ശ്രീമദ് ഭാഗവതം (മൂലം) / സപ്തമഃ സ്കന്ധഃ (സ്കന്ധം 7) / അദ്ധ്യായം 11

← സ്കന്ധം 7 : അദ്ധ്യായം 10

സ്കന്ധം 7 : അദ്ധ്യായം 12 →

ശ്രീമദ് ഭാഗവതം (മൂലം) / സപ്തമഃ സ്കന്ധഃ (സ്കന്ധം 7) / അദ്ധ്യായം 11

ശ്രീശുക ഉവാച

     ശ്രുത്വേഹിതം സാധുസഭാസഭാജിതം
          മഹത്തമാഗ്രണ്യ ഉരുക്രമാത്മനഃ ।
     യുധിഷ്ഠിരോ ദൈത്യപതേർമ്മുദാ യുതഃ
          പപ്രച്ഛ ഭൂയസ്തനയം സ്വയംഭുവഃ ॥ 1 ॥

യുധിഷ്ഠിര ഉവാച

ഭഗവൻ ശ്രോതുമിച്ഛാമി നൃണാം ധർമ്മം സനാതനം ।
വർണ്ണാശ്രമാചാരയുതം യത്പുമാൻ വിന്ദതേ പരം ॥ 2 ॥

ഭവാൻ പ്രജാപതേഃ സാക്ഷാദാത്മജഃ പരമേഷ്ഠിനഃ ।
സുതാനാം സമ്മതോ ബ്രഹ്മംസ്തപോയോഗസമാധിഭിഃ ॥ 3 ॥

നാരായണപരാ വിപ്രാ ധർമ്മ ഗുഹ്യം പരം വിദുഃ ।
കരുണാഃ സാധവഃ ശാന്താസ്ത്വദ്വിധാ ന തഥാപരേ ॥ 4 ॥

നാരദ ഉവാച

നത്വാ ഭഗവതേഽജായ ലോകാനാം ധർമ്മഹേതവേ ।
വക്ഷ്യേ സനാതനം ധർമ്മം നാരായണമുഖാച്ഛ്രുതം ॥ 5 ॥

യോഽവതീര്യാത്മനോഽമ്ശേന ദാക്ഷായണ്യാം തു ധർമ്മതഃ ।
ലോകാനാം സ്വസ്തയേഽധ്യാസ്തേ തപോ ബദരികാശ്രമേ ॥ 6 ॥

ധർമ്മമൂലം ഹി ഭഗവാൻ സർവ്വവേദമയോ ഹരിഃ ।
സ്മൃതം ച തദ്വിദാം രാജൻ യേന ചാത്മാ പ്രസീദതി ॥ 7 ॥

സത്യം ദയാ തപഃ ശൌചം തിതിക്ഷേക്ഷാ ശമോ ദമഃ ।
അഹിംസാ ബ്രഹ്മചര്യം ച ത്യാഗഃ സ്വാധ്യായ ആർജ്ജവം ॥ 8 ॥

സന്തോഷഃ സമദൃക്സേവാ ഗ്രാമ്യേഹോപരമഃ ശനൈഃ ।
നൃണാം വിപര്യയേഹേക്ഷാ മൌനമാത്മവിമർശനം ॥ 9 ॥

അന്നാദ്യാദേഃ സംവിഭാഗോ ഭൂതേഭ്യശ്ച യഥാർഹതഃ ।
തേഷ്വാത്മദേവതാബുദ്ധിഃ സുതരാം നൃഷു പാണ്ഡവ ॥ 10 ॥

ശ്രവണം കീർത്തനം ചാസ്യ സ്മരണം മഹതാം ഗതേഃ ।
സേവേജ്യാവനതിർദ്ദാസ്യം സഖ്യമാത്മസമർപ്പണം ॥ 11 ॥

നൃണാമയം പരോ ധർമ്മഃ സർവ്വേഷാം സമുദാഹൃതഃ ।
ത്രിംശല്ലക്ഷണവാൻ രാജൻ സർവ്വാത്മാ യേന തുഷ്യതി ॥ 12 ॥

സംസ്കാരാ യദവിച്ഛിന്നാഃ സ ദ്വിജോഽജോ ജഗാദ യം ।
ഇജ്യാധ്യയനദാനാനി വിഹിതാനി ദ്വിജൻമനാം ।
ജൻമകർമ്മാവദാതാനാം ക്രിയാശ്ചാശ്രമചോദിതാഃ ॥ 13 ॥

വിപ്രസ്യാധ്യയനാദീനി ഷഡന്യസ്യാപ്രതിഗ്രഹഃ ।
രാജ്ഞോ വൃത്തിഃ പ്രജാഗോപ്തുരവിപ്രാദ്വാ കരാദിഭിഃ ॥ 14 ॥

വൈശ്യസ്തു വാർത്താവൃത്തിശ്ച നിത്യം ബ്രഹ്മകുലാനുഗഃ ।
ശൂദ്രസ്യ ദ്വിജശുശ്രൂഷാ വൃത്തിശ്ച സ്വാമിനോ ഭവേത് ॥ 15 ॥

വാർത്താ വിചിത്രാ ശാലീനയായാവരശിലോഞ്ഛനം ।
വിപ്രവൃത്തിശ്ചതുർധേയം ശ്രേയസീ ചോത്തരോത്തരാ ॥ 16 ॥

ജഘന്യോ നോത്തമാം വൃത്തിമനാപദി ഭജേന്നരഃ ।
ഋതേ രാജന്യമാപത്സു സർവ്വേഷാമപി സർവ്വശഃ ॥ 17 ॥

ഋതാമൃതാഭ്യാം ജീവേത മൃതേന പ്രമൃതേന വാ ।
സത്യാനൃതാഭ്യാം ജീവേത ന ശ്വവൃത്ത്യാ കഥഞ്ചന ॥ 18 ॥

ഋതമുഞ്ഛശിലം പ്രോക്തമമൃതം യദയാചിതം ।
മൃതം തു നിത്യയാച്ഞാ സ്യാത്പ്രമൃതം കർഷണം സ്മൃതം ॥ 19 ॥

സത്യാനൃതം ച വാണിജ്യം ശ്വവൃത്തിർന്നീചസേവനം ।
വർജ്ജയേത്താം സദാ വിപ്രോ രാജന്യശ്ച ജുഗുപ്സിതാം ।
സർവ്വവേദമയോ വിപ്രഃ സർവ്വദേവമയോ നൃപഃ ॥ 20 ॥

ശമോ ദമസ്തപഃ ശൌചം സന്തോഷഃ ക്ഷാന്തിരാർജ്ജവം ।
ജ്ഞാനം ദയാച്യുതാത്മത്വം സത്യം ച ബ്രഹ്മലക്ഷണം ॥ 21 ॥

ശൌര്യം വീര്യം ധൃതിസ്തേജസ്ത്യാഗ ആത്മജയഃ ക്ഷമാ ।
ബ്രഹ്മണ്യതാ പ്രസാദശ്ച രക്ഷാ ച ക്ഷത്രലക്ഷണം ॥ 22 ॥

ദേവഗുർവ്വച്യുതേ ഭക്തിസ്ത്രിവർഗ്ഗപരിപോഷണം ।
ആസ്തിക്യമുദ്യമോ നിത്യം നൈപുണ്യം വൈശ്യലക്ഷണം ॥ 23 ॥

ശൂദ്രസ്യ സന്നതിഃ ശൌചം സേവാ സ്വാമിന്യമായയാ ।
അമന്ത്രയജ്ഞോ ഹ്യസ്തേയം സത്യം ഗോവിപ്രരക്ഷണം ॥ 24 ॥

സ്ത്രീണാം ച പതിദേവാനാം തച്ഛുശ്രൂഷാനുകൂലതാ ।
തദ്ബന്ധുഷ്വനുവൃത്തിശ്ച നിത്യം തദ് വ്രതധാരണം ॥ 25 ॥

സമ്മാർജ്ജനോപലേപാഭ്യാം ഗൃഹമണ്ഡലവർത്തനൈഃ ।
സ്വയം ച മണ്ഡിതാ നിത്യം പരിമൃഷ്ടപരിച്ഛദാ ॥ 26 ॥

കാമൈരുച്ചാവചൈഃ സാധ്വീ പ്രശ്രയേണ ദമേന ച ।
വാക്യൈഃ സത്യൈഃ പ്രിയൈഃ പ്രേമ്ണാ കാലേ കാലേ ഭജേത്പതിം ॥ 27 ॥

സന്തുഷ്ടാലോലുപാ ദക്ഷാ ധർമ്മജ്ഞാ പ്രിയസത്യവാക് ।
അപ്രമത്താ ശുചിഃ സ്നിഗ്ദ്ധാ പതിം ത്വപതിതം ഭജേത് ॥ 28 ॥

യാ പതിം ഹരിഭാവേന ഭജേച്ഛ്രീരിവ തത്പരാ ।
ഹര്യാത്മനാ ഹരേർല്ലോകേ പത്യാ ശ്രീരിവ മോദതേ ॥ 29 ॥

വൃത്തിഃ സങ്കരജാതീനാം തത്തത്കുലകൃതാ ഭവേത് ।
അചൌരാണാമപാപാനാമന്ത്യജാന്തേവസായിനാം ॥ 30 ॥

പ്രായഃ സ്വഭാവവിഹിതോ നൃണാം ധർമ്മോ യുഗേ യുഗേ ।
വേദദൃഗ്ഭിഃ സ്മൃതോ രാജൻ പ്രേത്യ ചേഹ ച ശർമ്മകൃത് ॥ 31 ॥

വൃത്ത്യാ സ്വഭാവകൃതയാ വർത്തമാനഃ സ്വകർമ്മകൃത് ।
ഹിത്വാ സ്വഭാവജം കർമ്മ ശനൈർന്നിർഗ്ഗുണതാമിയാത് ॥ 32 ॥

ഉപ്യമാനം മുഹുഃ ക്ഷേത്രം സ്വയം നിർവ്വീര്യതാമിയാത് ।
ന കൽപതേ പുനഃ സൂത്യൈ ഉപ്തം ബീജം ച നശ്യതി ॥ 33 ॥

ഏവം കാമാശയം ചിത്തം കാമാനാമതിസേവയാ ।
വിരജ്യേത യഥാ രാജന്നാഗ്നിവത്കാമബിന്ദുഭിഃ ॥ 34 ॥

യസ്യ യല്ലക്ഷണം പ്രോക്തം പുംസോ വർണ്ണാഭിവ്യഞ്ജകം ।
യദന്യത്രാപി ദൃശ്യേത തത്തേനൈവ വിനിർദ്ദിശേത് ॥ 35 ॥