ശ്രീമദ് ഭാഗവതം (മൂലം) / ഏകാദശഃ സ്കന്ധഃ (സ്കന്ധം 11) / അദ്ധ്യായം 9

← സ്കന്ധം 11 : അദ്ധ്യായം 8

സ്കന്ധം 11 : അദ്ധ്യായം 10 →

ശ്രീമദ് ഭാഗവതം (മൂലം) / ഏകാദശഃ സ്കന്ധഃ (സ്കന്ധം 11) / അദ്ധ്യായം 9

ബ്രാഹ്മണ ഉവാച

പരിഗ്രഹോ ഹി ദുഃഖായ യദ്യത്പ്രിയതമം നൃണാം ।
അനന്തം സുഖമാപ്നോതി തദ് വിദ്വാൻ യസ്ത്വകിഞ്ചനഃ ॥ 1 ॥

സാമിഷം കുരരം ജഘ്നുർബ്ബലിനോ യേ നിരാമിഷാഃ ।
തദാമിഷം പരിത്യജ്യ സ സുഖം സമവിന്ദത ॥ 2 ॥

ന മേ മാനാവമാനൌ സ്തോ ന ചിന്താ ഗേഹപുത്രിണാം ।
ആത്മക്രീഡ ആത്മരതിർവ്വിചരാമീഹ ബാലവത് ॥ 3 ॥

ദ്വാവേവ ചിന്തയാ മുക്തൌ പരമാനന്ദ ആപ്ലുതൌ ।
യോ വിമുഗ്ദ്ധോ ജഡോ ബാലോ യോ ഗുണേഭ്യഃ പരം ഗതഃ ॥ 4 ॥

ക്വചിത്കുമാരീ ത്വാത്മാനം വൃണാനാൻ ഗൃഹമാഗതാൻ ।
സ്വയം താനർഹയാമാസ ക്വാപി യാതേഷു ബന്ധുഷു ॥ 5 ॥

തേഷാമഭ്യവഹാരാർത്ഥം ശാലീൻ രഹസി പാർത്ഥിവ ।
അവഘ്നന്ത്യാഃ പ്രകോഷ്ഠസ്ഥാശ്ചക്രുഃ ശംഖാഃ സ്വനം മഹത് ॥ 6 ॥

സാ തജ്ജുഗുപ്സിതം മത്വാ മഹതീ വൃഡിതാ തതഃ ।
ബഭഞ്ജൈകൈകശഃ ശംഖാൻ ദ്വൌ ദ്വൌ പാണ്യോരശേഷയത് ॥ 7 ॥

ഉഭയോരപ്യഭൂദ്ഘോഷോ ഹ്യവഘ്നന്ത്യാഃ സ്മ ശംഖയോഃ ।
തത്രാപ്യേകം നിരഭിദദേകസ്മാന്നാഭവദ്ധ്വനിഃ ॥ 8 ॥

അന്വശിക്ഷമിമം തസ്യാ ഉപദേശമരിന്ദമ ।
ലോകാനനുചരന്നേതാൻ ലോകതത്ത്വവിവിത്സയാ ॥ 9 ॥

വാസേ ബഹൂനാം കലഹോ ഭവേദ് വാർത്താ ദ്വയോരപി ।
ഏക ഏവ ചരേത്തസ്മാത്കുമാര്യാ ഇവ കങ്കണഃ ॥ 10 ॥

മന ഏകത്ര സംയുഞ്ജ്യാജ്ജിതശ്വാസോ ജിതാസനഃ ।
വൈരാഗ്യാഭ്യാസയോഗേന ധ്രിയമാണമതന്ദ്രിതഃ ॥ 11 ॥

     യസ്മിൻ മനോ ലബ്ധപദം യദേത-
          ച്ഛനൈഃ ശനൈർമ്മുഞ്ചതി കർമ്മരേണൂൻ ।
     സത്ത്വേന വൃദ്ധേന രജസ്തമശ്ച
          വിധൂയ നിർവ്വാണമുപൈത്യനിന്ധനം ॥ 12 ॥

     തദൈവമാത്മന്യവരുദ്ധചിത്തോ
          ന വേദ കിഞ്ചിദ്ബഹിരന്തരം വാ ।
     യഥേഷുകാരോ നൃപതിം വ്രജന്തമിഷൌ
          ഗതാത്മാ ന ദദർശ പാർശ്വേ ॥ 13 ॥

ഏകചാര്യനികേതഃ സ്യാദപ്രമത്തോ ഗുഹാശയഃ ।
അലക്ഷ്യമാണ ആചാരൈർമ്മുനിരേകോഽൽപഭാഷണഃ ॥ 14 ॥

ഗൃഹാരംഭോഽതി ദുഃഖായ വിഫലശ്ചാധ്രുവാത്മനഃ ।
സർപ്പഃ പരകൃതം വേശ്മ പ്രവിശ്യ സുഖമേധതേ ॥ 15 ॥

ഏകോ നാരായണോ ദേവഃ പൂർവ്വസൃഷ്ടം സ്വമായയാ ।
സംഹൃത്യ കാലകലയാ കൽപാന്ത ഇദമീശ്വരഃ ।
ഏക ഏവാദ്വിതീയോഽഭൂദാത്മാധാരോഽഖിലാശ്രയഃ ॥ 16 ॥

കാലേനാത്മാനുഭാവേന സാമ്യം നീതാസു ശക്തിഷു ।
സത്ത്വാദിഷ്വാദിപുരുഷഃ പ്രധാനപുരുഷേശ്വരഃ ॥ 17 ॥

പരാവരാണാം പരമ ആസ്തേ കൈവല്യസംജ്ഞിതഃ ।
കേവലാനുഭവാനന്ദസന്ദോഹോ നിരുപാധികഃ ॥ 18 ॥

കേവലാത്മാനുഭാവേന സ്വമായാം ത്രിഗുണാത്മികാം ।
സംക്ഷോഭയൻ സൃജത്യാദൌ തയാ സൂത്രമരിന്ദമ ॥ 19 ॥

താമാഹുസ്ത്രിഗുണവ്യക്തിം സൃജന്തീം വിശ്വതോമുഖം ।
യസ്മിൻ പ്രോതമിദം വിശ്വം യേന സംസരതേ പുമാൻ ॥ 20 ॥

യഥോർണ്ണനാഭിർഹൃദയാദൂർണ്ണാം സന്തത്യ വക്ത്രതഃ ।
തയാ വിഹൃത്യ ഭൂയസ്താം ഗ്രസത്യേവം മഹേശ്വരഃ ॥ 21 ॥

യത്ര യത്ര മനോ ദേഹീ ധാരയേത് സകലം ധിയാ ।
സ്നേഹാദ്ദ്വേഷാദ്ഭയാദ്വാപി യാതി തത്തത്സ്വരൂപതാം ॥ 22 ॥

കീടഃ പേശസ്കൃതം ധ്യായൻ കുഡ്യാം തേന പ്രവേശിതഃ ।
യാതി തത്സാത്മതാം രാജൻ പൂർവ്വരൂപമസന്ത്യജൻ ॥ 23 ॥

ഏവം ഗുരുഭ്യ ഏതേഭ്യ ഏഷാ മേ ശിക്ഷിതാ മതിഃ ।
സ്വാത്മോപശിക്ഷിതാം ബുദ്ധിം ശൃണു മേ വദതഃ പ്രഭോ ॥ 24 ॥

     ദേഹോ ഗുരുർമ്മമ വിരക്തിവിവേകഹേതുഃ
          ബിഭ്രത്സ്മ സത്ത്വനിധനം സതതാർത്ത്യുദർക്കം ।
     തത്ത്വാന്യനേന വിമൃശാമി യഥാ തഥാപി
          പാരക്യമിത്യവസിതോ വിചരാമ്യസംഗഃ ॥ 25 ॥

     ജായാത്മജാർത്ഥപശുഭൃത്യഗൃഹാപ്തവർഗ്ഗാൻ
          പുഷ്ണാതി യത്പ്രിയചികീർഷയാ വിതന്വൻ ।
     സ്വാന്തേ സകൃച്ഛ്രമവരുദ്ധധനഃ സ ദേഹഃ
          സൃഷ്ട്വാസ്യ ബീജമവസീദതി വൃക്ഷധർമ്മഃ ॥ 26 ॥

     ജിഹ്വൈകതോഽമുമപകർഷതി കർഹി തർഷാ
          ശിശ്നോഽന്യതസ്ത്വഗുദരം ശ്രവണം കുതശ്ചിത് ।
     ഘ്രാണോഽന്യതശ്ചപലദൃക് ക്വ ച കർമ്മശക്തിഃ
          ബഹ്വ്യഃ സപത്ന്യ ഇവ ഗേഹപതിം ലുനന്തി ॥ 27 ॥

     സൃഷ്ട്വാ പുരാണി വിവിധാന്യജയാഽഽത്മശക്ത്യാ
          വൃക്ഷാൻ സരീസൃപപശൂൻ ഖഗദംശമത്സ്യാൻ ।
     തൈസ്തൈരതുഷ്ടഹൃദയഃ പുരുഷം വിധായ
          ബ്രഹ്മാവലോകധിഷണം മുദമാപ ദേവഃ ॥ 28 ॥

     ലബ്ധ്വാ സുദുർല്ലഭമിദം ബഹുസംഭവാന്തേ
          മാനുഷ്യമർത്ഥദമനിത്യമപീഹ ധീരഃ ।
     തൂർണ്ണം യതേത ന പതേദനുമൃത്യു യാവ-
          ന്നിഃശ്രേയസായ വിഷയഃ ഖലു സർവ്വതഃ സ്യാത് ॥ 29 ॥

ഏവം സഞ്ജാതവൈരാഗ്യോ വിജ്ഞാനാലോക ആത്മനി ।
വിചരാമി മഹീമേതാം മുക്തസംഗോഽനഹങ്കൃതിഃ ॥ 30 ॥

ന ഹ്യേകസ്മാദ്ഗുരോർജ്ഞാനം സുസ്ഥിരം സ്യാത് സുപുഷ്കലം ।
ബ്രഹ്മൈതദദ്വിതീയം വൈ ഗീയതേ ബഹുധർഷിഭിഃ ॥ 31 ॥

ശ്രീഭഗവാനുവാച

ഇത്യുക്ത്വാ സ യദും വിപ്രസ്തമാമന്ത്ര്യ ഗഭീരധീഃ ।
വന്ദിതോഽഭ്യർത്ഥിതോ രാജ്ഞാ യയൌ പ്രീതോ യഥാഗതം ॥ 32 ॥

അവധൂതവചഃ ശ്രുത്വാ പൂർവ്വേഷാം നഃ സ പൂർവ്വജഃ ।
സർവ്വസംഗവിനിർമ്മുക്തഃ സമചിത്തോ ബഭൂവ ഹ ॥ 33 ॥