ശ്രീമദ് ഭാഗവതം (മൂലം) / ദശമഃ സ്കന്ധഃ (ഉത്തരാർദ്ധഃ) (സ്കന്ധം 10 ഉത്തരാർദ്ധം) / അദ്ധ്യായം 85
| ← സ്കന്ധം 10 ഉത്തരാർദ്ധം : അദ്ധ്യായം 84 | സ്കന്ധം 10 ഉത്തരാർദ്ധം : അദ്ധ്യായം 86 → |
ശ്രീമദ് ഭാഗവതം (മൂലം) / ദശമഃ സ്കന്ധഃ (പൂർവ്വാർദ്ധഃ) (സ്കന്ധം 10 ഉത്തരാർദ്ധം) / അദ്ധ്യായം 85[തിരുത്തുക]
ശ്രീബാദരായണിരുവാച
അഥൈകദാഽഽത്മജൌ പ്രാപ്തൌ കൃതപാദാഭിവന്ദനൌ ।
വസുദേവോഽഭിനന്ദ്യാഹ പ്രീത്യാ സങ്കർഷണാച്യുതൌ ॥ 1 ॥
മുനീനാം സ വചഃ ശ്രുത്വാ പുത്രയോർദ്ധാമസൂചകം ।
തദ്വീര്യൈർജ്ജാതവിശ്രംഭഃ പരിഭാഷ്യാഭ്യഭാഷത ॥ 2 ॥
കൃഷ്ണ കൃഷ്ണ മഹായോഗിൻ സങ്കർഷണ സനാതന ।
ജാനേ വാമസ്യ യത് സാക്ഷാത്പ്രധാനപുരുഷൌ പരൌ ॥ 3 ॥
യത്ര യേന യതോ യസ്യ യസ്മൈ യദ് യദ് യഥാ യദാ ।
സ്യാദിദം ഭഗവാൻ സാക്ഷാത്പ്രധാനപുരുഷേശ്വരഃ ॥ 4 ॥
ഏതന്നാനാവിധം വിശ്വമാത്മസൃഷ്ടമധോക്ഷജ ।
ആത്മനാനുപ്രവിശ്യാത്മൻ പ്രാണോ ജീവോ ബിഭർഷ്യജ ॥ 5 ॥
പ്രാണാദീനാം വിശ്വസൃജാം ശക്തയോ യാഃ പരസ്യ താഃ ।
പാരതന്ത്ര്യാദ് വൈസാദൃശ്യാദ് ദ്വയോശ്ചേഷ്ടൈവ ചേഷ്ടതാം ॥ 6 ॥
കാന്തിസ്തേജഃ പ്രഭാ സത്താ ചന്ദ്രാഗ്ന്യർക്കർക്ഷവിദ്യുതാം ।
യത് സ്ഥൈര്യം ഭൂഭൃതാം ഭൂമേർവൃത്തിർഗ്ഗന്ധോഽർത്ഥതോ ഭവാൻ ॥ 7 ॥
തർപ്പണം പ്രാണനമപാം ദേവത്വം താശ്ചതദ്രസഃ ।
ഓജഃ സഹോ ബലം ചേഷ്ടാ ഗതിർവ്വായോസ്തവേശ്വര ॥ 8 ॥
ദിശാം ത്വമവകാശോഽസി ദിശഃ ഖം സ്ഫോട ആശ്രയഃ ।
നാദോ വർണ്ണസ്ത്വമോംകാര ആകൃതീനാം പൃഥക്കൃതിഃ ॥ 9 ॥
ഇന്ദ്രിയം ത്വിന്ദ്രിയാണാം ത്വം ദേവാശ്ചതദനുഗ്രഹഃ ।
അവബോധോഭവാൻബുദ്ധേർജ്ജീവസ്യാനുസ്മൃതിഃസതീ ॥ 10 ॥
ഭൂതാനാമസിഭൂതാദിരിന്ദ്രിയാണാംചതൈജസഃ ।
വൈകാരികോവികൽപാനാം പ്രധാനമനുശായിനം ॥ 11 ॥
നശ്വരേഷ്വിഹഭാവേഷു തദസി ത്വമനശ്വരം ।
യഥാദ്രവ്യവികാരേഷു ദ്രവ്യമാത്രം നിരൂപിതം ॥ 12 ॥
സത്ത്വം രജസ്തമ ഇതി ഗുണാസ്തദ് വൃത്തയശ്ച യാഃ ।
ത്വയ്യദ്ധാ ബ്രഹ്മണി പരേ കൽപിതാ യോഗമായയാ ॥ 13 ॥
തസ്മാന്ന സന്ത്യമീ ഭാവാ യർഹി ത്വയി വികൽപിതാഃ ।
ത്വം ചാമീഷു വികാരേഷു ഹ്യന്യദാവ്യാവഹാരികഃ ॥ 14 ॥
ഗുണപ്രവാഹ ഏതസ്മിന്നബുധാസ്ത്വഖിലാത്മനഃ ।
ഗതിം സൂക്ഷ്മാമബോധേന സംസരന്തീഹ കർമ്മഭിഃ ॥ 15 ॥
യദൃച്ഛയാ നൃതാം പ്രാപ്യ സുകൽപാമിഹ ദുർല്ലഭാം ।
സ്വാർത്ഥേ പ്രമത്തസ്യ വയോ ഗതം ത്വൻമായയേശ്വര ॥ 16 ॥
അസാവഹമ്മമൈവൈതേ ദേഹേ ചാസ്യാന്വയാദിഷു ।
സ്നേഹപാശൈർന്നിബധ്നാതി ഭവാൻ സർവ്വമിദം ജഗത് ॥ 17 ॥
യുവാം ന നഃ സുതൌ സാക്ഷാത്പ്രധാനപുരുഷേശ്വരൌ ।
ഭൂഭാരക്ഷത്രക്ഷപണ അവതീർണ്ണൗ തഥാത്ഥ ഹ ॥ 18 ॥
തത്തേ ഗതോഽസ്മ്യരണമദ്യ പദാരവിന്ദ-
മാപന്നസംസൃതിഭയാപഹമാർത്തബന്ധോ ।
ഏതാവതാലമലമിന്ദ്രിയലാലസേന
മർത്ത്യാത്മദൃക്ത്വയി പരേ യദപത്യബുദ്ധിഃ ॥ 19 ॥
സൂതീഗൃഹേ നനു ജഗാദ ഭവാനജോ നൌ
സഞ്ജജ്ഞ ഇത്യനുയുഗം നിജധർമ്മഗുപ്ത്യൈ ।
നാനാതനൂർഗ്ഗഗനവദ് വിദധജ്ജഹാസി
കോ വേദ ഭൂമ്ന ഉരുഗായ വിഭൂതിമായാം ॥ 20 ॥
ശ്രീശുക ഉവാച
ആകർണ്യേത്ഥം പിതുർവ്വാക്യം ഭഗവാൻ സാത്വതർഷഭഃ ।
പ്രത്യാഹ പ്രശ്രയാനമ്രഃ പ്രഹസൻ ശ്ലക്ഷ്ണയാ ഗിരാ ॥ 21 ॥
ശ്രീഭഗവാനുവാച
വചോ വഃ സമവേതാർത്ഥം താതൈതദുപമൻമഹേ ।
യന്നഃ പുത്രാൻ സമുദ്ദിശ്യ തത്ത്വഗ്രാമ ഉദാഹൃതഃ ॥ 22 ॥
അഹം യൂയമസാവാര്യ ഇമേ ച ദ്വാരകൌകസഃ ।
സർവ്വേഽപ്യേവം യദുശ്രേഷ്ഠ വിമൃശ്യാഃ സചരാചരം ॥ 23 ॥
ആത്മാ ഹ്യേകഃ സ്വയംജ്യോതിർന്നിത്യോഽന്യോ നിർഗ്ഗുണോ ഗുണൈഃ ।
ആത്മസൃഷ്ടൈസ്തത്കൃതേഷു ഭൂതേഷു ബഹുധേയതേ ॥ 24 ॥
ഖം വായുർജ്ജ്യോതിരാപോ ഭൂസ്തത്കൃതേഷു യഥാശയം ।
ആവിസ്തിരോഽൽപഭൂര്യേകോ നാനാത്വം യാത്യസാവപി ॥ 25 ॥
ശ്രീശുക ഉവാച
ഏവം ഭഗവതാ രാജൻ വസുദേവ ഉദാഹൃതം ।
ശ്രുത്വാ വിനഷ്ടനാനാധീസ്തൂഷ്ണീം പ്രീതമനാ അഭൂത് ॥ 26 ॥
അഥ തത്ര കുരുശ്രേഷ്ഠ ദേവകീ സർവ്വദേവതാ ।
ശ്രുത്വാഽഽനീതം ഗുരോഃ പുത്രമാത്മജാഭ്യാം സുവിസ്മിതാ ॥ 27 ॥
കൃഷ്ണരാമൌ സമാശ്രാവ്യ പുത്രാൻ കംസവിഹിംസിതാൻ ।
സ്മരന്തീ കൃപണം പ്രാഹ വൈക്ലവ്യാദശ്രുലോചനാ ॥ 28 ॥
ദേവക്യുവാച
രാമ രാമാപ്രമേയാത്മൻ കൃഷ്ണ യോഗേശ്വരേശ്വര ।
വേദാഹം വാം വിശ്വസൃജാമീശ്വരാവാദിപൂരുഷൌ ॥ 29 ॥
കലവിധ്വസ്തസത്ത്വാനാം രാജ്ഞാമുച്ഛാസ്ത്രവർത്തിനാം ।
ഭൂമേർഭാരായമാണാനാമവതീർണ്ണൗ കിലാദ്യ മേ ॥ 30 ॥
യസ്യാംശാംശാംശഭാഗേന വിശ്വോത്പത്തിലയോദയാഃ ।
ഭവന്തി കില വിശ്വാത്മംസ്തം ത്വാദ്യാഹം ഗതിം ഗതാ ॥ 31 ॥
ചിരാൻമൃതസുതാദാനേ ഗുരുണാ കില ചോദിതൌ ।
ആനിന്യഥുഃ പിതൃസ്ഥാനാദ്ഗുരവേ ഗുരുദക്ഷിണാം ॥ 32 ॥
തഥാ മേ കുരുതം കാമം യുവാം യോഗേശ്വരേശ്വരൌ ।
ഭോജരാജഹതാൻ പുത്രാൻ കാമയേ ദ്രഷ്ടുമാഹൃതാൻ ॥ 33 ॥
ഋഷിരുവാച
ഏവം സഞ്ചോദിതൌ മാത്രാ രാമഃ കൃഷ്ണശ്ചഭാരത ।
സുതലം സംവിവിശതുർ യോഗമായാമുപാശ്രിതൌ ॥ 34 ॥
തസ്മിൻ പ്രവിഷ്ടാവുപലഭ്യ ദൈത്യരാഡ് -
വിശ്വാത്മദൈവം സുതരാം തഥാത്മനഃ ।
തദ്ദർശനാഹ്ളാദപരിപ്ലുതാശയഃ
സദ്യഃ സമുത്ഥായ നനാമ സാന്വയഃ ॥ 35 ॥
തയോഃ സമാനീയ വരാസനം മുദാ
നിവിഷ്ടയോസ്തത്ര മഹാത്മനോസ്തയോഃ ।
ദധാര പാദാവവനിജ്യ തജ്ജലം
സവൃന്ദ ആബ്രഹ്മ പുനദ്യദംബു ഹ ॥ 36 ॥
സമർഹയാമാസ സ തൌ വിഭൂതിഭിഃ
മഹാർഹവസ്ത്രാഭരണാനുലേപനൈഃ ।
താംബൂലദീപാമൃതഭക്ഷണാദിഭിഃ
സ്വഗോത്രവിത്താത്മസമർപ്പണേന ച ॥ 37 ॥
സ ഇന്ദ്രസേനോ ഭഗവത്പദാംബുജം
ബിഭ്രൻമുഹുഃ പ്രേമവിഭിന്നയാ ധിയാ ।
ഉവാച ഹാനന്ദജലാകുലേക്ഷണഃ
പ്രഹൃഷ്ടരോമാ നൃപ ഗദ്ഗദാക്ഷരം ॥ 38 ॥
ബലിരുവാച
നമോഽനന്തായ ബൃഹതേ നമഃ കൃഷ്ണായ വേധസേ ।
സാംഖ്യയോഗവിതാനായ ബ്രഹ്മണേ പരമാത്മനേ ॥ 39 ॥
ദർശനം വാം ഹി ഭൂതാനാം ദുഷ്പ്രാപം ചാപ്യദുർല്ലഭം ।
രജസ്തമഃസ്വഭാവാനാം യന്നഃ പ്രാപ്തൌ യദൃച്ഛയാ ॥ 40 ॥
ദൈത്യദാനവഗന്ധർവ്വാഃ സിദ്ധവിദ്യാധ്രചാരണാഃ ।
യക്ഷരക്ഷഃപിശാചാശ്ചഭൂതപ്രമഥനായകാഃ ॥ 41 ॥
വിശുദ്ധസത്ത്വധാമ്ന്യദ്ധാ ത്വയി ശാസ്ത്രശരീരിണി ।
നിത്യം നിബദ്ധവൈരാസ്തേ വയം ചാന്യേ ച താദൃശാഃ ॥ 42 ॥
കേചനോദ്ബദ്ധവൈരേണ ഭക്ത്യാ കേചന കാമതഃ ।
ന തഥാ സത്ത്വസംരബ്ധാഃ സന്നികൃഷ്ടാഃ സുരാദയഃ ॥ 43 ॥
ഇദമിത്ഥമിതി പ്രായസ്തവ യോഗേശ്വരേശ്വര ।
ന വിദന്ത്യപി യോഗേശാ യോഗമായാം കുതോ വയം ॥ 44 ॥
തന്നഃ പ്രസീദ നിരപേക്ഷവിമൃഗ്യയുഷ്മത്
പാദാരവിന്ദധിഷണാന്യഗൃഹാന്ധകൂപാത് ।
നിഷ്ക്രമ്യ വിശ്വശരണാങ്ഘ്ര്യുപലബ്ധവൃത്തിഃ
ശാന്തോ യഥൈക ഉത സർവ്വസഖൈശ്ചരാമി ॥ 45 ॥
ശാധ്യസ്മാനീശിതവ്യേശ നിഷ്പാപാൻ കുരു നഃ പ്രഭോ ।
പുമാൻ യച്ഛ്രദ്ധയാഽഽതിഷ്ഠംശ്ചോദനായാ വിമുച്യതേ ॥ 46 ॥
ശ്രീഭഗവാനുവാച
ആസൻ മരീചേഃ ഷട് പുത്രാ ഊർണ്ണായാം പ്രഥമേഽന്തരേ ।
ദേവാഃ കം ജഹസുർവ്വീക്ഷ്യ സുതാം യഭിതുമുദ്യതം ॥ 47 ॥
തേനാസുരീമഗൻ യോനിമധുനാവദ്യകർമ്മണാ ।
ഹിരണ്യകശിപോർജ്ജാതാ നീതാസ്തേ യോഗമായയാ ॥ 48 ॥
ദേവക്യാ ഉദരേ ജാതാ രാജൻ കംസവിഹിംസിതാഃ ।
സാ താൻ ശോചത്യാത്മജാൻ സ്വാംസ്ത ഇമേഽധ്യാസതേഽന്തികേ ॥ 49 ॥
ഇത ഏതാൻ പ്രണേഷ്യാമോ മാതൃശോകാപനുത്തയേ ।
തതഃ ശാപാദ് വിനിർമ്മുക്താ ലോകം യാസ്യന്തി വിജ്വരാഃ ॥ 50 ॥
സ്മരോദ്ഗീഥഃ പരിഷ്വംഗഃ പതംഗഃ ക്ഷുദ്രഭൃദ്ഘൃണീ ।
ഷഡിമേ മത്പ്രസാദേന പുനര്യാസ്യന്തി സദ്ഗതിം ॥ 51 ॥
ഇത്യുക്ത്വാ താൻ സമാദായ ഇന്ദ്രസേനേന പൂജിതൌ ।
പുനർദ്വാരവതീമേത്യ മാതുഃ പുത്രാനയച്ഛതാം ॥ 52 ॥
താൻ ദൃഷ്ട്വാ ബാലകാൻ ദേവീ പുത്രസ്നേഹസ്നുതസ്തനീ ।
പരിഷ്വജ്യാങ്കമാരോപ്യ മൂർദ്ധ്ന്യജിഘ്രദഭീക്ഷ്ണശഃ ॥ 53 ॥
അപായയത് സ്തനം പ്രീതാ സുതസ്പർശപരിപ്ലുതാ ।
മോഹിതാ മായയാ വിഷ്ണോർ യയാ സൃഷ്ടിഃ പ്രവർത്തതേ ॥ 54 ॥
പീത്വാമൃതം പയസ്തസ്യാഃ പീതശേഷം ഗദാഭൃതഃ ।
നാരായണാംഗസംസ്പർശപ്രതിലബ്ധാത്മദർശനാഃ ॥ 55 ॥
തേ നമസ്കൃത്യ ഗോവിന്ദം ദേവകീം പിതരം ബലം ।
മിഷതാം സർവ്വഭൂതാനാം യയുർദ്ധാമ ദിവൌകസാം ॥ 56 ॥
തം ദൃഷ്ട്വാ ദേവകീ ദേവീ മൃതാഗമനനിർഗ്ഗമം ।
മേനേ സുവിസ്മിതാ മായാം കൃഷ്ണസ്യ രചിതാം നൃപ ॥ 57 ॥
ഏവം വിധാന്യദ്ഭുതാനി കൃഷ്ണസ്യ പരമാത്മനഃ ।
വീര്യാണ്യനന്തവീര്യസ്യ സന്ത്യനന്താനി ഭാരത ॥ 58 ॥
സൂത ഉവാച
യ ഇദമനുശൃണോതി ശ്രാവയേദ്വാ മുരാരേ-
ശ്ചരിതമമൃതകീർത്തേർവ്വർണ്ണിതം വ്യാസപുത്രൈഃ ।
ജഗദഘഭിദലം തദ്ഭക്തസത്കർണ്ണപൂരം
ഭഗവതി കൃതചിത്തോ യാതി തത്ക്ഷേമധാമ ॥ 59 ॥