ശ്രീമദ് ഭാഗവതം (മൂലം) / ദശമഃ സ്കന്ധഃ (പൂർവ്വാർദ്ധഃ) (സ്കന്ധം 10 പൂർവ്വാർദ്ധം) / അദ്ധ്യായം 15

← സ്കന്ധം 10 പൂർവ്വാർദ്ധം : അദ്ധ്യായം 14

സ്കന്ധം 10 പൂർവ്വാർദ്ധം : അദ്ധ്യായം 16 →

ശ്രീമദ് ഭാഗവതം (മൂലം) / ദശമഃ സ്കന്ധഃ (പൂർവ്വാർദ്ധഃ) (സ്കന്ധം 10 പൂർവ്വാർദ്ധം) / അദ്ധ്യായം 15

ശ്രീശുക ഉവാച

     തതശ്ച പൌഗണ്ഡവയഃ ശ്രിതൌ വ്രജേ
          ബഭൂവതുസ്തൌ പശുപാലസമ്മതൌ ।
     ഗാശ്ചാരയന്തൌ സഖിഭിഃ സമം പദൈർ
          വൃന്ദാവനം പുണ്യമതീവ ചക്രതുഃ ॥ 1 ॥

     തൻമാധവോ വേണുമുദീരയൻ വൃതോ
          ഗോപൈർഗൃണദ്ഭിഃ സ്വയശോ ബലാന്വിതഃ ।
     പശൂൻ പുരസ്കൃത്യ പശവ്യമാവിശദ്-
          വിഹർത്തുകാമഃ കുസുമാകരം വനം ॥ 2 ॥

     തൻമഞ്ജുഘോഷാലിമൃഗദ്വിജാകുലം
          മഹൻമനഃപ്രഖ്യപയഃസരസ്വതാ ।
     വാതേന ജുഷ്ടം ശതപത്രഗന്ധിനാ
          നിരീക്ഷ്യ രന്തും ഭഗവാൻ മനോ ദധേ ॥ 3 ॥

     സ തത്ര തത്രാരുണപല്ലവശ്രിയാ
          ഫലപ്രസൂനോരുഭരേണ പാദയോഃ ।
     സ്പൃശച്ഛിഖാൻ വീക്ഷ്യ വനസ്പതീൻ മുദാ
          സ്മയന്നിവാഹാഗ്രജമാദിപൂരുഷഃ ॥ 4 ॥

ശ്രീഭഗവാനുവാച

     അഹോ അമീ ദേവ വരാമരാർച്ചിതം
          പാദാംബുജം തേ സുമനഃഫലാർഹണം ।
     നമന്ത്യുപാദായ ശിഖാഭിരാത്മന-
          സ്തമോഽപഹത്യൈ തരുജൻമ യത്കൃതം ॥ 5 ॥

     ഏതേഽലിനസ്തവ യശോഽഖിലലോകതീർത്ഥം
          ഗായന്ത ആദിപുരുഷാനുപദം ഭജന്തേ ।
     പ്രായോ അമീ മുനിഗണാ ഭവദീയമുഖ്യാ
          ഗൂഢം വനേഽപി ന ജഹത്യനഘാത്മദൈവം ॥ 6 ॥

     നൃത്യന്ത്യമീ ശിഖിന ഈഡ്യ മുദാ ഹരിണ്യഃ
          കുർവ്വന്തി ഗോപ്യ ഇവ തേ പ്രിയമീക്ഷണേന ।
     സൂക്തൈശ്ച കോകിലഗണാ ഗൃഹമാഗതായ
          ധന്യാ വനൌകസ ഇയാൻ ഹി സതാം നിസർഗ്ഗഃ ॥ 7।

     ധന്യേയമദ്യ ധരണീ തൃണവീരുധസ്ത്വത്-
          പാദസ്പൃശോ ദ്രുമലതാഃ കരജാഭിമൃഷ്ടാഃ ।
     നദ്യോഽദ്രയഃ ഖഗമൃഗാഃ സദയാവലോകൈർ-
          ഗ്ഗോപ്യോഽന്തരേണ ഭുജയോരപി യത്സ്പൃഹാ ശ്രീഃ ॥ 8 ॥

ശ്രീശുക ഉവാച

ഏവം വൃന്ദാവനം ശ്രീമത്കൃഷ്ണഃ പ്രീതമനാഃ പശൂൻ ।
രേമേ സഞ്ചാരയന്നദ്രേഃ സരിദ്രോധഃസു സാനുഗഃ ॥ 9 ॥

ക്വചിദ്ഗായതി ഗായത്സു മദാന്ധാലിഷ്വനുവ്രതൈഃ ।
ഉപഗീയമാനചരിതഃ സ്രഗ്വീ സങ്കർഷണാന്വിതഃ ॥ 10 ॥

ക്വചിച്ച കളഹംസാനാമനുകൂജതി കൂജിതം ।
അഭിനൃത്യതി നൃത്യന്തം ബർഹിണം ഹാസയൻ ക്വചിത് ॥ 11 ॥

മേഘഗംഭീരയാ വാചാ നാമഭിർദ്ദൂരഗാൻ പശൂൻ ।
ക്വചിദാഹ്വയതി പ്രീത്യാ ഗോഗോപാലമനോജ്ഞയാ ॥ 12 ॥

ചകോരക്രൌഞ്ചചക്രാഹ്വഭാരദ്വാജാംശ്ച ബർഹിണഃ ।
അനുരൌതി സ്മ സത്ത്വാനാം ഭീതവദ്വ്യാഘ്രസിംഹയോഃ ॥ 13 ॥

ക്വചിത്ക്രീഡാപരിശ്രാന്തം ഗോപോത്സംഗോപബർഹണം ।
സ്വയം വിശ്രമയത്യാര്യം പാദസംവാഹനാദിഭിഃ ॥ 14 ॥

നൃത്യതോ ഗായതഃ ക്വാപി വൽഗതോ യുധ്യതോ മിഥഃ ।
ഗൃഹീതഹസ്തൌ ഗോപാലാൻ ഹസന്തൌ പ്രശശംസതുഃ ॥ 15 ॥

ക്വചിത്പല്ലവതൽപേഷു നിയുദ്ധശ്രമകർശിതഃ ।
വൃക്ഷമൂലാശ്രയഃ ശേതേ ഗോപോത്സംഗോപബർഹണഃ ॥ 16 ॥

പാദസംവാഹനം ചക്രുഃ കേചിത്തസ്യ മഹാത്മനഃ ।
അപരേ ഹതപാപ്മാനോ വ്യജനൈഃ സമവീജയൻ ॥ 17 ॥

അന്യേ തദനുരൂപാണി മനോജ്ഞാനി മഹാത്മനഃ ।
ഗായന്തി സ്മ മഹാരാജ സ്നേഹക്ലിന്നധിയഃ ശനൈഃ ॥ 18 ॥

     ഏവം നിഗൂഢാത്മഗതിഃ സ്വമായയാ
          ഗോപാത്മജത്വം ചരിതൈർവ്വിഡംബയൻ ।
     രേമേ രമാലാളിതപാദപല്ലവോ
     ഗ്രാമ്യൈഃ സമം ഗ്രാമ്യവദീശചേഷ്ടിതഃ ॥ 19 ॥

ശ്രീദാമാ നാമ ഗോപാലോ രാമകേശവയോഃ സഖാ ।
സുബലസ്തോകകൃഷ്ണാദ്യാ ഗോപാഃ പ്രേമ്ണേദമബ്രുവൻ ॥ 20 ॥

രാമ രാമ മഹാബാഹോ കൃഷ്ണ ദുഷ്ടനിബർഹണ ।
ഇതോഽവിദൂരേ സുമഹദ് വനം താലാളിസങ്കുലം ॥ 21 ॥

ഫലാനി തത്ര ഭൂരീണി പതന്തി പതിതാനി ച ।
സന്തി കിന്ത്വവരുദ്ധാനി ധേനുകേന ദുരാത്മനാ ॥ 22 ॥

സോഽതിവീര്യോഽസുരോ രാമ ഹേ കൃഷ്ണ ഖരരൂപധൃക് ।
ആത്മതുല്യബലൈരന്യൈർജ്ഞാതിഭിർബ്ബഹുഭിരാവൃതഃ ॥ 23 ॥

തസ്മാത്കൃതനരാഹാരാദ്ഭീതൈർന്നൃഭിരമിത്രഹൻ ।
ന സേവ്യതേ പശുഗണൈഃ പക്ഷിസംഘൈർവ്വിവർജ്ജിതം ॥ 24 ॥

വിദ്യന്തേഽഭുക്തപൂർവ്വാണി ഫലാനി സുരഭീണി ച ।
ഏഷ വൈ സുരഭിർഗ്ഗന്ധോ വിഷൂചീനോഽവഗൃഹ്യതേ ॥ 25 ॥

പ്രയച്ഛ താനി നഃ കൃഷ്ണ ഗന്ധലോഭിതചേതസാം ।
വാഞ്ഛാസ്തി മഹതീ രാമ ഗമ്യതാം യദി രോചതേ ॥ 26 ॥

ഏവം സുഹൃദ്വചഃ ശ്രുത്വാ സുഹൃത്പ്രിയചികീർഷയാ ।
പ്രഹസ്യ ജഗ്മതുർഗ്ഗോപൈർവൃതൌ താലവനം പ്രഭൂ ॥ 27 ॥

ബലഃ പ്രവിശ്യ ബാഹുഭ്യാം താലാൻ സമ്പരികമ്പയൻ ।
ഫലാനി പാതയാമാസ മതങ്ഗജ ഇവൌജസാ ॥ 28 ॥

ഫലാനാം പതതാം ശബ്ദം നിശമ്യാസുരരാസഭഃ ।
അഭ്യധാവത്ക്ഷിതിതലം സനഗം പരികമ്പയൻ ॥ 29 ॥

സമേത്യ തരസാ പ്രത്യഗ്ദ്വാഭ്യാം പദ്ഭ്യാം ബലം ബലീ ।
നിഹത്യോരസി കാ ശബ്ദം മുഞ്ചൻ പര്യസരത്ഖലഃ ॥ 30 ॥

പുനരാസാദ്യ സംരബ്ധ ഉപക്രോഷ്ടാ പരാക്സ്ഥിതഃ ।
ചരണാവപരൌ രാജൻ ബലായ പ്രാക്ഷിപദ് രുഷാ ॥ 31 ॥

സ തം ഗൃഹീത്വാ പ്രപദോർഭ്രാമയിത്വൈകപാണിനാ ।
ചിക്ഷേപ തൃണരാജാഗ്രേ ഭ്രാമണത്യക്തജീവിതം ॥ 32 ॥

തേനാഹതോ മഹാതാലോ വേപമാനോ ബൃഹച്ഛിരാഃ ।
പാർശ്വസ്ഥം കമ്പയൻ ഭഗ്നഃ സ ചാന്യം സോഽപി ചാപരം ॥ 33 ॥

ബലസ്യ ലീലയോത് സൃഷ്ടഖരദേഹഹതാഹതാഃ ।
താലാശ്ചകമ്പിരേ സർവ്വേ മഹാവാതേരിതാ ഇവ ॥ 34 ॥

നൈതച്ചിത്രം ഭഗവതി ഹ്യനന്തേ ജഗദീശ്വരേ ।
ഓതപ്രോതമിദം യസ്മിംസ്തന്തുഷ്വംഗ യഥാ പടഃ ॥ 35 ॥

തതഃ കൃഷ്ണം ച രാമം ച ജ്ഞാതയോ ധേനുകസ്യ യേ ।
ക്രോഷ്ടാരോഽഭ്യദ്രവൻ സർവ്വേ സംരബ്ധാ ഹതബാന്ധവാഃ ॥ 36 ॥

താംസ്താനാപതതഃ കൃഷ്ണോ രാമശ്ച നൃപ ലീലയാ ।
ഗൃഹീതപശ്ചാച്ചരണാൻ പ്രാഹിണോത്തൃണരാജസു ॥ 37 ॥

ഫലപ്രകരസങ്കീർണ്ണം ദൈത്യദേഹൈർഗ്ഗതാസുഭിഃ ।
രരാജ ഭൂഃ സതാലാഗ്രൈർഘനൈരിവ നഭസ്തലം ॥ 38 ॥

തയോസ്തത് സുമഹത്കർമ്മ നിശാമ്യ വിബുധാദയഃ ।
മുമുചുഃ പുഷ്പവർഷാണി ചക്രുർവ്വാദ്യാനി തുഷ്ടുവുഃ ॥ 39 ॥

അഥ താലഫലാന്യാദൻ മനുഷ്യാ ഗതസാധ്വസാഃ ।
തൃണം ച പശവശ്ചേരുർഹതധേനുകകാനനേ ॥ 40 ॥

കൃഷ്ണഃ കമലപത്രാക്ഷഃ പുണ്യശ്രവണകീർത്തനഃ ।
സ്തൂയമാനോഽനുഗൈർഗ്ഗോപൈഃ സാഗ്രജോ വ്രജമാവ്രജത് ॥ 41 ॥

     തം ഗോരജശ്ഛുരിതകുന്തളബദ്ധബർഹ-
          വന്യപ്രസൂനരുചിരേക്ഷണചാരുഹാസം ।
     വേണും ക്വണന്തമനുഗൈരുപഗീതകീർത്തിം
          ഗോപ്യോ ദിദൃക്ഷിതദൃശോഽഭ്യഗമൻ സമേതാഃ ॥ 42 ॥

     പീത്വാ മുകുന്ദമുഖസാരഘമക്ഷിഭൃംഗൈ-
          സ്താപം ജഹുർവ്വിരഹജം വ്രജയോഷിതോഽഹ്നി ।
     തത്സത്കൃതിം സമധിഗമ്യ വിവേശ ഗോഷ്ഠം
          സവ്രീഡഹാസവിനയം യദപാംഗമോക്ഷം ॥ 43 ॥

തയോർ യശോദാരോഹിണ്യൌ പുത്രയോഃ പുത്രവത്സലേ ।
യഥാകാമം യഥാകാലം വ്യധത്താം പരമാശിഷഃ ॥ 44 ॥

ഗതാധ്വാനശ്രമൌ തത്ര മജ്ജനോൻമർദ്ദനാദിഭിഃ ।
നീവീം വസിത്വാ രുചിരാം ദിവ്യസ്രഗ്ഗന്ധമണ്ഡിതൌ ॥ 45 ॥

ജനന്യുപഹൃതം പ്രാശ്യ സ്വാദ്വന്നമുപലാലിതൌ ।
സംവിശ്യ വരശയ്യായാം സുഖം സുഷുപതുർവ്രജേ ॥ 46 ॥

ഏവം സ ഭഗവാൻ കൃഷ്ണോ വൃന്ദാവനചരഃ ക്വചിത് ।
യയൌ രാമമൃതേ രാജൻ കാളിന്ദീം സഖിഭിർവൃതഃ ॥ 47 ॥

അഥ ഗാവശ്ച ഗോപാശ്ച നിദാഘാതപപീഡിതാഃ ।
ദുഷ്ടം ജലം പപുസ്തസ്യാസ്തൃഷാർത്താ വിഷദൂഷിതം ॥ 48 ॥

വിഷാംഭസ്തദുപസ്പൃശ്യ ദൈവോപഹതചേതസഃ ।
നിപേതുർവ്യസവഃ സർവ്വേ സലിലാന്തേ കുരൂദ്വഹ ॥ 49 ॥

വീക്ഷ്യ താൻ വൈ തഥാഭൂതാൻ കൃഷ്ണോ യോഗേശ്വരേശ്വരഃ ।
ഈക്ഷയാമൃതവർഷിണ്യാ സ്വനാഥാൻ സമജീവയത് ॥ 50 ॥

തേ സമ്പ്രതീതസ്മൃതയഃ സമുത്ഥായ ജലാന്തികാത് ।
ആസൻ സുവിസ്മിതാഃ സർവ്വേ വീക്ഷമാണാഃ പരസ്പരം ॥ 51 ॥

അന്വമംസത തദ് രാജൻ ഗോവിന്ദാനുഗ്രഹേക്ഷിതം ।
പീത്വാ വിഷം പരേതസ്യ പുനരുത്ഥാനമാത്മനഃ ॥ 52 ॥