ഭാഷാഭൂഷണം/പേജ് 48
| ←പേജ് 47 | ഭാഷാഭൂഷണം (അലങ്കാരശാസ്ത്രം) രചന: അലങ്കാരപ്രകരണം |
പേജ് 49→ |
അനന്തരം വാസ്തവോക്ത്യാലങ്കാരങ്ങളെ എടുക്കുന്നു.
- സൂക്ഷ്മസ്വഭാവം വർണ്ണിച്ചാൽ
- സ്വഭാവോക്തിയതായതു്:
- സരസം കാൽകുടഞ്ഞോമൽ
- കരാംഗുഷ്ഠം നുകർന്നിഹ
- ചിരിച്ചീടുന്ന മദ്ധ്യേതാൻ
- കരയുന്നിതു ബാലകൻ. 66
വസ്തുക്കൾക്കുള്ള സൂക്ഷ്മസ്വഭാവത്തെ വർണ്ണിക്കുന്നതു് 'സ്വഭാവോക്തി'. സൂക്ഷ്മം എന്നുപറകയാൽ സ്ഥൂലസ്വഭാവവർണ്ണനം അലങ്കാരമാകുന്നതല്ല. സൂക്ഷ്മം ഇന്നതെന്നു് സഹൃദയമാത്രവേദ്യവുമാകുന്നു. ഉദാഹരണത്തിൽ ബാലന്റെ സ്വഭാവം വർണ്ണിക്കപ്പെട്ടിരിക്കുന്നു. വേറെ ഉദാഹരണം:
- 90. കണ്ഠനാളമഴകിൽ തിരിച്ചനുപദം രഥം പിറകിൽ നോക്കിയും
- കണ്ഠനായ് ശരഭയേന പൃഷ്ഠമതു പൂർവ്വകായഗതമാക്കിയും
- ഇണ്ടൽപൂണ്ടു വിവൃതാന്മുഖാത് പഥി ചവച്ച ദർഭകൾ പതിക്കവേ
- കണ്ടുകോൾക കുതികൊണ്ടു കിഞ്ചിദവനൗ ഭൃശം നഭസി ധാവതി. -ഭാഷാശാകുന്തളം
ഇവിടെ മൃഗത്തിനു് ഭയാവസരത്തിൽ ഉണ്ടാകുന്ന സൂക്ഷ്മസ്വഭാവം വർണ്ണിക്കപ്പെട്ടിരിക്കുന്നു. വേറെ ഉദാഹരണം:
- 91. ചൂടേറ്റിട്ടൊട്ടു ഞെട്ടറ്റലർനിരയെ മദിച്ചാന ഗണ്ഡങ്ങൾ തേച്ചി-
- ട്ടാടുമ്പോളാശു ഗോദാവരിയിലിഹ പൊഴിക്കുന്നു തീരദ്രുമങ്ങൾ
- കൂടേറി പ്രാവു പൂങ്കോഴികൾ കരയുമിവറ്റിന്റെ തോലിൽ ചരിക്കും
- കീടത്തെച്ചെന്നു കൊത്തുന്നിതു നിഴലിലിരുന്നൂഴി മാന്തും ഖഗങ്ങൾ -ഉത്തരരാമചരിതം
ഇതിൽ വൃക്ഷങ്ങളുടേയും പക്ഷികളുടേയും സൂക്ഷ്മസ്വഭാവം വർണ്ണിക്കപ്പെട്ടിരിക്കുന്നു.
- ഒന്നോടുകൂടി മറ്റൊന്നു
- ക്രിയചെയ്താൽ സഹോക്തിയാം:
- കീർത്തി ശത്രുക്കളോടൊത്തു
- കടന്നൂ പലദിക്കുകൾ 67
രണ്ടുവസ്തുക്കളും ഒരേക്രിയ ചെയ്യുന്നതിനാൽ ഒന്നു മറ്റേതിനോടുകൂടി ആ ക്രിയ നടത്തുന്നു എന്നു പറയുന്നതു് 'സഹോക്തി'. രണ്ടുവസ്തുക്കൾ ഒരേക്രിയ ചെയ്യുന്നതു് ഒരേമാതിരിയായിരുന്നാൽ ചമൽക്കാരകാരകമാകാത്തത്തിനാൽ
പദ്യം 90. പൃഷ്ഠം പൂർവ്വകായഗതമാക്കുക = ശരീരം മുമ്പോട്ടു തള്ളി മുൻഭാഗത്തിൽ ലയിപ്പിക്കുക. വിവൃതം = തുറന്ന. മുഖം = വായ്. പഥി = വഴിയിൽ. കിഞ്ചിത് = അല്പം. ഭൃശം = അധികം. അവനൗ = ഭൂമിയിൽ. നഭസി = ആകാശത്തിൽ. ദുഷ്യന്തശരം ഭയന്നു പായുന്ന മൃഗം വർണ്ണ്യം. കണ്ടുകൊൾക എന്നു സൂതൻ ദുഷ്യന്തനോട്.
പദ്യം 91. ഞെട്ടറ്റ + അലർനിര = ഞെട്ട.....നിര. തീരദ്രുമങ്ങൾ അലർനിരയെ ഗോദാവരിയിൽ പൊഴിക്കുന്നു. കൂടേറി.....കരയും ഇവറ്റിന്റെ (ഈ തീരദ്രുമങ്ങളുടെ) തോലിൽ ചരിക്കും കീടത്തെ ഊഴിമാന്തും ഖഗങ്ങൾ കൊത്തുന്നു എന്നു് അർത്ഥയോജന.