ശ്രീമദ് ഭാഗവതം (മൂലം) / തൃതീയഃ സ്കന്ധഃ (സ്കന്ധം 3) / അദ്ധ്യായം 4
| ← സ്കന്ധം 3 : അദ്ധ്യായം 3 | സ്കന്ധം 3 : അദ്ധ്യായം 5 → |
ശ്രീമദ് ഭാഗവതം (മൂലം) / തൃതീയഃ സ്കന്ധഃ (സ്കന്ധം 3) / അദ്ധ്യായം 4
[തിരുത്തുക]
ഉദ്ധവ ഉവാച
അഥ തേ തദനുജ്ഞാതാ ഭുക്ത്വാ പീത്വാ ച വാരുണീം ।
തയാ വിഭ്രംശിതജ്ഞാനാ ദുരുക്തൈർമ്മർമ്മ പസ്പൃശുഃ ॥ 1 ॥
തേഷാം മൈരേയദോഷേണ വിഷമീകൃതചേതസാം ।
നിമ്‌ളോചതി രവാവാസീദ്‌വേണൂനാമിവ മർദ്ദനം ॥ 2 ॥
ഭഗവാൻ സ്വാത്മമായായാ ഗതിം താമവലോക്യ സഃ ।
സരസ്വതീമുപസ്പൃശ്യ വൃക്ഷമൂലമുപാവിശത് ॥ 3 ॥
അഹം ചോക്തോ ഭഗവതാ പ്രപന്നാർത്തിഹരേണ ഹ ।
ബദരീം ത്വം പ്രയാഹീതി സ്വകുലം സഞ്ജിഹീർഷുണാ ॥ 4 ॥
അഥാപി തദഭിപ്രേതം ജാനന്നഹമരിന്ദമ ।
പൃഷ്ഠതോഽന്വഗമം ഭർത്തുഃ പാദവിശ്ലേഷണാക്ഷമഃ ॥ 5 ॥
അദ്രാക്ഷമേകമാസീനം വിചിന്വൻ ദയിതം പതിം ।
ശ്രീനികേതം സരസ്വത്യാം കൃതകേതമകേതനം ॥ 6 ॥
ശ്യാമാവദാതം വിരജം പ്രശാന്താരുണലോചനം ।
ദോർഭിശ്ചതുർഭിർവ്വിദിതം പീതകൌശാംബരേണ ച ॥ 7 ॥
വാമ ഊരാവധിശ്രിത്യ ദക്ഷിണാംഘ്രിസരോരുഹം ।
അപാശ്രിതാർഭകാശ്വത്ഥമകൃശം ത്യക്തപിപ്പലം ॥ 8 ॥
തസ്മിൻമഹാഭാഗവതോ ദ്വൈപായനസുഹൃത്‌സഖാ ।
ലോകാനനുചരൻ സിദ്ധ ആസസാദ യദൃച്ഛയാ ॥ 9 ॥
തസ്യാനുരക്തസ്യ മുനേർമ്മുകുന്ദഃ
പ്രമോദഭാവാനതകന്ധരസ്യ ।
ആശൃണ്വതോ മാമനുരാഗഹാസ-
സമീക്ഷയാ വിശ്രമയന്നുവാച ॥ 10 ॥
ശ്രീഭഗവാനുവാച
വേദാഹമന്തർമ്മനസീപ്സിതം തേ
ദദാമി യത്തദ്ദുരവാപമന്യൈഃ ।
സത്രേ പുരാ വിശ്വസൃജാം വസൂനാം
മത്സിദ്ധികാമേന വസോ ത്വയേഷ്ടഃ ॥ 11 ॥
സ ഏഷ സാധോ ചരമോ ഭവാനാ-
മാസാദിതസ്തേ മദനുഗ്രഹോ യത് ।
യൻമാം നൃലോകാൻ രഹ ഉത്‌സൃജന്തം
ദിഷ്ട്യാ ദദൃശ്വാൻ വിശദാനുവൃത്ത്യാ ॥ 12 ॥
പുരാ മയാ പ്രോക്തമജായ നാഭ്യേ
പദ്മേ നിഷണ്ണായ മമാദിസർഗ്ഗേ ।
ജ്ഞാനം പരം മൻമഹിമാവഭാസം
യത്‌സൂരയോ ഭാഗവതം വദന്തി ॥ 13 ॥
ഇത്യാദൃതോക്തഃ പരമസ്യ പുംസഃ
പ്രതിക്ഷണാനുഗ്രഹഭാജനോഽഹം ।
സ്നേഹോത്ഥരോമാ സ്ഖലിതാക്ഷരസ്തം
മുഞ്ചൻ ശുചഃ പ്രാഞ്ജലിരാബഭാഷേ ॥ 14 ॥
കോ ന്വീശ തേ പാദസരോജഭാജാം
സുദുർലഭോഽർത്ഥേഷു ചതുർഷ്വപീഹ ।
തഥാപി നാഹം പ്രവൃണോമി ഭൂമൻ
ഭവത്പദാംഭോജനിഷേവണോത്സുകഃ ॥ 15 ॥
കർമ്മാണ്യനീഹസ്യ ഭവോഽഭവസ്യ തേ
ദുർഗ്ഗാശ്രയോഽഥാരിഭയാത്പലായനം ।
കാലാത്മനോ യത്പ്രമദായുതാശ്രമഃ
സ്വാത്മൻ രതേഃ ഖിദ്യതി ധീർവ്വിദാമിഹ ॥ 16 ॥
മന്ത്രേഷു മാം വാ ഉപഹൂയ യത്ത്വ-
മകുണ്ഠിതാഖണ്ഡസദാത്മബോധഃ ।
പൃച്ഛേഃ പ്രഭോ മുഗ്ദ്ധ ഇവാപ്രമത്തഃ
തന്നോ മനോ മോഹയതീവ ദേവ ॥ 17 ॥
ജ്ഞാനം പരം സ്വാത്മരഹഃപ്രകാശം
പ്രോവാച കസ്മൈ ഭഗവാൻ സമഗ്രം ।
അപി ക്ഷമം നോ ഗ്രഹണായ ഭർത്തഃ
വദാഞ്ജസാ യദ്‌വൃജിനം തരേമ ॥ 18 ॥
ഇത്യാവേദിതഹാർദ്ദായ മഹ്യം സ ഭഗവാൻ പരഃ ।
ആദിദേശാരവിന്ദാക്ഷ ആത്മനഃ പരമാം സ്ഥിതിം ॥ 19 ॥
സ ഏവമാരാധിതപാദതീർത്ഥാ-
ദധീതതത്ത്വാത്മവിബോധമാർഗ്ഗഃ ।
പ്രണമ്യ പാദൌ പരിവൃത്യ ദേവ-
മിഹാഗതോഽഹം വിരഹാതുരാത്മാ ॥ 20 ॥
സോഽഹം തദ്ദർശനാഹ്ളാദവിയോഗാർത്തിയുതഃ പ്രഭോ ।
ഗമിഷ്യേ ദയിതം തസ്യ ബദര്യാശ്രമമണ്ഡലം ॥ 21 ॥
യത്ര നാരായണോ ദേവോ നരശ്ച ഭഗവാൻ ഋഷിഃ ।
മൃദു തീവ്രം തപോ ദീർഘം തേപാതേ ലോകഭാവനൌ ॥ 22 ॥
ശ്രീശുക ഉവാച
ഇത്യുദ്ധവാദുപാകർണ്ണ്യ സുഹൃദാം ദുഃസഹം വധം ।
ജ്ഞാനേനാശമയത്ക്ഷത്താ ശോകമുത്പതിതം ബുധഃ ॥ 23 ॥
സ തം മഹാഭാഗവതം വ്രജന്തം കൌരവർഷഭഃ ।
വിശ്രംഭാദഭ്യധത്തേദം മുഖ്യം കൃഷ്ണപരിഗ്രഹേ ॥ 24 ॥
വിദുര ഉവാച
ജ്ഞാനം പരം സ്വാത്മരഹഃപ്രകാശം
യദാഹ യോഗേശ്വര ഈശ്വരസ്തേ ।
വക്തും ഭവാന്നോഽർഹതി യദ്ധി വിഷ്ണോർ-
ഭൃത്യാഃ സ്വഭൃത്യാർത്ഥകൃതശ്ചരന്തി ॥ 25 ॥
ഉദ്ധവ ഉവാച
നനു തേ തത്ത്വസംരാധ്യ ഋഷിഃ കൌഷാരവോഽന്തി മേ ।
സാക്ഷാദ്ഭഗവതാഽഽദിഷ്ടോ മർത്ത്യലോകം ജിഹാസതാ ॥ 26 ॥
ശ്രീശുക ഉവാച
ഇതി സഹ വിദുരേണ വിശ്വമൂർത്തേർ-
ഗുണകഥയാ സുധയാ പ്ലാവിതോരുതാപഃ ।
ക്ഷണമിവ പുലിനേ യമസ്വസുസ്താം
സമുഷിത ഔപഗവിർന്നിശാം തതോഽഗാത് ॥ 27 ॥
രാജോവാച
നിധനമുപഗതേഷു വൃഷ്ണിഭോജേ-
ഷ്വധിരഥയൂഥപയൂഥപേഷു മുഖ്യഃ ।
സ തു കഥമവശിഷ്ട ഉദ്ധവോ യ-
ദ്ധരിരപി തത്തൃജ ആകൃതിം ത്ര്യധീശഃ ॥ 28 ॥
ശ്രീശുക ഉവാച
ബ്രഹ്മശാപാപദേശേന കാലേനാമോഘവാഞ്ഛിതഃ ।
സംഹൃത്യ സ്വകുലം നൂനം ത്യക്ഷ്യൻ ദേഹമചിന്തയത് ॥ 29 ॥
അസ്മാല്ലോകാദുപരതേ മയി ജ്ഞാനം മദാശ്രയം ।
അർഹത്യുദ്ധവ ഏവാദ്ധാ സംപ്രത്യാത്മവതാം വരഃ ॥ 30 ॥
നോദ്ധവോഽണ്വപി മന്ന്യൂനോ യദ്ഗുണൈർന്നാർദ്ദിതഃ പ്രഭുഃ ।
അതോ മദ്വയുനം ലോകം ഗ്രാഹയന്നിഹ തിഷ്ഠതു ॥ 31 ॥
ഏവം ത്രിലോകഗുരുണാ സന്ദിഷ്ടഃ ശബ്ദയോനിനാ ।
ബദര്യാശ്രമമാസാദ്യ ഹരിമീജേ സമാധിനാ ॥ 32 ॥
വിദുരോഽപ്യുദ്ധവാച്ഛ്രുത്വാ കൃഷ്ണസ്യ പരമാത്മനഃ ।
ക്രീഡയോപാത്തദേഹസ്യ കർമ്മാണി ശ്ലാഘിതാനി ച ॥ 33 ॥
ദേഹന്യാസം ച തസ്യൈവം ധീരാണാം ധൈര്യവർദ്ധനം ।
അന്യേഷാം ദുഷ്കരതരം പശൂനാം വിക്ലവാത്മനാം ॥ 34 ॥
ആത്മാനം ച കുരുശ്രേഷ്ഠ കൃഷ്ണേന മനസേക്ഷിതം ।
ധ്യായൻ ഗതേ ഭാഗവതേ രുരോദ പ്രേമവിഹ്വലഃ ॥ 35 ॥
കാലിന്ദ്യാഃ കതിഭിഃ സിദ്ധ അഹോഭിർഭരതർഷഭ ।
പ്രാപദ്യത സ്വഃസരിതം യത്ര മിത്രാസുതോ മുനിഃ ॥ 36 ॥