ശ്രീമദ് ഭാഗവതം (മൂലം) / ദശമഃ സ്കന്ധഃ (പൂർവ്വാർദ്ധഃ) (സ്കന്ധം 10 പൂർവ്വാർദ്ധം) / അദ്ധ്യായം 38

← സ്കന്ധം 10 പൂർവ്വാർദ്ധം : അദ്ധ്യായം 37

സ്കന്ധം 10 പൂർവ്വാർദ്ധം : അദ്ധ്യായം 39 →

ശ്രീമദ് ഭാഗവതം (മൂലം) / ദശമഃ സ്കന്ധഃ (പൂർവ്വാർദ്ധഃ) (സ്കന്ധം 10 പൂർവ്വാർദ്ധം) / അദ്ധ്യായം 38

ശ്രീശുക ഉവാച

അക്രൂരോഽപി ച താം രാത്രിം മധുപുര്യാം മഹാമതിഃ ।
ഉഷിത്വാ രഥമാസ്ഥായ പ്രയയൌ നന്ദഗോകുലം ॥ 1 ॥

ഗച്ഛൻ പഥി മഹാഭാഗോ ഭഗവത്യംബുജേക്ഷണേ ।
ഭക്തിം പരാമുപഗത ഏവമേതദചിന്തയത് ॥ 2 ॥

കിം മയാഽഽചരിതം ഭദ്രം കിം തപ്തം പരമം തപഃ ।
കിം വാഥാപ്യർഹതേ ദത്തം യദ് ദ്രക്ഷ്യാമ്യദ്യ കേശവം ॥ 3 ॥

മമൈതദ്ദുർല്ലഭം മന്യ ഉത്തമശ്ലോകദർശനം ।
വിഷയാത്മനോ യഥാ ബ്രഹ്മകീർത്തനം ശൂദ്രജൻമനഃ ॥ 4 ॥

മൈവം മമാധമസ്യാപി സ്യാദേവാച്യുതദർശനം ।
ഹ്രിയമാണഃ കാലനദ്യാ ക്വചിത്തരതി കശ്ചന ॥ 5 ॥

മമാദ്യാമംഗലം നഷ്ടം ഫലവാംശ്ചൈവ മേ ഭവഃ ।
യന്നമസ്യേ ഭഗവതോ യോഗിധ്യേയാംഘ്രിപങ്കജം ॥ 6 ॥

     കംസോ ബതാദ്യാകൃത മേഽത്യനുഗ്രഹം
          ദ്രക്ഷ്യേഽങ്ഘ്രിപദ്മം പ്രഹിതോഽമുനാ ഹരേഃ ।
     കൃതാവതാരസ്യ ദുരത്യയം തമഃ
          പൂർവ്വേഽതരൻ യന്നഖമണ്ഡലത്വിഷാ ॥ 7 ॥

     യദർച്ചിതം ബ്രഹ്മഭവാദിഭിഃ സുരൈഃ
          ശ്രിയാ ച ദേവ്യാ മുനിഭിസ്സസാത്വതൈഃ ।
     ഗോചാരണായാനുചരൈശ്ചരദ് വനേ
          യദ്ഗോപികാനാം കുചകുങ്കുമാങ്കിതം ॥ 8 ॥

     ദ്രക്ഷ്യാമി നൂനം സുകപോലനാസികം
          സ്മിതാവലോകാരുണകഞ്ജലോചനം ।
     മുഖം മുകുന്ദസ്യ ഗുഡാലകാവൃതം
          പ്രദക്ഷിണം മേ പ്രചരന്തി വൈ മൃഗാഃ ॥ 9 ॥

     അപ്യദ്യ വിഷ്ണോർമ്മനുജത്വമീയുഷോ
          ഭാരാവതാരായ ഭുവോ നിജേച്ഛയാ ।
     ലാവണ്യധാമ്നോ ഭവിതോപലംഭനം
          മഹ്യം ന ന സ്യാത്ഫലമഞ്ജസാ ദൃശഃ ॥ 10 ॥

     യ ഈക്ഷിതാഹംരഹിതോഽപ്യസത്സതോഃ
          സ്വതേജസാപാസ്തതമോഭിദാഭ്രമഃ ।
     സ്വമായയാഽഽത്മൻ രചിതൈസ്തദീക്ഷയാ
          പ്രാണാക്ഷധീഭിഃ സദനേഷ്വഭീയതേ ॥ 11 ॥

     യസ്യാഖിലാമീവഹഭിഃ സുമംഗളൈർ-
          വ്വാചോ വിമിശ്രാ ഗുണകർമ്മജൻമഭിഃ ।
     പ്രാണന്തി ശുംഭന്തി പുനന്തി വൈ ജഗദ്-
          യാസ്തദ്വിരക്താഃ ശവശോഭനാ മതാഃ ॥ 12 ॥

     സ ചാവതീർണ്ണഃ കില സാത്വതാന്വയേ
          സ്വസേതുപാലാമരവര്യശർമ്മകൃത് ।
     യശോ വിതന്വൻ വ്രജ ആസ്ത ഈശ്വരോ
          ഗായന്തി ദേവാ യദശേഷമംഗളം ॥ 13 ॥

     തം ത്വദ്യ നൂനം മഹതാം ഗതിം ഗുരും
          ത്രൈലോക്യകാന്തം ദൃശിമൻമഹോത്സവം ।
     രൂപം ദധാനം ശ്രിയ ഈപ്സിതാസ്പദം
          ദ്രക്ഷ്യേ മമാസന്നുഷസഃ സുദർശനാഃ ॥ 14 ॥

     അഥാവരൂഢഃ സപദീശയോ രഥാത്-
          പ്രധാനപുംസോശ്ചരണം സ്വലബ്ധയേ ।
     ധിയാ ധൃതം യോഗിഭിരപ്യഹം ധ്രുവം
          നമസ്യ ആഭ്യാം ച സഖീൻ വനൌകസഃ ॥ 15 ॥

     അപ്യംഘ്രിമൂലേ പതിതസ്യ മേ വിഭുഃ
          ശിരസ്യധാസ്യന്നിജഹസ്തപങ്കജം ।
     ദത്താഭയം കാലഭുജംഗരംഹസാ
          പ്രോദ്വേജിതാനാം ശരണൈഷിണാം നൃണാം ॥ 16 ॥

     സമർഹണം യത്ര നിധായ കൌശിക-
          സ്തഥാ ബലിശ്ചാപ ജഗത് ത്രയേന്ദ്രതാം ।
     യദ്വാ വിഹാരേ വ്രജയോഷിതാം ശ്രമം
          സ്പർശേന സൌഗന്ധികഗന്ധ്യപാനുദത് ॥ 17 ॥

     ന മയ്യുപൈഷ്യത്യരിബുദ്ധിമച്യുതഃ
          കംസസ്യ ദൂതഃ പ്രഹിതോഽപി വിശ്വദൃക് ।
     യോഽന്തർബ്ബഹിശ്ചേതസ ഏതദീഹിതം
          ക്ഷേത്രജ്ഞ ഈക്ഷത്യമലേന ചക്ഷുഷാ ॥ 18 ॥

     അപ്യംഘ്രിമൂലേഽവഹിതം കൃതാഞ്ജലിം
          മാമീക്ഷിതാ സസ്മിതമാർദ്രയാ ദൃശാ ।
     സപദ്യപധ്വസ്തസമസ്തകിൽബിഷോ
          വോഢാ മുദം വീതവിശങ്ക ഊർജ്ജിതാം ॥ 19 ॥

     സുഹൃത്തമം ജ്ഞാതിമനന്യദൈവതം
          ദോർഭ്യാം ബൃഹദ്ഭ്യാം പരിരപ്സ്യതേഽഥ മാം ।
     ആത്മാ ഹി തീർത്ഥീക്രിയതേ തദൈവ മേ
          ബന്ധശ്ച കർമ്മാത്മക ഉച്ഛ്വസിത്യതഃ ॥ 20 ॥

     ലബ്ധ്വാംഗസംഗം പ്രണതം കൃതാഞ്ജലിം
          മാം വക്ഷ്യതേഽക്രൂര തതേത്യുരുശ്രവാഃ ।
     തദാ വയം ജൻമഭൃതോ മഹീയസാ
          നൈവാദൃതോ യോ ധിഗമുഷ്യ ജൻമ തത് ॥ 21 ॥

     ന തസ്യ കശ്ചിദ്ദയിതഃ സുഹൃത്തമോ
          ന ചാപ്രിയോ ദ്വേഷ്യ ഉപേക്ഷ്യ ഏവ വാ ।
     തഥാപി ഭക്താൻ ഭജതേ യഥാ തഥാ
          സുരദ്രുമോ യദ്വദുപാശ്രിതോഽർത്ഥദഃ ॥ 22 ॥

     കിം ചാഗ്രജോ മാവനതം യദൂത്തമഃ
          സ്മയൻ പരിഷ്വജ്യ ഗൃഹീതമഞ്ജലൌ ।
     ഗൃഹം പ്രവേശ്യാപ്തസമസ്തസത്കൃതം
          സമ്പ്രക്ഷ്യതേ കംസകൃതം സ്വബന്ധുഷു ॥ 23 ॥

ശ്രീശുക ഉവാച

ഇതി സഞ്ചിന്തയൻ കൃഷ്ണം ശ്വഫൽകതനയോഽധ്വനി ।
രഥേന ഗോകുലം പ്രാപ്തഃ സൂര്യശ്ചാസ്തഗിരിം നൃപ ॥ 24 ॥

     പദാനി തസ്യാഖിലലോകപാല-
          കിരീടജുഷ്ടാമലപാദരേണോഃ ।
     ദദർശ ഗോഷ്ഠേ ക്ഷിതികൌതുകാനി
          വിലക്ഷിതാന്യബ്ജയവാങ്കുശാദ്യൈഃ ॥ 25 ॥

     തദ്ദർശനാഹ്ളാദവിവൃദ്ധസംഭ്രമഃ
          പ്രേമ്‌ണോർദ്ധ്വരോമാശ്രുകലാകുലേക്ഷണഃ ।
     രഥാദവസ്കന്ദ്യ സ തേഷ്വചേഷ്ടത
          പ്രഭോരമൂന്യങ്ഘ്രിരജാംസ്യഹോ ഇതി ॥ 26 ॥

ദേഹംഭൃതാമിയാനർത്ഥോ ഹിത്വാ ദംഭം ഭിയം ശുചം ।
സന്ദേശാദ് യോ ഹരേർലിംഗദർശനശ്രവണാദിഭിഃ ॥ 27 ॥

ദദർശ കൃഷ്ണം രാമം ച വ്രജേ ഗോദോഹനം ഗതൌ ।
പീതനീലാംബരധരൌ ശരദംബുരുഹേക്ഷണൌ ॥ 28 ॥

കിശോരൌ ശ്യാമളശ്വേതൌ ശ്രീനികേതൌ ബൃഹദ്ഭുജൌ ।
സുമുഖൌ സുന്ദരവരൌ ബലദ്വിരദവിക്രമൌ ॥ 29 ॥

ധ്വജവജ്രാങ്കുശാംഭോജൈശ്ചിഹ്നിതൈരങ്ഘ്രിഭിർവ്രജം ।
ശോഭയന്തൌ മഹാത്മാനാവനുക്രോശസ്മിതേക്ഷണൌ ॥ 30 ॥

ഉദാരരുചിരക്രീഡൌ സ്രഗ്വിണൌ വനമാലിനൌ ।
പുണ്യഗന്ധാനുലിപ്താംഗൗ സ്നാതൌ വിരജവാസസൌ ॥ 31 ॥

പ്രധാനപുരുഷാവാദ്യൌ ജഗദ്ധേതൂ ജഗത്പതീ ।
അവതീർണ്ണൗ ജഗത്യർത്ഥേ സ്വാംശേന ബലകേശവൌ ॥ 32 ॥

ദിശോ വിതിമിരാ രാജൻ കുർവ്വാണൌ പ്രഭയാ സ്വയാ ।
യഥാ മാരകതഃ ശൈലോ രൌപ്യശ്ച കനകാചിതൌ ॥ 33 ॥

രഥാത്തൂർണ്ണമവപ്ലുത്യ സോഽക്രൂരഃ സ്നേഹവിഹ്വലഃ ।
പപാത ചരണോപാന്തേ ദണ്ഡവദ്രാമകൃഷ്ണയോഃ ॥ 34 ॥

ഭഗവദ്ദർശനാഹ്ളാദബാഷ്പപര്യാകുലേക്ഷണഃ ।
പുളകാചിതാംഗ ഔത്കണ്ഠ്യാത് സ്വാഖ്യാനേ നാശകന്നൃപ ॥ 35 ॥

ഭഗവാംസ്തമഭിപ്രേത്യ രഥാംഗാങ്കിതപാണിനാ ।
പരിരേഭേഽഭ്യുപാകൃഷ്യ പ്രീതഃ പ്രണതവത്സലഃ ॥ 36 ॥

സങ്കർഷണശ്ച പ്രണതമുപഗുഹ്യ മഹാമനാഃ ।
ഗൃഹീത്വാ പാണിനാ പാണീ അനത് സാനുജോ ഗൃഹം ॥ 37 ॥

പൃഷ്ട്വാഥ സ്വാഗതം തസ്മൈ നിവേദ്യ ച വരാസനം ।
പ്രക്ഷാള്യ വിധിവത്പാദൌ മധുപർക്കാർഹണമാഹരത് ॥ 38 ॥

നിവേദ്യ ഗാം ചാതിഥയേ സംവാഹ്യ ശ്രാന്തമാദൃതഃ ।
അന്നം ബഹുഗുണം മേധ്യം ശ്രദ്ധയോപാഹരദ് വിഭുഃ ॥ 39 ॥

തസ്മൈ ഭുക്തവതേ പ്രീത്യാ രാമഃ പരമധർമ്മവിത് ।
മുഖവാസൈർഗ്ഗന്ധമാല്യൈഃ പരാം പ്രീതിം വ്യധാത്പുനഃ ॥ 40 ॥

പപ്രച്ഛ സത്കൃതം നന്ദഃ കഥം സ്ഥ നിരനുഗ്രഹേ ।
കംസേ ജീവതി ദാശാർഹ സൌനപാലാ ഇവാവയഃ ॥ 41 ॥

യോഽവധീത് സ്വസ്വസുസ്തോകാൻ ക്രോശന്ത്യാ അസുതൃപ് ഖലഃ ।
കിം നു സ്വിത്തത്പ്രജാനാം വഃ കുശലം വിമൃശാമഹേ ॥ 42 ॥

ഇത്ഥം സൂനൃതയാ വാചാ നന്ദേന സുസഭാജിതഃ ।
അക്രൂരഃ പരിപൃഷ്ടേന ജഹാവധ്വപരിശ്രമം ॥ 43 ॥