ശ്രീമദ് ഭാഗവതം (മൂലം) / സപ്തമഃ സ്കന്ധഃ (സ്കന്ധം 7) / അദ്ധ്യായം 9
| ← സ്കന്ധം 7 : അദ്ധ്യായം 8 | സ്കന്ധം 7 : അദ്ധ്യായം 10 → |
ശ്രീമദ് ഭാഗവതം (മൂലം) / സപ്തമഃ സ്കന്ധഃ (സ്കന്ധം 7) / അദ്ധ്യായം 9[തിരുത്തുക]
നാരദ ഉവാച
ഏവം സുരാദയഃ സർവ്വേ ബ്രഹ്മരുദ്രപുരഃസരാഃ ।
നോപൈതുമശകൻ മന്യുസംരംഭം സുദുരാസദം ॥ 1 ॥
സാക്ഷാച്ഛ്രീഃ പ്രേഷിതാ ദേവൈർദൃഷ്ട്വാ തൻമഹദദ്ഭുതം ।
അദൃഷ്ടാശ്രുതപൂർവ്വത്വാത് സാ നോപേയായ ശങ്കിതാ ॥ 2 ॥
പ്രഹ്ളാദം പ്രേഷയാമാസ ബ്രഹ്മാവസ്ഥിതമന്തികേ ।
താത പ്രശമയോപേഹി സ്വപിത്രേ കുപിതം പ്രഭും ॥ 3 ॥
തഥേതി ശനകൈ രാജൻ മഹാഭാഗവതോഽർഭകഃ ।
ഉപേത്യ ഭുവി കായേന നനാമ വിധൃതാഞ്ജലിഃ ॥ 4 ॥
സ്വപാദമൂലേ പതിതം തമർഭകം
വിലോക്യ ദേവഃ കൃപയാ പരിപ്ലുതഃ ।
ഉത്ഥാപ്യ തച്ഛീർഷ്ണ്യദധാത്കരാംബുജം
കാലാഹിവിത്രസ്തധിയാം കൃതാഭയം ॥ 5 ॥
സ തത്കരസ്പർശധുതാഖിലാശുഭഃ
സപദ്യഭിവ്യക്തപരാത്മദർശനഃ ।
തത്പാദപദ്മം ഹൃദി നിർവൃതോ ദധൌ
ഹൃഷ്യത്തനുഃ ക്ലിന്നഹൃദശ്രുലോചനഃ ॥ 6 ॥
അസ്തൌഷീദ്ധരിമേകാഗ്രമനസാ സുസമാഹിതഃ ।
പ്രേമഗദ്ഗദയാ വാചാ തന്ന്യസ്തഹൃദയേക്ഷണഃ ॥ 7 ॥
പ്രഹ്ളാദ ഉവാച
ബ്രഹ്മാദയഃ സുരഗണാ മുനയോഽഥ സിദ്ധാഃ
സത്ത്വൈകതാനമതയോ വചസാം പ്രവാഹൈഃ ।
നാരാധിതും പുരുഗുണൈരധുനാപി പിപ്രുഃ
കിം തോഷ്ടുമർഹതി സ മേ ഹരിരുഗ്രജാതേഃ ॥ 8 ॥
മന്യേ ധനാഭിജനരൂപതപഃശ്രുതൌജഃ
തേജഃപ്രഭാവബലപൌരുഷബുദ്ധിയോഗാഃ ।
നാരാധനായ ഹി ഭവന്തി പരസ്യ പുംസോ
ഭക്ത്യാ തുതോഷ ഭഗവാൻ ഗജയൂഥപായ ॥ 9 ॥
വിപ്രാദ് ദ്വിഷഡ്ഗുണയുതാദരവിന്ദനാഭ-
പാദാരവിന്ദവിമുഖാച്ഛ്വപചം വരിഷ്ഠം ।
മന്യേ തദർപ്പിതമനോവചനേഹിതാർത്ഥ-
പ്രാണം പുനാതി സ കുലം ന തു ഭൂരിമാനഃ ॥ 10 ॥
നൈവാത്മനഃ പ്രഭുരയം നിജലാഭപൂർണ്ണോ
മാനം ജനാദവിദുഷഃ കരുണോ വൃണീതേ ।
യദ്യജ്ജനോ ഭഗവതേ വിദധീത മാനം
തച്ചാത്മനേ പ്രതിമുഖസ്യ യഥാ മുഖശ്രീഃ ॥ 11 ॥
തസ്മാദഹം വിഗതവിക്ലവ ഈശ്വരസ്യ
സർവ്വാത്മനാ മഹി ഗൃണാമി യഥാ മനീഷം ।
നീചോഽജയാ ഗുണവിസർഗ്ഗമനുപ്രവിഷ്ടഃ
പൂയേത യേന ഹി പുമാനനുവർണ്ണിതേന ॥ 12 ॥
സർവ്വേ ഹ്യമീ വിധികരാസ്തവ സത്ത്വധാമ്നോ
ബ്രഹ്മാദയോ വയമിവേശ ന ചോദ്വിജന്തഃ ।
ക്ഷേമായ ഭൂതയ ഉതാത്മസുഖായ ചാസ്യ
വിക്രീഡിതം ഭഗവതോ രുചിരാവതാരൈഃ ॥ 13 ॥
തദ്യച്ഛ മന്യുമസുരശ്ച ഹതസ്ത്വയാദ്യ
മോദേത സാധുരപി വൃശ്ചികസർപ്പഹത്യാ ।
ലോകാശ്ച നിർവൃതിമിതാഃ പ്രതിയന്തി സർവ്വേ
രൂപം നൃസിംഹ വിഭയായ ജനാഃ സ്മരന്തി ॥ 14 ॥
നാഹം ബിഭേമ്യജിത തേഽതിഭയാനകാസ്യ-
ജിഹ്വാർക്കനേത്രഭ്രുകുടീരഭസോഗ്രദംഷ്ട്രാത് ।
ആന്ത്രസ്രജഃക്ഷതജകേസരശങ്കുകർണ്ണാ-
ന്നിർഹ്രാദഭീതദിഗിഭാദരിഭിന്നഖാഗ്രാത് ॥ 15 ॥
ത്രസ്തോഽസ്മ്യഹം കൃപണവത്സല ദുഃസഹോഗ്ര-
സംസാരചക്രകദനാദ്ഗ്രസതാം പ്രണീതഃ ।
ബദ്ധഃ സ്വകർമ്മഭിരുശത്തമ തേഽങ്ഘ്രിമൂലം
പ്രീതോപവർഗ്ഗശരണം ഹ്വയസേ കദാ നു ॥ 16 ॥
യസ്മാത്പ്രിയാപ്രിയവിയോഗസയോഗജൻമ-
ശോകാഗ്നിനാ സകലയോനിഷു ദഹ്യമാനഃ ।
ദുഃഖൌഷധം തദപി ദുഃഖമതദ്ധിയാഹം
ഭൂമൻ ഭ്രമാമി വദ മേ തവ ദാസ്യയോഗം ॥ 17 ॥
സോഽഹം പ്രിയസ്യ സുഹൃദഃ പരദേവതായാ
ലീലാകഥാസ്തവ നൃസിംഹ വിരിഞ്ചഗീതാഃ ।
അഞ്ജസ്തിതർമ്മ്യനുഗൃണൻ ഗുണവിപ്രമുക്തോ
ദുർഗ്ഗാണി തേ പദയുഗാലയഹംസസംഗഃ ॥ 18 ॥
ബാലസ്യ നേഹ ശരണം പിതരൌ നൃസിംഹ
നാർത്തസ്യ ചാഗദമുദന്വതി മജ്ജതോ നൌഃ ।
തപ്തസ്യ തത്പ്രതിവിധിര്യ ഇഹാഞ്ജസേഷ്ട-
സ്താവദ്വിഭോ തനുഭൃതാം ത്വദുപേക്ഷിതാനാം ॥ 19 ॥
യസ്മിൻ യതോ യർഹി യേന ച യസ്യ യസ്മാദ്-
യസ്മൈ യഥാ യദുത യസ്ത്വപരഃ പരോ വാ ।
ഭാവഃ കരോതി വികരോതി പൃഥക്സ്വഭാവഃ
സഞ്ചോദിതസ്തദഖിലം ഭവതഃ സ്വരൂപം ॥ 20 ॥
മായാ മനഃ സൃജതി കർമ്മമയം ബലീയഃ
കാലേന ചോദിതഗുണാനുമതേന പുംസഃ ।
ഛന്ദോമയം യദജയാർപ്പിതഷോഡശാരം
സംസാരചക്രമജ കോഽതിതരേത്ത്വദന്യഃ ॥ 21 ॥
സ ത്വം ഹി നിത്യവിജിതാത്മഗുണഃ സ്വധാമ്നാ
കാലോ വശീകൃതവിസൃജ്യവിസർഗ്ഗശക്തിഃ ।
ചക്രേ വിസൃഷ്ടമജയേശ്വര ഷോഡശാരേ
നിഷ്പീഡ്യമാനമുപകർഷ വിഭോ പ്രപന്നം ॥ 22 ॥
ദൃഷ്ടാ മയാ ദിവി വിഭോഽഖിലധിഷ്ണ്യപാനാ-
മായുഃ ശ്രിയോ വിഭവ ഇച്ഛതി യാൻ ജനോഽയം ।
യേഽസ്മത്പിതുഃ കുപിതഹാസവിജൃംഭിതഭ്രൂ-
വിസ്ഫൂർജ്ജിതേന ലുളിതാഃ സ തു തേ നിരസ്തഃ ॥ 23 ॥
തസ്മാദമൂസ്തനുഭൃതാമഹമാശിഷോ ജ്ഞ
ആയുഃ ശ്രിയം വിഭവമൈന്ദ്രിയമാവിരിഞ്ച്യാത് ।
നേച്ഛാമി തേ വിലുളിതാനുരുവിക്രമേണ
കാലാത്മനോപനയ മാം നിജഭൃത്യപാർശ്വം ॥ 24 ॥
കുത്രാശിഷഃ ശ്രുതിസുഖാ മൃഗതൃഷ്ണിരൂപാഃ
ക്വേദം കളേബരമശേഷരുജാം വിരോഹഃ ।
നിർവ്വിദ്യതേ ന തു ജനോ യദപീതി വിദ്വാൻ
കാമാനലം മധുലവൈഃ ശമയൻ ദുരാപൈഃ ॥ 25 ॥
ക്വാഹം രജഃപ്രഭവ ഈശ തമോഽധികേഽസ്മിൻ
ജാതഃ സുരേതരകുലേ ക്വ തവാനുകമ്പാ ।
ന ബ്രഹ്മണോ ന തു ഭവസ്യ ന വൈ രമായാ
യൻമേഽർപ്പിതഃ ശിരസി പദ്മകരഃ പ്രസാദഃ ॥ 26 ॥
നൈഷാ പരാവരമതിർഭവതോ നനു സ്യാ-
ജ്ജന്തോർ യഥാഽഽത്മസുഹൃദോ ജഗതസ്തഥാപി ।
സംസേവയാ സുരതരോരിവ തേ പ്രസാദഃ
സേവാനുരൂപമുദയോ ന പരാവരത്വം ॥ 27 ॥
ഏവം ജനം നിപതിതം പ്രഭവാഹികൂപേ
കാമാഭികാമമനു യഃ പ്രപതൻ പ്രസംഗാത് ।
കൃത്വാഽഽത്മസാത് സുരർഷിണാ ഭഗവൻ ഗൃഹീതഃ
സോഽഹം കഥം നു വിസൃജേ തവ ഭൃത്യസേവാം ॥ 28 ॥
മത്പ്രാണരക്ഷണമനന്ത പിതുർവധശ്ച
മന്യേ സ്വഭൃത്യഋഷിവാക്യമൃതം വിധാതും ।
ഖഡ്ഗം പ്രഗൃഹ്യ യദവോചദസദ്വിധിത്സു-
സ്ത്വാമീശ്വരോ മദപരോഽവതു കം ഹരാമി ॥ 29 ॥
ഏകസ്ത്വമേവ ജഗദേതമമുഷ്യ യത് ത്വ-
മാദ്യന്തയോഃ പൃഥഗവസ്യസി മധ്യതശ്ച ।
സൃഷ്ട്വാ ഗുണവ്യതികരം നിജമായയേദം
നാനേവ തൈരവസിതസ്തദനുപ്രവിഷ്ടഃ ॥ 30 ॥
ത്വം വാ ഇദം സദസദീശ ഭവാംസ്തതോഽന്യോ
മായാ യദാത്മപരബുദ്ധിരിയം ഹ്യപാർത്ഥാ ।
യദ്യസ്യ ജൻമ നിധനം സ്ഥിതിരീക്ഷണം ച
തദ്വൈ തദേവ വസുകാലവദഷ്ടിതർവോഃ ॥ 31 ॥
ന്യസ്യേദമാത്മനി ജഗദ്വിലയാംബുമധ്യേ
ശേഷേഽഽത്മനാ നിജസുഖാനുഭവോ നിരീഹഃ ।
യോഗേന മീലിതദൃഗാത്മനിപീതനിദ്ര-
സ്തുര്യേ സ്ഥിതോ ന തു തമോ ന ഗുണാംശ്ച യുങ്ക്ഷേ ॥ 32 ॥
തസ്യൈവ തേ വപുരിദം നിജകാലശക്ത്യാ
സഞ്ചോദിതപ്രകൃതിധർമ്മണ ആത്മഗൂഢം ।
അംഭസ്യനന്തശയനാദ് വിരമത്സമാധേർ-
ന്നാഭേരഭൂത് സ്വകണികാവടവൻമഹാബ്ജം ॥ 33 ॥
തത്സംഭവഃ കവിരതോഽന്യദപശ്യമാന-
സ്ത്വാം ബീജമാത്മനി തതം സ്വബഹിർവ്വിചിന്ത്യ ।
നാവിന്ദദബ്ദശതമപ്സു നിമജ്ജമാനോ
ജാതേഽങ്കുരേ കഥമു ഹോപലഭേത ബീജം ॥ 34 ॥
സ ത്വാത്മയോനിരതിവിസ്മിത ആശ്രിതോഽബ്ജം
കാലേന തീവ്രതപസാ പരിശുദ്ധഭാവഃ ।
ത്വാമാത്മനീശ ഭുവി ഗന്ധമിവാതിസൂക്ഷ്മം
ഭൂതേന്ദ്രിയാശയമയേ വിതതം ദദർശ ॥ 35 ॥
ഏവം സഹസ്രവദനാങ്ഘ്രിശിരഃകരോരു-
നാസാസ്യകർണ്ണനയനാഭരണായുധാഢ്യം
മായാമയം സദുപലക്ഷിതസന്നിവേശം
ദൃഷ്ട്വാ മഹാപുരുഷമാപ മുദം വിരിഞ്ചഃ ॥ 36 ॥
തസ്മൈ ഭവാൻ ഹയശിരസ്തനുവം ഹി ബിഭ്രദ്-
വേദദ്രുഹാവതിബലൌ മധുകൈടഭാഖ്യൌ ।
ഹത്വാഽഽനയച്ഛ്രുതിഗണാംസ്തു രജസ്തമശ്ച
സത്ത്വം തവ പ്രിയതമാം തനുമാമനന്തി ॥ 37 ॥
ഇത്ഥം നൃതിര്യഗൃഷിദേവഝഷാവതാരൈർ-
ലോകാൻ വിഭാവയസി ഹംസി ജഗത്പ്രതീപാൻ ।
ധർമ്മം മഹാപുരുഷ പാസി യുഗാനുവൃത്തം
ഛന്നഃ കലൌ യദഭവസ്ത്രിയുഗോഽഥ സ ത്വം ॥ 38 ॥
നൈതൻമനസ്തവ കഥാസു വികുണ്ഠനാഥ
സമ്പ്രീയതേ ദുരിതദുഷ്ടമസാധു തീവ്രം ।
കാമാതുരം ഹർഷശോകഭയൈഷണാർത്തം
തസ്മിൻ കഥം തവ ഗതിം വിമൃശാമി ദീനഃ ॥ 39 ॥
ജിഹ്വൈകതോഽച്യുത വികർഷതി മാവിതൃപ്താ
ശിശ്നോഽന്യതസ്ത്വഗുദരം ശ്രവണം കുതശ്ചിത് ।
ഘ്രാണോഽന്യതശ്ചപലദൃക് ക്വ ച കർമ്മശക്തിർ-
ബ്ബഹ്വ്യഃ സപത്ന്യ ഇവ ഗേഹപതിം ലുനന്തി ॥ 40 ॥
ഏവം സ്വകർമ്മപതിതം ഭവവൈതരണ്യാ-
മന്യോന്യജൻമമരണാശനഭീതഭീതം ।
പശ്യൻ ജനം സ്വപരവിഗ്രഹവൈരമൈത്രം
ഹന്തേതി പാരചര പീപൃഹി മൂഢമദ്യ ॥ 41 ॥
കോ ന്വത്ര തേഽഖിലഗുരോ ഭഗവൻ പ്രയാസ
ഉത്താരണേഽസ്യ ഭവസംഭവലോപഹേതോഃ ।
മൂഢേഷു വൈ മഹദനുഗ്രഹ ആർത്തബന്ധോ
കിം തേന തേ പ്രിയജനാനനുസേവതാം നഃ ॥ 42 ॥
നൈവോദ്വിജേ പര ദുരത്യയവൈതരണ്യാ-
സ്ത്വദ്വീര്യഗായനമഹാമൃതമഗ്നചിത്തഃ ।
ശോചേ തതോ വിമുഖചേതസ ഇന്ദ്രിയാർത്ഥ-
മായാസുഖായ ഭരമുദ്വഹതോ വിമൂഢാൻ ॥ 43 ॥
പ്രായേണ ദേവ മുനയഃ സ്വവിമുക്തികാമാഃ
മൌനം ചരന്തി വിജനേ ന പരാർത്ഥനിഷ്ഠാഃ ।
നൈതാന്വിഹായ കൃപണാൻ വിമുമുക്ഷ ഏകോ
നാന്യം ത്വദസ്യ ശരണം ഭ്രമതോഽനുപശ്യേ ॥ 44 ॥
യൻമൈഥുനാദിഗൃഹമേധിസുഖം ഹി തുച്ഛം
കണ്ഡൂയനേന കരയോരിവ ദുഃഖദുഃഖം ।
തൃപ്യന്തി നേഹ കൃപണാ ബഹുദുഃഖഭാജഃ
കണ്ഡൂതിവൻമനസിജം വിഷഹേത ധീരഃ ॥ 45 ॥
മൌനവ്രതശ്രുതതപോഽധ്യയനസ്വധർമ്മ-
വ്യാഖ്യാരഹോജപസമാധയ ആപവർഗ്യാഃ ।
പ്രായഃ പരം പുരുഷ തേ ത്വജിതേന്ദ്രിയാണാം
വാർത്താ ഭവന്ത്യുത ന വാത്ര തു ദാംഭികാനാം ॥ 46 ॥
രൂപേ ഇമേ സദസതീ തവ വേദസൃഷ്ടേ
ബീജാങ്കുരാവിവ ന ചാന്യദരൂപകസ്യ ।
യുക്താഃ സമക്ഷമുഭയത്ര വിചിന്വതേ ത്വാം
യോഗേന വഹ്നിമിവ ദാരുഷു നാന്യതഃ സ്യാത് ॥ 47 ॥
ത്വം വായുരഗ്നിരവനിർവ്വിയദംബുമാത്രാഃ
പ്രാണേന്ദ്രിയാണി ഹൃദയം ചിദനുഗ്രഹശ്ച ।
സർവ്വം ത്വമേവ സഗുണോ വിഗുണശ്ച ഭൂമൻ
നാന്യത് ത്വദസ്ത്യപി മനോവചസാ നിരുക്തം ॥ 48 ॥
നൈതേ ഗുണാ ന ഗുണിനോ മഹദാദയോ യേ
സർവ്വേ മനഃ പ്രഭൃതയഃ സഹദേവമർത്ത്യാഃ ।
ആദ്യന്തവന്ത ഉരുഗായ വിദന്തി ഹി ത്വാ-
മേവം വിമൃശ്യ സുധിയോ വിരമന്തി ശബ്ദാത് ॥ 49 ॥
തത്തേർഹത്തമ നമഃ സ്തുതികർമ്മപൂജാഃ
കർമ്മ സ്മൃതിശ്ചരണയോഃ ശ്രവണം കഥായാം ।
സംസേവയാ ത്വയി വിനേതി ഷഡംഗയാ കിം
ഭക്തിം ജനഃ പരമഹംസഗതൌ ലഭേത ॥ 50 ॥
നാരദ ഉവാച
ഏതാവദ് വർണ്ണിതഗുണോ ഭക്ത്യാ ഭക്തേന നിർഗ്ഗുണഃ ।
പ്രഹ്ളാദം പ്രണതം പ്രീതോ യതമന്യുരഭാഷത ॥ 51 ॥
ശ്രീഭഗവാനുവാച
പ്രഹ്ളാദ ഭദ്ര ഭദ്രം തേ പ്രീതോഽഹം തേഽസുരോത്തമ ।
വരം വൃണീഷ്വാഭിമതം കാമപൂരോഽസ്മ്യഹം നൃണാം ॥ 52 ॥
മാമപ്രീണത ആയുഷ്മൻ ദർശനം ദുർലഭം ഹി മേ ।
ദൃഷ്ട്വാ മാം ന പുനർജ്ജന്തുരാത്മാനം തപ്തുമർഹതി ॥ 53 ॥
പ്രീണന്തി ഹ്യഥ മാം ധീരാഃ സർവ്വഭാവേന സാധവഃ ।
ശ്രേയസ്കാമാ മഹാഭാഗ സർവ്വാസാമാശിഷാം പതിം ॥ 54 ॥
ഏവം പ്രലോഭ്യമാനോഽപി വരൈർലോകപ്രലോഭനൈഃ ।
ഏകാന്തിത്വാദ്ഭഗവതി നൈച്ഛത്താനസുരോത്തമഃ ॥ 55 ॥