ശ്രീമദ് ഭാഗവതം (മൂലം) / ചതുർത്ഥഃ സ്കന്ധഃ (സ്കന്ധം 4) / അദ്ധ്യായം 11

← സ്കന്ധം 4 : അദ്ധ്യായം 10

സ്കന്ധം 4 : അദ്ധ്യായം 12 →

ശ്രീമദ് ഭാഗവതം (മൂലം) / ചതുർത്ഥഃ സ്കന്ധഃ (സ്കന്ധം 4) / അദ്ധ്യായം 11

മൈത്രേയ ഉവാച

നിശമ്യ ഗദതാമേവം ഋഷീണാം ധനുഷി ധ്രുവഃ ।
സംദധേഽസ്ത്രമുപസ്പൃശ്യ യന്നാരായണനിർമ്മിതം ॥ 1 ॥

സംധീയമാന ഏതസ്മിൻ മായാ ഗുഹ്യകനിർമ്മിതാഃ ।
ക്ഷിപ്രം വിനേശുർവ്വിദുര ക്ലേശാ ജ്ഞാനോദയേ യഥാ ॥ 2 ॥

     തസ്യാർഷാസ്ത്രം ധനുഷി പ്രയുഞ്ജതഃ
          സുവർണ്ണപുംഖാഃ കളഹംസവാസസഃ ।
     വിനിഃസൃതാ ആവിവിശുർദ്വിഷദ്ബലം
          യഥാ വനം ഭീമരവാഃ ശിഖണ്ഡിനഃ ॥ 3 ॥

     തൈസ്തിഗ്മധാരൈഃ പ്രധനേ ശിലീമുഖൈ-
          രിതസ്തതഃ പുണ്യജനാ ഉപദ്രുതാഃ ।
     തമഭ്യധാവൻ കുപിതാ ഉദായുധാഃ
          സുപർണ്ണമുന്നദ്ധഫണാ ഇവാഹയഃ ॥ 4 ॥

     സ താൻ പൃഷത്കൈരഭിധാവതോ മൃധേ
          നികൃത്തബാഹൂരുശിരോധരോദരാൻ ।
     നിനായ ലോകം പരമർക്കമണ്ഡലം
          വ്രജന്തി നിർഭിദ്യ യമൂർദ്ധ്വരേതസഃ ॥ 5 ॥

     താൻ ഹന്യമാനാനഭിവീക്ഷ്യ ഗുഹ്യകാ-
          നനാഗസശ്ചിത്രരഥേന ഭൂരിശഃ ।
     ഔത്താനപാദിം കൃപയാ പിതാമഹോ
          മനുർജ്ജഗാദോപഗതഃ സഹർഷിഭിഃ ॥ 6 ॥

മനുരുവാച

അലം വത്സാതിരോഷേണ തമോദ്വാരേണ പാപ്‌മനാ ।
യേന പുണ്യജനാനേതാനവധീസ്ത്വമനാഗസഃ ॥ 7 ॥

നാസ്മത്കുലോചിതം താത കർമ്മൈതത്‌സദ്വിഗർഹിതം ।
വധോ യദുപദേവാനാമാരബ്ധസ്തേഽകൃതൈനസാം ॥ 8 ॥

നന്വേകസ്യാപരാധേന പ്രസംഗാദ്ബഹവോ ഹതാഃ ।
ഭ്രാതുർവ്വധാഭിതപ്തേന ത്വയാംഗ ഭ്രാതൃവത്സല ॥ 9 ॥

നായം മാർഗ്ഗോ ഹി സാധൂനാം ഹൃഷീകേശാനുവർത്തിനാം ।
യദാത്മാനം പരാഗ്ഗൃഹ്യ പശുവദ്ഭൂതവൈശസം ॥ 10 ॥

സർവ്വഭൂതാത്മഭാവേന ഭൂതാവാസം ഹരിം ഭവാൻ ।
ആരാധ്യാപ ദുരാരാധ്യം വിഷ്ണോസ്തത്പരമം പദം ॥ 11 ॥

സ ത്വം ഹരേരനുധ്യാതസ്തത്പുംസാമപി സമ്മതഃ ।
കഥം ത്വവദ്യം കൃതവാനനുശിക്ഷൻ സതാം വ്രതം ॥ 12 ॥

തിതിക്ഷയാ കരുണയാ മൈത്ര്യാ ചാഖിലജന്തുഷു ।
സമത്വേന ച സർവ്വാത്മാ ഭഗവാൻ സമ്പ്രസീദതി ॥ 13 ॥

സമ്പ്രസന്നേ ഭഗവതി പുരുഷഃ പ്രാകൃതൈർഗ്ഗുണൈഃ ।
വിമുക്തോ ജീവനിർമ്മുക്തോ ബ്രഹ്മനിർവ്വാണമൃച്ഛതി ॥ 14 ॥

ഭൂതൈഃ പഞ്ചഭിരാരബ്ധൈർ യോഷിത്പുരുഷ ഏവ ഹി ।
തയോർവ്യവായാത്സംഭൂതിർ യോഷിത്പുരുഷയോരിഹ ॥ 15 ॥

ഏവം പ്രവർത്തതേ സർഗ്ഗഃ സ്ഥിതിഃ സംയമ ഏവ ച ।
ഗുണവ്യതികരാദ് രാജൻ മായയാ പരമാത്മനഃ ॥ 16 ॥

നിമിത്തമാത്രം തത്രാസീന്നിർഗ്ഗുണഃ പുരുഷർഷഭഃ ।
വ്യക്താവ്യക്തമിദം വിശ്വം യത്ര ഭ്രമതി ലോഹവത് ॥ 17 ॥

     സ ഖല്വിദം ഭഗവാൻ കാലശക്ത്യാ
          ഗുണപ്രവാഹേണ വിഭക്തവീര്യഃ ।
     കരോത്യകർത്തൈവ നിഹന്ത്യഹന്താ
          ചേഷ്ടാ വിഭൂമ്‌നഃ ഖലു ദുർവ്വിഭാവ്യാ ॥ 18 ॥

സോഽനന്തോഽന്തകരഃ കാലോഽനാദിരാദികൃദവ്യയഃ ।
ജനം ജനേന ജനയൻ മാരയൻ മൃത്യുനാന്തകം ॥ 19 ॥

     ന വൈ സ്വപക്ഷോഽസ്യ വിപക്ഷ ഏവ വാ
          പരസ്യ മൃത്യോർവ്വിശതഃ സമം പ്രജാഃ ।
     തം ധാവമാനമനുധാവന്ത്യനീശാ
          യഥാ രജാംസ്യനിലം ഭൂതസംഘാഃ ॥ 20 ॥

ആയുഷോഽപചയം ജന്തോസ്തഥൈവോപചയം വിഭുഃ ।
ഉഭാഭ്യാം രഹിതഃ സ്വസ്ഥോ ദുഃസ്ഥസ്യ വിദധാത്യസൌ ॥ 21 ॥

കേചിത്കർമ്മ വദന്ത്യേനം സ്വഭാവമപരേ നൃപ ।
ഏകേ കാലം പരേ ദൈവം പുംസഃ കാമമുതാപരേ ॥ 22 ॥

അവ്യക്തസ്യാപ്രമേയസ്യ നാനാശക്ത്യുദയസ്യ ച ।
ന വൈ ചികീർഷിതം താത കോ വേദാഥ സ്വസംഭവം ॥ 23 ॥

ന ചൈതേ പുത്രക ഭ്രാതുർഹന്താരോ ധനദാനുഗാഃ ।
വിസർഗ്ഗാദാനയോസ്താത പുംസോ ദൈവം ഹി കാരണം ॥ 24 ॥

സ ഏവ വിശ്വം സൃജതി സ ഏവാവതി ഹന്തി ച ।
അഥാപി ഹ്യനഹംകാരാന്നാജ്യതേ ഗുണകർമ്മഭിഃ ॥ 25 ॥

ഏഷ ഭൂതാനി ഭൂതാത്മാ ഭൂതേശോ ഭൂതഭാവനഃ ।
സ്വശക്ത്യാ മായയാ യുക്തഃ സൃജത്യത്തി ച പാതി ച ॥ 26 ॥

     തമേവ മൃത്യുമമൃതം താത ദൈവം
          സർവ്വത്മനോപേഹി ജഗത്പരായണം ।
     യസ്മൈ ബലിം വിശ്വസൃജോ ഹരന്തി
          ഗാവോ യഥാ വൈ നസി ദാമയന്ത്രിതാഃ ॥ 27 ॥

     യഃ പഞ്ചവർഷോ ജനനീം ത്വം വിഹായ
          മാതുഃ സപത്ന്യാ വചസാ ഭിന്നമർമ്മാ ।
     വനം ഗതസ്തപസാ പ്രത്യഗക്ഷ-
          മാരാധ്യ ലേഭേ മൂർധ്നി പദം ത്രിലോക്യാഃ ॥ 28 ॥

     തമേനമംഗാത്മനി മുക്തവിഗ്രഹേ
          വ്യപാശ്രിതം നിർഗ്ഗുണമേകമക്ഷരം ।
     ആത്മാനമന്വിച്ഛ വിമുക്തമാത്മദൃദ്-
          യസ്മിന്നിദം ഭേദമസത്പ്രതീയതേ ॥ 29 ॥

     ത്വം പ്രത്യഗാത്മനി തദാ ഭഗവത്യനന്ത
          ആനന്ദമാത്ര ഉപപന്നസമസ്തശക്തൌ ।
     ഭക്തിം വിധായ പരമാം ശനകൈരവിദ്യാ-
          ഗ്രന്ഥിം വിഭേത്സ്യസി മമാഹമിതി പ്രരൂഢം ॥ 30 ॥

സംയച്ഛ രോഷം ഭദ്രം തേ പ്രതീപം ശ്രേയസാം പരം ।
ശ്രുതേന ഭൂയസാ രാജന്നഗദേന യഥാഽഽമയം ॥ 31 ॥

യേനോപസൃഷ്ടാത്പുരുഷാല്ലോക ഉദ്വിജതേ ഭൃശം ।
ന ബുധസ്തദ്വശം ഗച്ഛേദിച്ഛന്നഭയമാത്മനഃ ॥ 32 ॥

ഹേളനം ഗിരിശഭ്രാതുർദ്ധനദസ്യ ത്വയാ കൃതം ।
യജ്ജഘ്നിവാൻ പുണ്യജനാൻ ഭ്രാതൃഘ്നാനിത്യമർഷിതഃ ॥ 33 ॥

തം പ്രസാദയ വത്സാശു സന്നത്യാ പ്രശ്രയോക്തിഭിഃ ।
ന യാവൻമഹതാം തേജഃ കുലം നോഽഭിഭവിഷ്യതി ॥ 34 ॥

ഏവം സ്വായംഭുവഃ പൌത്രമനുശാസ്യ മനുർധ്രുവം ।
തേനാഭിവന്ദിതഃ സാകമൃഷിഭിഃ സ്വപുരം യയൌ ॥ 35 ॥