ഭാഷാഭൂഷണം/പേജ് 20

ഭാഷാഭൂഷണം (അലങ്കാരശാസ്ത്രം)
രചന:എ.ആർ. രാജരാജവർമ്മ
അലങ്കാരപ്രകരണം

ന്നു. ‘ഹേത്വപഹ്നുതി’ എന്ന് വേറെ ഒരു പ്രകാരമുള്ളതിനു മാത്രം ലക്ഷ്യലക്ഷണങ്ങളെ പറയുന്നു:

യുക്തിയും ചേർത്തു ചൊന്നാകി-

ലതുതാൻ ഹേത്വപഹ്നുതിഃ

ചുടാ ചന്ദ്രൻ, വരാ രാവി-

ലർക്കൻ, ഔർവ്വനിതബ്ധിജൻ. 24

ഒന്നിനെ അതല്ലെന്നു പറഞ്ഞു് മറ്റൊന്നാക്കുന്നതിൽ അങ്ങനെ കല്പിക്കാനുള്ള യുക്തികൂടി കാണിച്ചാൽ ‘ഹേത്വപഹ്നുതി’ ആയി. വിരഹിവാക്യമായ ലക്ഷ്യത്തിൽ ചന്ദ്രനെ സമുദ്രത്തിൽ നിന്നു് ഉദിച്ചു വന്ന ബഡവാഗ്നി ആക്കുന്നതിലേക്കു്, 'ഇത് ചന്ദ്രനാണെങ്കിൽ ചൂടു് യോജിക്കുകയില്ല; രാത്രിയാകയാൽ സൂര്യനാകാനും പാടില്ല’ എന്ന് കാരണം കൂടി നിബന്ധിക്കപ്പെട്ടിരിക്കുന്നു. വേറെ ഉദാഹരണം :

21. പാരിച്ച മന്ഥഗിരിതന്നുടെ പാറകൊണ്ടു

കീറിച്ചമഞ്ഞ വടു കാണ്മതു വെണ്മതിക്കു്;

ചൊല്ലാവതോ നിഴൽ മൃഗം മുയലെന്നതെല്ലാം?

ചൊല്ലാനവയ്ക്കു വഴിയെന്തിഹ ചന്ദ്രബിംബേ? - സ്വ

7. ഉൽപ്രേക്ഷ

മറ്റൊന്നിൻ ധർമ്മയോഗത്താ-

ലതുതാനല്ലയോ ഇതു്

എന്നു വർണ്ണ്യത്തിലാശങ്ക-

യുൽപ്രേക്ഷാഖ്യയലംകൃതി 25

ധർമ്മി, ധർമ്മം, ഫലം, ഹേതു-

വെന്നുൽപ്രേക്ഷാസ്പദത്തിന്

ഉള്ളഭേദങ്ങളൊപ്പിച്ചു

നാലുമാതിരിയാമതു് 26

കോകസ്ത്രീവിരഹത്തീയിൻ-

പുകയല്ലോ തമസ്സിതു്

പുരളുന്നെന്നു തോന്നുന്നു-

ഇരുളിന്നംഗകങ്ങളിൽ, 27

കമലശ്രീ ഹരിപ്പാനോ

കരം നീട്ടുന്നു വെണ്മതി

വാരുണീസേവയാലല്ലോ

വാസരേശൻ പതിച്ചിതേ 28

വർണ്ണ്യത്തിൽ അവർണ്ണ്യത്തിന്റെ ധർമ്മത്തിനു് ചേർച്ച കാൺകയാൽ അതുതന്നെയായിരിക്കാമിത് എന്നു ബലമായി ശങ്കിക്കുക ഉൽപ്രേക്ഷാലങ്കാരമാകുന്നു. ഉൽപ്രേക്ഷിക്ക = ഊഹിക്ക എന്നു് അക്ഷരാർത്ഥം. ഉൽപ്രേക്ഷാവിഷയം ഒരു ധർമ്മിയായാൽ അത് (a) ധർമ്മ്യുൽപ്രേക്ഷ; ധർമ്മമായാൽ (b) ധർമ്മോൽപ്രേക്ഷ, ഫലമില്ലാത്തതിനെ ഫലമാക്കിപ്പറയുന്നത് (c) ഫലോൽപ്രേക്ഷ. അതിന്മണ്ണം അഹേതുവിനെ ഹേതുവെന്നും നിബന്ധിക്കുന്നത് (d) ഹേതൂൽപ്രേക്ഷ. സൂര്യാസ്തമയത്തിൽ ഇരുട്ട് സർവത്രവ്യാപിക്കുന്നു. തൽക്ഷണം തന്നെ കോകികൾ കോക

കാരിക 24. ഔർവ്വൻ = ബഡവാഗ്നി

പദ്യം 21. മന്ഥഗിരി = കടകോലാക്കിയ പർവ്വതം (മന്ദരം). വടു = പാടു്