ശ്രീമദ് ഭാഗവതം (മൂലം) / ഏകാദശഃ സ്കന്ധഃ (സ്കന്ധം 11) / അദ്ധ്യായം 5

← സ്കന്ധം 11 : അദ്ധ്യായം 4

സ്കന്ധം 11 : അദ്ധ്യായം 6 →

ശ്രീമദ് ഭാഗവതം (മൂലം) / ഏകാദശഃ സ്കന്ധഃ (സ്കന്ധം 11) / അദ്ധ്യായം 5

രാജോവാച

ഭഗവന്തം ഹരിം പ്രായോ ന ഭജന്ത്യാത്മവിത്തമാഃ ।
തേഷാമശാന്തകാമാനാം കാ നിഷ്ഠാവിജിതാത്മനാം ॥ 1 ॥

ചമസ ഉവാച

മുഖബാഹൂരുപാദേഭ്യഃ പുരുഷസ്യാശ്രമൈഃ സഹ ।
ചത്വാരോ ജജ്ഞിരേ വർണ്ണാ ഗുണൈർവ്വിപ്രാദയഃ പൃഥക് ॥ 2 ॥

യ ഏഷാം പുരുഷം സാക്ഷാദാത്മപ്രഭവമീശ്വരം ।
ന ഭജന്ത്യവജാനന്തി സ്ഥാനാദ്ഭ്രഷ്ടാഃ പതന്ത്യധഃ ॥ 3 ॥

ദൂരേ ഹരികഥാഃ കേചിദ് ദൂരേ ചാച്യുതകീർത്തനാഃ ।
സ്ത്രിയഃ ശൂദ്രാദയശ്ചൈവ തേഽനുകമ്പ്യാ ഭവാദൃശാം ॥ 4 ॥

വിപ്രോ രാജന്യവൈശ്യൌ ച ഹരേഃ പ്രാപ്താഃ പദാന്തികം ।
ശ്രൌതേന ജൻമനാഥാപി മുഹ്യന്ത്യാമ്നായവാദിനഃ ॥ 5 ॥

കർമ്മണ്യകോവിദാഃ സ്തബ്ധാ മൂർഖാഃ പണ്ഡിതമാനിനഃ ।
വദന്തി ചാടുകാൻ മൂഢാ യയാ മാധ്വ്യാ ഗിരോത്സുകാഃ ॥ 6 ॥

രജസാ ഘോരസങ്കൽപാഃ കാമുകാ അഹിമന്യവഃ ।
ദാംഭികാ മാനിനഃ പാപാ വിഹസന്ത്യച്യുതപ്രിയാൻ ॥ 7 ॥

     വദന്തി തേഽന്യോന്യമുപാസിതസ്ത്രിയോ
          ഗൃഹേഷു മൈഥുന്യപരേഷു ചാശിഷഃ ।
     യജന്ത്യസൃഷ്ടാന്നവിധാനദക്ഷിണം
          വൃത്ത്യൈ പരം ഘ്നന്തി പശൂനതദ്വിദഃ ॥ 8 ॥

     ശ്രിയാ വിഭൂത്യാഭിജനേന വിദ്യയാ
          ത്യാഗേന രൂപേണ ബലേന കർമ്മണാ ।
     ജാതസ്മയേനാന്ധധിയഃ സഹേശ്വരാൻ
          സതോഽവമന്യന്തി ഹരിപ്രിയാൻ ഖലാഃ ॥ 9 ॥

     സർവ്വേഷു ശശ്വത്തനുഭൃത്സ്വവസ്ഥിതം
          യഥാ ഖമാത്മാനമഭീഷ്ടമീശ്വരം ।
     വേദോപഗീതം ച ന ശൃണ്വതേഽബുധാ
          മനോരഥാനാം പ്രവദന്തി വാർത്തയാ ॥ 10 ॥

     ലോകേ വ്യവായാമിഷമദ്യസേവാ
          നിത്യാസ്തു ജന്തോർന്ന ഹി തത്ര ചോദനാ ।
     വ്യവസ്ഥിതിസ്തേഷു വിവാഹയജ്ഞ-
          സുരാഗ്രഹൈരാസു നിവൃത്തിരിഷ്ടാ ॥ 11 ॥

     ധനം ച ധർമ്മൈകഫലം യതോ വൈ
          ജ്ഞാനം സവിജ്ഞാനമനുപ്രശാന്തി ।
     ഗൃഹേഷു യുഞ്ജന്തി കളേബരസ്യ
          മൃത്യും ന പശ്യന്തി ദുരന്തവീര്യം ॥ 12 ॥

     യദ്ഘ്രാണഭക്ഷോ വിഹിതഃ സുരായാ-
          സ്തഥാ പശോരാലഭനം ന ഹിംസാ ।
     ഏവം വ്യവായഃ പ്രജയാ ന രത്യാ
          ഇമം വിശുദ്ധം ന വിദുഃ സ്വധർമ്മം ॥ 13 ॥

യേ ത്വനേവംവിദോഽസന്തഃ സ്തബ്ധാഃ സദഭിമാനിനഃ ।
പശൂൻ ദ്രുഹ്യന്തി വിശ്രബ്ധാഃ പ്രേത്യ ഖാദന്തി തേ ച താൻ ॥ 14 ॥

ദ്വിഷന്തഃ പരകായേഷു സ്വാത്മാനം ഹരിമീശ്വരം ।
മൃതകേ സാനുബന്ധേഽസ്മിൻ ബദ്ധസ്നേഹാഃ പതന്ത്യധഃ ॥ 15 ॥

യേ കൈവല്യമസമ്പ്രാപ്താ യേ ചാതീതാശ്ച മൂഢതാം ।
ത്രൈവർഗ്ഗികാ ഹ്യക്ഷണികാ ആത്മാനം ഘാതയന്തി തേ ॥ 16 ॥

ഏത ആത്മഹനോഽശാന്താ അജ്ഞാനേ ജ്ഞാനമാനിനഃ ।
സീദന്ത്യകൃതകൃത്യാ വൈ കാലധ്വസ്തമനോരഥാഃ ॥ 17 ॥

ഹിത്വാത്യായാസരചിതാ ഗൃഹാപത്യസുഹൃച്ഛ്രിയഃ ।
തമോ വിശന്ത്യനിച്ഛന്തോ വാസുദേവപരാങ്മുഖാഃ ॥ 18 ॥

രാജോവാച

കസ്മിൻ കാലേ സ ഭഗവാൻ കിം വർണ്ണഃ കീദൃശോ നൃഭിഃ ।
നാമ്നാ വാ കേന വിധിനാ പൂജ്യതേ തദിഹോച്യതാം ॥ 19 ॥

കരഭാജന ഉവാച

കൃതം ത്രേതാ ദ്വാപരം ച കലിരിത്യേഷു കേശവഃ ।
നാനാവർണ്ണാഭിധാകാരോ നാനൈവ വിധിനേജ്യതേ ॥ 20 ॥

കൃതേ ശുക്ലശ്ചതുർബ്ബാഹുർജ്ജടിലോ വൽകലാംബരഃ ।
കൃഷ്ണാജിനോപവീതാക്ഷാൻ ബിഭ്രദ്ദണ്ഡകമണ്ഡലൂ ॥ 21 ॥

മനുഷ്യാസ്തു തദാ ശാന്താ നിർവ്വൈരാഃ സുഹൃദഃ സമാഃ ।
യജന്തി തപസാ ദേവം ശമേന ച ദമേന ച ॥ 22 ॥

ഹംസഃ സുപർണ്ണോ വൈകുണ്ഠോ ധർമ്മോ യോഗേശ്വരോഽമലഃ ।
ഈശ്വരഃ പുരുഷോഽവ്യക്തഃ പരമാത്മേതി ഗീയതേ ॥ 23 ॥

ത്രേതായാം രക്തവർണ്ണോഽസൌ ചതുർബ്ബഹുസ്ത്രിമേഖലഃ ।
ഹിരണ്യകേശസ്ത്രയ്യാത്മാ സ്രുക്സ്രുവാദ്യുപലക്ഷണഃ ॥ 24 ॥

തം തദാ മനുജാ ദേവം സർവ്വദേവമയം ഹരിം ।
യജന്തി വിദ്യയാ ത്രയ്യാ ധർമ്മിഷ്ഠാ ബ്രഹ്മവാദിനഃ ॥ 25 ॥

വിഷ്ണുർ യജ്ഞഃ പൃശ്നിഗർഭഃ സർവ്വദേവ ഉരുക്രമഃ ।
വൃഷാകപിർജ്ജയന്തശ്ച ഉരുഗായ ഇതീര്യതേ ॥ 26 ॥

ദ്വാപരേ ഭഗവാൻ ശ്യാമഃ പീതവാസാ നിജായുധഃ ।
ശ്രീവത്സാദിഭിരങ്കൈശ്ച ലക്ഷണൈരുപലക്ഷിതഃ ॥ 27 ॥

തം തദാ പുരുഷം മർത്ത്യാ മഹാരാജോപലക്ഷണം ।
യജന്തി വേദതന്ത്രാഭ്യാം പരം ജിജ്ഞാസവോ നൃപ ॥ 28 ॥

നമസ്തേ വാസുദേവായ നമഃ സങ്കർഷണായ ച ।
പ്രദ്യുമ്‌നായാനിരുദ്ധായ തുഭ്യം ഭഗവതേ നമഃ ॥ 29 ॥

നാരായണായ ഋഷയേ പുരുഷായ മഹാത്മനേ ।
വിശ്വേശ്വരായ വിശ്വായ സർവ്വഭൂതാത്മനേ നമഃ ॥ 30 ॥

ഇതി ദ്വാപര ഉർവ്വീശ സ്തുവന്തി ജഗദീശ്വരം ।
നാനാതന്ത്രവിധാനേന കലാവപി യഥാ ശൃണു ॥ 31 ॥

കൃഷ്ണവർണ്ണം ത്വിഷാകൃഷ്ണം സാംഗോപാംഗാസ്ത്രപാർഷദം ।
യജ്ഞൈഃ സങ്കീർത്തനപ്രായൈർ യജന്തി ഹി സുമേധസഃ ॥ 32 ॥

     ധ്യേയം സദാ പരിഭവഘ്നമഭീഷ്ടദോഹം
          തീർത്ഥാസ്പദം ശിവവിരിഞ്ചിനുതം ശരണ്യം ।
     ഭൃത്യാർത്തിഹം പ്രണതപാല ഭവാബ്ധിപോതം
          വന്ദേ മഹാപുരുഷ തേ ചരണാരവിന്ദം ॥ 33 ॥

     ത്യക്ത്വാ സുദുസ്ത്യജസുരേപ്സിതരാജ്യലക്ഷ്മീം
          ധർമ്മിഷ്ഠ ആര്യവചസാ യദഗാദരണ്യം ।
     മായാമൃഗം ദയിതയേപ്സിതമന്വധാവദ്-
          വന്ദേ മഹാപുരുഷ തേ ചരണാരവിന്ദം ॥ 34 ॥

ഏവം യുഗാനുരൂപാഭ്യാം ഭഗവാൻ യുഗവർത്തിഭിഃ ।
മനുജൈരിജ്യതേ രാജൻ ശ്രേയസാമീശ്വരോ ഹരിഃ ॥ 35 ॥

കലിം സഭാജയന്ത്യാര്യാ ഗുണജ്ഞാഃ സാരഭാഗിനഃ ।
യത്ര സങ്കീർത്തനേനൈവ സർവ്വസ്വാർത്ഥോഽഭിലഭ്യതേ ॥ 36 ॥

ന ഹ്യതഃ പരമോ ലാഭോ ദേഹിനാം ഭ്രാമ്യതാമിഹ ।
യതോ വിന്ദേത പരമാം ശാന്തിം നശ്യതി സംസൃതിഃ ॥ 37 ॥

കൃതാദിഷു പ്രജാ രാജൻ കലാവിച്ഛന്തി സംഭവം ।
കലൌ ഖലു ഭവിഷ്യന്തി നാരായണപരായണാഃ ॥ 38 ॥

ക്വചിത്ക്വചിൻമഹാരാജ ദ്രവിഡേഷു ച ഭൂരിശഃ ।
താമ്രപർണ്ണീ നദീ യത്ര കൃതമാലാ പയസ്വിനീ ॥ 39 ॥

കാവേരീ ച മഹാപുണ്യാ പ്രതീചീ ച മഹാനദീ ।
യേ പിബന്തി ജലം താസാം മനുജാ മനുജേശ്വര ।
പ്രായോ ഭക്താ ഭഗവതി വാസുദേവേഽമലാശയാഃ ॥ 40 ॥

     ദേവർഷിഭൂതാപ്തനൃണാം പിതൄണാം
          ന കിങ്കരോ നായമൃണീ ച രാജൻ ।
     സർവ്വാത്മനാ യഃ ശരണം ശരണ്യം
          ഗതോ മുകുന്ദം പരിഹൃത്യ കർത്തം ॥ 41 ॥

     സ്വപാദമൂലം ഭജതഃ പ്രിയസ്യ
          ത്യക്താന്യഭാവസ്യ ഹരിഃ പരേശഃ ।
     വികർമ്മ യച്ചോത്പതിതം കഥഞ്ചി-
          ദ്ധുനോതി സർവ്വം ഹൃദി സന്നിവിഷ്ടഃ ॥ 42 ॥

നാരദ ഉവാച

ധർമ്മാൻ ഭാഗവതാനിത്ഥം ശ്രുത്വാഥ മിഥിലേശ്വരഃ ।
ജായന്തേയാൻ മുനീൻ പ്രീതഃ സോപാധ്യായോ ഹ്യപൂജയത് ॥ 43 ॥

തതോഽന്തർദ്ദധിരേ സിദ്ധാഃ സർവ്വലോകസ്യ പശ്യതഃ ।
രാജാ ധർമ്മാനുപാതിഷ്ഠന്നവാപ പരമാം ഗതിം ॥ 44 ॥

ത്വമപ്യേതാൻ മഹാഭാഗ ധമ്മാൻ ഭാഗവതാൻ ശ്രുതാൻ ।
ആസ്ഥിതഃ ശ്രദ്ധയാ യുക്തോ നിഃസംഗോ യാസ്യസേ പരം ॥ 45 ॥

യുവയോഃ ഖലു ദമ്പത്യോർ യശസാ പൂരിതം ജഗത് ।
പുത്രതാമഗമദ്യദ്വാം ഭഗവാനീശ്വരോ ഹരിഃ ॥ 46 ॥

ദർശനാലിംഗനാലാപൈഃ ശയനാസനഭോജനൈഃ ।
ആത്മാ വാം പാവിതഃ കൃഷ്ണേ പുത്രസ്നേഹം പ്രകുർവ്വതോഃ ॥ 47 ॥

     വൈരേണ യം നൃപതയഃ ശിശുപാലപൌണ്ഡ്ര-
          ശാല്വാദയോ ഗതിവിലാസവിലോകനാദ്യൈഃ ।
     ധ്യായന്ത ആകൃതധിയഃ ശയനാസനാദൌ
          തത്സാമ്യമാപുരനുരക്തധിയാം പുനഃ കിം ॥ 48 ॥

മാപത്യബുദ്ധിമകൃഥാഃ കൃഷ്ണേ സർവ്വാത്മനീശ്വരേ ।
മായാമനുഷ്യഭാവേന ഗൂഢൈശ്വര്യേ പരേഽവ്യയേ ॥ 49 ॥

ഭൂഭാരാസുരരാജന്യഹന്തവേ ഗുപ്തയേ സതാം ।
അവതീർണ്ണസ്യ നിർവൃത്യൈ യശോ ലോകേ വിതന്യതേ ॥ 50 ॥

ശ്രീശുക ഉവാച

ഏതച്ഛ്രുത്വാ മഹാഭാഗോ വസുദേവോഽതിവിസ്മിതഃ ।
ദേവകീ ച മഹാഭാഗാ ജഹതുർമ്മോഹമാത്മനഃ ॥ 51 ॥

ഇതിഹാസമിമം പുണ്യം ധാരയേദ്യഃ സമാഹിതഃ ।
സ വിധൂയേഹ ശമലം ബ്രഹ്മഭൂയായ കൽപതേ ॥ 52 ॥