ശ്രീമദ് ഭാഗവതം (മൂലം) / പ്രഥമഃ സ്കന്ധഃ (സ്കന്ധം 1) / അദ്ധ്യായം 14

← സ്കന്ധം 1 : അദ്ധ്യായം 13 ‌

സ്കന്ധം 1 : അദ്ധ്യായം 15 →

ശ്രീമദ് ഭാഗവതം (മൂലം) / പ്രഥമഃ സ്കന്ധഃ (സ്കന്ധം 1) / അദ്ധ്യായം 14

സൂത ഉവാച

സംപ്രസ്ഥിതേ ദ്വാരകായാം ജിഷ്ണൌ ബന്ധുദിദൃക്ഷയാ ।
ജ്ഞാതും ച പുണ്യശ്ലോകസ്യ കൃഷ്ണസ്യ ച വിചേഷ്ടിതം ॥ 1 ॥

വ്യതീതാഃ കതിചിൻമാസാസ്തദാ നായാത്തതോഽർജ്ജുനഃ ।
ദദർശ ഘോരരൂപാണി നിമിത്താനി കുരൂദ്വഹഃ ॥ 2 ॥

കാലസ്യ ച ഗതിം രൌദ്രാം വിപര്യസ്തർത്തുധർമ്മിണഃ ।
പാപീയസീം നൃണാം വാർത്താം ക്രോധലോഭാനൃതാത്മനാം ॥ 3 ॥

ജിഹ്മപ്രായം വ്യവഹൃതം ശാഠ്യമിശ്രം ച സൌഹൃദം ।
പിതൃമാതൃസുഹൃദ്ഭ്രാതൃദമ്പതീനാം ച കൽകനം ॥ 4 ॥

നിമിത്താന്യത്യരിഷ്ടാനി കാലേ ത്വനുഗതേ നൃണാം ।
ലോഭാദ്യധർമ്മപ്രകൃതിം ദൃഷ്ട്വോവാചാനുജം നൃപഃ ॥ 5 ॥

യുധിഷ്ഠിര ഉവാച

സംപ്രേഷിതോ ദ്വാരകായാം ജിഷ്ണുർബന്ധുദിദൃക്ഷയാ ।
ജ്ഞാതും ച പുണ്യശ്ലോകസ്യ കൃഷ്ണസ്യ ച വിചേഷ്ടിതം ॥ 6 ॥

ഗതാഃ സപ്താധുനാ മാസാ ഭീമസേന തവാനുജഃ ।
നായാതി കസ്യ വാ ഹേതോർന്നാഹം വേദേദമഞ്ജസാ ॥ 7 ॥

അപി ദേവർഷിണാഽഽദിഷ്ടഃ സ കാലോഽയമുപസ്ഥിതഃ ।
യദാത്മനോഽങ്ഗമാക്രീഡം ഭഗവാനുത്സിസൃക്ഷതി ॥ 8 ॥

യസ്മാന്നഃ സമ്പദോ രാജ്യം ദാരാഃ പ്രാണാഃ കുലം പ്രജാഃ ।
ആസൻ സപത്നവിജയോ ലോകാശ്ച യദനുഗ്രഹാത് ॥ 9 ॥

പശ്യോത്പാതാൻ നരവ്യാഘ്ര ദിവ്യാൻ ഭൌമാൻ സദൈഹികാൻ ।
ദാരുണാൻ ശംസതോഽദൂരാദ്ഭയം നോ ബുദ്ധിമോഹനം ॥ 10 ॥

ഊർവക്ഷിബാഹവോ മഹ്യം സ്ഫുരന്ത്യങ്ഗ പുനഃ പുനഃ ।
വേപഥുശ്ചാപി ഹൃദയേ ആരാദ്ദാസ്യന്തി വിപ്രിയം ॥ 11 ॥

ശിവൈഷോദ്യന്തമാദിത്യമഭിരൌത്യനലാനനാ ।
മാമങ്ഗ സാരമേയോഽയമഭിരേഭത്യഭീരുവത് ॥ 12 ॥

ശസ്താഃ കുർവന്തി മാം സവ്യം ദക്ഷിണം പശവോഽപരേ ।
വാഹാംശ്ച പുരുഷവ്യാഘ്ര ലക്ഷയേ രുദതോ മമ ॥ 13 ॥

മൃത്യുദൂതഃ കപോതോഽയമുലൂകഃ കമ്പയൻ മനഃ ।
പ്രത്യുലൂകശ്ച കുഹ്വാനൈരനിദ്രൌ ശൂന്യമിച്ഛതഃ ॥ 14 ॥

ധൂമ്രാ ദിശഃ പരിധയഃ കമ്പതേ ഭൂഃ സഹാദ്രിഭിഃ ।
നിർഘാതശ്ച മഹാംസ്താത സാകം ച സ്തനയിത്നുഭിഃ ॥ 15 ॥

വായുർവാതി ഖരസ്പർശോ രജസാ വിസൃജംസ്തമഃ ।
അസൃഗ്‌വർഷന്തി ജലദാ ബീഭത്സമിവ സർവതഃ ॥ 16 ॥

സൂര്യം ഹതപ്രഭം പശ്യ ഗ്രഹമർദ്ദം മിഥോ ദിവി ।
സസംകുലൈർഭൂതഗണൈർജ്ജ്വലിതേ ഇവ രോദസീ ॥ 17 ॥

നദ്യോ നദാശ്ച ക്ഷുഭിതാഃ സരാംസി ച മനാംസി ച ।
ന ജ്വലത്യഗ്നിരാജ്യേന കാലോഽയം കിം വിധാസ്യതി ॥ 18 ॥

ന പിബന്തി സ്തനം വത്സാ ന ദുഹ്യന്തി ച മാതരഃ ।
രുദന്ത്യശ്രുമുഖാ ഗാവോ ന ഹൃഷ്യന്ത്യൃഷഭാ വ്രജേ ॥ 19 ॥

ദൈവതാനി രുദന്തീവ സ്വിദ്യന്തി ഹ്യുച്ചലന്തി ച ।
ഇമേ ജനപദാ ഗ്രാമാഃ പുരോദ്യാനാകരാശ്രമാഃ ।
ഭ്രഷ്ടശ്രിയോ നിരാനന്ദാഃ കിമഘം ദർശയന്തി നഃ ॥ 20 ॥

മന്യ ഏതൈർമ്മഹോത്പാതൈർന്നൂനം ഭഗവതഃ പദൈഃ ।
അനന്യപുരുഷശ്രീഭിർഹീനാ ഭൂർഹതസൌഭഗാ ॥ 21 ॥

ഇതി ചിന്തയതസ്തസ്യ ദൃഷ്ടാരിഷ്ടേന ചേതസാ ।
രാജ്ഞഃ പ്രത്യാഗമദ്ബ്രഹ്മൻ യദുപുര്യാഃ കപിധ്വജഃ ॥ 22 ॥

തം പാദയോർന്നിപതിതമയഥാപൂർവ്വമാതുരം ।
അധോവദനമബ്ബിന്ദൂൻ സൃജന്തം നയനാബ്ജയോഃ ॥ 23 ॥

വിലോക്യോദ്വിഗ്നഹൃദയോ വിച്ഛായമനുജം നൃപഃ ।
പൃച്ഛതി സ്മ സുഹൃൻമധ്യേ സംസ്മരൻ നാരദേരിതം ॥ 24 ॥

യുധിഷ്ഠിര ഉവാച

കച്ചിദാനർത്തപുര്യാം നഃ സ്വജനാഃ സുഖമാസതേ ।
മധുഭോജദശാർഹാർഹസാത്വതാന്ധകവൃഷ്ണയഃ ॥ 25 ॥

ശൂരോ മാതാമഹഃ കച്ചിത്‌സ്വസ്ത്യാസ്തേ വാഥ മാരിഷഃ ।
മാതുലഃ സാനുജഃ കച്ചിത്കുശല്യാനകദുന്ദുഭിഃ ॥ 26 ॥

സപ്ത സ്വസാരസ്തത്പത്ന്യോ മാതുലാന്യഃ സഹാത്മജാഃ ।
ആസതേ സസ്നുഷാഃ ക്ഷേമം ദേവകീപ്രമുഖാഃ സ്വയം ॥ 27 ॥

കച്ചിദ് രാജാഽഽഹുകോ ജീവത്യസത്പുത്രോഽസ്യ ചാനുജഃ ।
ഹൃദീകഃ സസുതോഽക്രൂരോ ജയന്തഗദസാരണാഃ ॥ 28 ॥

ആസതേ കുശലം കച്ചിദ്‌ യേ ച ശത്രുജിദാദയഃ ।
കച്ചിദാസ്തേ സുഖം രാമോ ഭഗവാൻ സാത്വതാം പ്രഭുഃ ॥ 29 ॥

പ്രദ്യുമ്‌നസ്സർവ്വവൃഷ്ണീനാം സുഖമാസ്തേ മഹാരഥഃ ।
ഗംഭീരരയോഽനിരുദ്ധോ വർദ്ധതേ ഭഗവാനുത ॥ 30 ॥

സുഷേണശ്ചാരുദേഷ്ണശ്ച സാംബോ ജാംബവതീസുതഃ ।
അന്യേ ച കാർഷ്ണിപ്രവരാഃ സപുത്രാ ഋഷഭാദയഃ ॥ 31 ॥

തഥൈവാനുചരാഃ ശൌരേഃ ശ്രുതദേവോദ്ധവാദയഃ ।
സുനന്ദനന്ദശീർഷണ്യാ യേ ചാന്യേ സാത്വതർഷഭാഃ ॥ 32 ॥

അപി സ്വസ്ത്യാസതേ സർവേ രാമകൃഷ്ണഭുജാശ്രയാഃ ।
അപി സ്മരന്തി കുശലമസ്മാകം ബദ്ധസൌഹൃദാഃ ॥ 33 ॥

ഭഗവാനപി ഗോവിന്ദോ ബ്രഹ്മണ്യോ ഭക്തവത്സലഃ ।
കച്ചിത്പുരേ സുധർമ്മായാം സുഖമാസ്തേ സുഹൃദ്‌വൃതഃ ॥ 34 ॥

മംഗളായ ച ലോകാനാം ക്ഷേമായ ച ഭവായ ച ।
ആസ്തേ യദുകുലാംഭോധാവാദ്യോഽനന്തസഖഃ പുമാൻ ॥ 35 ॥

യദ്ബാഹുദണ്ഡഗുപ്തായാം സ്വപുര്യാം യദവോഽർച്ചിതാഃ ।
ക്രീഡന്തി പരമാനന്ദം മഹാപൌരുഷികാ ഇവ ॥ 36 ॥

     യത്പാദശുശ്രൂഷണമുഖ്യകർമ്മണാ
          സത്യാദയോ ദ്വ്യഷ്ടസഹസ്രയോഷിതഃ ।
     നിർജ്ജിത്യ സംഖ്യേ ത്രിദശാംസ്തദാശിഷോ
          ഹരന്തി വജ്രായുധവല്ലഭോചിതാഃ ॥ 37 ॥

     യദ്ബാഹുദണ്ഡാഭ്യുദയാനുജീവിനോ
          യദുപ്രവീരാ ഹ്യകുതോഭയാ മുഹുഃ ।
     അധിക്രമന്ത്യംഘ്രിഭിരാഹൃതാം ബലാത്-
          സഭാം സുധർമ്മാം സുരസത്തമോചിതാം ॥ 38 ॥

കച്ചിത്തേഽനാമയം താത ഭ്രഷ്ടതേജാ വിഭാസി മേ ।
അലബ്ധമാനോഽവജ്ഞാതഃ കിം വാ താത ചിരോഷിതഃ ॥ 39 ॥

കച്ചിന്നാഭിഹതോഽഭാവൈഃ ശബ്ദാദിഭിരമംഗളൈഃ ।
ന ദത്തമുക്തമർത്ഥഭ്യ ആശയാ യത്പ്രതിശ്രുതം ॥ 40 ॥

കച്ചിത്ത്വം ബ്രാഹ്മണം ബാലം ഗാം വൃദ്ധം രോഗിണം സ്ത്രിയം ।
ശരണോപസൃതം സത്ത്വം നാത്യാക്ഷീഃ ശരണപ്രദഃ ॥ 41 ॥

കച്ചിത്ത്വം നാഗമോഽഗമ്യാം ഗമ്യാം വാഽസത്കൃതാം സ്ത്രിയം ।
പരാജിതോ വാഥ ഭവാൻ നോത്തമൈർന്നാസമൈഃ പഥി ॥ 42 ॥

അപി സ്വിത്പര്യഭുങ് ക്ഥാസ്ത്വം സംഭോജ്യാൻ വൃദ്ധബാലകാൻ ।
ജുഗുപ്സിതം കർമ്മ കിഞ്ചിത്കൃതവാൻ ന യദക്ഷമം ॥ 43 ॥

കച്ചിത്പ്രേഷ്ഠതമേനാഥ ഹൃദയേനാത്മബന്ധുനാ ।
ശൂന്യോഽസ്മി രഹിതോ നിത്യം മന്യസേ തേഽന്യഥാ ന രുക് ॥ 44 ॥