ശ്രീമദ് ഭാഗവതം (മൂലം) / ദശമഃ സ്കന്ധഃ (ഉത്തരാർദ്ധഃ) (സ്കന്ധം 10 ഉത്തരാർദ്ധം) / അദ്ധ്യായം 69

← സ്കന്ധം 10 ഉത്തരാർദ്ധം : അദ്ധ്യായം 68

സ്കന്ധം 10 ഉത്തരാർദ്ധം : അദ്ധ്യായം 70 →

ശ്രീമദ് ഭാഗവതം (മൂലം) / ദശമഃ സ്കന്ധഃ (പൂർവ്വാർദ്ധഃ) (സ്കന്ധം 10 ഉത്തരാർദ്ധം) / അദ്ധ്യായം 69

ശ്രീശുക ഉവാച

നരകം നിഹതം ശ്രുത്വാ തഥോദ്വാഹം ച യോഷിതാം ।
കൃഷ്ണേനൈകേന ബഹ്വീനാം തദ് ദിദൃക്ഷുഃ സ്മ നാരദഃ ॥ 1 ॥

ചിത്രം ബതൈതദേകേന വപുഷാ യുഗപത്പൃഥക് ।
ഗൃഹേഷു ദ്വ്യഷ്ടസാഹസ്രം സ്ത്രിയ ഏക ഉദാവഹത് ॥ 2 ॥

ഇത്യുത്സുകോ ദ്വാരവതീം ദേവർഷിർദ്രഷ്ടുമാഗമത് ।
പുഷ്പിതോപവനാരാമദ്വിജാലികുലനാദിതാം ॥ 3 ॥

ഉത്ഫുല്ലേന്ദീവരാംഭോജകഹ്ലാരകുമുദോത്പലൈഃ ।
ഛുരിതേഷു സരഃസൂച്ചൈഃ കൂജിതാം ഹംസസാരസൈഃ ॥ 4 ॥

പ്രാസാദലക്ഷൈർന്നവഭിർജുഷ്ടാം സ്ഫാടികരാജതൈഃ ।
മഹാമരകതപ്രഖ്യൈഃ സ്വർണ്ണരത്നപരിച്ഛദൈഃ ॥ 5 ॥

     വിഭക്തരഥ്യാപഥചത്വരാപണൈഃ
          ശാലാസഭാഭീ രുചിരാം സുരാലയൈഃ ।
     സംസിക്തമാർഗാങ്ഗണവീഥിദേഹളീം
          പതത്പതാകാധ്വജവാരിതാതപാം ॥ 6 ॥

തസ്യാമന്തഃപുരം ശ്രീമദർച്ചിതം സർവ്വധിഷ്ണ്യപൈഃ ।
ഹരേഃ സ്വകൌശലം യത്ര ത്വഷ്ട്രാ കാർത്സ്ന്യേന ദർശിതം ॥ 7 ॥

തത്ര ഷോഡശഭിഃ സദ്മസഹസ്രൈഃ സമലങ്കൃതം ।
വിവേശൈകതമം ശൌരേഃ പത്നീനാം ഭവനം മഹത് ॥ 8 ॥

വിഷ്ടബ്ധം വിദ്രുമസ്തംഭൈർവ്വൈഡൂര്യഫലകോത്തമൈഃ ।
ഇന്ദ്രനീലമയൈഃ കുഡ്യൈർജ്ജഗത്യാ ചാഹതത്വിഷാ ॥ 9 ॥

വിതാനൈർന്നിർമ്മിതൈസ്ത്വഷ്ട്രാ മുക്താദാമവിലംബിഭിഃ ।
ദാന്തൈരാസനപര്യങ്കൈർമ്മണ്യുത്തമപരിഷ്കൃതൈഃ ॥ 10 ॥

ദാസീഭിർന്നിഷ്കകണ്ഠീഭിഃ സുവാസോഭിരലങ്കൃതം ।
പുംഭിഃ സകഞ്ചുകോഷ്ണീഷസുവസ്ത്രമണികുണ്ഡലൈഃ ॥ 11 ॥

     രത്നപ്രദീപനികരദ്യുതിഭിർന്നിരസ്ത-
          ധ്വാന്തം വിചിത്രവലഭീഷു ശിഖണ്ഡിനോഽങ്ഗ ।
     നൃത്യന്തി യത്ര വിഹിതാഗുരുധൂപമക്ഷൈർ-
          ന്നിര്യാന്തമീക്ഷ്യ ഘനബുദ്ധയ ഉന്നദന്തഃ ॥ 12 ॥

     തസ്മിൻ സമാനഗുണരൂപവയഃസുവേഷ-
          ദാസീസഹസ്രയുതയാനുസവം ഗൃഹിണ്യാ ।
     വിപ്രോ ദദർശ ചമരവ്യജനേന രുക്മ-
          ദണ്ഡേന സാത്വതപതിം പരിവീജയന്ത്യാ ॥ 13 ॥

     തം സന്നിരീക്ഷ്യ ഭഗവാൻ സഹസോത്ഥിതഃശ്രീ
          പര്യങ്കതഃ സകലധർമ്മഭൃതാം വരിഷ്ഠഃ ।
     ആനമ്യ പാദയുഗളം ശിരസാ കിരീട-
          ജുഷ്ടേന സാഞ്ജലിരവീവിശദാസനേ സ്വേ ॥ 14 ॥

     തസ്യാവനിജ്യ ചരണൌ തദപഃ സ്വമൂർദ്ധ്നാ-
          ബിഭ്രജ്ജഗദ്ഗുരുതരോഽപി സതാം പതിർഹി ।
     ബ്രഹ്മണ്യദേവ ഇതി യദ്ഗുണനാമയുക്തം
          തസ്യൈവ യച്ചരണശൌചമശേഷതീർത്ഥം ॥ 15 ॥

     സംപൂജ്യ ദേവഋഷിവര്യമൃഷിഃ പുരാണോ
          നാരായണോ നരസഖോ വിധിനോദിതേന ।
     വാണ്യാഭിഭാഷ്യ മിതയാമൃതമിഷ്ടയാ തം
          പ്രാഹ പ്രഭോ ഭഗവതേ കരവാമ ഹേ കിം ॥ 16 ॥

നാരദ ഉവാച

     നൈവാദ്ഭുതം ത്വയി വിഭോഽഖിലലോകനാഥേ
          മൈത്രീ ജനേഷു സകലേഷു ദമഃ ഖലാനാം ।
     നിഃശ്രേയസായ ഹി ജഗത് സ്ഥിതിരക്ഷണാഭ്യാം
          സ്വൈരാവതാര ഉരുഗായ വിദാമ സുഷ്ഠു ॥ 17 ॥

     ദൃഷ്ടം തവാങ്ഘ്രിയുഗളം ജനതാപവർഗ്ഗം
          ബ്രഹ്മാദിഭിർഹൃദി വിചിന്ത്യമഗാധബോധൈഃ ।
     സംസാരകൂപപതിതോത്തരണാവലംബം
          ധ്യായംശ്ചരാമ്യനുഗൃഹാണ യഥാ സ്മൃതിഃ സ്യാത് ॥ 18 ॥

തതോഽന്യദാവിശദ്ഗേഹം കൃഷ്ണപത്ന്യാഃ സ നാരദഃ ।
യോഗേശ്വരേശ്വരസ്യാംഗ യോഗമായാവിവിത്സയാ ॥ 19 ॥

ദീവ്യന്തമക്ഷൈസ്തത്രാപി പ്രിയയാ ചോദ്ധവേന ച ।
പൂജിതഃ പരയാ ഭക്ത്യാ പ്രത്യുത്ഥാനാസനാദിഭിഃ ॥ 20 ॥

പൃഷ്ടശ്ചാവിദുഷേവാസൌ കദാഽഽയാതോ ഭവാനിതി ।
ക്രിയതേ കിം നു പൂർണ്ണാനാമപൂർണ്ണൈരസ്മദാദിഭിഃ ॥ 21 ॥

അഥാപി ബ്രൂഹി നോ ബ്രഹ്മൻ ജൻമൈതച്ഛോഭനം കുരു ।
സ തു വിസ്മിത ഉത്ഥായ തൂഷ്ണീമന്യദഗാദ്ഗൃഹം ॥ 22 ॥

തത്രാപ്യചഷ്ട ഗോവിന്ദം ലാലയന്തം സുതാൻ ശിശൂൻ ।
തതോഽന്യസ്മിൻ ഗൃഹേഽപശ്യൻമജ്ജനായ കൃതോദ്യമം ॥ 23 ॥

ജുഹ്വന്തം ച വിതാനാഗ്നീൻ യജന്തം പഞ്ചഭിർമ്മഖൈഃ ।
ഭോജയന്തം ദ്വിജാൻ ക്വാപി ഭുഞ്ജാനമവശേഷിതം ॥ 24 ॥

ക്വാപി സന്ധ്യാമുപാസീനം ജപന്തം ബ്രഹ്മ വാഗ്യതം ।
ഏകത്ര ചാസിചർമ്മാഭ്യാം ചരന്തമസിവർത്മസു ॥ 25 ॥

അശ്വൈർഗ്ഗജൈ രഥൈഃ ക്വാപി വിചരന്തം ഗദാഗ്രജം ।
ക്വചിച്ഛയാനം പര്യങ്കേ സ്തൂയമാനം ച വന്ദിഭിഃ ॥ 26 ॥

മന്ത്രയന്തം ച കസ്മിംശ്ചിൻമന്ത്രിഭിശ്ചോദ്ധവാദിഭിഃ ।
ജലക്രീഡാരതം ക്വാപി വാരമുഖ്യാബലാവൃതം ॥ 27 ॥

കുത്രചിദ് ദ്വിജമുഖ്യേഭ്യോ ദദതം ഗാഃ സ്വലംകൃതാഃ ।
ഇതിഹാസപുരാണാനി ശൃണ്വന്തം മംഗളാനി ച ॥ 28 ॥

ഹസന്തം ഹാസ്യകഥയാ കദാചിത്പ്രിയയാ ഗൃഹേ ।
ക്വാപി ധർമ്മം സേവമാനമർത്ഥകാമൌ ച കുത്രചിത് ॥ 29 ॥

ധ്യായന്തമേകമാസീനം പുരുഷം പ്രകൃതേഃ പരം ।
ശുശ്രൂഷന്തം ഗുരൂൻ ക്വാപി കാമൈർഭോഗൈഃ സപര്യയാ ॥ 30 ॥

കുർവ്വന്തം വിഗ്രഹം കൈശ്ചിത് സന്ധിം ചാന്യത്ര കേശവം ।
കുത്രാപി സഹ രാമേണ ചിന്തയന്തം സതാം ശിവം ॥ 31 ॥

പുത്രാണാം ദുഹിതൄണാം ച കാലേ വിധ്യുപയാപനം ।
ദാരൈർവ്വരൈസ്തത്സദൃശൈഃ കൽപയന്തം വിഭൂതിഭിഃ ॥ 32 ॥

പ്രസ്ഥാപനോപാനയനൈരപത്യാനാം മഹോത്സവാൻ ।
വീക്ഷ്യ യോഗേശ്വരേശസ്യ യേഷാം ലോകാ വിസിസ്മിരേ ॥ 33 ॥

യജന്തം സകലാൻ ദേവാൻ ക്വാപി ക്രതുഭിരൂർജ്ജിതൈഃ ।
പൂർത്തയന്തം ക്വചിദ്ധർമ്മം കൂപാരാമമഠാദിഭിഃ ॥ 34 ॥

ചരന്തം മൃഗയാം ക്വാപി ഹയമാരുഹ്യ സൈന്ധവം ।
ഘ്നന്തം തതഃ പശൂൻ മേധ്യാൻ പരീതം യദുപുങ്ഗവൈഃ ॥ 35 ॥

അവ്യക്തലിംഗം പ്രകൃതിഷ്വന്തഃപുരഗൃഹാദിഷു ।
ക്വചിച്ചരന്തം യോഗേശം തത്തദ്ഭാവബുഭുത്സയാ ॥ 36 ॥

അഥോവാച ഹൃഷീകേശം നാരദഃ പ്രഹസന്നിവ ।
യോഗമായോദയം വീക്ഷ്യ മാനുഷീമീയുഷോ ഗതിം ॥ 37 ॥

വിദാമ യോഗമായാസ്തേ ദുർദ്ദർശാ അപി മായിനാം ।
യോഗേശ്വരാത്മൻ നിർഭാതാ ഭവത്പാദനിഷേവയാ ॥ 38 ॥

അനുജാനീഹി മാം ദേവ ലോകാംസ്തേ യശസാഽഽപ്ലുതാൻ ।
പര്യടാമി തവോദ്ഗായൻ ലീലാം ഭുവനപാവനീം ॥ 39 ॥

ശ്രീഭഗവാനുവാച

ബ്രഹ്മൻ ധർമ്മസ്യ വക്താഹം കർത്താ തദനുമോദിതാ ।
തച്ഛിക്ഷയൻ ലോകമിമമാസ്ഥിതഃ പുത്ര മാ ഖിദഃ ॥ 40 ॥

ശ്രീശുക ഉവാച

ഇത്യാചരന്തം സദ്ധർമ്മാൻ പാവനാൻ ഗൃഹമേധിനാം ।
തമേവ സർവ്വഗേഹേഷു സന്തമേകം ദദർശ ഹ ॥ 41 ॥

കൃഷ്ണസ്യാനന്തവീര്യസ്യ യോഗമായാമഹോദയം ।
മുഹുർദൃഷ്ട്വാ ഋഷിരഭൂദ് വിസ്മിതോ ജാതകൌതുകഃ ॥ 42 ॥

ഇത്യർത്ഥകാമധർമ്മേഷു കൃഷ്ണേന ശ്രദ്ധിതാത്മനാ ।
സമ്യക് സഭാജിതഃ പ്രീതസ്തമേവാനുസ്മരൻ യയൌ ॥ 43 ॥

     ഏവം മനുഷ്യപദവീമനുവർത്തമാനോ
          നാരായണോഽഖിലഭവായ ഗൃഹീതശക്തിഃ ।
     രേമേഽങ്ഗ ഷോഡശസഹസ്രവരാംഗനാനാം
          സവ്രീഡസൌഹൃദനിരീക്ഷണഹാസജുഷ്ടഃ ॥ 44 ॥

     യാനീഹ വിശ്വവിലയോദ്ഭവവൃത്തിഹേതുഃ
          കർമ്മാണ്യനന്യവിഷയാണി ഹരിശ്ചകാര ।
     യസ്ത്വങ്ഗ ഗായതി ശൃണോത്യനുമോദതേ വാ
          ഭക്തിർഭവേദ്ഭഗവതി ഹ്യപവർഗ്ഗമാർഗ്ഗേ ॥ 45 ॥