പൂജിതഃ പരമേഷ്ഠിനാ ॥ 31 ॥

തതഃ സമ്പൂജ്യ ശിരസാ വവന്ദേ പരമേഷ്ഠിനം ।
ഭവം പ്രജാപതീൻ ദേവാൻ പ്രഹ്ളാദോ ഭഗവത്കലാഃ ॥ 32 ॥

തതഃ കാവ്യാദിഭിഃ സാർധം മുനിഭിഃ കമലാസനഃ ।
ദൈത്യാനാം ദാനവാനാം ച പ്രഹ്ളാദമകരോത്പതിം ॥ 33 ॥

പ്രതിനന്ദ്യ തതോ ദേവാഃ പ്രയുജ്യ പരമാശിഷഃ ।
സ്വധാമാനി യയൂ രാജൻ ബ്രഹ്മാദ്യാഃ പ്രതിപൂജിതാഃ ॥ 34 ॥

ഏവം തൌ പാർഷദൌ വിഷ്ണോഃ പുത്രത്വം പ്രാപിതൌ ദിതേഃ ।
ഹൃദി സ്ഥിതേന ഹരിണാ വൈരഭാവേന തൌ ഹതൌ ॥ 35 ॥

പുനശ്ച വിപ്രശാപേന രാക്ഷസൌ തൌ ബഭൂവതുഃ ।
കുംഭകർണ്ണദശഗ്രീവൌ ഹതൌ തൌ രാമവിക്രമൈഃ ॥ 36 ॥

ശയാനൌ യുധി നിർഭിന്നഹൃദയൌ രാമസായകൈഃ ।
തച്ചിത്തൌ ജഹതുർദ്ദേഹം യഥാ പ്രാക്തനജൻമനി ॥ 37 ॥

താവിഹാഥ പുനർജ്ജാതൌ ശിശുപാലകരൂഷജൌ ।
ഹരൌ വൈരാനുബന്ധേന പശ്യതസ്തേ സമീയതുഃ ॥ 38 ॥

ഏനഃ പൂർവ്വകൃതം യത്തദ് രാജാനഃ കൃഷ്ണവൈരിണഃ ।
ജഹുസ്ത്വന്തേ തദാത്മാനഃ കീടഃ പേശസ്കൃതോ യഥാ ॥ 39 ॥

യഥാ യഥാ ഭഗവതോ ഭക്ത്യാ പരമയാഭിദാ ।
നൃപാശ്ചൈദ്യാദയഃ സാത്മ്യം ഹരേസ്തച്ചിന്തയാ യയുഃ ॥ 40 ॥

ആഖ്യാതം സർവ്വമേതത്തേ യൻമാം ത്വം പരിപൃഷ്ടവാൻ ।
ദമഘോഷസുതാദീനാം ഹരേഃ സാത്മ്യമപി ദ്വിഷാം ॥ 41 ॥

ഏഷാ ബ്രഹ്മണ്യദേവസ്യ കൃഷ്ണസ്യ ച മഹാത്മനഃ ।
അവതാരകഥാ പുണ്യാ വധോ യത്രാദിദൈത്യയോഃ ॥ 42 ॥

പ്രഹ്ളാദസ്യാനുചരിതം മഹാഭാഗവതസ്യ ച ।
ഭക്തിർജ്ഞാനം വിരക്തിശ്ച യാഥാത്മ്യം ചാസ്യ വൈ ഹരേഃ ॥ 43 ॥

സർഗ്ഗസ്ഥിത്യപ്യയേശസ്യ ഗുണകർമ്മാനുവർണ്ണനം ।
പരാവരേഷാം സ്ഥാനാനാം കാലേന വ്യത്യയോ മഹാൻ ॥ 44 ॥

ധർമ്മോ ഭാഗവതാനാം ച ഭഗവാൻ യേന ഗമ്യതേ ।
ആഖ്യാനേഽസ്മിൻ സമാമ്നാതമാധ്യാത്മികമശേഷതഃ ॥ 45 ॥

യ ഏതത്പുണ്യമാഖ്യാനം വിഷ്ണോർവ്വീര്യോപബൃംഹിതം ।
കീർത്തയേച്ഛ്രദ്ധയാ ശ്രുത്വാ കർമ്മപാശൈർവ്വിമുച്യതേ ॥ 46 ॥

     ഏതദ്യ ആദിപുരുഷസ്യ മൃഗേന്ദ്രലീലാം
          ദൈത്യേന്ദ്രയൂഥപവധം പ്രയതഃ പഠേത ।
     ദൈത്യാത്മജസ്യ ച സതാം പ്രവരസ്യ പുണ്യം
          ശ്രുത്വാനുഭാവമകുതോഭയമേതി ലോകം ॥ 47 ॥

     യൂയം നൃലോകേ ബത ഭൂരിഭാഗാ
          ലോകം പുനാനാ മുനയോഽഭിയന്തി ।
     യേഷാം ഗൃഹാനാവസതീതി സാക്ഷാദ്-
          ഗൂഢം പരം ബ്രഹ്മ മനുഷ്യലിംഗം ॥ 48 ॥

     സ വാ അയം ബ്രഹ്മ മഹദ്വിമൃഗ്യ-
          കൈവല്യനിർവ്വാണസുഖാനുഭൂതിഃ ।
     പ്രിയഃ സുഹൃദ്വഃ ഖലു മാതുലേയ
          ആത്മാർഹണീയോ വിധികൃദ്ഗുരുശ്ച ॥ 49 ॥

     ന യസ്യ സാക്ഷാദ്ഭവപദ്മജാദിഭീ
          രൂപം ധിയാ വസ്തുതയോപവർണ്ണിതം ।
     മൌനേന ഭക്ത്യോപശമേന പൂജിതഃ
          പ്രസീദതാമേഷ സ സാത്വതാം പതിഃ ॥ 50 ॥

സ ഏഷ ഭഗവാൻ രാജൻ വ്യതനോദ് വിഹതം യശഃ ।
പുരാ രുദ്രസ്യ ദേവസ്യ മയേനാനന്തമായിനാ ॥ 51 ॥

രാജോവാച

കസ്മിൻ കർമ്മാണി ദേവസ്യ മയോഽഹൻ ജഗദീശിതുഃ ।
യഥാ ചോപചിതാ കീർത്തിഃ കൃഷ്ണേനാനേന കഥ്യതാം ॥ 52 ॥

നാരദ ഉവാച

നിർജ്ജിതാ അസുരാ ദേവൈർ യുധ്യനേനോപബൃംഹിതൈഃ ।
മായിനാം പരമാചാര്യം മയം ശരണമായയുഃ ॥ 53 ॥

സ നിർമ്മായ പുരസ്തിസ്രോ ഹൈമീരൌപ്യായസീർവ്വിഭുഃ ।
ദുർല്ലക്ഷ്യാപായസംയോഗാ ദുർവ്വിതർക്ക്യപരിച്ഛദാഃ ॥ 54 ॥

താഭിസ്തേഽസുരസേനാന്യോ ലോകാംസ്ത്രീൻ സേശ്വരാൻ നൃപ ।
സ്മരന്തോ നാശയാംചക്രുഃ പൂർവ്വവൈരമലക്ഷിതാഃ ॥ 55 ॥

തതസ്തേ സേശ്വരാ ലോകാ ഉപാസാദ്യേശ്വരം വിഭോ ।
ത്രാഹി നസ്താവകാൻ ദേവ വിനഷ്ടാംസ്ത്രിപുരാലയൈഃ ॥ 56 ॥

അഥാനുഗൃഹ്യ ഭഗവാൻ മാ ഭൈഷ്ടേതി സുരാൻ വിഭുഃ ।
ശരം ധനുഷി സന്ധായ പുരേഷ്വസ്ത്രം വ്യമുഞ്ചത ॥ 57 ॥

തതോഽഗ്നിവർണ്ണാ ഇഷവ ഉത്പേതുഃ സൂര്യമണ്ഡലാത് ।
യഥാ മയൂഖസന്ദോഹാ നാദൃശ്യന്ത പുരോ യതഃ ॥ 58 ॥

തൈഃ സ്പൃഷ്ടാ വ്യസവഃ സർവ്വേ നിപേതുഃ സ്മ പുരൌകസഃ ।
താനാനീയ മഹായോഗീ മയഃ കൂപരസേഽക്ഷിപത് ॥ 59 ॥

സിദ്ധാമൃതരസസ്പൃഷ്ടാ വജ്രസാരാ മഹൌജസഃ ।
ഉത്തസ്ഥുർമ്മേഘദലനാ വൈദ്യുതാ ഇവ വഹ്നയഃ ॥ 60 ॥

വിലോക്യ ഭഗ്നസങ്കൽപം വിമനസ്കം വൃഷധ്വജം ।
തദായം ഭഗവാൻ വിഷ്ണുസ്തത്രോപായമകൽപയത് ॥ 61 ॥

വത്സ ആസീത്തദാ ബ്രഹ്മാ സ്വയം വിഷ്ണുരയം ഹി ഗൌഃ ।
പ്രവിശ്യ ത്രിപുരം കാലേ രസകൂപാമൃതം പപൌ ॥ 62 ॥

തേഽസുരാ ഹ്യപി പശ്യന്തോ ന ന്യഷേധൻ വിമോഹിതാഃ ।
തദ്വിജ്ഞായ മഹായോഗീ രസപാലാനിദം ജഗൌ ॥ 63 ॥

സ്വയം വിശോകഃ ശോകാർത്താൻ സ്മരൻ ദൈവഗതിം ച താം ।
ദേവോഽസുരോ നരോഽന്യോ വാ നേശ്വരോഽസ്തീഹ കശ്ചന ॥ 64 ॥

ആത്മനോഽന്യസ്യ വാ ദിഷ്ടം ദൈവേനാപോഹിതും ദ്വയോഃ ।
അഥാസൌ ശക്തിഭിഃ സ്വാഭിഃ ശംഭോഃ പ്രാധനികം വ്യധാത് ॥ 65 ॥

ധർമ്മജ്ഞാനവിരക്ത്യൃദ്ധിതപോവിദ്യാക്രിയാദിഭിഃ ।
രഥം സൂതം ധ്വജം വാഹാൻ ധനുർവ്വർമ്മശരാദി യത് ॥ 66 ॥

സന്നദ്ധോ രഥമാസ്ഥായ ശരം ധനുരുപാദദേ ।
ശരം ധനുഷി സന്ധായ മുഹൂർത്തേഽഭിജിതീശ്വരഃ ॥ 67 ॥

ദദാഹ തേന ദുർഭേദ്യാ ഹരോഽഥ ത്രിപുരോ നൃപ ।
ദിവി ദുന്ദുഭയോ നേദുർവ്വിമാനശതസങ്കുലാഃ ॥ 68 ॥

ദേവർഷിപിതൃസിദ്ധേശാ ജയേതി കുസുമോത്കരൈഃ ।
അവാകിരൻ ജഗുർഹൃഷ്ടാ നനൃതുശ്ചാപ്സരോഗണാഃ ॥ 69 ॥

ഏവം ദഗ്ദ്ധ്വാ പുരസ്തിസ്രോ ഭഗവാൻ പുരഹാ നൃപ ।
ബ്രഹ്മാദിഭിഃ സ്തൂയമാനഃ സ്വധാമ പ്രത്യപദ്യത ॥ 70 ॥

     ഏവം വിധാന്യസ്യ ഹരേഃ സ്വമായയാ
          വിഡംബമാനസ്യ നൃലോകമാത്മനഃ ।
     വീര്യാണി ഗീതാന്യൃഷിഭിർജ്ജഗദ്ഗുരോർ-
          ല്ലോകാൻ പുനാനാന്യപരം വദാമി കിം ॥ 71 ॥