ശ്രീമദ് ഭാഗവതം (മൂലം) / ദ്വാദശഃ സ്കന്ധഃ (സ്കന്ധം 12) / അദ്ധ്യായം 8

← സ്കന്ധം 12 : അദ്ധ്യായം 7

സ്കന്ധം 12 : അദ്ധ്യായം 9 →

ശ്രീമദ് ഭാഗവതം (മൂലം) / ദ്വാദശഃ സ്കന്ധഃ (സ്കന്ധം 12) / അദ്ധ്യായം 8

ശൌനക ഉവാച

സൂത ജീവ ചിരം സാധോ വദ നോ വദതാം വര ।
തമസ്യപാരേ ഭ്രമതാം നൄണാം ത്വം പാരദർശനഃ ॥ 1 ॥

ആഹുശ്ചിരായുഷമൃഷിം മൃകണ്ഡതനയം ജനാഃ ।
യഃ കൽപാന്തേ ഉർവ്വരിതോ യേന ഗ്രസ്തമിദം ജഗത് ॥ 2 ॥

സ വാ അസ്മത്കുലോത്പന്നഃ കൽപേഽസ്മിൻ ഭാർഗ്ഗവർഷഭഃ ।
നൈവാധുനാപി ഭൂതാനാം സംപ്ലവഃ കോഽപി ജായതേ ॥ 3 ॥

ഏക ഏവാർണ്ണവേ ഭ്രാമ്യൻ ദദർശ പുരുഷം കില ।
വടപത്രപുടേ തോകം ശയാനം ത്വേകമദ്ഭുതം ॥ 4 ॥

ഏഷ നഃ സംശയോ ഭൂയാൻ സൂത കൌതൂഹലം യതഃ ।
തം നശ്ഛിന്ധി മഹായോഗിൻ പുരാണേഷ്വപി സമ്മതഃ ॥ 5 ॥

സൂത ഉവാച

പ്രശ്നസ്ത്വയാ മഹർഷേഽയം കൃതോ ലോകഭ്രമാപഹഃ ।
നാരായണകഥാ യത്ര ഗീതാ കലിമലാപഹാ ॥ 6 ॥

പ്രാപ്തദ്വിജാതിസംസ്കാരോ മാർക്കണ്ഡേയഃ പിതുഃ ക്രമാത് ।
ഛന്ദാംസ്യധീത്യ ധർമ്മേണ തപഃസ്വാധ്യായസംയുതഃ ॥ 7 ॥

ബൃഹദ് വ്രതധരഃ ശാന്തോ ജടിലോ വൽകലാംബരഃ ।
ബിഭ്രത്കമണ്ഡലും ദണ്ഡമുപവീതം സമേഖലം ॥ 8 ॥

കൃഷ്ണാജിനം സാക്ഷസൂത്രം കുശാംശ്ച നിയമർദ്ധയേ ।
അഗ്ന്യർക്കഗുരുവിപ്രാത്മസ്വർച്ചയൻ സന്ധ്യയോർഹരിം ॥ 9 ॥

സായം പ്രാതഃ സ ഗുരവേ ഭൈക്ഷ്യമാഹൃത്യ വാഗ്യതഃ ।
ബുഭുജേ ഗുർവ്വനുജ്ഞാതഃ സകൃന്നോ ചേദുപോഷിതഃ ॥ 10 ॥

ഏവം തപഃസ്വാധ്യായപരോ വർഷാണാമയുതായുതം ।
ആരാധയൻ ഹൃഷീകേശം ജിഗ്യേ മൃത്യും സുദുർജ്ജയം ॥ 11 ॥

ബ്രഹ്മാ ഭൃഗുർഭവോ ദക്ഷോ ബ്രഹ്മപുത്രാശ്ച യേഽപരേ ।
നൃദേവപിതൃഭൂതാനി തേനാസന്നതിവിസ്മിതാഃ ॥ 12 ॥

ഇത്ഥം ബൃഹദ് വ്രതധരസ്തപഃസ്വാധ്യായസംയമൈഃ ।
ദധ്യാവധോക്ഷജം യോഗീ ധ്വസ്തക്ലേശാന്തരാത്മനാ ॥ 13 ॥

തസ്യൈവം യുഞ്ജതശ്ചിത്തം മഹായോഗേന യോഗിനഃ ।
വ്യതീയായ മഹാൻ കാലോ മന്വന്തരഷഡാത്മകഃ ॥ 14 ॥

ഏതത്പുരന്ദരോ ജ്ഞാത്വാ സപ്തമേഽസ്മിൻ കിലാന്തരേ ।
തപോവിശങ്കിതോ ബ്രഹ്മന്നാരേഭേ തദ് വിഘാതനം ॥ 15 ॥

ഗന്ധർവ്വാപ്സരസഃ കാമം വസന്തമലയാനിലൌ ।
മുനയേ പ്രേഷയാമാസ രജസ്തോകമദൌ തഥാ ॥ 16 ॥

തേ വൈ തദാശ്രമം ജഗ്മുർഹിമാദ്രേഃ പാർശ്വ ഉത്തരേ ।
പുഷ്പഭദ്രാനദീ യത്ര ചിത്രാഖ്യാ ച ശിലാ വിഭോ ॥ 17 ॥

തദാശ്രമപദം പുണ്യം പുണ്യദ്രുമലതാഞ്ചിതം ।
പുണ്യദ്വിജകുലാകീർണ്ണം പുണ്യാമലജലാശയം ॥ 18 ॥

മത്തഭ്രമരസംഗീതം മത്തകോകിലകൂജിതം ।
മത്തബർഹിനടാടോപം മത്തദ്വിജകുലാകുലം ॥ 19 ॥

വായുഃ പ്രവിഷ്ടആദായ ഹിമനിർഝരശീകരാൻ ।
സുമനോഭിഃ പരിഷ്വക്തോ വവാവുത്തംഭയൻ സ്മരം ॥ 20 ॥

ഉദ്യച്ചന്ദ്രനിശാവക്ത്രഃ പ്രവാളസ്തബകാളിഭിഃ ।
ഗോപദ്രുമലതാജാലൈസ്തത്രാസീത്കുസുമാകരഃ ॥ 21 ॥

അന്വീയമാനോ ഗന്ധർവ്വൈർഗ്ഗീതവാദിത്രയൂഥകൈഃ ।
അദൃശ്യതാത്തചാപേഷുഃ സ്വഃസ്ത്രീയൂഥപതിഃ സ്മരഃ ॥ 22 ॥

ഹുത്വാഗ്നിം സമുപാസീനം ദദൃശുഃ ശക്രകിങ്കരാഃ ।
മീലിതാക്ഷം ദുരാധർഷം മൂർത്തിമന്തമിവാനലം ॥ 23 ॥

നനൃതുസ്തസ്യ പുരതഃ സ്ത്രിയോഽഥോ ഗായകാ ജഗുഃ ।
മൃദംഗവീണാപണവൈർവ്വാദ്യം ചക്രുർമ്മനോരമം ॥ 24 ॥

സന്ദധേഽസ്ത്രം സ്വധനുഷി കാമഃ പഞ്ചമുഖം തദാ ।
മധുർമ്മനോ രജസ്തോക ഇന്ദ്രഭൃത്യാ വ്യകമ്പയൻ ॥ 25 ॥

ക്രീഡന്ത്യാഃ പുഞ്ജികസ്ഥല്യാഃ കന്ദുകൈഃ സ്തനഗൌരവാത് ।
ഭൃശമുദ്വിഗ്നമധ്യായാഃ കേശവിസ്രംസിതസ്രജഃ ॥ 26 ॥

ഇതസ്തതോ ഭ്രമദ്ദൃഷ്ടേശ്ചലന്ത്യാ അനുകന്ദുകം ।
വായുർജ്ജഹാര തദ്വാസഃ സൂക്ഷ്മം ത്രുടിതമേഖലം ॥ 27 ॥

വിസസർജ്ജ തദാ ബാണം മത്വാ തം സ്വജിതം സ്മരഃ ।
സർവ്വം തത്രാഭവൻമോഘമനീശസ്യ യഥോദ്യമഃ ॥ 28 ॥

ത ഇത്ഥമപകുർവ്വന്തോ മുനേസ്തത്തേജസാ മുനേ ।
ദഹ്യമാനാ നിവവൃതുഃ പ്രബോധ്യാഹിമിവാർഭകാഃ ॥ 29 ॥

ഇതീന്ദ്രാനുചരൈർബ്രഹ്മൻ ധർഷിതോഽപി മഹാമുനിഃ ।
യന്നാഗാദഹമോ ഭാവം ന തച്ചിത്രം മഹത്സു ഹി ॥ 30 ॥

ദൃഷ്ട്വാ നിസ്തേജസം കാമം സഗണം ഭഗവാൻ സ്വരാട് ।
ശ്രുത്വാനുഭാവം ബ്രഹ്മർഷേർവ്വിസ്മയം സമഗാത്പരം ॥ 31 ॥

തസ്യൈവം യുഞ്ജതശ്ചിത്തം തപഃസ്വാധ്യായസംയമൈഃ ।
അനുഗ്രഹായാവിരാസീന്നരനാരായണോ ഹരിഃ ॥ 32 ॥

     തൌ ശുക്ലകൃഷ്ണൌ നവകഞ്ജലോചനൌ
          ചതുർഭുജൌ രൌരവവൽകലാംബരൌ ।
     പവിത്രപാണീ ഉപവീതകം ത്രിവൃത്
          കമണ്ഡലും ദണ്ഡമൃജും ച വൈണവം ॥ 33 ॥

     പദ്മാക്ഷമാലാമുത ജന്തുമാർജ്ജനം
          വേദം ച സാക്ഷാത്തപ ഏവ രൂപിണൌ ।
     തപത്തഡിദ്വർണ്ണപിശംഗരോചിഷാ
          പ്രാംശൂ ദധാനൌ വിബുധർഷഭാർച്ചിതൌ ॥ 34 ॥

തേ വൈ ഭഗവതോ രൂപേ നരനാരായണാവൃഷീ ।
ദൃഷ്ട്വോത്ഥായാദരേണോച്ചൈർന്നനാമാംഗേന ദണ്ഡവത് ॥ 35 ॥

സ തത്സന്ദർശനാനന്ദനിർവൃതാത്മേന്ദ്രിയാശയഃ ।
ഹൃഷ്ടരോമാശ്രുപൂർണ്ണാക്ഷോ ന സേഹേ താവുദീക്ഷിതും ॥ 36 ॥

ഉത്ഥായ പ്രാഞ്ജലിഃ പ്രഹ്വ ഔത്സുക്യാദാശ്ലിഷന്നിവ ।
നമോ നമ ഇതീശാനൌ ബഭാഷേ ഗദ്ഗദാക്ഷരഃ ॥ 37 ॥

തയോരാസനമാദായ പാദയോരവനിജ്യ ച ।
അർഹണേനാനുലേപേന ധൂപമാല്യൈരപൂജയത് ॥ 38 ॥

സുഖമാസനമാസീനൌ പ്രസാദാഭിമുഖൌ മുനീ ।
പുനരാനമ്യ പാദാഭ്യാം ഗരിഷ്ഠാവിദമബ്രവീത് ॥ 39 ॥

മാർക്കണ്ഡേയ ഉവാച

     കിം വർണ്ണയേ തവ വിഭോ യദുദീരിതോഽസുഃ
          സംസ്പന്ദതേ തമനു വാങ്മന ഇന്ദ്രിയാണി ।
     സ്പന്ദന്തി വൈ തനുഭൃതാമജശർവ്വയോശ്ച
          സ്വസ്യാപ്യഥാപി ഭജതാമസി ഭാവബന്ധുഃ ॥ 40 ॥

     മൂർത്തീ ഇമേ ഭഗവതോ ഭഗവംസ്ത്രിലോക്യാഃ
          ക്ഷേമായ താപവിരമായ ച മൃത്യുജിത്യൈ ।
     നാനാബിഭർഷ്യവിതുമന്യതനൂർ യഥേദം
          സൃഷ്ട്വാ പുനർഗ്രസസി സർവ്വമിവോർണ്ണനാഭിഃ ॥ 41 ॥

     തസ്യാവിതുഃ സ്ഥിരചരേശിതുരങ്ഘ്രിമൂലം
          യത് സ്ഥം ന കർമ്മഗുണകാലരജഃ സ്പൃശന്തി ।
      യദ്വൈ സ്തുവന്തി നിനമന്തി യജന്ത്യഭീക്ഷ്ണം
          ധ്യായന്തി വേദഹൃദയാ മുനയസ്തദാപ്ത്യൈ ॥ 42 ॥

     നാന്യം തവാങ്ഘ്ര്യുപനയാദപവർഗ്ഗമൂർത്തേഃ
          ക്ഷേമം ജനസ്യ പരിതോ ഭിയ ഈശ വിദ്മഃ ।
     ബ്രഹ്മാ ബിഭേത്യലമതോ ദ്വിപരാർദ്ധധിഷ്ണ്യഃ
          കാലസ്യ തേ കിമുത തത്കൃതഭൌതികാനാം ॥ 43 ॥

     തദ് വൈ ഭജാമ്യൃതധിയസ്തവ പാദമൂലം
          ഹിത്വേദമാത്മച്ഛദി ചാത്മഗുരോഃ പരസ്യ ।
     ദേഹാദ്യപാർത്ഥമസദന്ത്യമഭിജ്ഞമാത്രം
          വിന്ദേത തേ തർഹി സർവ്വമനീഷിതാർത്ഥം ॥ 44 ॥

     സത്ത്വം രജസ്തമ ഇതീശ തവാത്മബന്ധോ
          മായാമയാഃ സ്ഥിതിലയോദയഹേതവോഽസ്യ ।
     ലീലാധൃതാ യദപി സത്ത്വമയീ പ്രശാന്ത്യൈ
          നാന്യേ നൃണാം വ്യസനമോഹഭിയശ്ച യാഭ്യാം ॥ 45 ॥

     തസ്മാത്തവേഹ ഭഗവന്നഥ താവകാനാം
          ശുക്ലാം തനും സ്വദയിതാം കുശലാ ഭജന്തി ।
     യത് സാത്വതാഃ പുരുഷരൂപമുശന്തി സത്ത്വം
          ലോകോ യതോഭയമുതാത്മസുഖം ന ചാന്യത് ॥ 46 ॥

     തസ്മൈ നമോ ഭഗവതേ പുരുഷായ ഭൂമ്നേ
          വിശ്വായ വിശ്വഗുരവേ പരദൈവതായൈ ।
     നാരായണായ ഋഷയേ ച നരോത്തമായ
          ഹംസായ സംയതഗിരേ നിഗമേശ്വരായ ॥ 47 ॥

     യം വൈ ന വേദ വിതഥാക്ഷപഥൈർഭ്രമദ്ധീഃ
          സന്തം സ്വകേഷ്വസുഷു ഹൃദ്യപി ദൃക്പഥേഷു ।
     തൻമായയാവൃതമതിഃ സ ഉ ഏവ സാക്ഷാ-
          ദാദ്യസ്തവാഖിലഗുരോരുപസാദ്യ വേദം ॥ 48 ॥

     യദ്ദർശനം നിഗമ ആത്മരഹഃപ്രകാശം
          മുഹ്യന്തി യത്ര കവയോഽജപരാ യതന്തഃ ।
     തം സർവ്വവാദവിഷയപ്രതിരൂപശീലം
          വന്ദേ മഹാപുരുഷമാത്മനിഗൂഢബോധം ॥ 49 ॥