ശ്രീമദ് ഭാഗവതം (മൂലം) / ദശമഃ സ്കന്ധഃ (പൂർവ്വാർദ്ധഃ) (സ്കന്ധം 10 പൂർവ്വാർദ്ധം) / അദ്ധ്യായം 4

← സ്കന്ധം 10 പൂർവ്വാർദ്ധം : അദ്ധ്യായം 3

സ്കന്ധം 10 പൂർവ്വാർദ്ധം : അദ്ധ്യായം 5 →

ശ്രീമദ് ഭാഗവതം (മൂലം) / ദശമഃ സ്കന്ധഃ (പൂർവ്വാർദ്ധഃ) (സ്കന്ധം 10 പൂർവ്വാർദ്ധം) / അദ്ധ്യായം 4

ശ്രീശുക ഉവാച

ബഹിരന്തഃപുരദ്വാരഃ സർവ്വാഃ പൂർവ്വവദാവൃതാഃ ।
തതോ ബാലധ്വനിം ശ്രുത്വാ ഗൃഹപാലാഃ സമുത്ഥിതാഃ ॥ 1 ॥

തേ തു തൂർണ്ണമുപവ്രജ്യ ദേവക്യാ ഗർഭജൻമ തത് ।
ആചഖ്യുർഭോജരാജായ യദുദ്വിഗ്നഃ പ്രതീക്ഷതേ ॥ 2 ॥

സ തൽപാത് തൂർണ്ണമുത്ഥായ കാലോഽയമിതി വിഹ്വലഃ ।
സൂതീഗൃഹമഗാത്തൂർണ്ണം പ്രസ്ഖലൻ മുക്തമൂർദ്ധജഃ ॥ 3 ॥

തമാഹ ഭ്രാതരം ദേവീ കൃപണാ കരുണം സതീ ।
സ്നുഷേയം തവ കല്യാണ സ്ത്രിയം മാ ഹന്തുമർഹസി ॥ 4 ॥

ബഹവോ ഹിംസിതാ ഭ്രാതഃ ശിശവഃ പാവകോപമാഃ ।
ത്വയാ ദൈവനിസൃഷ്ടേന പുത്രികൈകാ പ്രദീയതാം ॥ 5 ॥

നന്വഹം തേ ഹ്യവരജാ ദീനാ ഹതസുതാ പ്രഭോ ।
ദാതുമർഹസി മന്ദായാ അംഗേമാം ചരമാം പ്രജാം ॥ 6 ॥

ശ്രീശുക ഉവാച

ഉപഗുഹ്യാത്മജാമേവം രുദത്യാ ദീനദീനവത് ।
യാചിതസ്താം വിനിർഭർത്സ്യ ഹസ്താദാചിച്ഛിദേ ഖലഃ ॥ 7 ॥

താം ഗൃഹീത്വാ ചരണയോർജ്ജാതമാത്രാം സ്വസുഃ സുതാം ।
അപോഥയച്ഛിലാപൃഷ്ഠേ സ്വാർത്ഥോൻമൂലിതസൌഹൃദഃ ॥ 8 ॥

സാ തദ്ധസ്താത് സമുത്പത്യ സദ്യോ ദേവ്യംബരം ഗതാ ।
അദൃശ്യതാനുജാ വിഷ്ണോഃ സായുധാഷ്ടമഹാഭുജാ ॥ 9 ॥

ദിവ്യസ്രഗംബരാലേപരത്നാഭരണഭൂഷിതാ ।
ധനുഃശൂലേഷുചർമ്മാസിശംഖചക്രഗദാധരാ ॥ 10 ॥

സിദ്ധചാരണഗന്ധർവ്വൈരപ്സരഃകിന്നരോരഗൈഃ ।
ഉപാഹൃതോരുബലിഭിഃ സ്തൂയമാനേദമബ്രവീത് ॥ 11 ॥

കിം മയാ ഹതയാ മന്ദ ജാതഃ ഖലു തവാന്തകൃത് ।
യത്ര ക്വ വാ പൂർവ്വശത്രുർമ്മാ ഹിംസീഃ കൃപണാൻ വൃഥാ ॥ 12 ॥

ഇതി പ്രഭാഷ്യ തം ദേവീ മായാ ഭഗവതീ ഭുവി ।
ബഹുനാമനികേതേഷു ബഹുനാമാ ബഭൂവ ഹ ॥ 13 ॥

തയാഭിഹിതമാകർണ്യ കംസഃ പരമവിസ്മിതഃ ।
ദേവകീം വസുദേവം ച വിമുച്യ പ്രശ്രിതോഽബ്രവീത് ॥ 14 ॥

അഹോ ഭഗിന്യഹോ ഭാമ മയാ വാം ബത പാപ്മനാ ।
പുരുഷാദ ഇവാപത്യം ബഹവോ ഹിംസിതാഃ സുതാഃ ॥ 15 ॥

സ ത്വഹം ത്യക്തകാരുണ്യസ്ത്യക്തജ്ഞാതിസുഹൃത്ഖലഃ ।
കാൻ ലോകാൻ വൈ ഗമിഷ്യാമി ബ്രഹ്മഹേവ മൃതഃ ശ്വസൻ ॥ 16 ॥

ദൈവമപ്യനൃതം വക്തി ന മർത്ത്യാ ഏവ കേവലം ।
യദ്വിശ്രംഭാദഹം പാപഃ സ്വസുർന്നിഹതവാൻ ശിശൂൻ ॥ 17 ॥

മാ ശോചതം മഹാഭാഗാവാത്മജാൻ സ്വകൃതംഭുജഃ ।
ജന്തവോ ന സദൈകത്ര ദൈവാധീനാസ്തദാസതേ ॥ 18 ॥

ഭുവി ഭൌമാനി ഭൂതാനി യഥാ യാന്ത്യപയാന്തി ച ।
നായമാത്മാ തഥൈതേഷു വിപര്യേതി യഥൈവ ഭൂഃ ॥ 19 ॥

യഥാനേവംവിദോ ഭേദോ യത ആത്മവിപര്യയഃ ।
ദേഹയോഗവിയോഗൌ ച സംസൃതിർന്ന നിവർത്തതേ ॥ 20 ॥

തസ്മാദ്ഭദ്രേ സ്വതനയാൻ മയാ വ്യാപാദിതാനപി ।
മാനുശോച യതഃ സർവ്വഃ സ്വകൃതം വിന്ദതേഽവശഃ ॥ 21 ॥

യാവദ്ധതോഽസ്മി ഹന്താസ്മീത്യാത്മാനം മന്യതേ സ്വദൃക് ।
താവത്തദഭിമാന്യജ്ഞോ ബാധ്യബാധകതാമിയാത് ॥ 22 ॥

ക്ഷമധ്വം മമ ദൌരാത്മ്യം സാധവോ ദീനവത്സലാഃ ।
ഇത്യുക്ത്വാശ്രുമുഖഃ പാദൌ സ്യാലഃ സ്വസ്രോരഥാഗ്രഹീത് ॥ 23 ॥

മോചയാമാസ നിഗഡാദ് വിശ്രബ്ധഃ കന്യകാഗിരാ ।
ദേവകീം വസുദേവം ച ദർശയന്നാത്മസൌഹൃദം ॥ 24 ॥

ഭ്രാതുഃ സമനുതപ്തസ്യ ക്ഷാന്ത്വാ രോഷം ച ദേവകീ ।
വ്യസൃജദ് വസുദേവശ്ച പ്രഹസ്യ തമുവാച ഹ ॥ 25 ॥

ഏവമേതൻമഹാഭാഗ യഥാ വദസി ദേഹിനാം ।
അജ്ഞാനപ്രഭവാഹംധീഃ സ്വപരേതി ഭിദാ യതഃ ॥ 26 ॥

ശോകഹർഷഭയദ്വേഷലോഭമോഹമദാന്വിതാഃ ।
മിഥോ ഘ്നന്തം ന പശ്യന്തി ഭാവൈർഭാവം പൃഥഗ്‌ദൃശഃ ॥ 27 ॥

ശ്രീശുക ഉവാച

കംസ ഏവം പ്രസന്നാഭ്യാം വിശുദ്ധം പ്രതിഭാഷിതഃ ।
ദേവകീവസുദേവാഭ്യാമനുജ്ഞാതോഽവിശദ്ഗൃഹം ॥ 28 ॥

തസ്യാം രാത്ര്യാം വ്യതീതായാം കംസ ആഹൂയ മന്ത്രിണഃ ।
തേഭ്യ ആചഷ്ട തത്സർവം യദുക്തം യോഗനിദ്രയാ ॥ 29 ॥

ആകർണ്യ ഭർത്തുർഗ്ഗദിതം തമൂചുർദ്ദേവശത്രവഃ ।
ദേവാൻ പ്രതി കൃതാമർഷാ ദൈതേയാ നാതികോവിദാഃ ॥ 30 ॥

ഏവം ചേത്തർഹി ഭോജേന്ദ്ര പുരഗ്രാമവ്രജാദിഷു ।
അനിർദ്ദശാൻ നിർദ്ദശാംശ്ച ഹനിഷ്യാമോഽദ്യ വൈ ശിശൂൻ ॥ 31 ॥

കിമുദ്യമൈഃ കരിഷ്യന്തി ദേവാഃ സമരഭീരവഃ ।
നിത്യമുദ്വിഗ്നമനസോ ജ്യാഘോഷൈർദ്ധനുഷസ്തവ ॥ 32 ॥

അസ്യതസ്തേ ശരവ്രാതൈർഹന്യമാനാഃ സമന്തതഃ ।
ജിജീവിഷവ ഉത്സൃജ്യ പലായനപരാ യയുഃ ॥ 33 ॥

കേചിത്പ്രാഞ്ജലയോ ദീനാ ന്യസ്തശസ്ത്രാ ദിവൌകസഃ ।
മുക്തകച്ഛശിഖാഃ കേചിദ്ഭീതാഃ സ്മ ഇതി വാദിനഃ ॥ 34 ॥

ന ത്വം വിസ്മൃതശസ്ത്രാസ്ത്രാൻ വിരഥാൻ ഭയസംവൃതാൻ ।
ഹംസ്യന്യാസക്തവിമുഖാൻ ഭഗ്നചാപാനയുധ്യതഃ ॥ 35 ॥

കിം ക്ഷേമശൂരൈർവിബുധൈരസംയുഗവികത്ഥനൈഃ ।
രഹോജുഷാ കിം ഹരിണാ ശംഭുനാ വാ വനൌകസാ ।
കിമിന്ദ്രേണാൽപവീര്യേണ ബ്രഹ്മണാ വാ തപസ്യതാ ॥ 36 ॥

തഥാപി ദേവാഃ സാപത്ന്യാന്നോപേക്ഷ്യാ ഇതി മൻമഹേ ।
തതസ്തൻമൂലഖനനേ നിയുങ്ക്ഷ്വാസ്മാനനുവ്രതാൻ ॥ 37 ॥

     യഥാഽഽമയോഽങ്ഗേ സമുപേക്ഷിതോ നൃഭിർ-
          ന്ന ശക്യതേ രൂഢപദശ്ചികിത്സിതും ।
     യഥേന്ദ്രിയഗ്രാമ ഉപേക്ഷിതസ്തഥാ
          രിപുർമ്മഹാൻ ബദ്ധബലോ ന ചാല്യതേ ॥ 38 ॥

മൂലം ഹി വിഷ്ണുർദ്ദേവാനാം യത്ര ധർമ്മഃ സനാതനഃ ।
തസ്യ ച ബ്രഹ്മഗോവിപ്രാസ്തപോ യജ്ഞാഃ സദക്ഷിണാഃ ॥ 39 ॥

തസ്മാത് സർവ്വാത്മനാ രാജൻ ബ്രാഹ്മണാൻ ബ്രഹ്മവാദിനഃ ।
തപസ്വിനോ യജ്ഞശീലാൻ ഗാശ്ച ഹൻമോ ഹവിർദുഘാഃ ॥ 40 ॥

വിപ്രാ ഗാവശ്ച വേദാശ്ച തപഃ സത്യം ദമഃ ശമഃ ।
ശ്രദ്ധാ ദയാ തിതിക്ഷാ ച ക്രതവശ്ച ഹരേസ്തനൂഃ ॥ 41 ॥

സ ഹി സർവ്വസുരാധ്യക്ഷോ ഹ്യസുരദ്വിഡ് ഗുഹാശയഃ ।
തൻമൂലാ ദേവതാഃ സർവ്വാഃ സേശ്വരാഃ സചതുർമ്മുഖാഃ ।
അയം വൈ തദ്വധോപായോ യദൃഷീണാം വിഹിംസനം ॥ 42 ॥

ശ്രീശുക ഉവാച

ഏവം ദുർമ്മന്ത്രിഭിഃ കംസഃ സഹ സമ്മന്ത്ര്യ ദുർമ്മതിഃ ।
ബ്രഹ്മഹിംസാം ഹിതം മേനേ കാലപാശാവൃതോഽസുരഃ ॥ 43 ॥

സന്ദിശ്യ സാധുലോകസ്യ കദനേ കദനപ്രിയാൻ ।
കാമരൂപധരാൻ ദിക്ഷു ദാനവാൻ ഗൃഹമാവിശത് ॥ 44 ॥

തേ വൈ രജഃപ്രകൃതയസ്തമസാ മൂഢചേതസഃ ।
സതാം വിദ്വേഷമാചേരുരാരാദാഗതമൃത്യവഃ ॥ 45 ॥

ആയുഃ ശ്രിയം യശോ ധർമ്മം ലോകാനാശിഷ ഏവ ച ।
ഹന്തി ശ്രേയാംസി സർവ്വാണി പുംസോ മഹദതിക്രമഃ ॥ 46 ॥