ശ്രീമദ് ഭാഗവതം (മൂലം) / ദ്വാദശഃ സ്കന്ധഃ (സ്കന്ധം 12) / അദ്ധ്യായം 11

← സ്കന്ധം 12 : അദ്ധ്യായം 10

സ്കന്ധം 12 : അദ്ധ്യായം 12 →

ശ്രീമദ് ഭാഗവതം (മൂലം) / ദ്വാദശഃ സ്കന്ധഃ (സ്കന്ധം 12) / അദ്ധ്യായം 11

ശൌനക ഉവാച

അഥേമമർത്ഥം പൃച്ഛാമോ ഭവന്തം ബഹുവിത്തമം ।
സമസ്തതന്ത്രരാദ്ധാന്തേ ഭവാൻ ഭാഗവതതത്ത്വവിത് ॥ 1 ॥

താന്ത്രികാഃ പരിചര്യായാം കേവലസ്യ ശ്രിയഃ പതേഃ ।
അംഗോപാംഗായുധാകൽപം കൽപയന്തി യഥാ ച യൈഃ ॥ 2 ॥

തന്നോ വർണ്ണയ ഭദ്രം തേ ക്രിയായോഗം ബുഭുത്സതാം ।
യേന ക്രിയാനൈപുണേന മർത്ത്യോ യായാദമർത്ത്യതാം ॥ 3 ॥

സൂത ഉവാച

നമസ്കൃത്യ ഗുരൂൻ വക്ഷ്യേ വിഭൂതീർവ്വൈഷ്ണവീരപി ।
യാഃ പ്രോക്താ വേദതന്ത്രാഭ്യാമാചാര്യൈഃ പദ്മജാദിഭിഃ ॥ 4 ॥

മായാദ്യൈർന്നവഭിസ്തത്ത്വൈഃ സ വികാരമയോ വിരാട് ।
നിർമ്മിതോ ദൃശ്യതേ യത്ര സചിത്കേ ഭുവനത്രയം ॥ 5 ॥

ഏതദ്വൈ പൌരുഷം രൂപം ഭൂഃ പാദൌ ദ്യൌഃ ശിരോ നഭഃ ।
നാഭിഃ സൂര്യോഽക്ഷിണീ നാസേ വായുഃ കർണ്ണൗ ദിശഃ പ്രഭോഃ ॥ 6 ॥

പ്രജാപതിഃ പ്രജനനമപാനോ മൃത്യുരീശിതുഃ ।
തദ്ബാഹവോ ലോകപാലാ മനശ്ചന്ദ്രോ ഭ്രുവൌ യമഃ ॥ 7 ॥

ലജ്ജോത്തരോഽധരോ ലോഭോ ദന്താ ജ്യോത്സ്നാ സ്മയോ ഭ്രമഃ ।
രോമാണി ഭൂരുഹാ ഭൂമ്നോ മേഘാഃ പുരുഷമൂർദ്ധജാഃ ॥ 8 ॥

യാവാനയം വൈ പുരുഷോ യാവത്യാ സംസ്ഥയാ മിതഃ ।
താവാനസാവപി മഹാപുരുഷോ ലോകസംസ്ഥയാ ॥ 9 ॥

കൌസ്തുഭവ്യപദേശേന സ്വാത്മജ്യോതിർബ്ബിഭർത്ത്യജഃ ।
തത്പ്രഭാ വ്യാപിനീ സാക്ഷാത്ശ്രീവത്സമുരസാ വിഭുഃ ॥ 10 ॥

സ്വമായാം വനമാലാഖ്യാം നാനാഗുണമയീം ദധത് ।
വാസശ്ഛന്ദോമയം പീതം ബ്രഹ്മസൂത്രം ത്രിവൃത് സ്വരം ॥ 11 ॥

ബിഭർത്തി സാംഖ്യം യോഗം ച ദേവോ മകരകുണ്ഡലേ ।
മൌലിം പദം പാരമേഷ്ഠ്യം സർവ്വലോകാഭയങ്കരം ॥ 12 ॥

അവ്യാകൃതമനന്താഖ്യമാസനം യദധിഷ്ഠിതഃ ।
ധർമ്മജ്ഞാനാദിഭിർ യുക്തം സത്ത്വം പദ്മമിഹോച്യതേ ॥ 13 ॥

ഓജഃസഹോബലയുതം മുഖ്യതത്ത്വം ഗദാം ദധത് ।
അപാം തത്ത്വം ദരവരം തേജസ്തത്ത്വം സുദർശനം ॥ 14 ॥

നഭോനിഭം നഭസ്തത്ത്വമസിം ചർമ്മ തമോമയം ।
കാലരൂപം ധനുഃ ശാർങ്ഗം തഥാ കർമ്മമയേഷുധിം ॥ 15 ॥

ഇന്ദ്രിയാണി ശരാനാഹുരാകൂതീരസ്യ സ്യന്ദനം ।
തൻമാത്രാണ്യസ്യാഭിവ്യക്തിം മുദ്രയാർത്തക്രിയാത്മതാം ॥ 16 ॥

മണ്ഡലം ദേവയജനം ദീക്ഷാ സംസ്കാര ആത്മനഃ ।
പരിചര്യാ ഭഗവത ആത്മനോ ദുരിതക്ഷയഃ ॥ 17 ॥

ഭഗവാൻ ഭഗശബ്ദാർത്ഥം ലീലാകമലമുദ്വഹൻ ।
ധർമ്മം യശശ്ച ഭഗവാംശ്ചാമരവ്യജനേഽഭജത് ॥ 18 ॥

ആതപത്രം തു വൈകുണ്ഠം ദ്വിജാ ധാമാകുതോഭയം ।
ത്രിവൃദ് വേദഃ സുപർണ്ണാഖ്യോ യജ്ഞം വഹതി പൂരുഷം ॥ 19 ॥

അനപായിനീ ഭഗവതീ ശ്രീഃ സാക്ഷാദാത്മനോ ഹരേഃ ।
വിഷ്വക്സേനസ്തന്ത്രമൂർത്തിർവ്വിദിതഃ പാർഷദാധിപഃ ।
നന്ദാദയോഽഷ്ടൌ ദ്വാഃസ്ഥാശ്ച തേഽണിമാദ്യാ ഹരേർഗ്ഗുണാഃ ॥ 20 ॥

വാസുദേവഃ സങ്കർഷണഃ പ്രദ്യുമ്നഃ പുരുഷഃ സ്വയം ।
അനിരുദ്ധ ഇതി ബ്രഹ്മൻ മൂർത്തിവ്യൂഹോഽഭിധീയതേ ॥ 21 ॥

സ വിശ്വസ്തൈജസഃ പ്രാജ്ഞസ്തുരീയ ഇതി വൃത്തിഭിഃ ।
അർത്ഥേന്ദ്രിയാശയജ്ഞാനൈർഭഗവാൻ പരിഭാവ്യതേ ॥ 22 ॥

അംഗോപാംഗായുധാകൽപൈർഭഗവാംസ്തച്ചതുഷ്ടയം ।
ബിഭർത്തി സ്മ ചതുർമ്മൂർത്തിർഭഗവാൻ ഹരിരീശ്വരഃ ॥ 23 ॥

     ദ്വിജഋഷഭ സ ഏഷ ബ്രഹ്മയോനിഃ സ്വയംദൃക്
          സ്വമഹിമപരിപൂർണ്ണോ മായയാ ച സ്വയൈതത് ।
     സൃജതി ഹരതി പാതീത്യാഖ്യയാനാവൃതാക്ഷോ
          വിവൃത ഇവ നിരുക്തസ്തത്പരൈരാത്മലഭ്യഃ ॥ 24 ॥

     ശ്രീകൃഷ്ണ കൃഷ്ണസഖ വൃഷ്ണ്യൃഷഭാവനിധ്രുഗ്-
          രാജന്യവംശദഹനാനപവർഗ്ഗവീര്യ ।
     ഗോവിന്ദ ഗോപവനിതാവ്രജഭൃത്യഗീത-
          തീർത്ഥശ്രവഃ ശ്രവണമംഗള പാഹി ഭൃത്യാൻ ॥ 25 ॥

യ ഇദം കല്യ ഉത്ഥായ മഹാപുരുഷലക്ഷണം ।
തച്ചിത്തഃ പ്രയതോ ജപ്ത്വാ ബ്രഹ്മ വേദ ഗുഹാശയം ॥ 26 ॥

ശൌനക ഉവാച

ശുകോ യദാഹ ഭഗവാൻ വിഷ്ണുരാതായ ശൃണ്വതേ ।
സൌരോ ഗണോ മാസി മാസി നാനാ വസതി സപ്തകഃ ॥ 27 ॥

തേഷാം നാമാനി കർമ്മാണി നിയുക്താനാമധീശ്വരൈഃ ।
ബ്രൂഹി നഃ ശ്രദ്ദധാനാനാം വ്യൂഹം സൂര്യാത്മനോ ഹരേഃ ॥ 28 ॥

സൂത ഉവാച

അനാദ്യവിദ്യയാ വിഷ്ണോരാത്മനഃ സർവ്വദേഹിനാം ।
നിർമ്മിതോ ലോകതന്ത്രോഽയം ലോകേഷു പരിവർത്തതേ ॥ 29 ॥

ഏക ഏവ ഹി ലോകാനാം സൂര്യ ആത്മാഽഽദികൃദ്ധരിഃ ।
സർവ്വവേദക്രിയാമൂലമൃഷിഭിർബ്ബഹുധോദിതഃ ॥ 30 ॥

കാലോ ദേശഃ ക്രിയാ കർത്താ കരണം കാര്യമാഗമഃ ।
ദ്രവ്യം ഫലമിതി ബ്രഹ്മന്നവധോക്തോഽജയാ ഹരിഃ ॥ 31 ॥

മധ്വാദിഷു ദ്വാദശസു ഭഗവാൻ കാലരൂപധൃക് ।
ലോകതന്ത്രായ ചരതി പൃഥഗ്ദ്വാദശഭിർഗ്ഗണൈഃ ॥ 32 ॥

ധാതാ കൃതസ്ഥലീ ഹേതിർവ്വാസുകീ രഥകൃൻമുനേ ।
പുലസ്ത്യസ്തുംബുരുരിതി മധുമാസം നയന്ത്യമീ ॥ 33 ॥

അര്യമാ പുലഹോഽഥൌജാഃ പ്രഹേതിഃ പുഞ്ജികസ്ഥലീ ।
നാരദഃ കച്ഛനീരശ്ച നയന്ത്യേതേ സ്മ മാധവം ॥ 34 ॥

മിത്രോഽത്രിഃ പൌരുഷേയോഽഥ തക്ഷകോ മേനകാ ഹഹാഃ ।
രഥസ്വന ഇതി ഹ്യേതേ ശുക്രമാസം നയന്ത്യമീ ॥ 35 ॥

വസിഷ്ഠോ വരുണോ രംഭാ സഹജന്യസ്തഥാ ഹുഹൂഃ ।
ശുക്രശ്ചിത്രസ്വനശ്ചൈവ ശുചിമാസം നയന്ത്യമീ ॥ 36 ॥

ഇന്ദ്രോ വിശ്വാവസുഃ ശ്രോതാ ഏലാപത്രസ്തഥാംഗിരാഃ ।
പ്രമ്ലോചാ രാക്ഷസോ വര്യോ നഭോമാസം നയന്ത്യമീ ॥ 37 ॥

വിവസ്വാനുഗ്രസേനശ്ച വ്യാഘ്ര ആസാരണോ ഭൃഗുഃ ।
അനുമ്ലോചാ ശങ്ഖപാലോ നഭസ്യാഖ്യം നയന്ത്യമീ ॥ 38 ॥

പൂഷാ ധനഞ്ജയോ വാതഃ സുഷേണഃ സുരുചിസ്തഥാ ।
ഘൃതാചീ ഗൌതമശ്ചേതി തപോമാസം നയന്ത്യമീ ॥ 39 ॥

ക്രതുർവ്വർച്ചാ ഭരദ്വാജഃ പർജ്ജന്യഃ സേനജിത്തഥാ ।
വിശ്വ ഐരാവതശ്ചൈവ തപസ്യാഖ്യം നയന്ത്യമീ ॥ 40 ॥

അഥാംശുഃ കശ്യപസ്താർക്ഷ്യ ഋതസേനസ്തഥോർവ്വശീ ।
വിദ്യുച്ഛത്രുർമ്മഹാശംഖഃ സഹോമാസം നയന്ത്യമീ ॥ 41 ॥

ഭഗഃ സ്ഫൂർജോഽരിഷ്ടനേമിരൂർണ്ണ ആയുശ്ച പഞ്ചമഃ ।
കർക്കോടകഃ പൂർവ്വചിത്തിഃ പുഷ്യമാസം നയന്ത്യമീ ॥ 42 ॥

ത്വഷ്ടാ ഋചീകതനയഃ കംബളശ്ച തിലോത്തമാ ।
ബ്രഹ്മാപേതോഽഥ ശതജിദ്ധൃതരാഷ്ട്ര ഇഷംഭരാഃ ॥ 43 ॥

വിഷ്ണുരശ്വതരോ രംഭാ സൂര്യവർച്ചാശ്ച സത്യജിത് ।
വിശ്വാമിത്രോ മഖാപേത ഊർജ്ജമാസം നയന്ത്യമീ ॥ 44 ॥

ഏതാ ഭഗവതോ വിഷ്ണോരാദിത്യസ്യ വിഭൂതയഃ ।
സ്മരതാം സന്ധ്യയോർനൄണാം ഹരന്ത്യംഹോ ദിനേ ദിനേ ॥ 45 ॥

ദ്വാദശസ്വപി മാസേഷു ദേവോഽസൌ ഷഡ്ഭിരസ്യ വൈ ।
ചരൻ സമന്താത്തനുതേ പരത്രേഹ ച സൻമതിം ॥ 46 ॥

സാമർഗ്യജുർഭിസ്തല്ലിംഗൈരൃഷയഃ സംസ്തുവന്ത്യമും ।
ഗന്ധർവ്വാസ്തം പ്രഗായന്തി നൃത്യന്ത്യപ്സരസോഽഗ്രതഃ ॥ 47 ॥

ഉന്നഹ്യന്തി രഥം നാഗാ ഗ്രാമണ്യോ രഥയോജകാഃ ।
ചോദയന്തി രഥം പൃഷ്ഠേ നൈരൃതാ ബലശാലിനഃ ॥ 48 ॥

വാലഖില്യാഃ സഹസ്രാണി ഷഷ്ടിർബ്രഹ്മർഷയോഽമലാഃ ।
പുരതോഽഭിമുഖം യാന്തി സ്തുവന്തി സ്തുതിഭിർവിഭും ॥ 49 ॥

ഏവം ഹ്യനാദിനിധനോ ഭഗവാൻ ഹരിരീശ്വരഃ ।
കൽപേ കൽപേ സ്വമാത്മാനം വ്യൂഹ്യ ലോകാനവത്യജഃ ॥ 50 ॥