ശ്രീമദ് ഭാഗവതം (മൂലം) / പഞ്ചമഃ സ്കന്ധഃ (സ്കന്ധം 5) / അദ്ധ്യായം 25

← സ്കന്ധം 5 : അദ്ധ്യായം 24

സ്കന്ധം 5 : അദ്ധ്യായം 26 →

ശ്രീമദ് ഭാഗവതം (മൂലം) / പഞ്ചമഃ സ്കന്ധഃ (സ്കന്ധം 5) / അദ്ധ്യായം 25

ശ്രീശുക ഉവാച

തസ്യ മൂലദേശേ ത്രിംശദ്യോജനസഹസ്രാന്തര ആസ്തേ യാ വൈ കലാ ഭഗവതസ്താമസീ സമാഖ്യാതാനന്ത ഇതി സാത്വതീയാ ദ്രഷ്ടൃദൃശ്യയോഃ സങ്കർഷണമഹമിത്യഭിമാനലക്ഷണം യം സങ്കർഷണമിത്യാചക്ഷതേ ॥ 1 ॥

യസ്യേദം ക്ഷിതിമണ്ഡലം ഭഗവതോഽനന്തമൂർത്തേഃ സഹസ്രശിരസ ഏകസ്മിന്നേവ ശീർഷണി ധ്രിയമാണം സിദ്ധാർത്ഥ ഇവ ലക്ഷ്യതേ ॥ 2 ॥

യസ്യ ഹ വാ ഇദം കാലേനോപസഞ്ജിഹീർഷതോഽമർഷവിരചിതരുചിരഭ്രമദ്ഭ്രുവോരന്തരേണ സാങ്കർഷണോ നാമ രുദ്ര ഏകാദശവ്യൂഹസ്ത്ര്യക്ഷസ്ത്രിശിഖം ശൂലമുത്തംഭയന്നുദതിഷ്ഠത് ॥ 3 ॥

യസ്യാംഘ്രികമലയുഗളാരുണവിശദനഖമണിഷണ്ഡമണ്ഡലേഷു അഹിപതയഃ സഹ സാത്വതർഷഭൈരേകാന്തഭക്തിയോഗേനാവനമന്തഃസ്വവദനാനി പരിസ്ഫുരത്കുണ്ഡലപ്രഭാമണ്ഡിതഗണ്ഡസ്ഥലാന്യതിമനോഹരാണി പ്രമുദിതമനസഃ ഖലു വിലോകയന്തി ॥ 4 ॥

യസ്യൈവ ഹി നാഗരാജകുമാര്യ ആശിഷ ആശാസാനാശ്ചാർവ്വംഗവലയവിലസിതവിശദവിപുലധവളസുഭഗരുചിരഭുജരജതസ്തംഭേഷ്വഗുരുചന്ദനകുങ്കുമപങ്കാനുലേപേനാവലിമ്പമാനാസ്തദഭിമർശനോൻമഥിതഹൃദയമകരധ്വജാവേശരുചിരലളിതസ്മിതാസ്തദനുരാഗമദമുദിതമദവിഘൂർണ്ണിതാരുണകരുണാവലോകനയനവദനാരവിന്ദം സവ്രീഡം കില വിലോകയന്തി ॥ 5 ॥

സ ഏവ ഭഗവാനനന്തോഽനന്തഗുണാർണ്ണവ ആദിദേവ ഉപസംഹൃതാമർഷരോഷവേഗോ ലോകാനാം സ്വസ്തയ ആസ്തേ ॥ 6 ॥

ധ്യായമാനഃ സുരാസുരോരഗസിദ്ധഗന്ധർവ്വവിദ്യാധരമുനിഗണൈരനവരതമദമുദിതവികൃതവിഹ്വലലോചനഃ സുലളിതമുഖരികാമൃതേനാപ്യായമാനഃ സ്വപാർഷദവിബുധയൂഥപതീനപരിമ്‌ളാനരാഗനവതുളസികാമോദമധ്വാസവേന മാദ്യൻ മധുകരവ്രാതമധുരഗീതശ്രിയം വൈജയന്തീം സ്വാം വനമാലാം നീലവാസാ ഏകകുണ്ഡലോ ഹലകകുദി കൃതസുഭഗസുന്ദരഭുജോ ഭഗവാൻ മാഹേന്ദ്രോ വാരണേന്ദ്ര ഇവ കാഞ്ചനീം കക്ഷാമുദാരലീലോ ബിഭർത്തി ॥ 7 ॥

യ ഏഷ ഏവമനുശ്രുതോ ധ്യായമാനോ മുമുക്ഷൂണാമനാദികാലകർമ്മവാസനാഗ്രഥിതമവിദ്യാമയം ഹൃദയഗ്രന്ഥിം സത്ത്വരജസ്തമോമയമന്തർഹൃദയം ഗത ആശു നിർഭിനത്തി തസ്യാനുഭാവാൻ ഭഗവാൻ സ്വായംഭുവോ നാരദഃ സഹ തുംബുരുണാ സഭായാം ബ്രഹ്മണഃ സംശ്ലോകയാമാസ ॥ 8 ॥

     ഉത്പത്തിസ്ഥിതിലയഹേതവോഽസ്യ കൽപാഃ
          സത്ത്വാദ്യാഃ പ്രകൃതിഗുണാ യദീക്ഷയാഽഽസൻ ।
     യദ്രൂപം ധ്രുവമകൃതം യദേകമാത്മൻ
          നാനാധാത്കഥമു ഹ വേദ തസ്യ വർത്മ ॥ 9 ॥

     മൂർത്തിം നഃ പുരുകൃപയാ ബഭാര സത്ത്വം
          സംശുദ്ധം സദസദിദം വിഭാതി തത്ര ।
     യല്ലീലാം മൃഗപതിരാദദേഽനവദ്യാ-
          മാദാതും സ്വജനമനാംസ്യുദാരവീര്യഃ ॥ 10 ॥

     യന്നാമശ്രുതമനുകീർത്തയേദകസ്മാ-
          ദാർത്തോ വാ യദി പതിതഃ പ്രലംഭനാദ് വാ ।
     ഹന്ത്യംഹഃ സപദി നൃണാമശേഷമന്യം
          കം ശേഷാദ്ഭഗവത ആശ്രയേൻമുമുക്ഷുഃ ॥ 11 ॥

     മൂർദ്ധന്യർപ്പിതമണുവത് സഹസ്രമൂർധ്നോ
          ഭൂഗോളം സഗിരിസരിത് സമുദ്രസത്ത്വം ।
     ആനന്ത്യാദനിമിതവിക്രമസ്യ ഭൂമ്‌നഃ
          കോ വീര്യാണ്യധിഗണയേത് സഹസ്രജിഹ്വഃ ॥ 12 ॥

     ഏവം പ്രഭാവോ ഭഗവാനനന്തോ
          ദുരന്തവീര്യോരുഗുണാനുഭാവഃ ।
     മൂലേ രസായാഃ സ്ഥിത ആത്മതന്ത്രോ
          യോ ലീലയാ ക്ഷ്മാം സ്ഥിതയേ ബിഭർത്തി ॥ 13 ॥

ഏതാ ഹ്യേവേഹ നൃഭിരുപഗന്തവ്യാ ഗതയോ യഥാ കർമ്മവിനിർമ്മിതാ യഥോപദേശമനുവർണ്ണിതാഃ കാമാൻ കാമയമാനൈഃ ॥ 14 ॥

ഏതാവതീർഹി രാജൻ പുംസഃ പ്രവൃത്തിലക്ഷണസ്യ ധർമ്മസ്യ വിപാകഗതയ ഉച്ചാവചാ വിസദൃശാ യഥാപ്രശ്നം വ്യാചഖ്യേ കിമന്യത്കഥയാമ ഇതി ॥ 15 ॥