ശ്രീമദ് ഭാഗവതം (മൂലം) / ദശമഃ സ്കന്ധഃ (ഉത്തരാർദ്ധഃ) (സ്കന്ധം 10 ഉത്തരാർദ്ധം) / അദ്ധ്യായം 68

← സ്കന്ധം 10 ഉത്തരാർദ്ധം : അദ്ധ്യായം 67

സ്കന്ധം 10 ഉത്തരാർദ്ധം : അദ്ധ്യായം 69 →

ശ്രീമദ് ഭാഗവതം (മൂലം) / ദശമഃ സ്കന്ധഃ (പൂർവ്വാർദ്ധഃ) (സ്കന്ധം 10 ഉത്തരാർദ്ധം) / അദ്ധ്യായം 68

ശ്രീശുക ഉവാച

ദുര്യോധനസുതാം രാജൻ ലക്ഷ്മണാം സമിതിഞ്ജജയഃ ।
സ്വയംവരസ്ഥാമഹരത് സാംബോ ജാംബവതീസുതഃ ॥ 1 ॥

കൌരവാഃ കുപിതാ ഊചുർദ്ദുർവ്വിനീതോഽയമർഭകഃ ।
കദർത്ഥീകൃത്യ നഃ കന്യാമകാമാമഹരദ്ബലാത് ॥ 2 ॥

ബധ്നീതേമം ദുർവ്വിനീതം കിം കരിഷ്യന്തി വൃഷ്ണയഃ ।
യേഽസ്മത്പ്രസാദോപചിതാം ദത്താം നോ ഭുഞ്ജതേ മഹീം ॥ 3 ॥

നിഗൃഹീതം സുതം ശ്രുത്വാ യദ്യേഷ്യന്തീഹ വൃഷ്ണയഃ ।
ഭഗ്നദർപ്പാഃ ശമം യാന്തി പ്രാണാ ഇവ സുസമ്യതാഃ ॥ 4 ॥

ഇതി കർണ്ണഃ ശലോ ഭൂരിർ യജ്ഞകേതുഃ സുയോധനഃ ।
സാംബമാരേഭിരേ ബദ്ധും കുരുവൃദ്ധാനുമോദിതാഃ ॥ 5 ॥

ദൃഷ്ട്വാനുധാവതഃ സാംബോ ധാർത്തരാഷ്ട്രാൻ മഹാരഥഃ ।
പ്രഗൃഹ്യ രുചിരം ചാപം തസ്ഥൌ സിംഹ ഇവൈകലഃ ॥ 6 ॥

തം തേ ജിഘൃക്ഷവഃ ക്രുദ്ധാസ്തിഷ്ഠ തിഷ്ഠേതി ഭാഷിണഃ ।
ആസാദ്യ ധന്വിനോ ബാണൈഃ കർണ്ണാഗ്രണ്യഃ സമാകിരൻ ॥ 7 ॥

സോഽപവിദ്ധഃ കുരുശ്രേഷ്ഠ കുരുഭിർ യദുനന്ദനഃ ।
നാമൃഷ്യത്തദചിന്ത്യാർഭഃ സിംഹഃ ക്ഷുദ്രമൃഗൈരിവ ॥ 8 ॥

വിസ്ഫൂർജ്ജ്യ രുചിരം ചാപം സർവ്വാൻൻ വിവ്യാധ സായകൈഃ ।
കർണ്ണാദീൻ ഷഡ്രഥാൻ വീരാംസ്താവദ്ഭിർ യുഗപത്പൃഥക് ॥ 9 ॥

ചതുർഭിശ്ചതുരോ വാഹാനേകൈകേന ച സാരഥീൻ ।
രഥിനശ്ച മഹേഷ്വാസാംസ്തസ്യ തത്തേഽഭ്യപൂജയൻ ॥ 10 ॥

തം തു തേ വിരഥം ചക്രുശ്ചത്വാരശ്ചതുരോ ഹയാൻ ।
ഏകസ്തു സാരഥിം ജഘ്നേ ചിച്ഛേദാന്യഃ ശരാസനം ॥ 11 ॥

തം ബദ്ധ്വാ വിരഥീകൃത്യ കൃച്ഛ്രേണ കുരവോ യുധി ।
കുമാരം സ്വസ്യ കന്യാം ച സ്വപുരം ജയിനോഽവിശൻ ॥ 12 ॥

തച്ഛ്രുത്വാ നാരദോക്തേന രാജൻ സഞ്ജാതമന്യവഃ ।
കുരൂൻ പ്രത്യുദ്യമം ചക്രുരുഗ്രസേനപ്രചോദിതാഃ ॥ 13 ॥

സാന്ത്വയിത്വാ തു താൻ രാമഃ സന്നദ്ധാൻ വൃഷ്ണിപുംഗവാൻ ।
നൈച്ഛത്കുരൂണാം വൃഷ്ണീനാം കലിം കലിമലാപഹഃ ॥ 14 ॥

ജഗാമ ഹാസ്തിനപുരം രഥേനാദിത്യവർച്ചസാ ।
ബ്രാഹ്മണൈഃ കുലവൃദ്ധൈശ്ച വൃതശ്ചന്ദ്ര ഇവ ഗ്രഹൈഃ ॥ 15 ॥

ഗത്വാ ഗജാഹ്വയം രാമോ ബാഹ്യോപവനമാസ്ഥിതഃ ।
ഉദ്ധവം പ്രേഷയാമാസ ധൃതരാഷ്ട്രം ബുഭുത്സയാ ॥ 16 ॥

സോഽഭിവന്ദ്യാംബികാപുത്രം ഭീഷ്മം ദ്രോണം ച ബാഹ്ലികം ।
ദുര്യോധനം ച വിധിവദ് രാമമാഗതമബ്രവീത് ॥ 17 ॥

തേഽതിപ്രീതാസ്തമാകർണ്യ പ്രാപ്തം രാമം സുഹൃത്തമം ।
തമർച്ചയിത്വാഭിയയുഃ സർവ്വേ മംഗളപാണയഃ ॥ 18 ॥

തം സംഗമ്യ യഥാന്യായം ഗാമർഘ്യം ച ന്യവേദയൻ ।
തേഷാം യേ തത്പ്രഭാവജ്ഞാഃ പ്രണേമുഃ ശിരസാ ബലം ॥ 19 ॥

ബന്ധൂൻ കുശലിനഃ ശ്രുത്വാ പൃഷ്ട്വാ ശിവമനാമയം ।
പരസ്പരമഥോ രാമോ ബഭാഷേഽവിക്ലവം വചഃ ॥ 20 ॥

ഉഗ്രസേനഃ ക്ഷിതീശേശോ യദ്വ ആജ്ഞാപയത്പ്രഭുഃ ।
തദവ്യഗ്രധിയഃ ശ്രുത്വാ കുരുധ്വം മാവിളംബിതം ॥ 21 ॥

യദ്യൂയം ബഹവസ്ത്വേകം ജിത്വാഽധർമ്മേണ ധാർമ്മികം ।
അബധ്നീതാഥ തൻമൃഷ്യേ ബന്ധൂനാമൈക്യകാമ്യയാ ॥ 22 ॥

വീര്യശൌര്യബലോന്നദ്ധമാത്മശക്തിസമം വചഃ ।
കുരവോ ബലദേവസ്യ നിശമ്യോചുഃ പ്രകോപിതാഃ ॥ 23 ॥

അഹോ മഹച്ചിത്രമിദം കാലഗത്യാ ദുരത്യയാ ।
ആരുരുക്ഷത്യുപാനദ് വൈ ശിരോ മുകുടസേവിതം ॥ 24 ॥

ഏതേ യൌനേന സംബദ്ധാഃ സഹശയ്യാസനാശനാഃ ।
വൃഷ്ണയസ്തുല്യതാം നീതാ അസ്മദ്ദത്തനൃപാസനാഃ ॥ 25 ॥

ചാമരവ്യജനേ ശംഖമാതപത്രം ച പാണ്ഡുരം ।
കിരീടമാസനം ശയ്യാം ഭുഞ്ജതേഽസ്മദുപേക്ഷയാ ॥ 26 ॥

     അലം യദൂനാം നരദേവലാഞ്ഛനൈർ-
          ദാതുഃ പ്രതീപൈഃ ഫണിനാമിവാമൃതം ।
     യേഽസ്മത്പ്രസാദോപചിതാ ഹി യാദവാ
          ആജ്ഞാപയന്ത്യദ്യ ഗതത്രപാ ബത ॥ 27 ॥

കഥമിന്ദ്രോഽപി കുരുഭിർഭീഷ്മദ്രോണാർജ്ജുനാദിഭിഃ ।
അദത്തമവരുന്ധീത സിംഹഗ്രസ്തമിവോരണഃ ॥ 28 ॥

ശ്രീശുക ഉവാച

ജൻമബന്ധുശ്രിയോന്നദ്ധമദാസ്തേ ഭരതർഷഭ ।
ആശ്രാവ്യ രാമം ദുർവ്വാച്യമസഭ്യാഃ പുരമാവിശൻ ॥ 29 ॥

ദൃഷ്ട്വാ കുരൂണാം ദൌഃശീല്യം ശ്രുത്വാവാച്യാനി ചാച്യുതഃ ।
അവോചത്കോപസംരബ്ധോ ദുഷ്പ്രേക്ഷ്യഃ പ്രഹസൻ മുഹുഃ ॥ 30 ॥

നൂനം നാനാമദോന്നദ്ധാഃ ശാന്തിം നേച്ഛന്ത്യസാധവഃ ।
തേഷാം ഹി പ്രശമോ ദണ്ഡഃ പശൂനാം ലഗുഡോ യഥാ ॥ 31 ॥

അഹോ യദൂൻ സുസംരബ്ധാൻ കൃഷ്ണം ച കുപിതം ശനൈഃ ।
സാന്ത്വയിത്വാഹമേതേഷാം ശമമിച്ഛന്നിഹാഗതഃ ॥ 32 ॥

ത ഇമേ മന്ദമതയഃ കലഹാഭിരതാഃ ഖലാഃ ।
തം മാമവജ്ഞായ മുഹുർദുർഭാഷാൻ മാനിനോഽബ്രുവൻ ॥ 33 ॥

നോഗ്രസേനഃ കില വിഭുർഭോജവൃഷ്ണ്യന്ധകേശ്വരഃ ।
ശക്രാദയോ ലോകപാലാ യസ്യാദേശാനുവർത്തിനഃ ॥ 34 ॥

സുധർമ്മാഽഽക്രമ്യതേ യേന പാരിജാതോഽമരാങ്ഘ്രിപഃ ।
ആനീയ ഭുജ്യതേ സോഽസൌ ന കിലാധ്യാസനാർഹണഃ ॥ 35 ॥

യസ്യ പാദയുഗം സാക്ഷാച്ഛ്രീരുപാസ്തേഽഖിലേശ്വരീ ।
സ നാർഹതി കില ശ്രീശോ നരദേവപരിച്ഛദാൻ ॥ 36 ॥

     യസ്യാങ്ഘ്രിപങ്കജരജോഽഖിലലോകപാലൈഃ
          മൌല്യുത്തമൈർധൃതമുപാസിതതീർത്ഥതീർത്ഥം ।
     ബ്രഹ്മാ ഭവോഽഹമപി യസ്യ കലാഃ കലായാഃ
          ശ്രീശ്ചോദ്വഹേമ ചിരമസ്യ നൃപാസനം ക്വ ॥ 37 ॥

ഭുഞ്ജതേ കുരുഭിർദ്ദത്തം ഭൂഖണ്ഡം വൃഷ്ണയഃ കില ।
ഉപാനഹഃ കില വയം സ്വയം തു കുരവഃ ശിരഃ ॥ 38 ॥

അഹോ ഐശ്വര്യമത്താനാം മത്താനാമിവ മാനിനാം ।
അസംബദ്ധാ ഗിരോ രൂക്ഷാഃ കഃ സഹേതാനുശാസീതാ ॥ 39 ॥

അദ്യ നിഷ്കൌരവീം പൃഥ്വീം കരിഷ്യാമീത്യമർഷിതഃ ।
ഗൃഹീത്വാ ഹലമുത്തസ്ഥൌ ദഹന്നിവ ജഗത് ത്രയം ॥ 40 ॥

ലാംഗലാഗ്രേണ നഗരമുദ്വിദാര്യ ഗജാഹ്വയം ।
വിചകർഷ സ ഗംഗായാം പ്രഹരിഷ്യന്നമർഷിതഃ ॥ 41 ॥

ജലയാനമിവാഘൂർണ്ണം ഗംഗായാം നഗരം പതത് ।
ആകൃഷ്യമാണമാലോക്യ കൌരവാഃ ജാതസംഭ്രമാഃ ॥ 42 ॥

തമേവ ശരണം ജഗ്മുഃ സകുടുംബാ ജിജീവിഷവഃ ।
സലക്ഷ്മണം പുരസ്കൃത്യ സാംബം പ്രാഞ്ജലയഃ പ്രഭും ॥ 43 ॥

രാമ രാമാഖിലാധാര പ്രഭാവം ന വിദാമ തേ ।
മൂഢാനാം നഃ കുബുദ്ധീനാം ക്ഷന്തുമർഹസ്യതിക്രമം ॥ 44 ॥

സ്ഥിത്യുത്പത്ത്യപ്യയാനാം ത്വമേകോ ഹേതുർന്നിരാശ്രയഃ ।
ലോകാൻ ക്രീഡനകാനീശ ക്രീഡതസ്തേ വദന്തി ഹി ॥ 45 ॥

     ത്വമേവ മൂർദ്ധ്നീദമനന്ത ലീലയാ
          ഭൂമണ്ഡലം ബിഭർഷി സഹസ്രമൂർദ്ധൻ ।
     അന്തേ ച യഃ സ്വാത്മനി രുദ്ധവിശ്വഃ
          ശേഷേഽദ്വിതീയഃ പരിശിഷ്യമാണഃ ॥ 46 ॥

കോപസ്തേഽഖിലശിക്ഷാർത്ഥം ന ദ്വേഷാന്ന ച മത്സരാത് ।
ബിഭ്രതോ ഭഗവൻ സത്ത്വം സ്ഥിതിപാലനതത്പരഃ ॥ 47 ॥

നമസ്തേ സർവ്വഭൂതാത്മൻ സർവ്വശക്തിധരാവ്യയ ।
വിശ്വകർമ്മൻ നമസ്തേഽസ്തു ത്വാം വയം ശരണം ഗതാഃ ॥ 48 ॥

ശ്രീശുക ഉവാച

ഏവം പ്രപന്നൈഃ സംവിഗ്നൈർവ്വേപമാനായനൈർബ്ബലഃ ।
പ്രസാദിതഃ സുപ്രസന്നോ മാ ഭൈഷ്ടേത്യഭയം ദദൌ ॥ 49 ॥

ദുര്യോധനഃ പാരിബർഹം കുഞ്ജരാൻ ഷഷ്ടിഹായനാൻ ।
ദദൌ ച ദ്വാദശശതാന്യയുതാനി തുരംഗമാൻ ॥ 50 ॥

രഥാനാം ഷട് സഹസ്രാണി രൌക്മാണാം സൂര്യവർച്ചസാം ।
ദാസീനാം നിഷ്കകണ്ഠീനാം സഹസ്രം ദുഹിതൃവത്സലഃ ॥ 51 ॥

പ്രതിഗൃഹ്യ തു തത് സർവ്വം ഭഗവാൻ സാത്വതർഷഭഃ ।
സസുതഃ സസ്നുഷഃ പ്രാഗാത് സുഹൃദ്ഭിരഭിനന്ദിതഃ ॥ 52 ॥

     തതഃ പ്രവിഷ്ടഃ സ്വപുരം ഹലായുധഃ
          സമേത്യ ബന്ധൂനനുരക്തചേതസഃ ।
     ശശംസ സർവ്വം യദുപുംഗവാനാം
          മധ്യേ സഭായാം കുരുഷു സ്വചേഷ്ടിതം ॥ 53 ॥

അദ്യാപി ച പുരം ഹ്യേതത് സൂചയദ് രാമവിക്രമം ।
സമുന്നതം ദക്ഷിണതോ ഗംഗായാമനുദൃശ്യതേ ॥ 54 ॥