ശ്രീമദ് ഭാഗവതം (മൂലം) / പഞ്ചമഃ സ്കന്ധഃ (സ്കന്ധം 5) / അദ്ധ്യായം 13
| ← സ്കന്ധം 5 : അദ്ധ്യായം 12 | സ്കന്ധം 5 : അദ്ധ്യായം 14 → |
ശ്രീമദ് ഭാഗവതം (മൂലം) / പഞ്ചമഃ സ്കന്ധഃ (സ്കന്ധം 5) / അദ്ധ്യായം 13
[തിരുത്തുക]
ബ്രാഹ്മണ ഉവാച
ദുരത്യയേഽധ്വന്യജയാ നിവേശിതോ
രജസ്തമഃസത്ത്വവിഭക്തകർമ്മദൃക് ।
സ ഏഷ സാർത്ഥോഽർത്ഥപരഃ പരിഭ്രമൻ
ഭവാടവീം യാതി ന ശർമ്മ വിന്ദതി ॥ 1 ॥
യസ്യാമിമേ ഷൺനരദേവ ദസ്യവഃ
സാർത്ഥം വിലുമ്പന്തി കുനായകം ബലാത് ।
ഗോമായവോ യത്ര ഹരന്തി സാർത്ഥികം
പ്രമത്തമാവിശ്യ യഥോരണം വൃകാഃ ॥ 2 ॥
പ്രഭൂതവീരുത്തൃണഗുൽമഗഹ്വരേ
കഠോരദംശൈർമ്മശകൈരുപദ്രുതഃ ।
ക്വചിത്തു ഗന്ധർവ്വപുരം പ്രപശ്യതി
ക്വചിത്ക്വചിച്ചാശു രയോൽമുകഗ്രഹം ॥ 3 ॥
നിവാസതോയദ്രവിണാത്മബുദ്ധി-
സ്തതസ്തതോ ധാവതി ഭോ അടവ്യാം ।
ക്വചിച്ച വാത്യോത്ഥിതപാംസുധൂമ്രാ
ദിശോ ന ജാനാതി രജസ്വലാക്ഷഃ ॥ 4 ॥
അദൃശ്യഝില്ലീസ്വനകർണ്ണശൂല
ഉലൂകവാഗ്ഭിർവ്യഥിതാന്തരാത്മാ ।
അപുണ്യവൃക്ഷാൻ ശ്രയതേ ക്ഷുധാർദ്ദിതോ
മരീചിതോയാന്യഭിധാവതി ക്വചിത് ॥ 5 ॥
ക്വചിദ് വിതോയാഃ സരിതോഽഭിയാതി
പരസ്പരം ചാലഷതേ നിരന്ധഃ ।
ആസാദ്യ ദാവം ക്വചിദഗ്നിതപ്തോ
നിർവ്വിദ്യതേ ക്വ ച യക്ഷൈർഹൃതാസുഃ ॥ 6 ॥
ശൂരൈർഹൃതസ്വഃ ക്വ ച നിർവിണ്ണചേതാഃ
ശോചൻ വിമുഹ്യന്നുപയാതി കശ്മലം ।
ക്വചിച്ച ഗന്ധർവ്വപുരം പ്രവിഷ്ടഃ
പ്രമോദതേ നിർവൃതവൻമുഹൂർത്തം ॥ 7 ॥
ചലൻ ക്വചിത്കണ്ടകശർക്കരാങ്ഘ്രിർ-
ന്നഗാരുരുക്ഷുർവ്വിമനാ ഇവാസ്തേ ।
പദേ പദേഽഭ്യന്തരവഹ്നിനാർദ്ദിതഃ
കൌടുംബികഃ ക്രുധ്യതി വൈ ജനായ ॥ 8 ॥
ക്വചിന്നിഗീർണ്ണോഽജഗരാഹിനാ ജനോ
നാവൈതി കിഞ്ചിദ്വിപിനേഽപവിദ്ധഃ ।
ദഷ്ടഃ സ്മ ശേതേ ക്വ ച ദന്ദശൂകൈ-
രന്ധോഽന്ധകൂപേ പതിതസ്തമിസ്രേ ॥ 9 ॥
കർഹി സ്മ ചിത്ക്ഷുദ്രരസാൻ വിചിന്വം-
സ്തൻമക്ഷികാഭിർവ്യഥിതോ വിമാനഃ ।
തത്രാതികൃച്ഛ്രാത്പ്രതിലബ്ധമാനോ
ബലാദ് വിലുമ്പന്ത്യഥ തം തതോഽന്യേ ॥ 10 ॥
ക്വചിച്ച ശീതാതപവാതവർഷ-
പ്രതിക്രിയാം കർത്തുമനീശ ആസ്തേ ।
ക്വചിൻമിഥോ വിപണൻ യച്ച കിഞ്ചിദ്-
വിദ്വേഷമൃച്ഛത്യുത വിത്തശാഠ്യാത് ॥ 11 ॥
ക്വചിത്ക്വചിത്ക്ഷീണധനസ്തു തസ്മിൻ
ശയ്യാസനസ്ഥാനവിഹാരഹീനഃ ।
യാചൻ പരാദപ്രതിലബ്ധകാമഃ
പാരക്യദൃഷ്ടിർല്ലഭതേഽവമാനം ॥ 12 ॥
അന്യോന്യവിത്തവ്യതിഷംഗവൃദ്ധ-
വൈരാനുബന്ധോ വിവഹൻ മിഥശ്ച ।
അധ്വന്യമുഷ്മിന്നുരുകൃച്ഛ്രവിത്ത-
ബാധോപസർഗ്ഗൈർവ്വിഹരൻ വിപന്നഃ ॥ 13 ॥
താംസ്താൻ വിപന്നാൻ സ ഹി തത്ര തത്ര
വിഹായ ജാതം പരിഗൃഹ്യ സാർത്ഥഃ ।
ആവർത്തതേഽദ്യാപി ന കശ്ചിദത്ര
വീരാധ്വനഃ പാരമുപൈതി യോഗം ॥ 14 ॥
മനസ്വിനോ നിർജ്ജിതദിഗ്ഗജേന്ദ്രാ
മമേതി സർവ്വേ ഭുവി ബദ്ധവൈരാഃ ।
മൃധേ ശയീരൻ ന തു തദ് വ്രജന്തി
യന്ന്യസ്തദണ്ഡോ ഗതവൈരോഽഭിയാതി ॥ 15 ॥
പ്രസജ്ജതി ക്വാപി ലതാ ഭുജാശ്രയ-
സ്തദാശ്രയാവ്യക്തപദദ്വിജസ്പൃഹഃ ।
ക്വചിത്കദാചിദ്ധരിചക്രതസ്ത്രസൻ
സഖ്യം വിധത്തേ ബകകങ്കഗൃധ്രൈഃ ॥ 16 ॥
തൈർവ്വഞ്ചിതോ ഹംസകുലം സമാവിശ-
ന്നരോചയൻ ശീലമുപൈതി വാനരാൻ ।
തജ്ജാതിരാസേന സുനിർവൃതേന്ദ്രിയഃ
പരസ്പരോദ്വീക്ഷണവിസ്മൃതാവധിഃ ॥ 17 ॥
ദ്രുമേഷു രംസ്യൻ സുതദാരവത്സലോ
വ്യവായദീനോ വിവശഃ സ്വബന്ധനേ ।
ക്വചിത്പ്രമാദാദ്ഗിരികന്ദരേ പതൻ
വല്ലീം ഗൃഹീത്വാ ഗജഭീത ആസ്ഥിതഃ ॥ 18 ॥
അതഃ കഥഞ്ചിത്സ വിമുക്ത ആപദഃ
പുനശ്ച സാർത്ഥം പ്രവിശത്യരിന്ദമ ।
അധ്വന്യമുഷ്മിന്നജയാ നിവേശിതോ
ഭ്രമൻ ജനോഽദ്യാപി ന വേദ കശ്ചന ॥ 19 ॥
രഹൂഗണ ത്വമപി ഹ്യധ്വനോഽസ്യ
സംന്യസ്തദണ്ഡഃ കൃതഭൂതമൈത്രഃ ।
അസജ്ജിതാത്മാ ഹരിസേവയാ ശിതം
ജ്ഞാനാസിമാദായ തരാതിപാരം ॥ 20 ॥
രാജോവാച
അഹോ നൃജൻമാഖിലജൻമശോഭനം
കിം ജൻമഭിസ്ത്വപരൈരപ്യമുഷ്മിൻ ।
ന യദ്ധൃഷീകേശയശഃകൃതാത്മനാം
മഹാത്മനാം വഃ പ്രചുരഃ സമാഗമഃ ॥ 21 ॥
ന ഹ്യദ്ഭുതം ത്വച്ചരണാബ്ജരേണുഭിർ-
ഹതാംഹസോ ഭക്തിരധോക്ഷജേഽമലാ ।
മൌഹൂർത്തികാദ്യസ്യ സമാഗമാച്ച മേ
ദുസ്തർക്കമൂലോഽപഹതോഽവിവേകഃ ॥ 22 ॥
നമോ മഹദ്ഭ്യോഽസ്തു നമഃ ശിശുഭ്യോ
നമോ യുവഭ്യോ നമ ആവടുഭ്യഃ ।
യേ ബ്രാഹ്മണാ ഗാമവധൂതലിംഗാ-
ശ്ചരന്തി തേഭ്യഃ ശിവമസ്തു രാജ്ഞാം ॥ 23 ॥
ശ്രീശുക ഉവാച
ഇത്യേവമുത്തരാമാതഃ സ വൈ ബ്രഹ്മർഷിസുതഃ സിന്ധുപതയ ആത്മസതത്ത്വം വിഗണയതഃപരാനുഭാവഃ പരമകാരുണികതയോപദിശ്യ രഹൂഗണേന സകരുണമഭിവന്ദിതചരണ ആപൂർണ്ണാർണ്ണവഇവ നിഭൃതകരണോർമ്മ്യാശയോ ധരണിമിമാം വിചചാര ॥ 24 ॥
സൌവീരപതിരപി സുജനസമവഗതപരമാത്മസതത്ത്വ ആത്മന്യവിദ്യാധ്യാരോപിതാം ച ദേഹാത്മമതിം വിസസർജ്ജ ഏവം ഹി നൃപ ഭഗവദാശ്രിതാശ്രിതാനുഭാവഃ ॥ 25 ॥
രാജോവാച
യോ ഹ വാ ഇഹ ബഹുവിദാ മഹാഭാഗവത ത്വയാഭിഹിതഃ പരോക്ഷേണ വചസാ ജീവലോകഭവാധ്വാ സ ഹ്യാര്യ മനീഷയാ കൽപിതവിഷയോ നാഞ്ജസാവ്യുത്പന്നലോകസമധിഗമഃ അഥ തദേവൈതദ്ദുരവഗമം സമവേതാനുകൽപേന നിർദ്ദിശ്യതാമിതി ॥ 26 ॥