ശ്രീമദ് ഭാഗവതം (മൂലം) / അഷ്ടമഃ സ്കന്ധഃ (സ്കന്ധം 8) / അദ്ധ്യായം 12

← സ്കന്ധം 8 : അദ്ധ്യായം 11

സ്കന്ധം 8 : അദ്ധ്യായം 13 →

ശ്രീമദ് ഭാഗവതം (മൂലം) / അഷ്ടമഃ സ്കന്ധഃ (സ്കന്ധം 8) / അദ്ധ്യായം 12

ശ്രീബാദരായണിരുവാച

വൃഷധ്വജോ നിശമ്യേദം യോഷിദ്രൂപേണ ദാനവാൻ ।
മോഹയിത്വാ സുരഗണാൻ ഹരിഃ സോമമപായയത് ॥ 1 ॥

വൃഷമാരുഹ്യ ഗിരിശഃ സർവ്വഭൂതഗണൈർവൃതഃ ।
സഹ ദേവ്യാ യയൌ ദ്രഷ്ടും യത്രാസ്തേ മധുസൂദനഃ ॥ 2 ॥

സഭാജിതോ ഭഗവതാ സാദരം സോമയാ ഭവഃ ।
സൂപവിഷ്ട ഉവാചേദം പ്രതിപൂജ്യ സ്മയൻ ഹരിം ॥ 3 ॥

ശ്രീമഹാദേവ ഉവാച

ദേവദേവ ജഗദ്വ്യാപിൻ ജഗദീശ ജഗൻമയ ।
സർവ്വേഷാമപി ഭാവാനാം ത്വമാത്മാ ഹേതുരീശ്വരഃ ॥ 4 ॥

ആദ്യന്താവസ്യ യൻമധ്യമിദമന്യദഹം ബഹിഃ ।
യതോഽവ്യയസ്യ നൈതാനി തത്സത്യം ബ്രഹ്മ ചിദ്ഭവാൻ ॥ 5 ॥

തവൈവ ചരണാംഭോജം ശ്രേയസ്കാമാ നിരാശിഷഃ ।
വിസൃജ്യോഭയതഃ സംഗം മുനയഃ സമുപാസതേ ॥ 6 ॥

     ത്വം ബ്രഹ്മ പൂർണ്ണമമൃതം വിഗുണം വിശോക-
          മാനന്ദമാത്രമവികാരമനന്യദന്യത് ।
     വിശ്വസ്യ ഹേതുരുദയസ്ഥിതിസംയമാനാ-
          മാത്മേശ്വരശ്ച തദപേക്ഷതയാനപേക്ഷഃ ॥ 7 ॥

     ഏകസ്ത്വമേവ സദസദ്ദ്വയമദ്വയം ച
          സ്വർണ്ണം കൃതാകൃതമിവേഹ ന വസ്തുഭേദഃ ।
     അജ്ഞാനതസ്ത്വയി ജനൈർവ്വിഹിതോ വികൽപോ
          യസ്മാദ്ഗുണവ്യതികരോ നിരുപാധികസ്യ ॥ 8 ॥

     ത്വാം ബ്രഹ്മ കേചിദവയന്ത്യുത ധർമ്മമേകേ
          ഏകേ പരം സദസതോഃ പുരുഷം പരേശം ।
     അന്യേഽവയന്തി നവശക്തിയുതം പരം ത്വാം
          കേചിൻമഹാപുരുഷമവ്യയമാത്മതന്ത്രം ॥ 9 ॥

     നാഹം പരായുരൃഷയോ ന മരീചിമുഖ്യാ
          ജാനന്തി യദ്വിരചിതം ഖലു സത്ത്വസർഗ്ഗാഃ ।
     യൻമായയാ മുഷിതചേതസ ഈശ ദൈത്യ-
          മർത്ത്യാദയഃ കിമുത ശശ്വദഭദ്രവൃത്താഃ ॥ 10 ॥

     സ ത്വം സമീഹിതമദഃ സ്ഥിതിജൻമനാശം
          ഭൂതേഹിതം ച ജഗതോ ഭവബന്ധമോക്ഷൌ ।
     വായുർ യഥാ വിശതി ഖം ച ചരാചരാഖ്യം
          സർവ്വം തദാത്മകതയാവഗമോഽവരുൻത്സേ ॥ 11 ॥

അവതാരാ മയാ ദൃഷ്ടാ രമമാണസ്യ തേ ഗുണൈഃ ।
സോഽഹം തദ് ദ്രഷ്ടുമിച്ഛാമി യത്തേ യോഷിദ്വപുർദ്ധൃതം ॥ 12 ॥

യേന സമ്മോഹിതാ ദൈത്യാഃ പായിതാശ്ചാമൃതം സുരാഃ ।
തദ്ദിദൃക്ഷവ ആയാതാഃ പരം കൌതൂഹലം ഹി നഃ ॥ 13 ॥

ശ്രീശുക ഉവാച

ഏവമഭ്യർത്ഥിതോ വിഷ്ണുർഭഗവാൻ ശൂലപാണിനാ ।
പ്രഹസ്യ ഭാവഗംഭീരം ഗിരിശം പ്രത്യഭാഷത ॥ 14 ॥

ശ്രീഭഗവാനുവാച

കൌതൂഹലായ ദൈത്യാനാം യോഷിദ്വേഷോ മയാ കൃതഃ ।
പശ്യതാ സുരകാര്യാണി ഗതേ പീയൂഷഭാജനേ ॥ 15 ॥

തത്തേഽഹം ദർശയിഷ്യാമി ദിദൃക്ഷോഃ സുരസത്തമ ।
കാമിനാം ബഹു മന്തവ്യം സങ്കൽപപ്രഭവോദയം ॥ 16 ॥

ശ്രീശുക ഉവാച

ഇതി ബ്രുവാണോ ഭഗവാംസ്തത്രൈവാന്തരധീയത ।
സർവ്വതശ്ചാരയംശ്ചക്ഷുർഭവ ആസ്തേ സഹോമയാ ॥ 17 ॥

     തതോ ദദർശോപവനേ വരസ്ത്രിയം
          വിചിത്രപുഷ്പാരുണപല്ലവദ്രുമേ ।
     വിക്രീഡതീം കന്ദുകലീലയാ ലസ-
          ദ്ദുകൂലപര്യസ്തനിതംബമേഖലാം ॥ 18 ॥

     ആവർത്തനോദ്വർത്തനകമ്പിതസ്തന-
          പ്രകൃഷ്ടഹാരോരുഭരൈഃ പദേ പദേ ।
     പ്രഭജ്യമാനാമിവ മധ്യതശ്ചലത്-
          പദപ്രവാളം നയതീം തതസ്തതഃ ॥ 19 ॥

     ദിക്ഷു ഭ്രമത്കന്ദുകചാപലൈർഭൃശം
          പ്രോദ്വിഗ്നതാരായതലോലലോചനാം ।
     സ്വകർണ്ണവിഭ്രാജിതകുണ്ഡലോല്ലസത്-
     കപോലനീലാളകമണ്ഡിതാനനാം ॥ 20 ॥

     ശ്ലഥദ്ദുകൂലം കബരീം ച വിച്യുതാം
          സന്നഹ്യതീം വാമകരേണ വൽഗുനാ ।
     വിനിഘ്നതീമന്യകരേണ കന്ദുകം
          വിമോഹയന്തീം ജഗദാത്മമായയാ ॥ 21 ॥

     താം വീക്ഷ്യ ദേവ ഇതി കന്ദുകലീലയേഷദ്-
          വ്രീഡാസ്ഫുടസ്മിതവിസൃഷ്ടകടാക്ഷമുഷ്ടഃ ।
     സ്ത്രീപ്രേക്ഷണപ്രതിസമീക്ഷണവിഹ്വലാത്മാ
          നാത്മാനമന്തിക ഉമാം സ്വഗണാംശ്ച വേദ ॥ 22 ॥

     തസ്യാഃ കരാഗ്രാത് സ തു കന്ദുകോ യദാ
          ഗതോ വിദൂരം തമനുവ്രജത് സ്ത്രിയാഃ ।
     വാസഃ സസൂത്രം ലഘു മാരുതോഽഹരത്-
          ഭവസ്യ ദേവസ്യ കിലാനുപശ്യതഃ ॥ 23 ॥

ഏവം താം രുചിരാപാംഗീം ദർശനീയാം മനോരമാം ।
ദൃഷ്ട്വാ തസ്യാം മനശ്ചക്രേ വിഷജ്ജന്ത്യാം ഭവഃ കില ॥ 24 ॥

തയാപഹൃതവിജ്ഞാനസ്തത്കൃതസ്മരവിഹ്വലഃ ।
ഭവാന്യാ അപി പശ്യന്ത്യാ ഗതഹ്രീസ്തത്പദം യയൌ ॥ 25 ॥

സാ തമായാന്തമാലോക്യ വിവസ്ത്രാ വ്രീഡിതാ ഭൃശം ।
നിലീയമാനാ വൃക്ഷേഷു ഹസന്തീ നാന്വതിഷ്ഠത ॥ 26 ॥

താമന്വഗച്ഛദ്ഭഗവാൻ ഭവഃ പ്രമുഷിതേന്ദ്രിയഃ ।
കാമസ്യ ച വശം നീതഃ കരേണുമിവ യൂഥപഃ ॥ 27 ॥

സോഽനുവ്രജ്യാതിവേഗേന ഗൃഹീത്വാനിച്ഛതീം സ്ത്രിയം ।
കേശബന്ധ ഉപാനീയ ബാഹുഭ്യാം പരിഷസ്വജേ ॥ 28 ॥

സോപഗൂഢാ ഭഗവതാ കരിണാ കരിണീ യഥാ ।
ഇതസ്തതഃ പ്രസർപ്പന്തീ വിപ്രകീർണ്ണശിരോരുഹാ ॥ 29 ॥

ആത്മാനം മോചയിത്വാംഗ സുരർഷഭഭുജാന്തരാത് ।
പ്രാദ്രവത്സാ പൃഥുശ്രോണീ മായാ ദേവവിനിർമ്മിതാ ॥ 30 ॥

തസ്യാസൌ പദവീം രുദ്രോ വിഷ്ണോരദ്ഭുതകർമ്മണഃ ।
പ്രത്യപദ്യത കാമേന വൈരിണേവ വിനിർജ്ജിതഃ ॥ 31 ॥

തസ്യാനുധാവതോ രേതശ്ചസ്കന്ദാമോഘരേതസഃ ।
ശുഷ്മിണോ യൂഥപസ്യേവ വാസിതാമനുധാവതഃ ॥ 32 ॥

യത്ര യത്രാപതൻമഹ്യാം രേതസ്തസ്യ മഹാത്മനഃ ।
താനി രൂപ്യസ്യ ഹേമ്നശ്ച ക്ഷേത്രാണ്യാസൻ മഹീപതേ ॥ 33 ॥

സരിത്സരഃസു ശൈലേഷു വനേഷൂപവനേഷു ച ।
യത്ര ക്വ ചാസന്നൃഷയസ്തത്ര സന്നിഹിതോ ഹരഃ ॥ 34 ॥

സ്കന്നേ രേതസി സോഽപശ്യദാത്മാനം ദേവമായയാ ।
ജഡീകൃതം നൃപശ്രേഷ്ഠ സന്ന്യവർത്തത കശ്മലാത് ॥ 35 ॥

അഥാവഗതമാഹാത്മ്യ ആത്മനോ ജഗദാത്മനഃ ।
അപരിജ്ഞേയവീര്യസ്യ ന മേനേ തദു ഹാദ്ഭുതം ॥ 36 ॥

തമവിക്ലവമവ്രീഡമാലക്ഷ്യ മധുസൂദനഃ ।
ഉവാച പരമപ്രീതോ ബിഭ്രത്സ്വാം പൌരുഷീം തനും ॥ 37 ॥

ശ്രീഭഗവാനുവാച

ദിഷ്ട്യാ ത്വം വിബുധശ്രേഷ്ഠ സ്വാം നിഷ്ഠാമാത്മനാ സ്ഥിതഃ ।
യൻമേ സ്ത്രീരൂപയാ സ്വൈരം മോഹിതോഽപ്യംഗ മായയാ ॥ 38 ॥

കോ നു മേഽതിതരേൻമായാം വിഷക്തസ്ത്വദൃതേ പുമാൻ ।
താംസ്താൻ വിസൃജതീം ഭാവാൻ ദുസ്തരാമകൃതാത്മഭിഃ ॥ 39 ॥

സേയം ഗുണമയീ മായാ ന ത്വാമഭിഭവിഷ്യതി ।
മയാ സമേതാ കാലേന കാലരൂപേണ ഭാഗശഃ ॥ 40 ॥

ശ്രീശുക ഉവാച

ഏവം ഭഗവതാ രാജൻ ശ്രീവത്സാങ്കേന സത്കൃതഃ ।
ആമന്ത്ര്യ തം പരിക്രമ്യ സഗണഃ സ്വാലയം യയൌ ॥ 41 ॥

ആത്മാംശഭൂതാം താം മായാം ഭവാനീം ഭഗവാൻ ഭവഃ ।
ശംസതാമൃഷിമുഖ്യാനാം പ്രീത്യാചഷ്ടാഥ ഭാരത ॥ 42 ॥

     അപി വ്യപശ്യസ്ത്വമജസ്യ മായാം
          പരസ്യ പുംസഃ പരദേവതായാഃ ।
     അഹം കലാനാമൃഷഭോ വിമുഹ്യേ
          യയാവശോഽന്യേ കിമുതാസ്വതന്ത്രാഃ ॥ 43 ॥

     യം മാമപൃച്ഛസ്ത്വമുപേത്യ യോഗാത്-
          സമാസഹസ്രാന്ത ഉപാരതം വൈ ।
     സ ഏഷ സാക്ഷാത്പുരുഷഃ പുരാണോ
          ന യത്ര കാലോ വിശതേ ന വേദഃ ॥ 44 ॥

ശ്രീശുക ഉവാച

ഇതി തേഽഭിഹിതസ്താത വിക്രമഃ ശാർങ്ഗധന്വനഃ ।
സിന്ധോർന്നിർമ്മഥനേ യേന ധൃതഃ പൃഷ്ഠേ മഹാചലഃ ॥ 45 ॥

     ഏതൻമുഹുഃ കീർത്തയതോഽനുശൃണ്വതോ
          ന രിഷ്യതേ ജാതു സമുദ്യമഃ ക്വചിത് ।
     യദുത്തമശ്ലോകഗുണാനുവർണ്ണനം
          സമസ്തസംസാരപരിശ്രമാപഹം ॥ 46 ॥

     അസദവിഷയമങ്ഘ്രിം ഭാവഗമ്യം പ്രപന്നാ-
          നമൃതമമരവര്യാനാശയത് സിന്ധുമഥ്യം ।
     കപടയുവതിവേഷോ മോഹയൻ യഃ സുരാരീം-
          സ്തമഹമുപസൃതാനാം കാമപൂരം നതോഽസ്മി ॥ 47 ॥