ശ്രീമദ് ഭാഗവതം (മൂലം) / ദശമഃ സ്കന്ധഃ (ഉത്തരാർദ്ധഃ) (സ്കന്ധം 10 ഉത്തരാർദ്ധം) / അദ്ധ്യായം 70

← സ്കന്ധം 10 ഉത്തരാർദ്ധം : അദ്ധ്യായം 69

സ്കന്ധം 10 ഉത്തരാർദ്ധം : അദ്ധ്യായം 71 →

ശ്രീമദ് ഭാഗവതം (മൂലം) / ദശമഃ സ്കന്ധഃ (പൂർവ്വാർദ്ധഃ) (സ്കന്ധം 10 ഉത്തരാർദ്ധം) / അദ്ധ്യായം 70

ശ്രീശുക ഉവാച

അഥോഷസ്യുപവൃത്തായാം കുക്കുടാൻ കൂജതോഽശപൻ ।
ഗൃഹീതകണ്ഠ്യഃ പതിഭിർമ്മാധവ്യോ വിരഹാതുരാഃ ॥ 1 ॥

വയാംസ്യരോരുവൻ കൃഷ്ണം ബോധയന്തീവ വന്ദിനഃ ।
ഗായത്സ്വളിഷ്വനിദ്രാണി മന്ദാരവനവായുഭിഃ ॥ 2 ॥

മുഹൂർത്തം തം തു വൈദർഭീ നാമൃഷ്യദതിശോഭനം ।
പരിരംഭണവിശ്ലേഷാത്പ്രിയബാഹ്വന്തരം ഗതാ ॥ 3 ॥

ബ്രാഹ്മേ മുഹൂർത്തേ ഉത്ഥായ വാര്യുപസ്പൃശ്യ മാധവഃ ।
ദധ്യൌ പ്രസന്നകരണ ആത്മാനം തമസഃ പരം ॥ 4 ॥

     ഏകം സ്വയംജ്യോതിരനന്യമവ്യയം
          സ്വസംസ്ഥയാ നിത്യനിരസ്തകൽമഷം ।
     ബ്രഹ്മാഖ്യമസ്യോദ്ഭവനാശഹേതുഭിഃ
          സ്വശക്തിഭിർല്ലക്ഷിതഭാവനിർവൃതിം ॥ 5 ॥

     അഥാപ്ലുതോഽമ്ഭസ്യമലേ യഥാവിധി
          ക്രിയാകലാപം പരിധായ വാസസീ ।
     ചകാര സന്ധ്യോപഗമാദി സത്തമോ
          ഹുതാനലോ ബ്രഹ്മ ജജാപ വാഗ്യതഃ ॥ 6 ॥

ഉപസ്ഥായാർക്കമുദ്യന്തം തർപ്പയിത്വാത്മനഃ കലാഃ ।
ദേവാൻ ഋഷീൻ പിതൄൻ വൃദ്ധാൻ വിപ്രാനഭ്യർച്ച്യ ചാത്മവാൻ ॥ 7 ॥

ധേനൂനാം രുക്മശൃംഗീണാം സാധ്വീനാം മൌക്തികസ്രജാം ।
പയസ്വിനീനാം ഗൃഷ്ടീനാം സവത്സാനാം സുവാസസാം ॥ 8 ॥

ദദൌ രൂപ്യഖുരാഗ്രാണാം ക്ഷൌമാജിനതിലൈഃ സഹ ।
അലങ്കൃതേഭ്യോ വിപ്രേഭ്യോ ബദ്വം ബദ്വം ദിനേ ദിനേ ॥ 9 ॥

ഗോവിപ്രദേവതാവൃദ്ധഗുരൂൻ ഭൂതാനി സർവ്വശഃ ।
നമസ്കൃത്യാത്മസംഭൂതീർമ്മംഗളാനി സമസ്പൃശത് ॥ 10 ॥

ആത്മാനം ഭൂഷയാമാസ നരലോകവിഭൂഷണം ।
വാസോഭിർഭൂഷണൈഃ സ്വീയൈർദ്ദിവ്യസ്രഗനുലേപനൈഃ ॥ 11 ॥

അവേക്ഷ്യാജ്യം തഥാഽഽദർശം ഗോവൃഷദ്വിജദേവതാഃ ।
കാമാംശ്ച സർവ്വവർണ്ണാനാം പൌരാന്തഃപുരചാരിണാം ।
പ്രദാപ്യ പ്രകൃതീഃ കാമൈഃ പ്രതോഷ്യ പ്രത്യനന്ദത ॥ 12 ॥

സംവിഭജ്യാഗ്രതോ വിപ്രാൻ സ്രക്താംബൂലാനുലേപനൈഃ ।
സുഹൃദഃ പ്രകൃതീർദ്ദാരാനുപായുങ്ക്ത തതഃ സ്വയം ॥ 13 ॥

താവത് സൂത ഉപാനീയ സ്യന്ദനം പരമാദ്ഭുതം ।
സുഗ്രീവാദ്യൈർഹയൈർ യുക്തം പ്രണമ്യാവസ്ഥിതോഽഗ്രതഃ ॥ 14 ॥

ഗൃഹീത്വാ പാണിനാ പാണീ സാരഥേസ്തമഥാരുഹത് ।
സാത്യക്യുദ്ധവസംയുക്തഃ പൂർവ്വാദ്രിമിവ ഭാസ്കരഃ ॥ 15 ॥

ഈക്ഷിതോഽന്തഃപുരസ്ത്രീണാം സവ്രീഡപ്രേമവീക്ഷിതൈഃ ।
കൃച്ഛ്രാദ് വിസൃഷ്ടോ നിരഗാജ്ജാതഹാസോ ഹരൻ മനഃ ॥ 16 ॥

സുധർമ്മാഖ്യാം സഭാം സർവ്വൈർവൃഷ്ണിഭിഃ പരിവാരിതഃ ।
പ്രാവിശദ്യന്നിവിഷ്ടാനാം ന സന്ത്യംഗ ഷഡൂർമ്മയഃ ॥ 17 ॥

     തത്രോപവിഷ്ടഃ പരമാസനേ വിഭുർ
          ബഭൌ സ്വഭാസാ കകുഭോഽവഭാസയൻ ।
     വൃതോ നൃസിംഹൈർ യദുഭിർ യദൂത്തമോ
          യഥോഡുരാജോ ദിവി താരകാഗണൈഃ ॥ 18 ॥

തത്രോപമന്ത്രിണോ രാജൻ നാനാഹാസ്യരസൈർവ്വിഭും ।
ഉപതസ്ഥുർന്നടാചാര്യാ നർത്തക്യസ്താണ്ഡവൈഃ പൃഥക് ॥ 19 ॥

മൃദംഗവീണാമുരജവേണുതാളദരസ്വനൈഃ ।
നനൃതുർജ്ജഗുസ്തുഷ്ടുവുശ്ച സൂതമാഗധവന്ദിനഃ ॥ 20 ॥

തത്രാഹുർബ്രാഹ്മണാഃ കേചിദാസീനാ ബ്രഹ്മവാദിനഃ ।
പൂർവ്വേഷാം പുണ്യയശസാം രാജ്ഞാം ചാകഥയൻ കഥാഃ ॥ 21 ॥

തത്രൈകഃ പുരുഷോ രാജന്നാഗതോഽപൂർവ്വദർശനഃ ।
വിജ്ഞാപിതോ ഭഗവതേ പ്രതീഹാരൈഃ പ്രവേശിതഃ ॥ 22 ॥

സ നമസ്കൃത്യ കൃഷ്ണായ പരേശായ കൃതാഞ്ജലിഃ ।
രാജ്ഞാമാവേദയദ്ദുഃഖം ജരാസന്ധനിരോധജം ॥ 23 ॥

യേ ച ദിഗ്വിജയേ തസ്യ സന്നതിം ന യയുർന്നൃപാഃ ।
പ്രസഹ്യ രുദ്ധാസ്തേനാസന്നയുതേ ദ്വേ ഗിരിവ്രജേ ॥ 24 ॥

കൃഷ്ണ കൃഷ്ണാപ്രമേയാത്മൻ പ്രപന്നഭയഭഞ്ജന ।
വയം ത്വാം ശരണം യാമോ ഭവഭീതാഃ പൃഥഗ്‌ദ്ധിയഃ ॥ 25 ॥

     ലോകോ വികർമ്മനിരതഃ കുശലേ പ്രമത്തഃ
          കർമ്മണ്യയം ത്വദുദിതേ ഭവദർച്ചനേ സ്വേ ।
     യസ്താവദസ്യ ബലവാനിഹ ജീവിതാശാം
          സദ്യശ്ഛിനത്ത്യനിമിഷായ നമോഽസ്തു തസ്മൈ ॥ 26 ॥

     ലോകേ ഭവാഞ്ജഗദിനഃ കലയാവതീർണ്ണഃ
          സദ്രക്ഷണായ ഖലനിഗ്രഹണായ ചാന്യഃ ।
     കശ്ചിത്ത്വദീയമതിയാതി നിദേശമീശ
          കിം വാ ജനഃ സ്വകൃതമൃച്ഛതി തന്ന വിദ്മഃ ॥ 27 ॥

     സ്വപ്നായിതം നൃപസുഖം പരതന്ത്രമീശ
          ശശ്വദ്ഭയേന മൃതകേന ധുരം വഹാമഃ ।
     ഹിത്വാ തദാത്മനി സുഖം ത്വദനീഹലഭ്യം
          ക്ലിശ്യാമഹേഽതികൃപണാസ്തവ മായയേഹ ॥ 28 ॥

     തന്നോ ഭവാൻ പ്രണതശോകഹരാംഘ്രിയുഗ്മോ
          ബദ്ധാൻ വിയുങ്ക്ഷ്വ മഗധാഹ്വയകർമ്മപാശാത് ।
     യോ ഭൂഭുജോഽയുതമതംഗജവീര്യമേകോ
          ബിഭ്രദ് രുരോധ ഭവനേ മൃഗരാഡിവാവീഃ ॥ 29 ॥

     യോ വൈ ത്വയാ ദ്വിനവകൃത്വ ഉദാത്തചക്ര
          ഭഗ്നോ മൃധേ ഖലു ഭവന്തമനന്തവീര്യം ।
     ജിത്വാ നൃലോകനിരതം സകൃദൂഢദർപ്പോ
          യുഷ്മത്പ്രജാ രുജതി നോഽജിത തദ് വിധേഹി ॥ 30 ॥

ദൂത ഉവാച

ഇതി മാഗധസംരുദ്ധാ ഭവദ്ദർശനകാങ്ക്ഷിണഃ ।
പ്രപന്നാഃ പാദമൂലം തേ ദീനാനാം ശം വിധീയതാം ॥ 31 ॥

ശ്രീശുക ഉവാച

രാജദൂതേ ബ്രുവത്യേവം ദേവർഷിഃ പരമദ്യുതിഃ ।
ബിഭ്രത്പിംഗജടാഭാരം പ്രാദുരാസീദ് യഥാ രവിഃ ॥ 32 ॥

തം ദൃഷ്ട്വാ ഭഗവാൻ കൃഷ്ണഃ സർവ്വലോകേശ്വരേശ്വരഃ ।
വവന്ദ ഉത്ഥിതഃ ശീർഷ്ണാ സസഭ്യഃ സാനുഗോ മുദാ ॥ 33 ॥

സഭാജയിത്വാ വിധിവത്കൃതാസനപരിഗ്രഹം ।
ബഭാഷേ സൂനൃതൈർവ്വാക്യൈഃ ശ്രദ്ധയാ തർപ്പയൻ മുനിം ॥ 34 ॥

അപി സ്വിദദ്യ ലോകാനാം ത്രയാണാമകുതോഭയം ।
നനു ഭൂയാൻ ഭഗവതോ ലോകാൻ പര്യടതോ ഗുണഃ ॥ 35 ॥

ന ഹി തേഽവിദിതം കിഞ്ചില്ലോകേഷ്വീശ്വരകർത്തൃഷു ।
അഥ പൃച്ഛാമഹേ യുഷ്മാൻ പാണ്ഡവാനാം ചികീർഷിതം ॥ 36 ॥

ശ്രീനാരദ ഉവാച

     ദൃഷ്ടാ മായാ തേ ബഹുശോ ദുരത്യയാ
          മായാ വിഭോ വിശ്വസൃജശ്ച മായിനഃ ।
     ഭൂതേഷു ഭൂമംശ്ചരതഃ സ്വശക്തിഭിർ-
          വഹ്നേരിവച്ഛന്നരുചോ ന മേഽദ്ഭുതം ॥ 37 ॥

     തവേഹിതം കോഽർഹതി സാധു വേദിതും
          സ്വമായയേദം സൃജതോ നിയച്ഛതഃ ।
     യദ്വിദ്യമാനാത്മതയാവഭാസതേ
          തസ്മൈ നമസ്തേ സ്വവിലക്ഷണാത്മനേ ॥ 38 ॥

     ജീവസ്യ യഃ സംസരതോ വിമോക്ഷണം
          ന ജാനതോഽനർത്ഥവഹാച്ഛരീരതഃ ।
     ലീലാവതാരൈഃ സ്വയശഃപ്രദീപകം
          പ്രാജ്വാലയത്ത്വാ തമഹം പ്രപദ്യേ ॥ 39 ॥

അഥാപ്യാശ്രാവയേ ബ്രഹ്മ നരലോകവിഡംബനം ।
രാജ്ഞഃ പൈതൃഷ്വസേയസ്യ ഭക്തസ്യ ച ചികീർഷിതം ॥ 40 ॥

യക്ഷ്യതി ത്വാം മഖേന്ദ്രേണ രാജസൂയേന പാണ്ഡവഃ ।
പാരമേഷ്ഠ്യകാമോ നൃപതിസ്തദ്ഭവാനനുമോദതാം ॥ 41 ॥

തസ്മിൻ ദേവ ക്രതുവരേ ഭവന്തം വൈ സുരാദയഃ ।
ദിദൃക്ഷവഃ സമേഷ്യന്തി രാജാനശ്ച യശസ്വിനഃ ॥ 42 ॥

ശ്രവണാത്കീർത്തനാദ്ധ്യാനാത്പൂയന്തേഽന്തേവസായിനഃ ।
തവ ബ്രഹ്മമയസ്യേശ കിമുതേക്ഷാഭിമർശിനഃ ॥ 43 ॥

     യസ്യാമലം ദിവി യശഃ പ്രഥിതം രസായാം
          ഭൂമൌ ച തേ ഭുവനമംഗള ദിഗ്വിതാനം ।
     മന്ദാകിനീതി ദിവി ഭോഗവതീതി ചാധോ
          ഗംഗേതി ചേഹ ചരണാംബു പുനാതി വിശ്വം ॥ 44 ॥

ശ്രീശുക ഉവാച

തത്ര തേഷ്വാത്മപക്ഷേഷ്വഗൃഹ്ണത്സു വിജിഗീഷയാ ।
വാചഃ പേശൈഃ സ്മയൻ ഭൃത്യമുദ്ധവം പ്രാഹ കേശവഃ ॥ 45 ॥

ശ്രീഭഗവാനുവാച

ത്വം ഹി നഃ പരമം ചക്ഷുഃ സുഹൃൻമന്ത്രാർത്ഥതത്ത്വവിത് ।
തഥാത്ര ബ്രൂഹ്യനുഷ്ഠേയം ശ്രദ്ദധ്മഃ കരവാമ തത് ॥ 46 ॥

ഇത്യുപാമന്ത്രിതോ ഭർത്രാ സർവ്വജ്ഞേനാപി മുഗ്ദ്ധവത് ।
നിദേശം ശിരസാഽഽധായ ഉദ്ധവഃ പ്രത്യഭാഷത ॥ 47 ॥