ശ്രീമദ് ഭാഗവതം (മൂലം) / ദശമഃ സ്കന്ധഃ (പൂർവ്വാർദ്ധഃ) (സ്കന്ധം 10 പൂർവ്വാർദ്ധം) / അദ്ധ്യായം 43
| ← സ്കന്ധം 10 പൂർവ്വാർദ്ധം : അദ്ധ്യായം 42 | സ്കന്ധം 10 പൂർവ്വാർദ്ധം : അദ്ധ്യായം 44 → |
ശ്രീമദ് ഭാഗവതം (മൂലം) / ദശമഃ സ്കന്ധഃ (പൂർവ്വാർദ്ധഃ) (സ്കന്ധം 10 പൂർവ്വാർദ്ധം) / അദ്ധ്യായം 43[തിരുത്തുക]
ശ്രീശുക ഉവാച
അഥ കൃഷ്ണശ്ച രാമശ്ച കൃതശൌചൌ പരന്തപ ।
മല്ലദുന്ദുഭിനിർഘോഷം ശ്രുത്വാ ദ്രഷ്ടുമുപേയതുഃ ॥ 1 ॥
രംഗദ്വാരം സമാസാദ്യ തസ്മിൻ നാഗമവസ്ഥിതം ।
അപശ്യത്കുവലയാപീഡം കൃഷ്ണോഽമ്ബഷ്ഠപ്രചോദിതം ॥ 2 ॥
ബദ്ധ്വാ പരികരം ശൌരിഃ സമുഹ്യ കുടിലാലകാൻ ।
ഉവാച ഹസ്തിപം വാചാ മേഘനാദഗഭീരയാ ॥ 3 ॥
അംബഷ്ഠാംബഷ്ഠ മാർഗ്ഗം നൌ ദേഹ്യപക്രമ മാ ചിരം ।
നോ ചേത് സകുഞ്ജരം ത്വാദ്യ നയാമി യമസാദനം ॥ 4 ॥
ഏവം നിർഭർത്സിതോഽമ്ബഷ്ഠഃ കുപിതഃ കോപിതം ഗജം ।
ചോദയാമാസ കൃഷ്ണായ കാലാന്തകയമോപമം ॥ 5 ॥
കരീന്ദ്രസ്തമഭിദ്രുത്യ കരേണ തരസാഗ്രഹീത് ।
കരാദ് വിഗളിതഃ സോഽമും നിഹത്യാങ്ഘ്രിഷ്വലീയത ॥ 6 ॥
സംക്രുദ്ധസ്തമചക്ഷാണോ ഘ്രാണദൃഷ്ടിഃ സ കേശവം ।
പരാമൃശത്പുഷ്കരേണ സ പ്രസഹ്യ വിനിർഗ്ഗതഃ ॥ 7 ॥
പുച്ഛേ പ്രഗൃഹ്യാതിബലം ധനുഷഃ പഞ്ചവിംശതിം ।
വിചകർഷ യഥാ നാഗം സുപർണ്ണ ഇവ ലീലയാ ॥ 8 ॥
സ പര്യാവത്തമാനേന സവ്യദക്ഷിണതോഽച്യുതഃ ।
ബഭ്രാമ ഭ്രാമ്യമാണേന ഗോവത്സേനേവ ബാലകഃ ॥ 9 ॥
തതോഽഭിമുഖമഭ്യേത്യ പാണിനാഽഽഹത്യ വാരണം ।
പ്രാദ്രവൻ പാതയാമാസ സ്പൃശ്യമാനഃ പദേ പദേ ॥ 10 ॥
സ ധാവൻ ക്രീഡയാ ഭൂമൌ പതിത്വാ സഹസോത്ഥിതഃ ।
തം മത്വാ പതിതം ക്രുദ്ധോ ദന്താഭ്യാം സോഽഹനത്ക്ഷിതിം ॥ 11 ॥
സ്വവിക്രമേ പ്രതിഹതേ കുഞ്ജരേന്ദ്രോഽത്യമർഷിതഃ ।
ചോദ്യമാനോ മഹാമാത്രൈഃ കൃഷ്ണമഭ്യദ്രവദ് രുഷാ ॥ 12 ॥
തമാപതന്തമാസാദ്യ ഭഗവാൻമധുസൂദനഃ ।
നിഗൃഹ്യ പാണിനാ ഹസ്തം പാതയാമാസ ഭൂതലേ ॥ 13 ॥
പതിതസ്യ പദാഽഽക്രമ്യ മൃഗേന്ദ്ര ഇവ ലീലയാ ।
ദന്തമുത്പാട്യ തേനേഭം ഹസ്തിപാംശ്ചാഹനദ്ധരിഃ ॥ 14 ॥
മൃതകം ദ്വിപമുത്സൃജ്യ ദന്തപാണിഃ സമാവിശത് ।
അംസന്യസ്തവിഷാണോഽസൃങ്മദബിന്ദുഭിരങ്കിതഃ ।
വിരൂഢസ്വേദകണികാവദനാംബുരുഹോ ബഭൌ ॥ 15 ॥
വൃതൌ ഗോപൈഃ കതിപയൈർബ്ബലദേവജനാർദ്ദനൌ ।
രംഗം വിവിശതൂ രാജൻ ഗജദന്തവരായുധൌ ॥ 16 ॥
മല്ലാനാമശനിർനൃണാം നരവരഃ
സ്ത്രീണാം സ്മരോ മൂർത്തിമാൻ
ഗോപാനാം സ്വജനോഽസതാം ക്ഷിതിഭുജാം
ശാസ്താ സ്വപിത്രോഃ ശിശുഃ ।
മൃത്യുർഭോജപതേർവ്വിരാഡവിദുഷാം
തത്ത്വം പരം യോഗിനാം
വൃഷ്ണീനാം പരദേവതേതി വിദിതോ
രംഗം ഗതഃ സാഗ്രജഃ ॥ 17 ॥
ഹതം കുവലയാപീഡം ദൃഷ്ട്വാ താവപി ദുർജ്ജയൌ ।
കംസോ മനസ്വ്യപി തദാ ഭൃശമുദ്വിവിജേ നൃപ ॥ 18 ॥
തൌ രേജതൂ രംഗഗതൌ മഹാഭുജൌ
വിചിത്രവേഷാഭരണസ്രഗംബരൌ ।
യഥാ നടാവുത്തമവേഷധാരിണൌ
മനഃ ക്ഷിപന്തൌ പ്രഭയാ നിരീക്ഷതാം ॥ 19 ॥
നിരീക്ഷ്യ താവുത്തമപൂരുഷൌ ജനാ
മഞ്ചസ്ഥിതാ നാഗരരാഷ്ട്രകാ നൃപ ।
പ്രഹർഷവേഗോത്കലിതേക്ഷണാനനാഃ
പപുർന്ന തൃപ്താ നയനൈസ്തദാനനം ॥ 20 ॥
പിബന്ത ഇവ ചക്ഷുർഭ്യാം ലിഹന്ത ഇവ ജിഹ്വയാ ।
ജിഘ്രന്ത ഇവ നാസാഭ്യാം ശ്ലിഷ്യന്ത ഇവ ബാഹുഭിഃ ॥ 21 ॥
ഊചുഃ പരസ്പരം തേ വൈ യഥാദൃഷ്ടം യഥാശ്രുതം ।
തദ്രൂപഗുണമാധുര്യപ്രാഗൽഭ്യസ്മാരിതാ ഇവ ॥ 22 ॥
ഏതൌ ഭഗവതഃ സാക്ഷാദ്ധരേർന്നാരായണസ്യ ഹി ।
അവതീർണ്ണാവിഹാംശേന വസുദേവസ്യ വേശ്മനി ॥ 23 ॥
ഏഷ വൈ കില ദേവക്യാം ജാതോ നീതശ്ച ഗോകുലം ।
കാലമേതം വസൻ ഗൂഢോ വവൃധേ നന്ദവേശ്മനി ॥ 24 ॥
പൂതനാനേന നീതാന്തം ചക്രവാതശ്ച ദാനവഃ ।
അർജ്ജുനൌ ഗുഹ്യകഃ കേശീ ധേനുകോഽന്യേ ച തദ്വിധാഃ ॥ 25 ॥
ഗാവഃ സപാലാ ഏതേന ദാവാഗ്നേഃ പരിമോചിതാഃ ।
കാളിയോ ദമിതഃ സർപ്പ ഇന്ദ്രശ്ച വിമദഃ കൃതഃ ॥ 26 ॥
സപ്താഹമേകഹസ്തേന ധൃതോഽദ്രിപ്രവരോഽമുനാ ।
വർഷവാതാശനിഭ്യശ്ച പരിത്രാതം ച ഗോകുലം ॥ 27 ॥
ഗോപ്യോഽസ്യ നിത്യമുദിതഹസിതപ്രേക്ഷണം മുഖം ।
പശ്യന്ത്യോ വിവിധാംസ്താപാംസ്തരന്തി സ്മാശ്രമം മുദാ ॥ 28 ॥
വദന്ത്യനേന വംശോഽയം യദോഃ സുബഹുവിശ്രുതഃ ।
ശ്രിയം യശോ മഹത്വം ച ലപ്സ്യതേ പരിരക്ഷിതഃ ॥ 29 ॥
അയം ചാസ്യാഗ്രജഃ ശ്രീമാൻ രാമഃ കമലലോചനഃ ।
പ്രലംബോ നിഹതോ യേന വത്സകോ യേ ബകാദയഃ ॥ 30 ॥
ജനേഷ്വേവം ബ്രുവാണേഷു തൂര്യേഷു നിനദത്സു ച ।
കൃഷ്ണരാമൌ സമാഭാഷ്യ ചാണൂരോ വാക്യമബ്രവീത് ॥ 31 ॥
ഹേ നന്ദസൂനോ ഹേ രാമ ഭവന്തൌ വീരസമ്മതൌ ।
നിയുദ്ധകുശലൌ ശ്രുത്വാ രാജ്ഞാഽഽഹൂതൌ ദിദൃക്ഷുണാ ॥ 32 ॥
പ്രിയം രാജ്ഞഃ പ്രകുർവ്വന്ത്യഃ ശ്രേയോ വിന്ദന്തി വൈ പ്രജാഃ ।
മനസാ കർമ്മണാ വാചാ വിപരീതമതോഽന്യഥാ ॥ 33 ॥
നിത്യം പ്രമുദിതാ ഗോപാ വത്സപാലാ യഥാ സ്ഫുടം ।
വനേഷു മല്ലയുദ്ധേന ക്രീഡന്തശ്ചാരയന്തി ഗാഃ ॥ 34 ॥
തസ്മാദ് രാജ്ഞഃ പ്രിയം യൂയം വയം ച കരവാമ ഹേ ।
ഭൂതാനി നഃ പ്രസീദന്തി സർവ്വഭൂതമയോ നൃപഃ ॥ 35 ॥
തന്നിശമ്യാബ്രവീത്കൃഷ്ണോ ദേശകാലോചിതം വചഃ ।
നിയുദ്ധമാത്മനോഽഭീഷ്ടം മന്യമാനോഽഭിനന്ദ്യ ച ॥ 36 ॥
പ്രജാ ഭോജപതേരസ്യ വയം ചാപി വനേചരാഃ ।
കരവാമ പ്രിയം നിത്യം തന്നഃ പരമനുഗ്രഹഃ ॥ 37 ॥
ബാലാ വയം തുല്യബലൈഃ ക്രീഡിഷ്യാമോ യഥോചിതം ।
ഭവേന്നിയുദ്ധം മാധർമ്മഃ സ്പൃശേൻമല്ലസഭാസദഃ ॥ 38 ॥
ചാണൂര ഉവാച
ന ബാലോ ന കിശോരസ്ത്വം ബലശ്ച ബലിനാം വരഃ ।
ലീലയേഭോ ഹതോ യേന സഹസ്രദ്വിപസത്ത്വഭൃത് ॥ 39 ॥
തസ്മാദ്ഭവദ്ഭ്യാം ബലിഭിർ യോദ്ധവ്യം നാനയോഽത്ര വൈ ।
മയി വിക്രമ വാർഷ്ണേയ ബലേന സഹ മുഷ്ടികഃ ॥ 40 ॥