ശ്രീമദ് ഭാഗവതം (മൂലം) / ദശമഃ സ്കന്ധഃ (ഉത്തരാർദ്ധഃ) (സ്കന്ധം 10 ഉത്തരാർദ്ധം) / അദ്ധ്യായം 78

← സ്കന്ധം 10 ഉത്തരാർദ്ധം : അദ്ധ്യായം 77

സ്കന്ധം 10 ഉത്തരാർദ്ധം : അദ്ധ്യായം 79 →

ശ്രീമദ് ഭാഗവതം (മൂലം) / ദശമഃ സ്കന്ധഃ (പൂർവ്വാർദ്ധഃ) (സ്കന്ധം 10 ഉത്തരാർദ്ധം) / അദ്ധ്യായം 78

ശ്രീശുക ഉവാച

ശിശുപാലസ്യ ശാല്വസ്യ പൌണ്ഡ്രകസ്യാപി ദുർമ്മതിഃ ।
പരലോകഗതാനാം ച കുർവ്വൻ പാരോക്ഷ്യസൌഹൃദം ॥ 1 ॥

ഏകഃ പദാതിഃ സംക്രുദ്ധോ ഗദാപാണിഃ പ്രകമ്പയൻ ।
പദ്ഭ്യാമിമാം മഹാരാജ മഹാസത്ത്വോ വ്യദൃശ്യത ॥ 2 ॥

തം തഥായാന്തമാലോക്യ ഗദാമാദായ സത്വരഃ ।
അവപ്ലുത്യ രഥാത്കൃഷ്ണഃ സിന്ധും വേലേവ പ്രത്യധാത് ॥ 3 ॥

ഗദാമുദ്യമ്യ കാരൂഷോ മുകുന്ദം പ്രാഹ ദുർമ്മദഃ ।
ദിഷ്ട്യാ ദിഷ്ട്യാ ഭവാനദ്യ മമ ദൃഷ്ടിപഥം ഗതഃ ॥ 4 ॥

ത്വം മാതുലേയോ നഃ കൃഷ്ണ മിത്രധ്രുങ്മാം ജിഘാംസസി ।
അതസ്ത്വാം ഗദയാ മന്ദ ഹനിഷ്യേ വജ്രകൽപയാ ॥ 5 ॥

തർഹ്യാനൃണ്യമുപൈമ്യജ്ഞ മിത്രാണാം മിത്രവത്സലഃ ।
ബന്ധുരൂപമരിം ഹത്വാ വ്യാധിം ദേഹചരം യഥാ ॥ 6 ॥

ഏവം രൂക്ഷൈസ്തുദൻ വാക്യൈഃ കൃഷ്ണം തോത്രൈരിവ ദ്വിപം ।
ഗദയാതാഡയൻമൂർദ്ധ്നി സിംഹവദ് വ്യനദച്ചസഃ ॥ 7 ॥

ഗദയാഭിഹതോഽപ്യാജൌ ന ചചാല യദൂദ്വഹഃ ।
കൃഷ്ണോഽപി തമഹൻ ഗുർവ്യാ കൌമോദക്യാ സ്തനാന്തരേ ॥ 8 ॥

ഗദാനിർഭിന്നഹൃദയ ഉദ്വമൻ രുധിരം മുഖാത് ।
പ്രസാര്യ കേശബാഹ്വങ്ഘ്രീൻ ധരണ്യാം ന്യപതദ് വ്യസുഃ ॥ 9 ॥

തതഃ സൂക്ഷ്മതരം ജ്യോതിഃ കൃഷ്ണമാവിശദദ്ഭുതം ।
പശ്യതാം സർവ്വഭൂതാനാം യഥാ ചൈദ്യവധേ നൃപ ॥ 10 ॥

വിദൂരഥസ്തു തദ്ഭ്രാതാ ഭ്രാതൃശോകപരിപ്ലുതഃ ।
ആഗച്ഛദസിചർമ്മാഭ്യാമുച്ഛ്വസംസ്തജ്ജിഘാംസയാ ॥ 11 ॥

തസ്യ ചാപതതഃ കൃഷ്ണശ്ചക്രേണ ക്ഷുരനേമിനാ ।
ശിരോ ജഹാര രാജേന്ദ്ര സകിരീടം സകുണ്ഡലം ॥ 12 ॥

ഏവം സൌഭം ച ശാല്വം ച ദന്തവക്ത്രം സഹാനുജം ।
ഹത്വാ ദുർവിഷഹാനന്യൈരീഡിതഃ സുരമാനവൈഃ ॥ 13 ॥

മുനിഭിഃ സിദ്ധഗന്ധർവ്വൈർവ്വിദ്യാധരമഹോരഗൈഃ ।
അപ്സരോഭിഃ പിതൃഗണൈർ യക്ഷൈഃ കിന്നരചാരണൈഃ ॥ 14 ॥

ഉപഗീയമാനവിജയഃ കുസുമൈരഭിവർഷിതഃ ।
വൃതശ്ചവൃഷ്ണിപ്രവരൈർവ്വിവേശാലങ്കൃതാം പുരീം ॥ 15 ॥

ഏവം യോഗേശ്വരഃ കൃഷ്ണോ ഭഗവാൻ ജഗദീശ്വരഃ ।
ഈയതേ പശുദൃഷ്ടീനാം നിർജ്ജിതോ ജയതീതി സഃ ॥ 16 ॥

ശ്രുത്വാ യുദ്ധോദ്യമം രാമഃ കുരൂണാം സഹ പാണ്ഡവൈഃ ।
തീർത്ഥാഭിഷേകവ്യാജേന മധ്യസ്ഥഃ പ്രയയൌ കില ॥ 17 ॥

സ്നാത്വാ പ്രഭാസേ സന്തർപ്പ്യ ദേവർഷിപിതൃമാനവാൻ ।
സരസ്വതീം പ്രതിസ്രോതം യയൌ ബ്രാഹ്മണസംവൃതഃ ॥ 18 ॥

പൃഥൂദകം ബിന്ദുസരസ്ത്രിതകൂപം സുദർശനം ।
വിശാലം ബ്രഹ്മതീർത്ഥം ച ചക്രം പ്രാചീം സരസ്വതീം ॥ 19 ॥

യമുനാമനു യാന്യേവ ഗംഗാമനു ച ഭാരത ।
ജഗാമ നൈമിഷം യത്ര ഋഷയഃ സത്രമാസതേ ॥ 20 ॥

തമാഗതമഭിപ്രേത്യ മുനയോ ദീർഘസത്രിണഃ ।
അഭിനന്ദ്യ യഥാന്യായം പ്രണമ്യോത്ഥായ ചാർച്ചയൻ ॥ 21 ॥

സോഽർച്ചിതഃ സപരീവാരഃ കൃതാസനപരിഗ്രഹഃ ।
രോമഹർഷണമാസീനം മഹർഷേഃ ശിഷ്യമൈക്ഷത ॥ 22 ॥

അപ്രത്യുത്ഥായിനം സൂതമകൃതപ്രഹ്വണാഞ്ജലിം ।
അധ്യാസീനം ച താൻ വിപ്രാംശ്ചുകോപോദ്വീക്ഷ്യ മാധവഃ ॥ 23 ॥

കസ്മാദസാവിമാൻ വിപ്രാനധ്യാസ്തേ പ്രതിലോമജഃ ।
ധർമ്മപാലാംസ്തഥൈവാസ്മാൻ വധമർഹതി ദുർമ്മതിഃ ॥ 24 ॥

ഋഷേർഭഗവതോ ഭൂത്വാ ശിഷ്യോഽധീത്യ ബഹൂനി ച ।
സേതിഹാസപുരാണാനി ധർമ്മശാസ്ത്രാണി സർവ്വശഃ ॥ 25 ॥

അദാന്തസ്യാവിനീതസ്യ വൃഥാ പണ്ഡിതമാനിനഃ ।
ന ഗുണായ ഭവന്തി സ്മ നടസ്യേവാജിതാത്മനഃ ॥ 26 ॥

ഏതദർത്ഥോ ഹി ലോകേഽസ്മിന്നവതാരോ മയാ കൃതഃ ।
വധ്യാ മേ ധർമ്മധ്വജിനസ്തേ ഹി പാതകിനോഽധികാഃ ॥ 27 ॥

ഏതാവദുക്ത്വാ ഭഗവാൻ നിവൃത്തോഽസദ്വധാദപി ।
ഭാവിത്വാത്തം കുശാഗ്രേണ കരസ്ഥേനാഹനത്പ്രഭുഃ ॥ 28 ॥

ഹാഹേതി വാദിനഃ സർവ്വേ മുനയഃ ഖിന്നമാനസാഃ ।
ഊചുഃ സങ്കർഷണം ദേവമധർമ്മസ്തേ കൃതഃ പ്രഭോ ॥ 29 ॥

അസ്യ ബ്രഹ്മാസനം ദത്തമസ്മാഭിർ യദുനന്ദന ।
ആയുശ്ചാത്മാക്ലമം താവദ് യാവത് സത്രം സമാപ്യതേ ॥ 30 ॥

അജാനതൈവാചരിതസ്ത്വയാ ബ്രഹ്മവധോ യഥാ ।
യോഗേശ്വരസ്യ ഭവതോ നാമ്നായോഽപി നിയാമകഃ ॥ 31 ॥

യദ്യേതദ്ബ്രഹ്മഹത്യായാഃ പാവനം ലോകപാവന ।
ചരിഷ്യതി ഭവാംലോകസംഗ്രഹോഽനന്യചോദിതഃ ॥ 32 ॥

ശ്രീഭഗവാനുവാച

കരിഷ്യേ വധനിർവ്വേശം ലോകാനുഗ്രഹകാമ്യയാ ।
നിയമഃ പ്രഥമേ കൽപേ യാവാൻ സ തു വിധീയതാം ॥ 33 ॥

ദീർഘമായുർബ്ബതൈതസ്യ സത്ത്വമിന്ദ്രിയമേവ ച ।
ആശാസിതം യത്തദ്ബ്രൂത സാധയേ യോഗമായയാ ॥ 34 ॥

ഋഷയ ഊചുഃ

അസ്ത്രസ്യ തവ വീര്യസ്യ മൃത്യോരസ്മാകമേവ ച ।
യഥാ ഭവേദ്വചഃ സത്യം തഥാ രാമ വിധീയതാം ॥ 35 ॥

ശ്രീഭഗവാനുവാച

ആത്മാ വൈ പുത്ര ഉത്പന്ന ഇതി വേദാനുശാസനം ।
തസ്മാദസ്യ ഭവേദ്വക്താ ആയുരിന്ദ്രിയസത്ത്വവാൻ ॥ 36 ॥

കിം വഃ കാമോ മുനിശ്രേഷ്ഠാ ബ്രൂതാഹം കരവാണ്യഥ ।
അജാനതസ്ത്വപചിതിം യഥാ മേ ചിന്ത്യതാം ബുധാഃ ॥ 37 ॥

ഋഷയ ഊചുഃ

ഇല്വലസ്യ സുതോ ഘോരോ ബല്വലോ നാമ ദാനവഃ ।
സ ദൂഷയതി നഃ സത്രമേത്യ പർവ്വണി പർവ്വണി ॥ 38 ॥

തം പാപം ജഹി ദാശാർഹ തന്നഃ ശുശ്രൂഷണം പരം ।
പൂയശോണിതവിൺമൂത്രസുരാമാംസാഭിവർഷിണം ॥ 39 ॥

തതശ്ച ഭാരതം വർഷം പരീത്യ സുസമാഹിതഃ ।
ചരിത്വാ ദ്വാദശമാസാംസ്തീർത്ഥസ്നായീ വിശുധ്യസേ ॥ 40 ॥