ശ്രീമദ് ഭാഗവതം (മൂലം) / ദശമഃ സ്കന്ധഃ (പൂർവ്വാർദ്ധഃ) (സ്കന്ധം 10 പൂർവ്വാർദ്ധം) / അദ്ധ്യായം 2
| ← സ്കന്ധം 10 പൂർവ്വാർദ്ധം : അദ്ധ്യായം 1 | സ്കന്ധം 10 പൂർവ്വാർദ്ധം : അദ്ധ്യായം 3 → |
ശ്രീമദ് ഭാഗവതം (മൂലം) / ദശമഃ സ്കന്ധഃ (പൂർവ്വാർദ്ധഃ) (സ്കന്ധം 10 പൂർവ്വാർദ്ധം) / അദ്ധ്യായം 2[തിരുത്തുക]
ശ്രീശുക ഉവാച
പ്രലംബബകചാണൂരതൃണാവർത്തമഹാശനൈഃ ।
മുഷ്ടികാരിഷ്ടദ്വിവിദപൂതനാകേശിധേനുകൈഃ ॥ 1 ॥
അന്യൈശ്ചാസുരഭൂപാലൈർബ്ബാണഭൌമാദിഭിർ യുതഃ ।
യദൂനാം കദനം ചക്രേ ബലീ മാഗധസംശ്രയഃ ॥ 2 ॥
തേ പീഡിതാ നിവിവിശുഃ കുരുപഞ്ചാലകേകയാൻ ।
സാല്വാൻ വിദർഭാൻ നിഷധാൻ വിദേഹാൻ കോസലാനപി ॥ 3 ॥
ഏകേ തമനുരുന്ധാനാ ജ്ഞാതയഃ പര്യുപാസതേ ।
ഹതേഷു ഷട്സു ബാലേഷു ദേവക്യാ ഔഗ്രസേനിനാ ॥ 4 ॥
സപ്തമോ വൈഷ്ണവം ധാമ യമനന്തം പ്രചക്ഷതേ ।
ഗർഭോ ബഭൂവ ദേവക്യാ ഹർഷശോകവിവർദ്ധനഃ ॥ 5 ॥
ഭഗവാനപി വിശ്വാത്മാ വിദിത്വാ കംസജം ഭയം ।
യദൂനാം നിജനാഥാനാം യോഗമായാം സമാദിശത് ॥ 6 ॥
ഗച്ഛ ദേവി വ്രജം ഭദ്രേ ഗോപഗോഭിരലങ്കൃതം ।
രോഹിണീ വസുദേവസ്യ ഭാര്യാഽഽസ്തേ നന്ദഗോകുലേ ।
അന്യാശ്ച കംസസംവിഗ്നാ വിവരേഷു വസന്തി ഹി ॥ 7 ॥
ദേവക്യാ ജഠരേ ഗർഭം ശേഷാഖ്യം ധാമ മാമകം ।
തത് സംനികൃഷ്യ രോഹിണ്യാ ഉദരേ സന്നിവേശയ ॥ 8 ॥
അഥാഹമംശഭാഗേന ദേവക്യാഃ പുത്രതാം ശുഭേ ।
പ്രാപ്സ്യാമി ത്വം യശോദായാം നന്ദപത്ന്യാം ഭവിഷ്യസി ॥ 9 ॥
അർച്ചിഷ്യന്തി മനുഷ്യാസ്ത്വാം സർവ്വകാമവരേശ്വരീം ।
ധൂപോപഹാരബലിഭിഃ സർവ്വകാമവരപ്രദാം ॥ 10 ॥
നാമധേയാനി കുർവ്വന്തി സ്ഥാനാനി ച നരാ ഭുവി ।
ദുർഗ്ഗേതി ഭദ്രകാളീതി വിജയാ വൈഷ്ണവീതി ച ॥ 11 ॥
കുമുദാ ചണ്ഡികാ കൃഷ്ണാ മാധവീ കന്യകേതി ച ।
മായാ നാരായണീശാനീ ശാരദേത്യംബികേതി ച ॥ 12 ॥
ഗർഭസങ്കർഷണാത്തം വൈ പ്രാഹുഃ സങ്കർഷണം ഭുവി ।
രാമേതി ലോകരമണാദ്ബലം ബലവദുച്ഛ്രയാത് ॥ 13 ॥
സന്ദിഷ്ടൈവം ഭഗവതാ തഥേത്യോമിതി തദ്വചഃ ।
പ്രതിഗൃഹ്യ പരിക്രമ്യ ഗാം ഗതാ തത്തഥാകരോത് ॥ 14 ॥
ഗർഭേ പ്രണീതേ ദേവക്യാ രോഹിണീം യോഗനിദ്രയാ ।
അഹോ വിസ്രംസിതോ ഗർഭ ഇതി പൌരാ വിചുക്രുശുഃ ॥ 15 ॥
ഭഗവാനപി വിശ്വാത്മാ ഭക്താനാമഭയങ്കരഃ ।
ആവിവേശാംശഭാഗേന മന ആനകദുന്ദുഭേഃ ॥ 16 ॥
സ ബിഭ്രത്പൌരുഷം ധാമ ഭ്രാജമാനോ യഥാ രവിഃ ।
ദുരാസദോഽതിദുർദ്ധർഷോ ഭൂതാനാം സംബഭൂവ ഹ ॥ 17 ॥
തതോ ജഗൻമംഗളമച്യുതാംശം
സമാഹിതം ശൂരസുതേന ദേവീ ।
ദധാര സർവ്വാത്മകമാത്മഭൂതം
കാഷ്ഠാ യഥാഽഽനന്ദകരം മനസ്തഃ ॥ 18 ॥
സാ ദേവകീ സർവ്വജഗന്നിവാസ-
നിവാസഭൂതാ നിതരാം ന രേജേ ।
ഭോജേന്ദ്രഗേഹേഽഗ്നിശിഖേവ രുദ്ധാ
സരസ്വതീ ജ്ഞാനഖലേ യഥാ സതീ ॥ 19 ॥
താം വീക്ഷ്യ കംസഃ പ്രഭയാജിതാന്തരാം
വിരോചയന്തീം ഭവനം ശുചിസ്മിതാം,
ആഹൈഷ മേ പ്രാണഹരോ ഹരിർഗ്ഗുഹാം
ധ്രുവം ശ്രിതോ യന്ന പുരേയമീദൃശീ ॥ 20 ॥
കിമദ്യ തസ്മിൻ കരണീയമാശു മേ
യദർത്ഥതന്ത്രോ ന വിഹന്തി വിക്രമം ।
സ്ത്രിയാഃ സ്വസുർഗ്ഗുരുമത്യാ വധോഽയം
യശഃ ശ്രിയം ഹന്ത്യനുകാലമായുഃ ॥ 21 ॥
സ ഏഷ ജീവൻ ഖലു സംപരേതോ
വർർത്തേത യോഽത്യന്തനൃശംസിതേന ।
ദേഹേ മൃതേ തം മനുജാഃ ശപന്തി
ഗന്താ തമോഽന്ധം തനുമാനിനോ ധ്രുവം ॥ 22 ॥
ഇതി ഘോരതമാദ്ഭാവാത് സന്നിവൃത്തഃ സ്വയം പ്രഭുഃ ।
ആസ്തേ പ്രതീക്ഷംസ്തജ്ജൻമ ഹരേർവൈരാനുബന്ധകൃത് ॥ 23 ॥
ആസീനഃ സംവിശംസ്തിഷ്ഠൻ ഭുഞ്ജാനഃ പര്യടൻമഹീം ।
ചിന്തയാനോ ഹൃഷീകേശമപശ്യത്തൻമയം ജഗത് ॥ 24 ॥
ബ്രഹ്മാ ഭവശ്ച തത്രൈത്യ മുനിഭിർനാരദാദിഭിഃ ।
ദേവൈഃ സാനുചരൈഃ സാകം ഗീർഭിർവൃഷണമൈഡയൻ ॥ 25 ॥
സത്യവ്രതം സത്യപരം ത്രിസത്യം
സത്യസ്യ യോനിം നിഹിതം ച സത്യേ ।
സത്യസ്യ സത്യമതസത്യനേത്രം
സത്യാത്മകം ത്വാം ശരണം പ്രപന്നാഃ ॥ 26 ॥
ഏകായനോഽസൌ ദ്വിഫലസ്ത്രിമൂല-
ശ്ചതൂരസഃ പഞ്ചവിധഃ ഷഡാത്മാ ।
സപ്തത്വഗഷ്ടവിടപോ നവാക്ഷോ
ദശച്ഛദീ ദ്വിഖഗോ ഹ്യാദിവൃക്ഷഃ ॥ 27 ॥
ത്വമേക ഏവാസ്യ സതഃ പ്രസൂതി-
സ്ത്വം സന്നിധാനം ത്വമനുഗ്രഹശ്ച ।
ത്വൻമായയാ സംവൃതചേതസസ്ത്വാം
പശ്യന്തി നാനാ ന വിപശ്ചിതോ യേ ॥ 28 ॥
ബിഭർഷി രൂപാണ്യവബോധ ആത്മാ
ക്ഷേമായ ലോകസ്യ ചരാചരസ്യ ।
സത്ത്വോപപന്നാനി സുഖാവഹാനി
സതാമഭദ്രാണി മുഹുഃ ഖലാനാം ॥ 29 ॥
ത്വയ്യംബുജാക്ഷാഖിലസത്ത്വധാമ്നി
സമാധിനാഽഽവേശിതചേതസൈകേ ।
ത്വത്പാദപോതേന മഹത്കൃതേന
കുർവ്വന്തി ഗോവത്സപദം ഭവാബ്ധിം ॥ 30 ॥
സ്വയം സമുത്തീര്യ സുദുസ്തരം ദ്യുമൻ
ഭവാർണ്ണവം ഭീമമദഭ്രസൌഹൃദാഃ ।
ഭവത്പദാംഭോരുഹനാവമത്ര തേ
നിധായ യാതാഃ സദനുഗ്രഹോ ഭവാൻ ॥ 31 ॥
യേഽന്യേഽരവിന്ദാക്ഷ വിമുക്തമാനിന-
സ്ത്വയ്യസ്തഭാവാദവിശുദ്ധബുദ്ധയഃ ।
ആരുഹ്യ കൃച്ഛ്രേണ പരം പദം തതഃ
പതന്ത്യധോഽനാദൃതയുഷ്മദംഘ്രയഃ ॥ 32 ॥
തഥാ ന തേ മാധവ താവകാഃ ക്വചിദ്-
ഭ്രശ്യന്തി മാർഗ്ഗാത്ത്വയി ബദ്ധസൌഹൃദാഃ ।
ത്വയാഭിഗുപ്താ വിചരന്തി നിർഭയാ
വിനായകാനീകപമൂർദ്ധസു പ്രഭോ ॥ 33 ॥
സത്ത്വം വിശുദ്ധം ശ്രയതേ ഭവാൻ സ്ഥിതൌ
ശരീരിണാം ശ്രേയ ഉപായനം വപുഃ,
വേദക്രിയായോഗതപഃസമാധിഭി-
സ്തവാർഹണം യേന ജനഃ സമീഹതേ ॥ 34 ॥
സത്ത്വം ന ചേദ്ധാതരിദം നിജം ഭവേദ്-
വിജ്ഞാനമജ്ഞാനഭിദാപമാർജ്ജനം ,
ഗുണപ്രകാശൈരനുമീയതേ ഭവാൻ
പ്രകാശതേ യസ്യ ച യേന വാ ഗുണഃ ॥ 35 ॥
ന നാമരൂപേ ഗുണജൻമകർമ്മഭിർ-
ന്നിരൂപിതവ്യേ തവ തസ്യ സാക്ഷിണഃ ।
മനോ വചോഭ്യാമനുമേയവർത്മനോ
ദേവ ക്രിയായാം പ്രതിയന്ത്യഥാപി ഹി ॥ 36 ॥
ശൃണ്വൻ ഗൃണൻ സംസ്മരയംശ്ച ചിന്തയൻ-
നാമാനി രൂപാണി ച മംഗളാലാനി തേ,
ക്രിയാസു യസ്ത്വച്ചരണാരവിന്ദയോ-
രാവിഷ്ടചേതാ ന ഭവായ കൽപതേ ॥ 37 ॥
ദിഷ്ട്യാ ഹരേഽസ്യാ ഭവതഃ പദോ ഭുവോ
ഭാരോഽപനീതസ്തവ ജൻമനേശിതുഃ,
ദിഷ്ട്യാങ്കിതാം ത്വത്പദകൈഃ സുശോഭനൈർ-
ദ്രക്ഷ്യാമ ഗാം ദ്യാം ച തവാനുകമ്പിതാം ॥ 38 ॥
ന തേഽഭവസ്യേശ ഭവസ്യ കാരണം
വിനാ വിനോദം ബത തർക്കയാമഹേ ।
ഭവോ നിരോധഃ സ്ഥിതിരപ്യവിദ്യയാ
കൃതാ യതസ്ത്വയ്യഭയാശ്രയാത്മനി ॥ 39 ॥
മത്സ്യാശ്വകച്ഛപനൃസിംഹവരാഹഹംസ-
രാജന്യവിപ്രവിബുധേഷു കൃതാവതാരഃ ।
ത്വം പാസി നസ്ത്രിഭുവനം ച യഥാധുനേശ
ഭാരം ഭുവോ ഹര യദൂത്തമ വന്ദനം തേ ॥ 40 ॥
ദിഷ്ട്യാംബ തേ കുക്ഷിഗതഃ പരഃ പുമാ-
നംശേന സാക്ഷാദ്ഭഗവാൻ ഭവായ നഃ ।
മാഭൂദ്ഭയം ഭോജപതേർമ്മുമൂർഷോർ-
ഗ്ഗോപ്താ യദൂനാം ഭവിതാ തവാത്മജഃ ॥ 41 ॥
ശ്രീശുക ഉവാച
ഇത്യഭിഷ്ടൂയ പുരുഷം യദ്രൂപമനിദം യഥാ ।
ബ്രഹ്മേശാനൌ പുരോധായ ദേവാഃ പ്രതിയയുർദ്ദിവം ॥ 42 ॥