ശ്രീമദ് ഭാഗവതം (മൂലം) / ദശമഃ സ്കന്ധഃ (ഉത്തരാർദ്ധഃ) (സ്കന്ധം 10 ഉത്തരാർദ്ധം) / അദ്ധ്യായം 64

← സ്കന്ധം 10 ഉത്തരാർദ്ധം : അദ്ധ്യായം 63

സ്കന്ധം 10 ഉത്തരാർദ്ധം : അദ്ധ്യായം 65 →

ശ്രീമദ് ഭാഗവതം (മൂലം) / ദശമഃ സ്കന്ധഃ (പൂർവ്വാർദ്ധഃ) (സ്കന്ധം 10 ഉത്തരാർദ്ധം) / അദ്ധ്യായം 64

ശ്രീശുക ഉവാച

ഏകദോപവനം രാജൻ ജഗ്മുർ യദുകുമാരകാഃ ।
വിഹർത്തും സാംബപ്രദ്യുമ്നചാരുഭാനുഗദാദയഃ ॥ 1 ॥

ക്രീഡിത്വാ സുചിരം തത്ര വിചിന്വന്തഃ പിപാസിതാഃ ।
ജലം നിരുദകേ കൂപേ ദദൃശുഃ സത്ത്വമദ്ഭുതം ॥ 2 ॥

കൃകലാസം ഗിരിനിഭം വീക്ഷ്യ വിസ്മിതമാനസാഃ ।
തസ്യ ചോദ്ധരണേ യത്നം ചക്രുസ്തേ കൃപയാന്വിതാഃ ॥ 3 ॥

ചർമ്മജൈസ്താന്തവൈഃ പാശൈർബ്ബദ്ധ്വാ പതിതമർഭകാഃ ।
നാശക്നുവൻ സമുദ്ധർത്തും കൃഷ്ണായാചഖ്യുരുത്സുകാഃ ॥ 4 ॥

തത്രാഗത്യാരവിന്ദാക്ഷോ ഭഗവാൻ വിശ്വഭാവനഃ ।
വീക്ഷ്യോജ്ജഹാര വാമേന തം കരേണ സ ലീലയാ ॥ 5 ॥

     സ ഉത്തമശ്ലോകകരാഭിമൃഷ്ടോ
          വിഹായ സദ്യഃ കൃകലാസരൂപം ।
     സന്തപ്തചാമീകരചാരുവർണ്ണഃ
          സ്വർഗ്യദ്ഭുതാലങ്കരണാംബരസ്രക് ॥ 6 ॥

     പപ്രച്ഛ വിദ്വാനപി തന്നിദാനം
          ജനേഷു വിഖ്യാപയിതും മുകുന്ദഃ ।
     കസ്ത്വം മഹാഭാഗ വരേണ്യരൂപോ
          ദേവോത്തമം ത്വാം ഗണയാമി നൂനം ॥ 7 ॥

     ദശാമിമാം വാ കതമേന കർമ്മണാ
          സംപ്രാപിതോഽസ്യതദർഹഃ സുഭദ്ര ।
     ആത്മാനമാഖ്യാഹി വിവിത്സതാം നോ
          യൻമന്യസേ നഃ ക്ഷമമത്ര വക്തും ॥ 8 ॥

ശ്രീശുക ഉവാച

ഇതി സ്മ രാജാ സമ്പൃഷ്ടഃ കൃഷ്ണേനാനന്തമൂർത്തിനാ ।
മാധവം പ്രണിപത്യാഹ കിരീടേനാർക്ക വർച്ചസാ ॥ 9 ॥

നൃഗ ഉവാച

നൃഗോ നാമ നരേന്ദ്രോഽഹമിക്ഷ്വാകുതനയഃ പ്രഭോ ।
ദാനിഷ്വാഖ്യായമാനേഷു യദി തേ കർണ്ണമസ്പൃശം ॥ 10 ॥

കിം നു തേഽവിദിതം നാഥ സർവ്വഭൂതാത്മസാക്ഷിണഃ ।
കാലേനാവ്യാഹതദൃശോ വക്ഷ്യേഽഥാപി തവാജ്ഞയാ ॥ 11 ॥

യാവത്യഃ സികതാ ഭൂമേർ യാവത്യോ ദിവി താരകാഃ ।
യാവത്യോ വർഷധാരാശ്ച താവതീരദദം സ്മ ഗാഃ ॥ 12 ॥

     പയസ്വിനീസ്തരുണീഃ ശീലരൂപ-
          ഗുണോപപന്നാഃ കപിലാ ഹേമശൃങ്ഗീഃ ।
     ന്യായാർജ്ജിതാ രൂപ്യഖുരാഃ സവത്സാ
          ദുകൂലമാലാഭരണാ ദദാവഹം ॥ 13 ॥

     സ്വലങ്കൃതേഭ്യോ ഗുണശീലവദ്ഭ്യഃ
          സീദത്കുടുംബേഭ്യ ഋതവ്രതേഭ്യഃ ।
     തപഃശ്രുതബ്രഹ്മവദാന്യസദ്ഭ്യഃ
          പ്രാദാം യുവഭ്യോ ദ്വിജപുങ്ഗവേഭ്യഃ ॥ 14 ॥

     ഗോഭൂഹിരണ്യായതനാശ്വ ഹസ്തിനഃ
          കന്യാഃ സദാസീസ്തിലരൂപ്യശയ്യാഃ ।
     വാസാംസി രത്നാനി പരിച്ഛദാൻ രഥാനിഷ്ടം
          ച യജ്ഞൈശ്ചരിതം ച പൂർത്തം ॥ 15 ॥

കസ്യചിദ്ദ്വിജമുഖ്യസ്യ ഭ്രഷ്ടാ ഗൌർമ്മമ ഗോധനേ ।
സമ്പൃക്താവിദുഷാ സാ ച മയാ ദത്താ ദ്വിജാതയേ ॥ 16 ॥

താം നീയമാനാം തത്സ്വാമീ ദൃഷ്ട്രോവാച മമേതി തം ।
മമേതി പരിഗ്രാഹ്യാഹ നൃഗോ മേ ദത്തവാനിതി ॥ 17 ॥

വിപ്രൌ വിവദമാനൌ മാമൂചതുഃ സ്വാർത്ഥസാധകൌ ।
ഭവാൻ ദാതാപഹർത്തേതി തച്ഛ്രുത്വാ മേഽഭവദ്ഭ്രമഃ ॥ 18 ॥

അനുനീതാവുഭൌ വിപ്രൌ ധർമ്മകൃച്ഛ്രഗതേന വൈ ।
ഗവാം ലക്ഷം പ്രകൃഷ്ടാനാം ദാസ്യാമ്യേഷാ പ്രദീയതാം ॥ 19 ॥

ഭവന്താവനുഗൃഹ്ണീതാം കിങ്കരസ്യാവിജാനതഃ ।
സമുദ്ധരത മാം കൃച്ഛ്രാത്പതന്തം നിരയേഽശുചൌ ॥ 20 ॥

നാഹം പ്രതീച്ഛേ വൈ രാജന്നിത്യുക്ത്വാ സ്വാമ്യപാക്രമത് ।
നാന്യദ്ഗവാമപ്യയുതമിച്ഛാമീത്യപരോ യയൌ ॥ 21 ॥

ഏതസ്മിന്നന്തരേ യാമ്യൈർദ്ദൂതൈർന്നീതോ യമക്ഷയം ।
യമേന പൃഷ്ടസ്തത്രാഹം ദേവദേവ ജഗത്പതേ ॥ 22 ॥

പൂർവ്വം ത്വമശുഭം ഭുങ്ക്ഷേ ഉതാഹോ നൃപതേ ശുഭം ।
നാന്തം ദാനസ്യ ധർമ്മസ്യ പശ്യേ ലോകസ്യ ഭാസ്വതഃ ॥ 23 ॥

പൂർവ്വം ദേവാശുഭം ഭുഞ്ജ ഇതി പ്രാഹ പതേതി സഃ ।
താവദദ്രാക്ഷമാത്മാനം കൃകലാസം പതൻ പ്രഭോ ॥ 24 ॥

ബ്രഹ്മണ്യസ്യ വദാന്യസ്യ തവ ദാസസ്യ കേശവ ।
സ്മൃതിർന്നാദ്യാപി വിധ്വസ്താ ഭവത്സന്ദർശനാർത്ഥിനഃ ॥ 25 ॥

     സ ത്വം കഥം മമ വിഭോഽക്ഷിപഥഃ പരാത്മാ
          യോഗേശ്വരൈഃ ശ്രുതിദൃശാമലഹൃദ് വിഭാവ്യഃ ।
     സാക്ഷാദധോക്ഷജ ഉരുവ്യസനാന്ധബുദ്ധേഃ
          സ്യാൻമേഽനുദൃശ്യ ഇഹ യസ്യ ഭവാപവർഗ്ഗഃ ॥ 26 ॥

ദേവദേവ ജഗന്നാഥ ഗോവിന്ദ പുരുഷോത്തമ ।
നാരായണ ഹൃഷീകേശ പുണ്യശ്ലോകാച്യുതാവ്യയ ॥ 27 ॥

അനുജാനീഹി മാം കൃഷ്ണ യാന്തം ദേവഗതിം പ്രഭോ ।
യത്ര ക്വാപി സതശ്ചേതോ ഭൂയാൻമേ ത്വത്പദാസ്പദം ॥ 28 ॥

നമസ്തേ സർവ്വഭാവായ ബ്രഹ്മണേഽനന്തശക്തയേ ।
കൃഷ്ണായ വാസുദേവായ യോഗാനാം പതയേ നമഃ ॥ 29 ॥

ഇത്യുക്ത്വാ തം പരിക്രമ്യ പാദൌ സ്പൃഷ്ട്വാ സ്വമൌലിനാ ।
അനുജ്ഞാതോ വിമാനാഗ്ര്യമാരുഹത്പശ്യതാം നൃണാം ॥ 30 ॥

കൃഷ്ണഃ പരിജനം പ്രാഹ ഭഗവാൻ ദേവകീസുതഃ ।
ബ്രഹ്മണ്യദേവോ ധർമ്മാത്മാ രാജന്യാനനുശിക്ഷയൻ ॥ 31 ॥

ദുർജ്ജരം ബത ബ്രഹ്മസ്വം ഭുക്തമഗ്നേർമ്മനാഗപി ।
തേജീയസോഽപി കിമുത രാജ്ഞാമീശ്വരമാനിനാം ॥ 32 ॥

നാഹം ഹാലാഹലം മന്യേ വിഷം യസ്യ പ്രതിക്രിയാ ।
ബ്രഹ്മസ്വം ഹി വിഷം പ്രോക്തം നാസ്യ പ്രതിവിധിർഭുവി ॥ 33 ॥

ഹിനസ്തി വിഷമത്താരം വഹ്നിരദ്ഭിഃ പ്രശാമ്യതി ।
കുലം സമൂലം ദഹതി ബ്രഹ്മസ്വാരണിപാവകഃ ॥ 34 ॥

ബ്രഹ്മസ്വം ദുരനുജ്ഞാതം ഭുക്തം ഹന്തി ത്രിപൂരുഷം ।
പ്രസഹ്യ തു ബലാദ്ഭുക്തം ദശ പൂർവ്വാൻ ദശാപരാൻ ॥ 35 ॥

രാജാനോ രാജലക്ഷ്മ്യാന്ധാ നാത്മപാതം വിചക്ഷതേ ।
നിരയം യേഽഭിമന്യന്തേ ബ്രഹ്മസ്വം സാധു ബാലിശാഃ ॥ 36 ॥

ഗൃഹ്ണന്തി യാവതഃ പാംസൂൻ ക്രന്ദതാമശ്രുബിന്ദവഃ ।
വിപ്രാണാം ഹൃതവൃത്തീനാം വദാന്യാനാം കുടുംബിനാം ॥ 37 ॥

രാജാനോ രാജകുല്യാശ്ച താവതോഽബ്ദാന്നിരങ്കുശാഃ ।
കുംഭീപാകേഷു പച്യന്തേ ബ്രഹ്മദായാപഹാരിണഃ ॥ 38 ॥

സ്വദത്താം പരദത്താം വാ ബ്രഹ്മവൃത്തിം ഹരേച്ച യഃ ।
ഷഷ്ടിവർഷസഹസ്രാണി വിഷ്ഠായാം ജായതേ കൃമിഃ ॥ 39 ॥

ന മേ ബ്രഹ്മധനം ഭൂയാദ്യദ്ഗൃധ്വാൽപായുഷോ നരാഃ ।
പരാജിതാശ്ച്യുതാ രാജ്യാദ്ഭവന്ത്യുദ്വേജിനോഽഹയഃ ॥ 40 ॥

വിപ്രം കൃതാഗസമപി നൈവ ദ്രുഹ്യത മാമകാഃ ।
ഘ്നന്തം ബഹു ശപന്തം വാ നമസ്കുരുത നിത്യശഃ ॥ 41 ॥

യഥാഹം പ്രണമേ വിപ്രാനനുകാലം സമാഹിതഃ ।
തഥാ നമത യൂയം ച യോഽന്യഥാ മേ സ ദണ്ഡഭാക് ॥ 42 ॥

ബ്രാഹ്മണാർത്ഥോ ഹ്യപഹൃതോ ഹർത്താരം പാതയത്യധഃ ।
അജാനന്തമപി ഹ്യേനം നൃഗം ബ്രാഹ്മണഗൌരിവ ॥ 43 ॥

ഏവം വിശ്രാവ്യ ഭഗവാൻ മുകുന്ദോ ദ്വാരകൌകസഃ ।
പാവനഃ സർവ്വലോകാനാം വിവേശ നിജമന്ദിരം ॥ 44 ॥