ശ്രീമദ് ഭാഗവതം (മൂലം) / പഞ്ചമഃ സ്കന്ധഃ (സ്കന്ധം 5) / അദ്ധ്യായം 22
| ← സ്കന്ധം 5 : അദ്ധ്യായം 21 | സ്കന്ധം 5 : അദ്ധ്യായം 23 → |
ശ്രീമദ് ഭാഗവതം (മൂലം) / പഞ്ചമഃ സ്കന്ധഃ (സ്കന്ധം 5) / അദ്ധ്യായം 22[തിരുത്തുക]
രാജോവാച
യദേതദ്ഭഗവത ആദിത്യസ്യ മേരും ധ്രുവം ച പ്രദക്ഷിണേന പരിക്രാമതോ രാശീനാമഭിമുഖം പ്രചലിതം ചാപ്രദക്ഷിണം ഭഗവതോപവർണ്ണിതമമുഷ്യ വയം കഥമനുമിമീമഹീതി ॥ 1 ॥
സ ഹോവാച
യഥാ കുലാലചക്രേണ ഭ്രമതാ സഹ ഭ്രമതാം തദാശ്രയാണാം പിപീലികാദീനാം ഗതിരന്യൈവ പ്രദേശാന്തരേഷ്വപ്യുപലഭ്യമാനത്വാദേവം നക്ഷത്രരാശിഭിരുപലക്ഷിതേന കാലചക്രേണ ധ്രുവം മേരും ച പ്രദക്ഷിണേന പരിധാവതാ സഹ പരിധാവമാനാനാം തദാശ്രയാണാം സൂര്യാദീനാം ഗ്രഹാണാം ഗതിരന്യൈവ നക്ഷത്രാന്തരേ രാശ്യന്തരേ ചോപലഭ്യമാനത്വാത് ॥ 2 ॥
സ ഏഷ ഭഗവാനാദിപുരുഷ ഏവ സാക്ഷാന്നാരായണോ ലോകാനാം സ്വസ്തയ ആത്മാനം ത്രയീമയം കർമ്മവിശുദ്ധിനിമിത്തം കവിഭിരപി ച വേദേന വിജിജ്ഞാസ്യമാനോ ദ്വാദശധാ വിഭജ്യ ഷട്സു വസന്താദിഷ്വൃതുഷു യഥോപജോഷമൃതുഗുണാൻ വിദധാതി ॥ 3 ॥
തമേതമിഹ പുരുഷാസ്ത്രയ്യാ വിദ്യയാ വർണ്ണാശ്രമാചാരാനുപഥാ ഉച്ചാവചൈഃ കർമ്മഭിരാംനാതൈർ യോഗവിതാനൈശ്ച ശ്രദ്ധയാ യജന്തോഽഞ്ജസാ ശ്രേയഃ സമധിഗച്ഛന്തി ॥ 4 ॥
അഥ സ ഏഷ ആത്മാ ലോകാനാം ദ്യാവാപൃഥിവ്യോരന്തരേണ നഭോവലയസ്യ കാലചക്രഗതോ ദ്വാദശമാസാൻ ഭുങ്‌ക്തേ രാശിസംജ്ഞാൻ സംവത്സരാവയവാൻ മാസഃ പക്ഷദ്വയം ദിവാ നക്തം ചേതി സപാദർക്ഷദ്വയമുപദിശന്തി യാവതാ ഷഷ്ഠമംശം ഭുഞ്ജീത സ വൈ ഋതുരിത്യുപദിശ്യതേ സംവത്സരാവയവഃ ॥ 5 ॥
അഥ ച യാവതാർദ്ധേന നഭോവീഥ്യാം പ്രചരതി തം കാലമയനമാചക്ഷതേ ॥ 6 ॥
അഥ ച യാവന്നഭോമണ്ഡലം സഹ ദ്യാവാപൃഥിവ്യോർമണ്ഡലാഭ്യാം കാർത്സ്ന്യേന സ ഹ ഭുഞ്ജീത തം കാലം സംവത്സരം പരിവത്സരമിഡാവത്സരമനുവത്സരം വത്സരമിതി ഭാനോർമ്മാന്ദ്യശൈഘ്ര്യസമഗതിഭിഃ സമാമനന്തി ॥ 7 ॥
ഏവം ചന്ദ്രമാ അർക്കഗഭസ്തിഭ്യ ഉപരിഷ്ടാല്ലക്ഷയോജനത ഉപലഭ്യമാനോ ഽർക്കസ്യ സംവത്സരഭുക്തിം പക്ഷാഭ്യാം മാസഭുക്തിം സപാദർക്ഷാഭ്യാം ദിനേനൈവ പക്ഷഭുക്തിമഗ്രചാരീ ദ്രുതതരഗമനോ ഭുങ്‌ക്തേ ॥ 8 ॥
അഥ ചാപൂര്യമാണാഭിശ്ച കലാഭിരമരാണാം ക്ഷീയമാണാഭിശ്ച കലാഭിഃ പിതൄണാമഹോരാത്രാണി പൂർവ്വപക്ഷാപരപക്ഷാഭ്യാം വിതന്വാനഃ സർവ്വജീവനിവഹപ്രാണോ ജീവശ്ചൈകമേകം നക്ഷത്രം ത്രിംശതാ മുഹൂർത്തൈർഭുങ്‌ക്തേ ॥ 9 ॥
യ ഏഷ ഷോഡശകലഃ പുരുഷോ ഭഗവാൻ മനോമയോഽന്നമയോഽമൃതമയോ ദേവപിതൃമനുഷ്യഭൂതപശുപക്ഷിസരീസൃപവീരുധാം പ്രാണാപ്യായനശീലത്വാത് സർവ്വമയ ഇതി വർണ്ണയന്തി ॥ 10 ॥
തത ഉപരിഷ്ടാത്ത്രിലക്ഷയോജനതോ നക്ഷത്രാണി മേരും ദക്ഷിണേനൈവ കാലായന ഈശ്വരയോജിതാനി സഹാഭിജിതാഷ്ടാവിംശതിഃ ॥ 11 ॥
തത ഉപരിഷ്ടാദുശനാ ദ്വിലക്ഷയോജനത ഉപലഭ്യതേ പുരതഃ പശ്ചാത് സഹൈവ വാർക്കസ്യ ശൈഘ്ര്യമാന്ദ്യസാമ്യാഭിർഗതിഭിരർക്കവച്ചരതി ലോകാനാം നിത്യദാനുകൂല ഏവ പ്രായേണ വർഷയംശ്ചാരേണാനുമീയതേ സ വൃഷ്ടിവിഷ്ടംഭഗ്രഹോപശമനഃ ॥ 12 ॥
ഉശനസാ ബുധോ വ്യാഖ്യാതസ്തത ഉപരിഷ്ടാദ് ദ്വിലക്ഷയോജനതോ ബുധഃ സോമസുത ഉപലഭ്യമാനഃപ്രായേണ ശുഭകൃദ് യദാർക്കാത് വ്യതിരിച്യേത തദാതിവാതാഭ്രപ്രായാനാവൃഷ്ട്യാദി ഭയമാശംസതേ ॥ 13 ॥
അത ഊർദ്ധ്വമംഗാരകോഽപി യോജനലക്ഷദ്വിതയ ഉപലഭ്യമാനസ്ത്രിഭിസ്ത്രിഭിഃ പക്ഷൈരേകൈകശോ രാശീൻ ദ്വാദശാനുഭുങ്‌ക്തേ യദി ന വക്രേണാഭിവർത്തതേ പ്രായേണാശുഭഗ്രഹോഽഘശംസഃ ॥ 14 ॥
തത ഉപരിഷ്ടാദ് ദ്വിലക്ഷയോജനാന്തരഗതോ ഭഗവാൻ ബൃഹസ്പതിരേകൈകസ്മിൻ രാശൌ പരിവത്സരം പരിവത്സരം ചരതി യദി ന വക്രഃ സ്യാത്പ്രായേണാനുകൂലോ ബ്രാഹ്മണകുലസ്യ ॥ 15 ॥
തത ഉപരിഷ്ടാദ്യോജനലക്ഷദ്വയാത്പ്രതീയമാനഃ ശനൈശ്ചര ഏകൈകസ്മിൻ രാശൌ ത്രിംശൻമാസാൻ വിളംബമാനഃ സർവ്വാനേവാനുപര്യേതി താവദ്ഭിരനുവത്സരൈഃ പ്രായേണ ഹി സർവ്വേഷാമശാന്തികരഃ ॥ 16 ॥
തത ഉത്തരസ്മാദൃഷയ ഏകാദശലക്ഷയോജനാന്തര ഉപലഭ്യന്തേ യ ഏവ ലോകാനാം ശമനുഭാവയന്തോ ഭഗവതോ വിഷ്ണോർ യത്പരമം പദം പ്രദക്ഷിണം പ്രക്രമന്തി ॥ 17 ॥