ശ്രീമദ് ഭാഗവതം (മൂലം) / ചതുർത്ഥഃ സ്കന്ധഃ (സ്കന്ധം 4) / അദ്ധ്യായം 6
← സ്കന്ധം 4 : അദ്ധ്യായം 5 | സ്കന്ധം 4 : അദ്ധ്യായം 7 → |
ശ്രീമദ് ഭാഗവതം (മൂലം) / ചതുർത്ഥഃ സ്കന്ധഃ (സ്കന്ധം 4) / അദ്ധ്യായം 6
[തിരുത്തുക]
മൈത്രേയ ഉവാച
അഥ ദേവഗണാഃ സർവ്വേ രുദ്രാനീകൈഃ പരാജിതാഃ ।
ശൂലപട്ടിശനിസ്ത്രിംശഗദാപരിഘമുദ്ഗരൈഃ ॥ 1 ॥
സഞ്ഛിന്നഭിന്നസർവ്വാംഗാഃ സർത്വിക്സഭ്യാ ഭയാകുലാഃ ।
സ്വയംഭുവേ നമസ്കൃത്യ കാർത്സ്ന്യേനൈതന്ന്യവേദയൻ ॥ 2 ॥
ഉപലഭ്യ പുരൈവൈതദ്ഭഗവാനബ്ജസംഭവഃ ।
നാരായണശ്ച വിശ്വാത്മാ ന കസ്യാദ്ധ്വരമീയതുഃ ॥ 3 ॥
തദാകർണ്ണ്യ വിഭുഃ പ്രാഹ തേജീയസി കൃതാഗസി ।
ക്ഷേമായ തത്ര സാ ഭൂയാന്ന പ്രായേണ ബുഭൂഷതാം ॥ 4 ॥
അഥാപി യൂയം കൃതകിൽബിഷാ ഭവം
യേ ബർഹിഷോ ഭാഗഭാജം പരാദുഃ ।
പ്രസാദയധ്വം പരിശുദ്ധചേതസാ
ക്ഷിപ്രപ്രസാദം പ്രഗൃഹീതാംഘ്രിപദ്മം ॥ 5 ॥
ആശാസാനാ ജീവിതമദ്ധ്വരസ്യ
ലോകഃ സപാലഃ കുപിതേ ന യസ്മിൻ ।
തമാശു ദേവം പ്രിയയാ വിഹീനം
ക്ഷമാപയധ്വം ഹൃദി വിദ്ധം ദുരുക്തൈഃ ॥ 6 ॥
നാഹം ന യജ്ഞോ ന ച യൂയമന്യേ
യേ ദേഹഭാജോ മുനയശ്ച തത്ത്വം ।
വിദുഃ പ്രമാണം ബലവീര്യയോർവ്വാ
യസ്യാത്മതന്ത്രസ്യ ക ഉപായം വിധിത്സേത് ॥ 7 ॥
സ ഇത്ഥമാദിശ്യ സുരാനജസ്തൈഃ
സമന്വിതഃ പിതൃഭിഃ സപ്രജേശൈഃ ।
യയൌ സ്വധിഷ്ണ്യാന്നിലയം പുരദ്വിഷഃ
കൈലാസമദ്രിപ്രവരം പ്രിയം പ്രഭോഃ ॥ 8 ॥
ജൻമൌഷധിതപോമന്ത്രയോഗസിദ്ധൈർന്നരേതരൈഃ ।
ജുഷ്ടം കിന്നരഗന്ധർവ്വൈരപ്സരോഭിർവൃതം സദാ ॥ 9 ॥
നാനാമണിമയൈഃ ശൃംഗൈർന്നാനാധാതുവിചിത്രിതൈഃ ।
നാനാദ്രുമലതാഗുൽമൈർന്നാനാമൃഗഗണാവൃതൈഃ ॥ 10 ॥
നാനാമലപ്രസ്രവണൈർന്നാനാകന്ദരസാനുഭിഃ ।
രമണം വിഹരന്തീനാം രമണൈഃ സിദ്ധയോഷിതാം ॥ 11 ॥
മയൂരകേകാഭിരുതം മദാന്ധാലിവിമൂർച്ഛിതം ।
പ്ലാവിതൈ രക്തകണ്ഠാനാം കൂജിതൈശ്ച പതത്രിണാം ॥ 12 ॥
ആഹ്വയന്തമിവോദ്ധസ്തൈർദ്വിജാൻ കാമദുഘൈർദ്രുമൈഃ ।
വ്രജന്തമിവ മാതംഗൈർഗൃണന്തമിവ നിർഝരൈഃ ॥ 13 ॥
മന്ദാരൈഃ പാരിജാതൈശ്ച സരളൈശ്ചോപശോഭിതം ।
തമാലൈഃ ശാലതാലൈശ്ച കോവിദാരാസനാർജ്ജുനൈഃ ॥ 14 ॥
ചൂതൈഃ കദംബൈർന്നീപൈശ്ച നാഗപുന്നാഗചമ്പകൈഃ ।
പാടലാശോകബകുളൈഃ കുന്ദൈഃ കുരവകൈരപി ॥ 15 ॥
സ്വർണ്ണാർണ്ണശതപത്രൈശ്ച വരരേണുകജാതിഭിഃ ।
കുബ്ജകൈർമ്മല്ലികാഭിശ്ച മാധവീഭിശ്ച മണ്ഡിതം ॥ 16 ॥
പനസോദുംബരാശ്വത്ഥപ്ലക്ഷന്യഗ്രോധഹിംഗുഭിഃ ।
ഭൂർജ്ജൈരോഷധിഭിഃ പൂഗൈ രാജപൂഗൈശ്ച ജംബുഭിഃ ॥ 17 ॥
ഖർജ്ജൂരാമ്രാതകാമ്രാദ്യൈഃ പ്രിയാളമധുകേംഗുദൈഃ ।
ദ്രുമജാതിഭിരന്യൈശ്ച രാജിതം വേണുകീചകൈഃ ॥ 18 ॥
കുമുദോത്പലകല്ഹാരശതപത്രവനർദ്ധിഭിഃ ।
നളിനീഷു കലം കൂജത്ഖഗവൃന്ദോപശോഭിതം ॥ 19 ॥
മൃഗൈഃ ശാഖാമൃഗൈഃ ക്രോഡൈർമൃഗേന്ദ്രൈർ ഋക്ഷശല്യകൈഃ
ഗവയൈഃ ശരഭൈർവ്യാഘ്രൈ രുരുഭിർമഹിഷാദിഭിഃ ॥ 20 ॥
കർണ്ണാന്ത്രൈകപദാശ്വാസ്യൈർന്നിർജ്ജുഷ്ടം വൃകനാഭിഭിഃ ।
കദളീഖണ്ഡസംരുദ്ധനളിനീപുളിനശ്രിയം ॥ 21 ॥
പര്യസ്തം നന്ദയാ സത്യാഃ സ്നാനപുണ്യതരോദയാ ।
വിലോക്യ ഭൂതേശഗിരിം വിബുധാ വിസ്മയം യയുഃ ॥ 22 ॥
ദദൃശുസ്തത്ര തേ രമ്യാമളകാം നാമ വൈ പുരീം ।
വനം സൌഗന്ധികം ചാപി യത്ര തന്നാമപങ്കജം ॥ 23 ॥
നന്ദാ ചാളകനന്ദാ ച സരിതൌ ബാഹ്യതഃ പുരഃ ।
തീർത്ഥപാദപദാംഭോജരജസാതീവ പാവനേ ॥ 24 ॥
യയോഃ സുരസ്ത്രിയഃ ക്ഷത്തരവരുഹ്യ സ്വധിഷ്ണ്യതഃ ।
ക്രീഡന്തി പുംസഃ സിഞ്ചന്ത്യോ വിഗാഹ്യ രതികർശിതാഃ ॥ 25 ॥
യയോസ്തത്സ്നാവിഭ്രഷ്ടനവകുങ്കുമപിഞ്ജരം ।
വിതൃഷോഽപി പിബന്ത്യംഭഃ പായയന്തോ ഗജാ ഗജീഃ ॥ 26 ॥
താരഹേമമഹാരത്നവിമാനശതസംകുലാം ।
ജുഷ്ടാം പുണ്യജനസ്ത്രീഭിർ യഥാ ഖം സതഡിദ്ഘനം ॥ 27 ॥
ഹിത്വാ യക്ഷേശ്വരപുരീം വനം സൌഗന്ധികം ച തത് ।
ദ്രുമൈഃ കാമദുഘൈർഹൃദ്യം ചിത്രമാല്യഫലച്ഛദൈഃ ॥ 28 ॥
രക്തകണ്ഠഖഗാനീകസ്വരമണ്ഡിതഷട്പദം ।
കളഹംസകുലപ്രേഷ്ഠം ഖരദണ്ഡജലാശയം ॥ 29 ॥
വനകുഞ്ജരസംഘൃഷ്ടഹരിചന്ദനവായുനാ ।
അധി പുണ്യജനസ്ത്രീണാം മുഹുരുൻമഥയൻ മനഃ ॥ 30 ॥
വൈഡൂര്യകൃതസോപാനാ വാപ്യ ഉത്പലമാലിനീഃ ।
പ്രാപ്തം കിമ്പുരുഷൈർദൃഷ്ട്വാ ത ആരാദ്ദദൃശുർവ്വടം ॥ 31 ॥
സ യോജനശതോത്സേധഃ പാദോനവിടപായതഃ ।
പര്യക്കൃതാചലച്ഛായോ നിർന്നീഡസ്താപവർജ്ജിതഃ ॥ 32 ॥
തസ്മിൻ മഹായോഗമയേ മുമുക്ഷുശരണേ സുരാഃ ।
ദദൃശുഃ ശിവമാസീനം ത്യക്താമർഷമിവാന്തകം ॥ 33 ॥
സനന്ദനാദ്യൈർമ്മഹാസിദ്ധൈഃ ശാന്തൈഃ സംശാന്തവിഗ്രഹം ।
ഉപാസ്യമാനം സഖ്യാ ച ഭർത്രാ ഗുഹ്യകരക്ഷസാം ॥ 34 ॥
വിദ്യാതപോയോഗപഥമാസ്ഥിതം തമധീശ്വരം ।
ചരന്തം വിശ്വസുഹൃദം വാത്സല്യാല്ലോകമങ്ഗളം ॥ 35 ॥
ലിംഗം ച താപസാഭീഷ്ടം ഭസ്മദണ്ഡജടാജിനം ।
അംഗേന സന്ധ്യാഭ്രരുചാ ചന്ദ്രലേഖാം ച ബിഭ്രതം ॥ 36 ॥
ഉപവിഷ്ടം ദർഭമയ്യാം ബൃസ്യാം ബ്രഹ്മ സനാതനം ।
നാരദായ പ്രവോചന്തം പൃച്ഛതേ ശൃണ്വതാം സതാം ॥ 37 ॥
കൃത്വോരൌ ദക്ഷിണേ സവ്യം പാദപദ്മം ച ജാനുനി ।
ബാഹും പ്രകോഷ്ഠേഽക്ഷമാലാമാസീനം തർക്കമുദ്രയാ ॥ 38 ॥
തം ബ്രഹ്മനിർവ്വാണസമാധിമാശ്രിതം
വ്യുപാശ്രിതം ഗിരിശം യോഗകക്ഷാം ।
സലോകപാലാ മുനയോ മനൂനാ-
മാദ്യം മനും പ്രാഞ്ജലയഃ പ്രണേമുഃ ॥ 39 ॥
സ തൂപലഭ്യാഗതമാത്മയോനിം
സുരാസുരേശൈരഭിവന്ദിതാംഘ്രിഃ ।
ഉത്ഥായ ചക്രേ ശിരസാഭിവന്ദന-
മർഹത്തമഃ കസ്യ യഥൈവ വിഷ്ണുഃ ॥ 40 ॥
തഥാപരേ സിദ്ധഗണാ മഹർഷിഭിർ-
യേ വൈ സമന്താദനു നീലലോഹിതം ।
നമസ്കൃതഃ പ്രാഹ ശശാങ്കശേഖരം
കൃതപ്രണാമം പ്രഹസന്നിവാത്മഭൂഃ ॥ 41 ॥
ബ്രഹ്മോവാച
ജാനേ ത്വാമീശം വിശ്വസ്യ ജഗതോ യോനിബീജയോഃ ।
ശക്തേഃ ശിവസ്യ ച പരം യത്തദ്ബ്രഹ്മ നിരന്തരം ॥ 42 ॥
ത്വമേവ ഭഗവന്നേതച്ഛിവശക്ത്യോഃ സ്വരൂപയോഃ ।
വിശ്വം സൃജസി പാസ്യത്സി ക്രീഡന്നൂർണ്ണപടോ യഥാ ॥ 43 ॥
ത്വമേവ ധർമ്മാർത്ഥദുഘാഭിപത്തയേ
ദക്ഷേണ സൂത്രേണ സസർജ്ജിഥാധ്വരം ।
ത്വയൈവ ലോകേഽവസിതാശ്ച സേതവോ
യാൻ ബ്രാഹ്മണാഃ ശ്രദ്ദധതേ ധൃതവ്രതാഃ ॥ 44 ॥
ത്വം കർമ്മണാം മംഗള മംഗളാനാം
കർത്തുഃ സ്മ ലോകം തനുഷേ സ്വഃ പരം വാ ।
അമംഗളാനാം ച തമിസ്രമുൽബണം
വിപര്യയഃ കേന തദേവ കസ്യചിത് ॥ 45 ॥
ന വൈ സതാം ത്വച്ചരണാർപ്പിതാത്മനാം
ഭൂതേഷു സർവ്വേഷ്വഭിപശ്യതാം തവ ।
ഭൂതാനി ചാത്മന്യപൃഥഗ്ദിദൃക്ഷതാം
പ്രായേണ രോഷോഽഭിഭവേദ് യഥാ പശും ॥ 46 ॥
പൃഥഗ്ദ്ധിയഃ കർമ്മദൃശോ ദുരാശയാഃ
പരോദയേനാർപ്പിതഹൃദ്രുജോഽനിശം ।
പരാൻ ദുരുക്തൈർവ്വിതുദന്ത്യരുന്തുദാഃ
താൻ മാവധീദ്ദൈവവധാൻ ഭവദ്വിധഃ ॥ 47 ॥
യസ്മിൻ യദാ പുഷ്കരനാഭമായയാ
ദുരന്തയാ സ്പൃഷ്ടധിയഃ പൃഥഗ്ദൃശഃ ।
കുർവ്വന്തി തത്ര ഹ്യനുകമ്പയാ കൃപാം
ന സാധവോ ദൈവബലാത്കൃതേ ക്രമം ॥ 48 ॥
ഭവാംസ്തു പുംസഃ പരമസ്യ മായയാ
ദുരന്തയാസ്പൃഷ്ടമതിഃ സമസ്തദൃക് ।
തയാ ഹതാത്മസ്വനുകർമ്മചേതഃ-
സ്വനുഗ്രഹം കർത്തുമിഹാർഹസി പ്രഭോ ॥ 49 ॥
കുർവ്വദ്ധ്വരസ്യോദ്ധരണം ഹതസ്യ ഭോഃ
ത്വയാസമാപ്തസ്യ മനോ പ്രജാപതേഃ ।
ന യത്ര ഭാഗം തവ ഭാഗിനോ ദദുഃ
കുയജ്വിനോ യേന മഖോ നിനീയതേ ॥ 50 ॥
ജീവതാദ് യജമാനോഽയം പ്രപദ്യേതാക്ഷിണീ ഭഗഃ ।
ഭൃഗോഃ ശ്മശ്രൂണി രോഹന്തു പൂഷ്ണോ ദന്താശ്ച പൂർവ്വവത് ॥ 51 ॥
ദേവാനാം ഭഗ്നഗാത്രാണാം ഋത്വിജാം ചായുധാശ്മഭിഃ ।
ഭവതാനുഗൃഹീതാനാമാശു മന്യോഽസ്ത്വനാതുരം ॥ 52 ॥
ഏഷ തേ രുദ്ര ഭാഗോഽസ്തു യദുച്ഛിഷ്ടോഽധ്വരസ്യ വൈ ।
യജ്ഞസ്തേ രുദ്രഭാഗേന കൽപതാമദ്യ യജ്ഞഹൻ ॥ 53 ॥