വിക്കിഗ്രന്ഥശാല സംരംഭത്തിൽ നിന്ന്
ധൃതരാഷ്ട്ര ഉവാച
ധർമ്മക്ഷേത്രേ കുരുക്ഷേത്രേ
സമവേതാ യുയുത്സവഃ
മാമകാഃ പാണ്ഡവാശ്ചൈവ
കിമകുർവത സഞ്ജയ
൧
സഞ്ജയ ഉവാച
ദൃഷ്ട്വാ തു പാണ്ഡവാനീകം
വ്യൂഢം ദുര്യോധന‍സ്തദാ
ആചാര്യമുപസംഗമ്യ
രാജാ വചനമബ്രവീത്
൨
പശ്യൈതാം പാണ്ഡുപുത്രാണാം
ആചാര്യ മഹതീം ചമൂം
വ്യൂഢാം ദ്രുപദപുത്രേണ
തവ ശിഷ്യേണ ധീമതാ
൩
അത്ര ശൂരാ മഹേഷ്വാസാ ഭീമാർജുനസമായുധി
യുയുധാനോ വിരാടശ്ച
ദ്രുപദശ്ച മഹാരഥഃ
൪
ധൃഷ്ടകേതുശ്ചേകിതാനഃ
കാശിരാജശ്ച വീര്യവാൻ
പുരുജിത്കുന്തിഭോജശ്ച
ശൈബ്യശ്ച നരപുങ്ഗവഃ
൫
യുധാമന്യുശ്ച വിക്രാന്ത
ഉത്തമൗജാശ്ച വീര്യവാൻ
സൗഭദ്രോ ദ്രൗപദേയാശ്ച
സർവ ഏവ മഹാരഥാഃ
൬
അസ്മാകം തു വിശിഷ്ടാ യേ താന്നിബോധദ്വിജോത്തമ
നായകാ മമ സൈന്യസ്യ
സംജ്ഞാർഥം താൻബ്രവീമി തേ ൭
ഭവാൻ ഭീഷ്മശ്ച കർണ്ണശ്ച
കൃപശ്ച സമിതിംജയഃ
അശ്വത്ഥാമാ വികർണശ്ച സൗമദത്തിസ്തഥൈവ ച
൮
അന്യേ ച ബഹവഃ ശൂരാ
മദർഥേ ത്യക്തജീവിതാഃ
നാനാശസ്ത്ര-പ്രഹരണാഃ
സർവേ യുദ്ധവിശാരദാഃ
൯
അപര്യാപ്തം തദസ്മാകം
ബലം ഭീഷ്മാഭിരക്ഷിതം
പര്യാപ്തം ത്വിദമേതേഷാം
ബലം ഭീമാഭിരക്ഷിതം
൧൦
അയനേഷു ച സർവേഷു യഥാഭാഗമവസ്ഥിതാഃ
ഭീഷ്മമേവാഭിരക്ഷന്തു
ഭവന്തഃ സർവ ഏവ ഹി
൧൧
തസ്യ സഞ്ജനയൻഹർഷം
കുരുവൃദ്ധഃ പിതാമഹഃ
സിംഹനാദം വിനദ്യോച്ചൈഃ
ശംഖം ദധ്മൗ പ്രതാപവാൻ
൧൨
തതഃ ശംഖാശ്ച ഭേര്യശ്ച പണവാനകഗോമുഖാഃ
സഹസൈവാഭ്യഹന്യന്ത സ ശബ്‌ദസ്തുമുലോഭവത്
൧൩
തതഃ ശ്വേതൈർഹയൈർ‌യുക്തേ
മഹതി സ്യന്ദനേ സ്ഥിതൗ
മാധവഃ പാണ്ഡവശ്ചൈവ
ദിവ്യൗ ശംഖൗ പ്രദധ്മതുഃ
൧൪
പാഞ്ചജന്യം ഹൃഷീകേശോ
ദേവദത്തം ധനഞ്ജയഃ
പൗണ്ഡ്രം ദധ്മൗ മഹാശംഖം
ഭീമകർമ്മാ വൃകോദരഃ
൧൫
അനന്തവിജയം രാജാ
കുന്തീപുത്രോ യുധിഷ്ഠിരഃ
നകുലഃ സഹദേവശ്ച സുഘോഷമണിപുഷ്പകൗ
൧൬
കാശ്യശ്ച പരമേഷ്വാസഃ
ശിഖണ്ഡീ ച മഹാരഥഃ
ധൃഷ്ടദ്യുമ്നോ വിരാടശ്ച സാത്യകിശ്ചാപരാജിതഃ
൧൭
ദ്രുപദോ ദ്രൗപദേയാശ്ച
സർവശഃ പൃഥിവീപതേ
സൗഭദ്രശ്ച മഹാബാഹുഃ
ശംഖാന്ദധ്മുഃ പൃഥക്പൃഥക്
൧൮
സ ഘോഷോ ധാർതരാഷ്ട്രാണാം ഹൃദയാനി വ്യദാരയത്
നഭശ്ച പൃഥിവീം ചൈവ തുമുലോഭ്യനുനാദയൻ ൧൯
അഥ വ്യവസ്ഥിതാന്ദൃഷ്ട്വാ ധാർതരാഷ്ട്രാൻകപിധ്വജഃ
പ്രവൃത്തേ ശസ്ത്രസമ്പാതേ
ധനുരുദ്യമ്യ പാണ്ഡവഃ
ഹൃഷീകേശം തദാ വാക്യ
മിദമാഹ മഹീപതേ
൨൦
അർജുന ഉവാച
സേനയോരുഭയോർമദ്ധ്യേ
രഥം സ്ഥാപയ മേച്യുത
യാവദേതാന്നിരീക്ഷേഹം യോദ്ധുകാമാനവസ്ഥിതാൻ
൨൧
കൈർമയാ സഹ യോദ്ധവ്യ മസ്മിൻരണസമുദ്യമേ
൨൨
യോത്സ്യമാനാനവേക്ഷേഹം
യ ഏതേത്ര സമാഗതാഃ
ധാർതരാഷ്ട്രസ്യ ദുർബുദ്ധേ
ര്യുദ്ധേ പ്രിയചികീർഷവഃ
൨൩
സഞ്ജയ ഉവാച
ഏവമുക്തോ ഹൃഷീകേശോ ഗുഡാകേശേനഭാരത
സേനയോരുഭയോർമധ്യേ
സ്ഥാപയിത്വാ രഥോത്തമം
൨൪
ഭീഷ്മദ്രോണപ്രമുഖതഃ
സർവേഷാം ച മഹീക്ഷിതാം
ഉവാച പാർഥ പശ്യൈതാൻ സമവേതാൻകുരൂനിതി
൨൫
തത്രപശ്യത്സ്ഥിതാൻപാർഥ
പിതൃനഥ പിതാമഹാൻ
ആചാര്യാന്മാതുലാൻഭ്രാതൃൻ
പുത്രാൻ പൗത്രാൻ സഖീംസ്തഥാ
ശ്വശുരാൻസുഹൃദശ്ചൈവ സേന‌യോരുഭയോരപി
൨൬
താൻസമീക്ഷ്യ സ കൗന്തേയഃ സർവാൻബന്ധൂനവസ്ഥിതാൻ
കൃപയാ പരയാവിഷ്ടോ
വിഷീദന്നിദമബ്രവീത്
൨൭
അർജുന ഉവാച
ദൃഷ്ട്വേമം സ്വജനം കൃഷ്ണ
യുയുത്സുംസമുപസ്ഥിതം
സീദന്തി മമ ഗാത്രാണി
മുഖം ച പരിശുഷ്യതി
൨൮
വേപഥുശ്ച ശരീരേ മേ
രോമഹർഷശ്ച ജായതേ
ഗാണ്ഡീവം സ്രംസതേ ഹസ്താത്ത്വക്ചൈവ പരിദഹ്യതേ ൨൯
ന ച ശക്നോമ്യവസ്ഥാതും
ഭ്രമതീവ ച മേ മനഃ
നിമിത്താനി ച പശ്യാമി
വിപരീതാനി കേശവ
൩൦
ന ച ശ്രേയോനുപശ്യാമി
ഹത്വാ സ്വജനമാഹവേ
ന കാംക്ഷേ വിജയം കൃഷ്ണ
ന ച രാജ്യം സുഖാനി ച
൩൧
കിം നോ രാജ്യേന ഗോവിന്ദ
കിം ഭോഗൈർജീവിതേന വാ
യേഷാമർഥേ കാംക്ഷിതം
നോ രാജ്യം ഭോഗാഃ സുഖാനി ച ൩൨
ത ഇമേവസ്ഥിതാ യുദ്ധേ പ്രാണാംസ്ത്യക്ത്വാ ധനാനി ച
ആചാര്യാഃ പിതരഃ പുത്രാ
സ്തഥൈവ ച പീതാമഹാഃ
൩൩
മാതുലാഃ ശ്വശുരാഃ പൗത്രാഃ
സ്യാലാഃ സംബന്ധിനസ്തഥാ
ഏതാന്ന ഹന്തുമിച്ഛാമി
ഘ്നതോപി മധിസൂദന
൩൪
അപി ത്രൈലോക്യരാജ്യസ്യ
ഹേതോഃ കിം നു മഹീകൃതേ
നിഹത്യ ധാർത്തരാഷ്ട്രാന്നഃ
കാ പ്രീതിഃ സ്യാജ്ജനാർദന
൩൫
പാപമേവാശ്രയേദസ്മാൻ
ഹത്വൈതാനാതതായിനഃ
തസ്മാന്നാർഹാ വയം ഹന്തും ധാർത്തരാഷ്ട്രാൻസബാന്ധവാൻ
സ്വജനം ഹി കഥം ഹത്വാ
സുഖിനഃ സ്യാമ മാധവ
൩൬
യദ്യപ്യേതേ ന പശ്യന്തി ലോഭോപഹതചേതസഃ
കുലക്ഷയകൃതം ദോഷം
മിത്രദ്രോഹേ ച പാതകം
൩൭
കഥം ന ജ്ഞേയമസ്മാഭിഃ പാപാദസ്മാന്നിവർത്തിതും
കുലക്ഷയകൃതം ദോഷം പ്രപശ്യദ്ഭിർജനാർദന
൩൮
കുലക്ഷയേ പ്രണശ്യന്തി
കുലധർമാഃ സനാതനാഃ
ധർമേ നഷ്ടേ കുലം കൃത്സ്‌നമധർമോഭിഭവത്യുത
൩൯
അധർമാഭിഭവാത്കൃഷ്ണ
പ്രദുഷ്യന്തികുലസ്ത്രിയഃ
സ്ത്രീഷു ദുഷ്ടാസു വാർഷ്ണേയ ജായതേ വർണസങ്കരഃ
൪൦
സങ്കരോ നരകായൈവ
കുലഘ്നാനാം കുലസ്യ ച
പതന്തി പിതരോ ഹ്യേഷാം ലുപ്തപിണ്ഡോദകക്രിയാഃ
൪൧
ദോഷൈരേതൈഃ കുലഘ്നാനാം വർണസങ്കരകാരകൈഃ
ഉത്സാദ്യന്തേ ജാതിധർമാ
കുലധർമാശ്ച ശാശ്വതാഃ ൪൨
ഉത്സന്നകുലധർമാണാം
മനുഷ്യാണാം ജനാർദന
നരകേ നിയതം വാസോ ഭവതീത്യനുശുശ്രുമ
൪൩
അഹോ ബത മഹത്പാപം
കർതും വ്യവസിതാ വയം
യദ്രാജ്യസുഖലോഭേന ഹന്തും സ്വജനമുദ്യതാഃ
൪൪
യദി മാമ-പ്രതീകാര
മശസ്ത്രം ശസ്ത്രപാണയഃ
ധാർതരാഷ്ട്രാ രണേ ഹന്യു
സ്തന്മേ ക്ഷേമതരം ഭവേത്
൪൫
സഞ്ജയ ഉവാച
ഏവമുക്ത്വാർജുനഃ സംഖ്യേ
രഥോപസ്ഥ ഉപാവിശത്
വിസൃജ്യ സശരം ചാപം ശോകസംവിഗ്നമാനസഃ
൪൬
ഇതി ശ്രീമദ്ഭഗവദ്ഗീതാസുപനിഷത്സു ബ്രഹ്മവിദ്യായാം യോഗശാസ്ത്രേ ശ്രീകൃഷ്ണാർജുന സംവാദേ അർജുനവിഷാദയോഗോ നാമ പ്രഥമോദ്ധ്യായഃ സമാപ്തഃ
