ശ്രീമദ് ഭാഗവതം (മൂലം) / ദശമഃ സ്കന്ധഃ (ഉത്തരാർദ്ധഃ) (സ്കന്ധം 10 ഉത്തരാർദ്ധം) / അദ്ധ്യായം 71

← സ്കന്ധം 10 ഉത്തരാർദ്ധം : അദ്ധ്യായം 70

സ്കന്ധം 10 ഉത്തരാർദ്ധം : അദ്ധ്യായം 72 →

ശ്രീമദ് ഭാഗവതം (മൂലം) / ദശമഃ സ്കന്ധഃ (പൂർവ്വാർദ്ധഃ) (സ്കന്ധം 10 ഉത്തരാർദ്ധം) / അദ്ധ്യായം 71

ശ്രീശുക ഉവാച

ഇത്യുദീരിതമാകർണ്യ ദേവഋഷേരുദ്ധവോഽബ്രവീത് ।
സഭ്യാനാം മതമാജ്ഞായ കൃഷ്ണസ്യ ച മഹാമതിഃ ॥ 1 ॥

ഉദ്ധവ ഉവാച

യദുക്തമൃഷിണാ ദേവ സാചിവ്യം യക്ഷ്യതസ്ത്വയാ ।
കാര്യം പൈതൃഷ്വസേയസ്യ രക്ഷാ ച ശരണൈഷിണാം ॥ 2 ॥

യഷ്ടവ്യം രാജസൂയേന ദിക്ചക്രജയിനാ വിഭോ ।
അതോ ജരാസുതജയ ഉഭയാർത്ഥോ മതോ മമ ॥ 3 ॥

അസ്മാകം ച മഹാനർത്ഥോ ഹ്യേതേനൈവ ഭവിഷ്യതി ।
യശശ്ച തവ ഗോവിന്ദ രാജ്ഞോ ബദ്ധാൻ വിമുഞ്ചതഃ ॥ 4 ॥

സ വൈ ദുർവ്വിഷഹോ രാജാ നാഗായുതസമോ ബലേ ।
ബലിനാമപി ചാന്യേഷാം ഭീമം സമബലം വിനാ ॥ 5 ॥

ദ്വൈരഥേ സ തു ജേതവ്യോ മാ ശതാക്ഷൌഹിണീയുതഃ ।
ബ്രഹ്മണ്യോഽഭ്യർത്ഥിതോ വിപ്രൈർന്ന പ്രത്യാഖ്യാതി കർഹിചിത് ॥ 6 ॥

ബ്രഹ്മവേഷധരോ ഗത്വാ തം ഭിക്ഷേത വൃകോദരഃ ।
ഹനിഷ്യതി ന സന്ദേഹോ ദ്വൈരഥേ തവ സന്നിധൌ ॥ 7 ॥

നിമിത്തം പരമീശസ്യ വിശ്വസർഗ്ഗനിരോധയോഃ ।
ഹിരണ്യഗർഭഃ ശർവ്വശ്ച കാലസ്യാരൂപിണസ്തവ ॥ 8 ॥

     ഗായന്തി തേ വിശദകർമ്മ ഗൃഹേഷു ദേവ്യോ
          രാജ്ഞാം സ്വശത്രുവധമാത്മവിമോക്ഷണം ച ।
     ഗോപ്യശ്ച കുഞ്ജരപതേർജ്ജനകാത്മജായാഃ
          പിത്രോശ്ച ലബ്ധശരണാ മുനയോ വയം ച ॥ 9 ॥

ജരാസന്ധവധഃ കൃഷ്ണ ഭൂര്യർത്ഥായോപകൽപതേ ।
പ്രായഃ പാകവിപാകേന തവ ചാഭിമതഃ ക്രതുഃ ॥ 10 ॥

ശ്രീശുക ഉവാച

ഇത്യുദ്ധവവചോ രാജൻ സർവ്വതോഭദ്രമച്യുതം ।
ദേവർഷിർ യദുവൃദ്ധാശ്ച കൃഷ്ണശ്ച പ്രത്യപൂജയൻ ॥ 11 ॥

അഥാദിശത്പ്രയാണായ ഭഗവാൻ ദേവകീസുതഃ ।
ഭൃത്യാൻ ദാരുകജൈത്രാദീനനുജ്ഞാപ്യ ഗുരൂൻ വിഭുഃ ॥ 12 ॥

നിർഗ്ഗമയ്യാവരോധാൻ സ്വാൻ സസുതാൻ സപരിച്ഛദാൻ ।
സങ്കർഷണമനുജ്ഞാപ്യ യദുരാജം ച ശത്രുഹൻ ।
സൂതോപനീതം സ്വരഥമാരുഹദ്ഗരുഡധ്വജം ॥ 13 ॥

     തതോ രഥദ്വിപഭടസാദിനായകൈഃ
          കരാളയാ പരിവൃത ആത്മസേനയാ ।
     മൃദംഗഭേര്യാനകശംഖഗോമുഖൈഃ
          പ്രഘോഷഘോഷിത്കകുഭോ നിരാക്രമത് ॥ 14 ॥

     നൃവാജികാഞ്ചനശിബികാഭിരച്യുതം
          സഹാത്മജാഃ പതിമനു സുവ്രതാ യയുഃ ।
     വരാംബരാഭരണവിലേപനസ്രജഃ
          സുസംവൃതാ നൃഭിരസിചർമ്മപാണിഭിഃ ॥ 15 ॥

     നരോഷ്ട്രഗോമഹിഷഖരാശ്വതര്യനഃ
          കരേണുഭിഃ പരിജനവാരയോഷിതഃ ।
     സ്വലങ്കൃതാഃ കടകുടികംബളാംബരാ-
          ദ്യുപസ്കരാ യയുരധിയുജ്യ സർവ്വതഃ ॥ 16 ॥

     ബലം ബൃഹദ്ധ്വജപടഛത്രചാമരൈർ-
          വരായുധാഭരണകിരീടവർമ്മഭിഃ ।
     ദിവാംശുഭിസ്തുമുലരവം ബഭൌ രവേർ-
          യഥാർണ്ണവഃ ക്ഷുഭിതതിമിംഗിലോർമ്മിഭിഃ ॥ 17 ॥

     അഥോ മുനിർ യദുപതിനാ സഭാജിതഃ
          പ്രണമ്യ തം ഹൃദി വിദധദ്വിഹായസാ ।
     നിശമ്യ തദ്വ്യവസിതമാഹൃതാർഹണോ
          മുകുന്ദസന്ദർശനനിർവൃതേന്ദ്രിയഃ ॥ 18 ॥

രാജദൂതമുവാചേദം ഭഗവാൻ പ്രീണയൻ ഗിരാ ।
മാ ഭൈഷ്ട ദൂത ഭദ്രം വോ ഘാതയിഷ്യാമി മാഗധം ॥ 19 ॥

ഇത്യുക്തഃ പ്രസ്ഥിതോ ദൂതോ യഥാവദവദന്നൃപാൻ ।
തേഽപി സന്ദർശനം ശൌരേഃ പ്രത്യൈക്ഷൻ യൻമുമുക്ഷവഃ ॥ 20 ॥

ആനർത്തസൌവീരമരൂംസ്തീർത്ത്വാ വിനശനം ഹരിഃ ।
ഗിരീൻ നദീരതീയായ പുരഗ്രാമവ്രജാകരാൻ ॥ 21 ॥

തതോ ദൃഷദ്വതീം തീർത്ത്വാ മുകുന്ദോഽഥ സരസ്വതീം ।
പഞ്ചാലാനഥ മത്സ്യാംശ്ച ശക്രപ്രസ്ഥമഥാഗമത് ॥ 22 ॥

തമുപാഗതമാകർണ്യ പ്രീതോ ദുർദ്ദർശനം നൃണാം ।
അജാതശത്രുർന്നിരഗാത് സോപാധ്യായഃ സുഹൃദ്വൃതഃ ॥ 23 ॥

ഗീതവാദിത്രഘോഷേണ ബ്രഹ്മഘോഷേണ ഭൂയസാ ।
അഭ്യയാത് സ ഹൃഷീകേശം പ്രാണാഃ പ്രാണമിവാദൃതഃ ॥ 24 ॥

ദൃഷ്ട്വാ വിക്ലിന്നഹൃദയഃ കൃഷ്ണം സ്നേഹേന പാണ്ഡവഃ ।
ചിരാദ്ദൃഷ്ടം പ്രിയതമം സസ്വജേഽഥ പുനഃ പുനഃ ॥ 25 ॥

     ദോർഭ്യാം പരിഷ്വജ്യ രമാമലാലയം
          മുകുന്ദഗാത്രം നൃപതിർഹതാശുഭഃ ।
     ലേഭേ പരാം നിർവൃതിമശ്രുലോചനോ
          ഹൃഷ്യത്തനുർവിസ്മൃതലോകവിഭ്രമഃ ॥ 26 ॥

     തം മാതുലേയം പരിരഭ്യ നിർവൃതോ
          ഭീമഃ സ്മയൻ പ്രേമജലാകുലേന്ദ്രിയഃ ।
     യമൌ കിരീടീ ച സുഹൃത്തമം മുദാ
          പ്രവൃദ്ധബാഷ്പാഃ പരിരേഭിരേഽച്യുതം ॥ 27 ॥

അർജ്ജുനേന പരിഷ്വക്തോ യമാഭ്യാമഭിവാദിതഃ ।
ബ്രാഹ്മണേഭ്യോ നമസ്കൃത്യ വൃദ്ധേഭ്യശ്ച യഥാർഹതഃ ॥ 28 ॥

മാനിതോ മാനയാമാസ കുരുസൃഞ്ജയകൈകയാൻ ।
സൂതമാഗധഗന്ധർവ്വാ വന്ദിനശ്ചോപമന്ത്രിണഃ ॥ 29 ॥

മൃദംഗശംഖപടഹവീണാപണവഗോമുഖൈഃ ।
ബ്രാഹ്മണാശ്ചാരവിന്ദാക്ഷം തുഷ്ടുവുർന്നനൃതുർജ്ജഗുഃ ॥ 30 ॥

ഏവം സുഹൃദ്ഭിഃ പര്യസ്തഃ പുണ്യശ്ലോകശിഖാമണിഃ ।
സംസ്തൂയമാനോ ഭഗവാൻ വിവേശാലങ്കൃതം പുരം ॥ 31 ॥

     സംസിക്തവർത്മ കരിണാം മദഗന്ധതോയൈ-
          ശ്ചിത്രധ്വജൈഃ കനകതോരണപൂർണ്ണകുംഭൈഃ ।
     മൃഷ്ടാത്മഭിർന്നവദുകൂലവിഭൂഷണസ്ര-
          ഗ്ഗന്ധൈർന്നൃഭിർ യുവതിഭിശ്ച വിരാജമാനം ॥ 32 ॥

     ഉദ്ദീപ്തദീപബലിഭിഃ പ്രതിസദ്മജാല-
          നിര്യാതധൂപരുചിരം വിലസത്പതാകം ।
     മൂർദ്ധ്ന്യഹേമകലശൈ രജതോരുശൃങ്ഗൈർ-
          ജ്ജുഷ്ടം ദദർശ ഭവനൈഃ കുരുരാജധാമ ॥ 33 ॥

     പ്രാപ്തം നിശമ്യ നരലോചനപാനപാത്ര-
          മൌത്സുക്യവിശ്ലഥിതകേശദുകൂലബന്ധാഃ ।
     സദ്യോ വിസൃജ്യ ഗൃഹകർമ്മ പതീംശ്ച തൽപേ
          ദ്രഷ്ടും യയുർ യുവതയഃ സ്മ നരേന്ദ്രമാർഗ്ഗേ ॥ 34 ॥

     തസ്മിൻ സുസങ്കുല ഇഭാശ്വരഥദ്വിപദ്ഭിഃ
          കൃഷ്ണം സഭാര്യമുപലഭ്യ ഗൃഹാധിരൂഢാഃ ।
     നാര്യോ വികീര്യ കുസുമൈർമ്മനസോപഗുഹ്യ
          സുസ്വാഗതം വിദധുരുത് സ്മയവീക്ഷിതേന ॥ 35 ॥

     ഊചുഃ സ്ത്രിയഃ പഥി നിരീക്ഷ്യ മുകുന്ദപത്നീഃ
          താരാ യഥോഡുപസഹാഃ കിമകാര്യമൂഭിഃ ।
     യച്ചക്ഷുഷാം പുരുഷമൌലിരുദാരഹാസ-
          ലീലാവലോകകലയോത്സവമാതനോതി ॥ 36 ॥

തത്ര തത്രോപസംഗമ്യ പൌരാ മംഗളലപാണയഃ ।
ചക്രുഃ സപര്യാം കൃഷ്ണായ ശ്രേണീമുഖ്യാ ഹതൈനസഃ ॥ 37 ॥

അന്തഃപുരജനൈഃ പ്രീത്യാ മുകുന്ദഃ ഫുല്ലലോചനൈഃ ।
സസംഭ്രമൈരഭ്യുപേതഃ പ്രാവിശദ് രാജമന്ദിരം ॥ 38 ॥

പൃഥാ വിലോക്യ ഭ്രാത്രേയം കൃഷ്ണം ത്രിഭുവനേശ്വരം ।
പ്രീതാത്മോത്ഥായ പര്യങ്കാത് സസ്നുഷാ പരിഷസ്വജേ ॥ 39 ॥

ഗോവിന്ദം ഗൃഹമാനീയ ദേവദേവേശമാദൃതഃ ।
പൂജായാം നാവിദത്കൃത്യം പ്രമോദോപഹതോ നൃപഃ ॥ 40 ॥

പിതൃഷ്വസുർഗ്ഗുരുസ്ത്രീണാം കൃഷ്ണശ്ചക്രേഽഭിവാദനം ।
സ്വയം ച കൃഷ്ണയാ രാജൻ ഭഗിന്യാ ചാഭിവന്ദിതഃ ॥ 41 ॥

ശ്വശ്ര്വാ സഞ്ചോദിതാ കൃഷ്ണാ കൃഷ്ണപത്നീശ്ച സർവ്വശഃ ।
ആനർച്ച രുക്മിണീം സത്യാം ഭദ്രാം ജാംബവതീം തഥാ ॥ 42 ॥

കാളിന്ദീം മിത്രവിന്ദാം ച ശൈബ്യാം നാഗ്നജിതീം സതീം ।
അന്യാശ്ചാഭ്യാഗതാ യാസ്തു വാസഃസ്രങ്മണ്ഡനാദിഭിഃ ॥ 43 ॥

സുഖം നിവാസയാമാസ ധർമ്മരാജോ ജനാർദ്ദനം ।
സസൈന്യം സാനുഗാമാത്യം സഭാര്യം ച നവം നവം ॥ 44 ॥

തർപ്പയിത്വാ ഖാണ്ഡവേന വഹ്നിം ഫാൽഗുനസംയുതഃ ।
മോചയിത്വാ മയം യേന രാജ്ഞേ ദിവ്യാ സഭാ കൃതാ ॥ 45 ॥

ഉവാസ കതിചിൻമാസാൻ രാജ്ഞഃ പ്രിയചികീർഷയാ ।
വിഹരൻ രഥമാരുഹ്യ ഫാൽഗുനേന ഭടൈർവൃതഃ ॥ 46 ॥