ശ്രീമദ് ഭാഗവതം (മൂലം) / പഞ്ചമഃ സ്കന്ധഃ (സ്കന്ധം 5) / അദ്ധ്യായം 4
| ← സ്കന്ധം 5 : അദ്ധ്യായം 3 | സ്കന്ധം 5 : അദ്ധ്യായം 5 → |
ശ്രീമദ് ഭാഗവതം (മൂലം) / പഞ്ചമഃ സ്കന്ധഃ (സ്കന്ധം 5) / അദ്ധ്യായം 4
[തിരുത്തുക]
ശ്രീശുക ഉവാച
അഥ ഹ തമുത്പത്ത്യൈവാഭിവ്യജ്യമാനഭഗവല്ലക്ഷണം സാമ്യോപശമവൈരാഗ്യൈശ്വര്യമഹാവിഭൂതിഭിരനുദിനമേധമാനാനുഭാവം പ്രകൃതയഃ പ്രജാ ബ്രാഹ്മണാ ദേവതാശ്ചാവനിതലസമവനായാതിതരാം ജഗൃധുഃ ॥ 1 ॥
തസ്യ ഹ വാ ഇത്ഥം വർഷ്മണാ വരീയസാ ബൃഹച്ഛ്ളോകേന ചൌജസാ ബലേന ശ്രിയാ യശസാ വീര്യശൌര്യാഭ്യാം ച പിതാ ഋഷഭ ഇതീദം നാമ ചകാര ॥ 2 ॥
തസ്യ ഹീന്ദ്രഃ സ്പർദ്ധമാനോ ഭഗവാൻ വർഷേ ന വവർഷ തദവധാര്യ ഭഗവാൻ ഋഷഭദേവോ യോഗേശ്വരഃ പ്രഹസ്യാത്മയോഗമായയാ സ്വവർഷമജനാഭം നാമാഭ്യവർഷത് ॥ 3 ॥
നാഭിസ്തു യഥാഭിലഷിതം സുപ്രജസ്ത്വമവരുധ്യാതിപ്രമോദഭരവിഹ്വലോ ഗദ്ഗദാക്ഷരയാ ഗിരാ സ്വൈരം ഗൃഹീതനരലോകസധർമ്മം ഭഗവന്തം പുരാണപുരുഷം മായാവിലസിതമതിർവ്വത്സ താതേതി സാനുരാഗമുപലാളയൻ പരാം നിർവൃതിമുപഗതഃ ॥ 4 ॥
വിദിതാനുരാഗമാപൌരപ്രകൃതിജനപദോ രാജാ നാഭിരാത്മജം സമയസേതുരക്ഷായാമഭിഷിച്യ ബ്രാഹ്മണേഷൂപനിധായ സഹ മേരുദേവ്യാ വിശാലായാം പ്രസന്നനിപുണേന തപസാ സമാധിയോഗേന നരനാരായണാഖ്യം ഭഗവന്തം വാസുദേവമുപാസീനഃ കാലേന തൻമഹിമാനമവാപ ॥ 5 ॥
യസ്യ ഹ പാണ്ഡവേയ ശ്ലോകാവുദാഹരന്തി :
കോ നു തത്കർമ്മ രാജർഷേർന്നാഭേരന്വാചരേത്പുമാൻ ।
അപത്യതാമഗാദ്യസ്യ ഹരിഃ ശുദ്ധേന കർമ്മണാ ॥ 6 ॥
ബ്രഹ്മണ്യോഽന്യഃ കുതോ നാഭേർവ്വിപ്രാ മംഗളപൂജിതാഃ ।
യസ്യ ബർഹിഷി യജ്ഞേശം ദർശയാമാസുരോജസാ ॥ 7 ॥
അഥ ഹ ഭഗവാൻ ഋഷഭദേവഃ സ്വവർഷം കർമ്മക്ഷേത്രമനുമന്യമാനഃ പ്രദർശിതഗുരുകുലവാസോ ലബ്ധവരൈർഗ്ഗുരുഭിരനുജ്ഞാതോ ഗൃഹമേധിനാം ധർമ്മാനനുശിക്ഷമാണോ ജയന്ത്യാമിന്ദ്രദത്തായാമുഭയലക്ഷണം കർമ്മ സമാമ്‌നായാമ്‌നാതമഭിയുഞ്ജന്നാത്മജാനാമാത്മസമാനാനാം ശതം ജനയാമാസ ॥ 8 ॥
യേഷാം ഖലു മഹായോഗീ ഭരതോ ജ്യേഷ്ഠഃ ശ്രേഷ്ഠഗുണ ആസീദ്യേനേദം വർഷം ഭാരതമിതി വ്യപദിശന്തി ॥ 9 ॥
തമനു കുശാവർത്ത ഇളാവർത്തോ ബ്രഹ്മാവർത്തോ മലയഃ കേതുർഭദ്രസേന ഇന്ദ്രസ്പൃഗ്‌വിദർഭഃ കീകട ഇതി നവ നവതിപ്രധാനാഃ ॥ 10 ॥
കവിർഹരിരന്തരിക്ഷഃ പ്രബുദ്ധഃ പിപ്പലായനഃ ।
ആവിർഹോത്രോഽഥ ദ്രുമിളശ്ചമസഃ കരഭാജനഃ ॥ 11 ॥
ഇതി ഭാഗവതധർമ്മദർശനാ നവ മഹാഭാഗവതാസ്തേഷാം സുചരിതം ഭഗവൻ മഹിമോപബൃംഹിതം
വസുദേവനാരദസംവാദമുപശമായനമുപരിഷ്ടാദ് വർണ്ണയിഷ്യാമഃ ॥ 12 ॥
യവീയാംസ ഏകാശീതിർജ്ജായന്തേയാഃ പിതുരാദേശകരാ മഹാശാലീനാ മഹാശ്രോത്രിയാ യജ്ഞശീലാഃ കർമ്മവിശുദ്ധാ ബ്രാഹ്മണാ ബഭൂവുഃ ॥ 13 ॥
ഭഗവാൻ ഋഷഭസംജ്ഞ ആത്മതന്ത്രഃ സ്വയം നിത്യനിവൃത്താനർത്ഥപരമ്പരഃ കേവലാനന്ദാനുഭവ ഈശ്വര ഏവ വിപരീതവത്കർമ്മണ്യാരഭമാണഃ കാലേനാനുഗതം ധർമ്മമാചരണേനോപശിക്ഷയന്നതദ്വിദാം സമ ഉപശാന്തോ മൈത്രഃ കാരുണികോ ധർമ്മാർത്ഥയശഃപ്രജാനന്ദാമൃതാവരോധേന ഗൃഹേഷു ലോകം നിയമയത് ॥ 14 ॥
യദ്യച്ഛീർഷണ്യാചരിതം തത്തദനുവർത്തതേ ലോകഃ ॥ 15 ॥
യദ്യപി സ്വവിദിതം സകലധർമ്മം ബ്രാഹ്മം ഗുഹ്യം ബ്രാഹ്മണൈർദ്ദർശിതമാർഗ്ഗേണ സാമാദിഭിരുപായൈർജനതാമനുശശാസ ॥ 16 ॥
ദ്രവ്യദേശകാലവയഃശ്രദ്ധർത്ത്വിഗ്വിവിധോദ്ദേശോപചിതൈഃ സർവ്വൈരപി ക്രതുഭിര്യഥോപദേശം ശതകൃത്വ ഇയാജ ॥ 17 ॥
ഭഗവതർഷഭേണ പരിരക്ഷ്യമാണ ഏതസ്മിൻ വർഷേ ന കശ്ചന പുരുഷോ വാഞ്ഛത്യവിദ്യമാനമിവാത്മനോഽന്യസ്മാത് കഥഞ്ചന കിമപി കർഹിചിദവേക്ഷതേ ഭർത്തര്യനുസവനം വിജൃംഭിതസ്നേഹാതിശയമന്തരേണ ॥ 18 ॥
സ കദാചിദടമാനോ ഭഗവാൻ ഋഷഭോ ബ്രഹ്മാവർത്തഗതോ ബ്രഹ്മർഷിപ്രവരസഭായാം പ്രജാനാം നിശാമയന്തീനാമാത്മജാനവഹിതാത്മനഃ പ്രശ്രയപ്രണയഭരസുയന്ത്രിതാനപ്യുപശിക്ഷയന്നിതി ഹോവാച ॥ 19 ॥