ശ്രീമദ് ഭാഗവതം (മൂലം) / അഷ്ടമഃ സ്കന്ധഃ (സ്കന്ധം 8) / അദ്ധ്യായം 5

← സ്കന്ധം 8 : അദ്ധ്യായം 4

സ്കന്ധം 8 : അദ്ധ്യായം 6 →

ശ്രീമദ് ഭാഗവതം (മൂലം) / അഷ്ടമഃ സ്കന്ധഃ (സ്കന്ധം 8) / അദ്ധ്യായം 5

ശ്രീശുക ഉവാച

രാജന്നുദിതമേതത്തേ ഹരേഃ കർമ്മാഘനാശനം ।
ഗജേന്ദ്രമോക്ഷണം പുണ്യം രൈവതം ത്വന്തരം ശൃണു ॥ 1 ॥

പഞ്ചമോ രൈവതോ നാമ മനുസ്താമസസോദരഃ ।
ബലിവിന്ധ്യാദയസ്തസ്യ സുതാ അർജ്ജുനപൂർവ്വകാഃ ॥ 2 ॥

വിഭുരിന്ദ്രഃ സുരഗണാ രാജൻ ഭൂതരയാദയഃ ।
ഹിരണ്യരോമാ വേദശിരാ ഊർദ്ധ്വബാഹ്വാദയോ ദ്വിജാഃ ॥ 3 ॥

പത്നീ വികുണ്ഠാ ശുഭ്രസ്യ വൈകുണ്ഠൈഃ സുരസത്തമൈഃ ।
തയോഃ സ്വകലയാ ജജ്ഞേ വൈകുണ്ഠോ ഭഗവാൻ സ്വയം ॥ 4 ॥

വൈകുണ്ഠഃ കൽപിതോ യേന ലോകോ ലോകനമസ്കൃതഃ ।
രമയാ പ്രാർത്ഥ്യമാനേന ദേവ്യാ തത്പ്രിയകാമ്യയാ ॥ 5 ॥

തസ്യാനുഭാവഃ കഥിതോ ഗുണാശ്ച പരമോദയാഃ ।
ഭൌമാൻ രേണൂൻ സ വിമമേ യോ വിഷ്ണോർവ്വർണ്ണയേദ്ഗുണാൻ ॥ 6 ॥

ഷഷ്ഠശ്ച ചക്ഷുഷഃ പുത്രശ്ചാക്ഷുഷോ നാമ വൈ മനുഃ ।
പൂരുപൂരുഷസുദ്യുമ്നപ്രമുഖാശ്ചാക്ഷുഷാത്മജാഃ ॥ 7 ॥

ഇന്ദ്രോ മന്ത്രദ്രുമസ്തത്ര ദേവാ ആപ്യാദയോ ഗണാഃ ।
മുനയസ്തത്ര വൈ രാജൻ ഹവിഷ്മദ്വീരകാദയഃ ॥ 8 ॥

തത്രാപി ദേവഃ സംഭൂത്യാം വൈരാജസ്യാഭവത് സുതഃ ।
അജിതോ നാമ ഭഗവാനംശേന ജഗതഃ പതിഃ ॥ 9 ॥

പയോധിം യേന നിർമ്മഥ്യ സുരാണാം സാധിതാ സുധാ ।
ഭ്രമമാണോഽമ്ഭസി ധൃതഃ കൂർമ്മരൂപേണ മന്ദരഃ ॥ 10 ॥

രാജോവാച

യഥാ ഭഗവതാ ബ്രഹ്മൻ മഥിതഃ ക്ഷീരസാഗരഃ ।
യദർത്ഥം വാ യതശ്ചാദ്രിം ദധാരാംബുചരാത്മനാ ॥ 11 ॥

യഥാമൃതം സുരൈഃ പ്രാപ്തം കിം ചാന്യദഭവത്തതഃ ।
ഏതദ്ഭഗവതഃ കർമ്മ വദസ്വ പരമാദ്ഭുതം ॥ 12 ॥

ത്വയാ സങ്കഥ്യമാനേന മഹിമ്നാ സാത്വതാം പതേഃ ।
നാതിതൃപ്യതി മേ ചിത്തം സുചിരം താപതാപിതം ॥ 13 ॥

സൂത ഉവാച

സം പൃഷ്ടോ ഭഗവാനേവം ദ്വൈപായനസുതോ ദ്വിജാഃ ।
അഭിനന്ദ്യ ഹരേർവ്വീര്യമഭ്യാചഷ്ടും പ്രചക്രമേ ॥ 14 ॥

ശ്രീശുക ഉവാച

യദാ യുദ്ധേഽസുരൈർദ്ദേവാ ബാധ്യമാനാഃ ശിതായുധൈഃ ।
ഗതാസവോ നിപതിതാ നോത്തിഷ്ഠേരൻ സ്മ ഭൂയശഃ ॥ 15 ॥

യദാ ദുർവ്വാസസഃ ശാപാത് സേന്ദ്രാ ലോകാസ്ത്രയോ നൃപ ।
നിഃശ്രീകാശ്ചാഭവംസ്തത്ര നേശുരിജ്യാദയഃ ക്രിയാഃ ॥ 16 ॥

നിശാമ്യൈതത്സുരഗണാ മഹേന്ദ്രവരുണാദയഃ ।
നാധ്യഗച്ഛൻ സ്വയം മന്ത്രൈർമ്മന്ത്രയന്തോ വിനിശ്ചയം ॥ 17 ॥

തതോ ബ്രഹ്മസഭാം ജഗ്മുർമ്മേരോർമ്മൂർദ്ധനി സർവ്വശഃ ।
സർവ്വം വിജ്ഞാപയാംചക്രുഃ പ്രണതാഃ പരമേഷ്ഠിനേ ॥ 18 ॥

സ വിലോക്യേന്ദ്രവായ്വാദീൻ നിഃസത്ത്വാൻ വിഗതപ്രഭാൻ ।
ലോകാനമംഗളലപ്രായാനസുരാനയഥാ വിഭുഃ ॥ 19 ॥

സമാഹിതേന മനസാ സംസ്മരൻ പുരുഷം പരം ।
ഉവാചോത്ഫുല്ലവദനോ ദേവാൻ സ ഭഗവാൻ പരഃ ॥ 20 ॥

     അഹം ഭവോ യൂയമഥോഽസുരാദയോ
          മനുഷ്യതിര്യഗ്ദ്രുമഘർമ്മജാതയഃ ।
     യസ്യാവതാരാംശകലാവിസർജ്ജിതാ
          വ്രജാമ സർവ്വേ ശരണം തമവ്യയം ॥ 21 ॥

     ന യസ്യ വധ്യോ ന ച രക്ഷണീയോ
          നോപേക്ഷണീയാദരണീയപക്ഷഃ ।
     അഥാപി സർഗ്ഗസ്ഥിതിസംയമാർത്ഥം
          ധത്തേ രജഃസത്ത്വതമാംസി കാലേ ॥ 22 ॥

     അയം ച തസ്യ സ്ഥിതിപാലനക്ഷണഃ
          സത്ത്വം ജുഷാണസ്യ ഭവായ ദേഹിനാം ।
     തസ്മാദ് വ്രജാമഃ ശരണം ജഗദ്ഗുരും
          സ്വാനാം സ നോ ധാസ്യതി ശം സുരപ്രിയഃ ॥ 23 ॥

ശ്രീശുക ഉവാച

ഇത്യാഭാഷ്യ സുരാൻ വേധാഃ സഹ ദേവൈരരിന്ദമ ।
അജിതസ്യ പദം സാക്ഷാജ്ജഗാമ തമസഃ പരം ॥ 24 ॥

തത്രാദൃഷ്ടസ്വരൂപായ ശ്രുതപൂർവ്വായ വൈ വിഭോ ।
സ്തുതിമബ്രൂത ദൈവീഭിർഗ്ഗീർഭിസ്ത്വവഹിതേന്ദ്രിയഃ ॥ 25 ॥

ബ്രഹ്മോവാച

     അവിക്രിയം സത്യമനന്തമാദ്യം
          ഗുഹാശയം നിഷ്കലമപ്രതർക്ക്യം ।
     മനോഽഗ്രയാനം വചസാനിരുക്തം
          നമാമഹേ ദേവവരം വരേണ്യം ॥ 26 ॥

     വിപശ്ചിതം പ്രാണമനോധിയാത്മനാ-
          മർത്ഥേന്ദ്രിയാഭാസമനിദ്രമവ്രണം ।
     ഛായാതപൌ യത്ര ന ഗൃധ്രപക്ഷൌ
          തമക്ഷരം ഖം ത്രിയുഗം വ്രജാമഹേ ॥ 27 ॥

     അജസ്യ ചക്രം ത്വജയേര്യമാണം
          മനോമയം പഞ്ചദശാരമാശു ।
     ത്രിനാഭി വിദ്യുച്ചലമഷ്ടനേമി
          യദക്ഷമാഹുസ്തമൃതം പ്രപദ്യേ ॥ 28 ॥

     യ ഏകവർണ്ണം തമസഃ പരം ത-
          ദലോകമവ്യക്തമനന്തപാരം ।
     ആസാം ചകാരോപസുപർണ്ണമേന-
          മുപാസതേ യോഗരഥേന ധീരാഃ ॥ 29 ॥

     ന യസ്യ കശ്ചാതിതിതർത്തി മായാം
          യയാ ജനോ മുഹ്യതി വേദ നാർത്ഥം ।
     തം നിർജ്ജിതാത്മാത്മഗുണം പരേശം
          നമാമ ഭൂതേഷു സമം ചരന്തം ॥ 30 ॥

     ഇമേ വയം യത്പ്രിയയൈവ തന്വാ
          സത്ത്വേന സൃഷ്ടാ ബഹിരന്തരാവിഃ ।
     ഗതിം ന സൂക്ഷ്മാമൃഷയശ്ച വിദ്മഹേ
          കുതോഽസുരാദ്യാ ഇതരപ്രധാനാഃ ॥ 31 ॥

     പാദൌ മഹീയം സ്വകൃതൈവ യസ്യ
          ചതുർവ്വിധോ യത്ര ഹി ഭൂതസർഗ്ഗഃ ।
     സ വൈ മഹാപൂരുഷ ആത്മതന്ത്രഃ
          പ്രസീദതാം ബ്രഹ്മ മഹാവിഭൂതിഃ ॥ 32 ॥

     അംഭസ്തു യദ് രേത ഉദാരവീര്യം
          സിധ്യന്തി ജീവന്ത്യുത വർദ്ധമാനാഃ ।
     ലോകാസ്ത്രയോഽഥാഖിലലോകപാലാഃ
          പ്രസീദതാം ബ്രഹ്മ മഹാവിഭൂതിഃ ॥ 33 ॥

     സോമം മനോ യസ്യ സമാമനന്തി
          ദിവൌകസാം വൈ ബലമന്ധ ആയുഃ ।
     ഈശോ നഗാനാം പ്രജനഃ പ്രജാനാം
          പ്രസീദതാം നഃ സ മഹാവിഭൂതിഃ ॥ 34 ॥

     അഗ്നിർമ്മുഖം യസ്യ തു ജാതവേദാ
          ജാതഃ ക്രിയാകാണ്ഡനിമിത്തജൻമാ ।
     അന്തഃസമുദ്രേഽനുപചൻ സ്വധാതൂൻ
          പ്രസീദതാം നഃ സ മഹാവിഭൂതിഃ ॥ 35 ॥

     യച്ചക്ഷുരാസീത്തരണിർദ്ദേവയാനം
          ത്രയീമയോ ബ്രഹ്മണ ഏഷ ധിഷ്ണ്യം ।
     ദ്വാരം ച മുക്തേരമൃതം ച മൃത്യുഃ
          പ്രസീദതാം നഃ സ മഹാവിഭൂതിഃ ॥ 36 ॥

     പ്രാണാദഭൂദ്യസ്യ ചരാചരാണാം
          പ്രാണഃ സഹോ ബലമോജശ്ച വായുഃ ।
     അന്വാസ്മ സമ്രാജമിവാനുഗാ വയം
          പ്രസീദതാം നഃ സ മഹാവിഭൂതിഃ ॥ 37 ॥

     ശ്രോത്രാദ്ദിശോ യസ്യ ഹൃദശ്ച ഖാനി
          പ്രജജ്ഞിരേ ഖം പുരുഷസ്യ നാഭ്യാഃ ।
     പ്രാണേന്ദ്രിയാത്മാസുശരീരകേതം
          പ്രസീദതാം നഃ സ മഹാവിഭൂതിഃ ॥ 38 ॥

     ബലാൻമഹേന്ദ്രസ്ത്രിദശാഃ പ്രസാദാ-
          ന്മന്യോർഗ്ഗിരീശോ ധിഷണാദ് വിരിഞ്ചഃ ।
     ഖേഭ്യശ്ച ഛന്ദാംസ്യൃഷയോ മേഢ്രതഃ കഃ
          പ്രസീദതാം നഃ സ മഹാവിഭൂതിഃ ॥ 39 ॥

     ശ്രീർവ്വക്ഷസഃ പിതരശ്ഛായയാഽഽസൻ
          ധർമ്മഃ സ്തനാദിതരഃ പൃഷ്ഠതോഽഭൂത് ।
     ദ്യൌർ യസ്യ ശീർഷ്ണോഽപ്സരസോ വിഹാരാത്-
          പ്രസീദതാം നഃ സ മഹാവിഭൂതിഃ ॥ 40 ॥

     വിപ്രോ മുഖം ബ്രഹ്മ ച യസ്യ ഗുഹ്യം
          രാജന്യ ആസീദ്ഭുജയോബ്ബലം ച ।
     ഊർവോർവിഡോഽജോഽങ്ഘ്രിരവേദശൂദ്രൌ
          പ്രസീദതാം നഃ സ മഹാവിഭൂതിഃ ॥ 41 ॥

     ലോഭോഽധരാത്പ്രീതിരുപര്യഭൂദ്ദ്യുതിർ-
          ന്നസ്തഃ പശവ്യഃ സ്പർശേന കാമഃ ।
     ഭ്രുവോർ യമഃ പക്ഷ്മഭവസ്തു കാലഃ
          പ്രസീദതാം നഃ സ മഹാവിഭൂതിഃ ॥ 42 ॥

     ദ്രവ്യം വയഃ കർമ്മ ഗുണാൻ വിശേഷം
          യദ്യോഗമായാവിഹിതാൻ വദന്തി ।
     യദ് ദുർവിഭാവ്യം പ്രബുധാപബാധം
          പ്രസീദതാം നഃ സ മഹാവിഭൂതിഃ ॥ 43 ॥

     നമോഽസ്തു തസ്മാ ഉപശാന്തശക്തയേ
          സ്വാരാജ്യലാഭപ്രതിപൂരിതാത്മനേ ।
     ഗുണേഷു മായാരചിതേഷു വൃത്തിഭിർ
          ന്ന സജ്ജമാനായ നഭസ്വദൂതയേ ॥ 44 ॥

സ ത്വം നോ ദർശയാത്മാനമസ്മത്കരണഗോചരം ।
പ്രപന്നാനാം ദിദൃക്ഷൂണാം സസ്മിതം തേ മുഖാംബുജം ॥ 45 ॥

തൈസ്തൈഃ സ്വേച്ഛാധൃതൈ രൂപൈഃ കാലേ കാലേ സ്വയം വിഭോ ।
കർമ്മ ദുർവ്വിഷഹം യന്നോ ഭഗവാംസ്തത്കരോതി ഹി ॥ 46 ॥

ക്ലേശഭൂര്യൽപസാരാണി കർമ്മാണി വിഫലാനി വാ ।
ദേഹിനാം വിഷയാർത്താനാം ന തഥൈവാർപ്പിതം ത്വയി ॥ 47 ॥

നാവമഃ കർമ്മകൽപോഽപി വിഫലായേശ്വരാർപ്പിതഃ ।
കൽപതേ പുരുഷസ്യൈഷ സ ഹ്യാത്മാ ദയിതോ ഹിതഃ ॥ 48 ॥

യഥാ ഹി സ്കന്ധശാഖാനാം തരോർമ്മൂലാവസേചനം ।
ഏവമാരാധനം വിഷ്ണോഃ സർവ്വേഷാമാത്മനശ്ച ഹി ॥ 49 ॥

നമസ്തുഭ്യമനന്തായ ദുർവ്വിതർക്ക്യാത്മകർമ്മണേ ।
നിർഗ്ഗുണായ ഗുണേശായ സത്ത്വസ്ഥായ ച സാമ്പ്രതം ॥ 50 ॥