ശ്രീമദ് ഭാഗവതം (മൂലം) / ചതുർത്ഥഃ സ്കന്ധഃ (സ്കന്ധം 4) / അദ്ധ്യായം 19
| ← സ്കന്ധം 4 : അദ്ധ്യായം 18 | സ്കന്ധം 4 : അദ്ധ്യായം 20 → |
ശ്രീമദ് ഭാഗവതം (മൂലം) / ചതുർത്ഥഃ സ്കന്ധഃ (സ്കന്ധം 4) / അദ്ധ്യായം 19
[തിരുത്തുക]
മൈത്രേയ ഉവാച
അഥാദീക്ഷത രാജാ തു ഹയമേധശതേന സഃ ।
ബ്രഹ്മാവർത്തേ മനോഃ ക്ഷേത്രേ യത്ര പ്രാചീ സരസ്വതീ ॥ 1 ॥
തദഭിപ്രേത്യ ഭഗവാൻ കർമ്മാതിശയമാത്മനഃ ।
ശതക്രതുർന്ന മമൃഷേ പൃഥോര്യജ്ഞമഹോത്സവം ॥ 2 ॥
യത്ര യജ്ഞപതിഃ സാക്ഷാദ്ഭഗവാൻ ഹരിരീശ്വരഃ ।
അന്വഭൂയത സർവ്വാത്മാ സർവ്വലോകഗുരുഃ പ്രഭുഃ ॥ 3 ॥
അന്വിതോ ബ്രഹ്മശർവ്വാഭ്യാം ലോകപാലൈഃ സഹാനുഗൈഃ ।
ഉപഗീയമാനോ ഗന്ധർവ്വൈർമ്മുനിഭിശ്ചാപ്‌സരോഗണൈഃ ॥ 4 ॥
സിദ്ധാ വിദ്യാധരാ ദൈത്യാ ദാനവാ ഗുഹ്യകാദയഃ ।
സുനന്ദനന്ദപ്രമുഖാഃ പാർഷദപ്രവരാ ഹരേഃ ॥ 5 ॥
കപിലോ നാരദോ ദത്തോ യോഗേശാഃ സനകാദയഃ ।
തമന്വീയുർഭാഗവതാ യേ ച തത്സേവനോത്സുകാഃ ॥ 6 ॥
യത്ര ധർമ്മദുഘാ ഭൂമിഃ സർവ്വകാമദുഘാ സതീ ।
ദോഗ്‌ദ്ധി സ്മാഭീപ്‌സിതാനർത്ഥാൻ യജമാനസ്യ ഭാരത ॥ 7 ॥
ഊഹുഃ സർവ്വരസാൻ നദ്യഃ ക്ഷീരദധ്യന്നഗോരസാൻ ।
തരവോ ഭൂരി വർഷ്മാണഃ പ്രാസൂയന്ത മധുച്യുതഃ ॥ 8 ॥
സിന്ധവോ രത്നനികരാൻ ഗിരയോഽന്നം ചതുർവ്വിധം ।
ഉപായനമുപാജഹ്രുഃ സർവ്വേ ലോകാഃ സപാലകാഃ ॥ 9 ॥
ഇതി ചാധോക്ഷജേശസ്യ പൃഥോസ്തു പരമോദയം ।
അസൂയൻ ഭഗവാനിന്ദ്രഃ പ്രതിഘാതമചീകരത് ॥ 10 ॥
ചരമേണാശ്വമേധേന യജമാനേ യജുഷ്പതിം ।
വൈന്യേ യജ്ഞപശും സ്പർദ്ധന്നപോവാഹ തിരോഹിതഃ ॥ 11 ॥
തമത്രിർഭഗവാനൈക്ഷത്ത്വരമാണം വിഹായസാ ।
ആമുക്തമിവ പാഖണ്ഡം യോഽധർമ്മേ ധർമ്മവിഭ്രമഃ ॥ 12 ॥
അത്രിണാ ചോദിതോ ഹന്തും പൃഥുപുത്രോ മഹാരഥഃ ।
അന്വധാവത സംക്രുദ്ധസ്തിഷ്ഠ തിഷ്ഠേതി ചാബ്രവീത് ॥ 13 ॥
തം താദൃശാകൃതിം വീക്ഷ്യ മേനേ ധർമ്മം ശരീരിണം ।
ജടിലം ഭസ്മനാഽഽച്ഛന്നം തസ്മൈ ബാണം ന മുഞ്ചതി ॥ 14 ॥
വധാന്നിവൃത്തം തം ഭൂയോ ഹന്തവേഽത്രിരചോദയത് ।
ജഹി യജ്ഞഹനം താത മഹേന്ദ്രം വിബുധാധമം ॥ 15 ॥
ഏവം വൈന്യസുതഃ പ്രോക്തസ്ത്വരമാണം വിഹായസാ ।
അന്വദ്രവദഭിക്രുദ്ധോ രാവണം ഗൃധ്രരാഡിവ ॥ 16 ॥
സോഽശ്വം രൂപം ച തദ്ധിത്വാ തസ്മാ അന്തർഹിതഃ സ്വരാട് ।
വീരഃ സ്വപശുമാദായ പിതുർയജ്ഞമുപേയിവാൻ ॥ 17 ॥
തത്തസ്യ ചാദ്ഭുതം കർമ്മ വിചക്ഷ്യ പരമർഷയഃ ।
നാമധേയം ദദുസ്തസ്മൈ വിജിതാശ്വ ഇതി പ്രഭോ ॥ 18 ॥
ഉപസൃജ്യ തമസ്തീവ്രം ജഹാരാശ്വം പുനർഹരിഃ ।
ചഷാല യൂപതശ്ഛന്നോ ഹിരണ്യരശനം വിഭുഃ ॥ 19 ॥
അത്രിഃ സന്ദർശയാമാസ ത്വരമാണം വിഹായസാ ।
കപാലഖട്വാംഗധരം വീരോ നൈനമബാധത ॥ 20 ॥
അത്രിണാ ചോദിതസ്തസ്മൈ സന്ദധേ വിശിഖം രുഷാ ।
സോഽശ്വം രൂപം ച തദ്ധിത്വാ തസ്ഥാവന്തർഹിതഃ സ്വരാട് ॥ 21 ॥
വീരശ്ചാശ്വമുപാദായ പിതൃയജ്ഞമഥാവ്രജത് ।
തദവദ്യം ഹരേ രൂപം ജഗൃഹുർജ്ഞാനദുർബ്ബലാഃ ॥ 22 ॥
യാനി രൂപാണി ജഗൃഹേ ഇന്ദ്രോ ഹയജിഹീർഷയാ ।
താനി പാപസ്യ ഖണ്ഡാനി ലിംഗം ഖണ്ഡമിഹോച്യതേ ॥ 23 ॥
ഏവമിന്ദ്രേ ഹരത്യശ്വം വൈന്യയജ്ഞജിഘാംസയാ ।
തദ്ഗൃഹീതവിസൃഷ്ടേഷു പാഖണ്ഡേഷു മതിർനൃണാം ॥ 24 ॥
ധർമ്മ ഇത്യുപധർമ്മേഷു നഗ്നരക്തപടാദിഷു ।
പ്രായേണ സജ്ജതേ ഭ്രാന്ത്യാ പേശലേഷു ച വാഗ്മിഷു ॥ 25 ॥
തദഭിജ്ഞായ ഭഗവാൻ പൃഥുഃ പൃഥുപരാക്രമഃ ।
ഇന്ദ്രായ കുപിതോ ബാണമാദത്തോദ്യതകാർമ്മുകഃ ॥ 26 ॥
തമൃത്വിജഃ ശക്രവധാഭിസന്ധിതം
വിചക്ഷ്യ ദുഷ്പ്രേക്ഷ്യമസഹ്യരംഹസം ।
നിവാരയാമാസുരഹോ മഹാമതേ
ന യുജ്യതേഽത്രാന്യവധഃ പ്രചോദിതാത് ॥ 27 ॥
വയം മരുത്വന്തമിഹാർത്ഥനാശനം
ഹ്വയാമഹേ ത്വച്ഛ്രവസാ ഹതത്വിഷം ।
അയാതയാമോപഹവൈരനന്തരം
പ്രസഹ്യ രാജൻ ജുഹവാമ തേഽഹിതം ॥ 28 ॥
ഇത്യാമന്ത്ര്യ ക്രതുപതിം വിദുരാസ്യർത്വിജോ രുഷാ ।
സ്രുഗ്ഘസ്താൻ ജുഹ്വതോഽഭ്യേത്യ സ്വയംഭൂഃ പ്രത്യഷേധത ॥ 29 ॥
ന വധ്യോ ഭവതാമിന്ദ്രോ യദ്യജ്ഞോ ഭഗവത്തനുഃ ।
യം ജിഘാംസഥ യജ്ഞേന യസ്യേഷ്ടാസ്തനവഃ സുരാഃ ॥ 30 ॥
തദിദം പശ്യത മഹദ്ധർമ്മവ്യതികരം ദ്വിജാഃ ।
ഇന്ദ്രേണാനുഷ്ഠിതം രാജ്ഞഃ കർമ്മൈതദ്വിജിഘാംസതാ ॥ 31 ॥
പൃഥുകീർത്തേഃ പൃഥോർഭൂയാത്തർഹ്യേകോനശതക്രതുഃ ।
അലം തേ ക്രതുഭിഃ സ്വിഷ്ടൈർ യദ്ഭവാൻ മോക്ഷധർമ്മവിത് ॥ 32 ॥
നൈവാത്മനേ മഹേന്ദ്രായ രോഷമാഹർത്തുമർഹസി ।
ഉഭാവപി ഹി ഭദ്രം തേ ഉത്തമശ്ലോകവിഗ്രഹൌ ॥ 33 ॥
മാസ്മിൻ മഹാരാജ കൃഥാഃ സ്മ ചിന്താം
നിശാമയാസ്മദ്വച ആദൃതാത്മാ ।
യദ്ധ്യായതോ ദൈവഹതം നു കർത്തും
മനോഽതിരുഷ്ടം വിശതേ തമോഽന്ധം ॥ 34 ॥
ക്രതുർവ്വിരമതാമേഷ ദേവേഷു ദുരവഗ്രഹഃ ।
ധർമ്മവ്യതികരോ യത്ര പാഖണ്ഡൈരിന്ദ്രനിർമ്മിതൈഃ ॥ 35 ॥
ഏഭിരിന്ദ്രോപസംസൃഷ്ടൈഃ പാഖണ്ഡൈർഹാരിഭിർജ്ജനം ।
ഹ്രിയമാണം വിചക്ഷ്വൈനം യസ്തേ യജ്ഞധ്രുഗശ്വമുട് ॥ 36 ॥
ഭവാൻ പരിത്രാതുമിഹാവതീർണ്ണോ
ധർമ്മം ജനാനാം സമയാനുരൂപം ।
വേനാപചാരാദവലുപ്തമദ്യ
തദ്ദേഹതോ വിഷ്ണുകലാസി വൈന്യ ॥ 37 ॥
സ ത്വം വിമൃശ്യാസ്യ ഭവം പ്രജാപതേ
സങ്കൽപനം വിശ്വസൃജാം പിപീപൃഹി ।
ഐന്ദ്രീം ച മായാമുപധർമ്മമാതരം
പ്രചണ്ഡപാഖണ്ഡപഥം പ്രഭോ ജഹി ॥ 38 ॥
മൈത്രേയ ഉവാച
ഇത്ഥം സ ലോകഗുരുണാ സമാദിഷ്ടോ വിശാമ്പതിഃ ।
തഥാ ച കൃത്വാ വാത്സല്യം മഘോനാപി ച സന്ദധേ ॥ 39 ॥
കൃതാവഭൃഥസ്നാനായ പൃഥവേ ഭൂരികർമ്മണേ ।
വരാൻ ദദുസ്തേ വരദാ യേ തദ്ബർഹിഷി തർപ്പിതാഃ ॥ 40 ॥
വിപ്രാഃ സത്യാശിഷസ്തുഷ്ടാഃ ശ്രദ്ധയാ ലബ്ധദക്ഷിണാഃ ।
ആശിഷോ യുയുജുഃ ക്ഷത്തരാദിരാജായ സത്കൃതാഃ ॥ 41 ॥
ത്വയാഽഽഹൂതാ മഹാബാഹോ സർവ്വ ഏവ സമാഗതാഃ ।
പൂജിതാ ദാനമാനാഭ്യാം പിതൃദേവർഷിമാനവാഃ ॥ 42 ॥