ശ്രീമദ് ഭാഗവതം (മൂലം) / ദ്വാദശഃ സ്കന്ധഃ (സ്കന്ധം 12) / അദ്ധ്യായം 2

← സ്കന്ധം 12 : അദ്ധ്യായം 1

സ്കന്ധം 12 : അദ്ധ്യായം 3 →

ശ്രീമദ് ഭാഗവതം (മൂലം) / ദ്വാദശഃ സ്കന്ധഃ (സ്കന്ധം 12) / അദ്ധ്യായം 2

ശ്രീശുക ഉവാച

തതശ്ചാനുദിനം ധർമ്മഃ സത്യം ശൌചം ക്ഷമാ ദയാ ।
കാലേന ബലിനാ രാജന്നങ്ക്ഷ്യത്യായുർബ്ബലം സ്മൃതിഃ ॥ 1 ॥

വിത്തമേവ കലൌ നൄണാം ജൻമാചാരഗുണോദയഃ ।
ധർമ്മന്യായവ്യവസ്ഥായാം കാരണം ബലമേവ ഹി ॥ 2 ॥

ദാമ്പത്യേഽഭിരുചിർഹേതുർമ്മയൈവ വ്യാവഹാരികേ ।
സ്ത്രീത്വേ പുംസ്ത്വേ ച ഹി രതിർവ്വിപ്രത്വേ സൂത്രമേവ ഹി ॥ 3 ॥

ലിംഗമേവാശ്രമഖ്യാതാവന്യോന്യാപത്തികാരണം ।
അവൃത്ത്യാ ന്യായദൌർബ്ബല്യം പാണ്ഡിത്യേ ചാപലം വചഃ ॥ 4 ॥

അനാഢ്യതൈവാസാധുത്വേ സാധുത്വേ ദംഭ ഏവ തു ।
സ്വീകാര ഏവ ചോദ്വാഹേ സ്നാനമേവ പ്രസാധനം ॥ 5 ॥

ദൂരേ വാര്യയനം തീർത്ഥം ലാവണ്യം കേശധാരണം ।
ഉദരംഭരതാ സ്വാർത്ഥഃ സത്യത്വേ ധാർഷ്ട്യമേവ ഹി ॥ 6 ॥

ദാക്ഷ്യം കുടുംബഭരണം യശോഽർത്ഥേ ധർമ്മസേവനം ।
ഏവം പ്രജാഭിർദുഷ്ടാഭിരാകീർണ്ണേ ക്ഷിതിമണ്ഡലേ ॥ 7 ॥

ബ്രഹ്മവിട്ക്ഷത്രശൂദ്രാണാം യോ ബലീ ഭവിതാ നൃപഃ ।
പ്രജാ ഹി ലുബ്ധൈ രാജന്യൈർന്നിർഘൃണൈർദ്ദസ്യുധർമ്മഭിഃ ॥ 8 ॥

ആച്ഛിന്നദാരദ്രവിണാ യാസ്യന്തി ഗിരികാനനം ।
ശാകമൂലാമിഷക്ഷൌദ്രഫലപുഷ്പാഷ്ടിഭോജനാഃ ॥ 9 ॥

അനാവൃഷ്ട്യാ വിനങ്ക്ഷ്യന്തി ദുർഭിക്ഷകരപീഡിതാഃ ।
ശീതവാതാതപപ്രാവൃഡ് ഹിമൈരന്യോന്യതഃ പ്രജാഃ ॥ 10 ॥

ക്ഷുത്തൃഡ്ഭ്യാം വ്യാധിഭിശ്ചൈവ സന്തപ്സ്യന്തേ ച ചിന്തയാ ।
ത്രിംശദ്വിംശതി വർഷാണി പരമായുഃ കലൌ നൃണാം ॥ 11 ॥

ക്ഷീയമാണേഷു ദേഹേഷു ദേഹിനാം കലിദോഷതഃ ।
വർണ്ണാശ്രമവതാം ധർമ്മേ നഷ്ടേ വേദപഥേ നൃണാം ॥ 12 ॥

പാഖണ്ഡപ്രചുരേ ധർമ്മേ ദസ്യുപ്രായേഷു രാജസു ।
ചൌര്യാനൃതവൃഥാഹിംസാ നാനാവൃത്തിഷു വൈ നൃഷു ॥ 13 ॥

ശൂദ്രപ്രായേഷു വർണ്ണേഷു ച്ഛാഗപ്രായാസു ധേനുഷു ।
ഗൃഹപ്രായേഷ്വാശ്രമേഷു യൌനപ്രായേഷു ബന്ധുഷു ॥ 14 ॥

അണുപ്രായാസ്വോഷധീഷു ശമീപ്രായേഷു സ്ഥാസ്നുഷു ।
വിദ്യുത്പ്രായേഷു മേഘേഷു ശൂന്യപ്രായേഷു സദ്മസു ॥ 15 ॥

ഇത്ഥം കലൌ ഗതപ്രായേ ജനേഷു ഖരധർമ്മിഷു ।
ധർമ്മത്രാണായ സത്ത്വേന ഭഗവാനവതരിഷ്യതി ॥ 16 ॥

ചരാചരഗുരോർവ്വിഷ്ണോരീശ്വരസ്യാഖിലാത്മനഃ ।
ധർമ്മത്രാണായ സാധൂനാം ജൻമകർമ്മാപനുത്തയേ ॥ 17 ॥

ശംഭളഗ്രാമമുഖ്യസ്യ ബ്രാഹ്മണസ്യ മഹാത്മനഃ ।
ഭവനേ വിഷ്ണുയശസഃ കൽകിഃ പ്രാദുർഭവിഷ്യതി ॥ 18 ॥

അശ്വമാശുഗമാരുഹ്യ ദേവദത്തം ജഗത്പതിഃ ।
അസിനാസാധുദമനമഷ്ടൈശ്വര്യഗുണാന്വിതഃ ॥ 19 ॥

വിചരന്നാശുനാ ക്ഷോണ്യാം ഹയേനാപ്രതിമദ്യുതിഃ ।
നൃപലിംഗച്ഛദോ ദസ്യൂൻ കോടിശോ നിഹനിഷ്യതി ॥ 20 ॥

അഥ തേഷാം ഭവിഷ്യന്തി മനാംസി വിശദാനി വൈ ।
വാസുദേവാംഗരാഗാതി പുണ്യഗന്ധാനിലസ്പൃശാം ।
പൌരജാനപദാനാം വൈ ഹതേഷ്വഖിലദസ്യുഷു ॥ 21 ॥

തേഷാം പ്രജാവിസർഗ്ഗശ്ച സ്ഥവിഷ്ഠഃ സംഭവിഷ്യതി ।
വാസുദേവേ ഭഗവതി സത്ത്വമൂർത്തൗ ഹൃദി സ്ഥിതേ ॥ 22 ॥

യദാവതീർണ്ണോ ഭഗവാൻ കൽകിർദ്ധർമ്മപതിർഹരിഃ ।
കൃതം ഭവിഷ്യതി തദാ പ്രജാ സൂതിശ്ച സാത്ത്വികീ ॥ 23 ॥

യദാ ചന്ദ്രശ്ച സൂര്യശ്ച തഥാ തിഷ്യബൃഹസ്പതീ ।
ഏകരാശൌ സമേഷ്യന്തി ഭവിഷ്യതി തദാ കൃതം ॥ 24 ॥

യേഽതീതാ വർത്തമാനാ യേ ഭവിഷ്യന്തി ച പാർത്ഥിവാഃ ।
തേ ത ഉദ്ദേശതഃ പ്രോക്താ വംശീയാഃ സോമസൂര്യയോഃ ॥ 25 ॥

ആരഭ്യ ഭവതോ ജൻമ യാവന്നന്ദാഭിഷേചനം ।
ഏതദ്വർഷസഹസ്രം തു ശതം പഞ്ചദശോത്തരം ॥ 26 ॥

സപ്തർഷീണാം തു യൌ പൂർവ്വൗ ദൃശ്യേതേ ഉദിതൌ ദിവി ।
തയോസ്തു മധ്യേ നക്ഷത്രം ദൃശ്യതേ യത്സമം നിശി ॥ 27 ॥

തേനൈത ഋഷയോ യുക്താസ്തിഷ്ഠന്ത്യബ്ദശതം നൃണാം ।
തേ ത്വദീയേ ദ്വിജാഃ കാലേ അധുനാ ചാശ്രിതാ മഘാഃ ॥ 28 ॥

വിഷ്ണോർഭഗവതോ ഭാനുഃ കൃഷ്ണാഖ്യോഽസൌ ദിവം ഗതഃ ।
തദാവിശത്കലിർല്ലോകം പാപേ യദ് രമതേ ജനഃ ॥ 29 ॥

യാവത് സ പാദപദ്മാഭ്യാം സ്പൃശന്നാസ്തേ രമാപതിഃ ।
താവത്കലിർവൈ പൃഥിവീം പരാക്രാന്തും ന ചാശകത് ॥ 30 ॥

യദാ ദേവർഷയഃ സപ്ത മഘാസു വിചരന്തി ഹി ।
തദാ പ്രവൃത്തസ്തു കലിർദ്വാദശാബ്ദശതാത്മകഃ ॥ 31 ॥

യദാ മഘാഭ്യോ യാസ്യന്തി പൂർവ്വാഷാഢാം മഹർഷയഃ ।
തദാ നന്ദാത്പ്രഭൃത്യേഷ കലിർവൃദ്ധിം ഗമിഷ്യതി ॥ 32 ॥

യസ്മിൻ കൃഷ്ണോ ദിവം യാതസ്തസ്മിന്നേവ തദാഹനി ।
പ്രതിപന്നം കലിയുഗമിതി പ്രാഹുഃ പുരാവിദഃ ॥ 33 ॥

ദിവ്യാബ്ദാനാം സഹസ്രാന്തേ ചതുർത്ഥേ തു പുനഃ കൃതം ।
ഭവിഷ്യതി യദാ നൄണാം മന ആത്മപ്രകാശകം ॥ 34 ॥

ഇത്യേഷ മാനവോ വംശോ യഥാ സംഖ്യായതേ ഭുവി ।
തഥാ വിട് ശൂദ്രവിപ്രാണാം താസ്താ ജ്ഞേയാ യുഗേ യുഗേ ॥ 35 ॥

ഏതേഷാം നാമലിംഗാനാം പുരുഷാണാം മഹാത്മനാം ।
കഥാമാത്രാവശിഷ്ടാനാം കീർത്തിരേവ സ്ഥിതാ ഭുവി ॥ 36 ॥

ദേവാപിഃ ശന്തനോർഭ്രാതാ മരുശ്ചേക്ഷ്വാകുവംശജഃ ।
കലാപഗ്രാമ ആസാതേ മഹായോഗബലാന്വിതൌ ॥ 37 ॥

താവിഹൈത്യ കലേരന്തേ വാസുദേവാനുശിക്ഷിതൌ ।
വർണ്ണാശ്രമയുതം ധർമ്മം പൂർവ്വവത്പ്രഥയിഷ്യതഃ ॥ 38 ॥

കൃതം ത്രേതാ ദ്വാപരം ച കലിശ്ചേതി ചതുര്യുഗം ।
അനേന ക്രമയോഗേന ഭുവി പ്രാണിഷു വർത്തതേ ॥ 39 ॥

രാജന്നേതേ മയാ പ്രോക്താ നരദേവാസ്തഥാപരേ ।
ഭൂമൌ മമത്വം കൃത്വാന്തേ ഹിത്വേമാം നിധനം ഗതാഃ ॥ 40 ॥

കൃമിവിഡ്ഭസ്മസംജ്ഞാന്തേ രാജനാമ്നോഽപി യസ്യ ച ।
ഭൂതധ്രുക് തത്കൃതേ സ്വാർത്ഥം കിം വേദ നിരയോ യതഃ ॥ 41 ॥

കഥം സേയമഖണ്ഡാ ഭൂഃ പൂർവ്വൈർമ്മേ പുരുഷൈർധൃതാ ।
മത്പുത്രസ്യ ച പൌത്രസ്യ മത്പൂർവ്വാ വംശജസ്യ വാ ॥ 42 ॥

തേജോബന്നമയം കായം ഗൃഹീത്വാഽഽത്മതയാബുധാഃ ।
മഹീം മമതയാ ചോഭൌ ഹിത്വാന്തേഽദർശനം ഗതാഃ ॥ 43 ॥

യേ യേ ഭൂപതയോ രാജൻ ഭുഞ്ജന്തി ഭുവമോജസാ ।
കാലേന തേ കൃതാഃ സർവ്വേ കഥാമാത്രാഃ കഥാസു ച ॥ 44 ॥