ശ്രീമദ് ഭാഗവതം (മൂലം) / ഏകാദശഃ സ്കന്ധഃ (സ്കന്ധം 11) / അദ്ധ്യായം 30

← സ്കന്ധം 11 : അദ്ധ്യായം 29

സ്കന്ധം 11 : അദ്ധ്യായം 31 →

ശ്രീമദ് ഭാഗവതം (മൂലം) / ഏകാദശഃ സ്കന്ധഃ (സ്കന്ധം 11) / അദ്ധ്യായം 30

രാജോവാച

തതോ മഹാഭാഗവതേ ഉദ്ധവേ നിർഗ്ഗതേ വനം ।
ദ്വാരവത്യാം കിമകരോദ്ഭഗവാൻ ഭൂതഭാവനഃ ॥ 1 ॥

ബ്രഹ്മശാപോപസംസൃഷ്ടേ സ്വകുലേ യാദവർഷഭഃ ।
പ്രേയസീം സർവ്വനേത്രാണാം തനും സ കഥമത്യജത് ॥ 2 ॥

     പ്രത്യാക്രഷ്ടും നയനമബലാ
          യത്ര ലഗ്നം ന ശേകുഃ
     കർണ്ണാവിഷ്ടം ന സരതി തതോ
          യത് സതാമാത്മലഗ്നം ।
     യച്ഛ്രീർവാചാം ജനയതി രതിം
          കിം നു മാനം കവീനാം
     ദൃഷ്ട്വാ ജിഷ്ണോർ യുധി രഥഗതം
          യച്ച തത് സാമ്യമീയുഃ ॥ 3 ॥

ഋഷിരുവാച

ദിവി ഭുവ്യന്തരിക്ഷേ ച മഹോത്പാതാൻ സമുത്ഥിതാൻ ।
ദൃഷ്ട്വാഽഽസീനാൻ സുധർമ്മായാം കൃഷ്ണഃ പ്രാഹ യദൂനിദം ॥ 4 ॥

ഏതേ ഘോരാ മഹോത്പാതാ ദ്വാർവത്യാം യമകേതവഃ ।
മുഹൂർത്തമപി ന സ്ഥേയമത്ര നോ യദുപുംഗവാഃ ॥ 5 ॥

സ്ത്രിയോ ബാലാശ്ച വൃദ്ധാശ്ച ശംഖോദ്ധാരം വ്രജന്ത്വിതഃ ।
വയം പ്രഭാസം യാസ്യാമോ യത്ര പ്രത്യക് സരസ്വതീ ॥ 6 ॥

തത്രാഭിഷിച്യ ശുചയ ഉപോഷ്യ സുസമാഹിതാഃ ।
ദേവതാഃ പൂജയിഷ്യാമഃ സ്നപനാലേപനാർഹണൈഃ ॥ 7 ॥

ബ്രാഹ്മണാംസ്തു മഹാഭാഗാൻ കൃതസ്വസ്ത്യയനാ വയം ।
ഗോഭൂഹിരണ്യവാസോഭിർഗജാശ്വരഥവേശ്മഭിഃ ॥ 8 ॥

വിധിരേഷ ഹ്യരിഷ്ടഘ്നോ മംഗളായനമുത്തമം ।
ദേവദ്വിജഗവാം പൂജാ ഭൂതേഷു പരമോ ഭവഃ ॥ 9 ॥

ഇതി സർവ്വേ സമാകർണ്യ യദുവൃദ്ധാ മധുദ്വിഷഃ ।
തഥേതി നൌഭിരുത്തീര്യ പ്രഭാസം പ്രയയൂ രഥൈഃ ॥ 10 ॥

തസ്മിൻ ഭഗവതാദിഷ്ടം യദുദേവേന യാദവാഃ ।
ചക്രുഃ പരമയാ ഭക്ത്യാ സർവ്വശ്രേയോപബൃംഹിതം ॥ 11 ॥

തതസ്തസ്മിൻ മഹാപാനം പപുർമ്മൈരേയകം മധു ।
ദിഷ്ടവിഭ്രംശിതധിയോ യദ് ദ്രവൈർഭ്രശ്യതേ മതിഃ ॥ 12 ॥

മഹാപാനാഭിമത്താനാം വീരാണാം ദൃപ്തചേതസാം ।
കൃഷ്ണമായാവിമൂഢാനാം സങ്ഘർഷഃ സുമഹാനഭൂത് ॥ 13 ॥

യുയുധുഃ ക്രോധസംരബ്ധാ വേലായാമാതതായിനഃ ।
ധനുർഭിരസിഭിർഭല്ലൈർഗദാഭിസ്തോമരർഷ്ടിഭിഃ ॥ 14 ॥

     പതത്പതാകൈ രഥകുഞ്ജരാദിഭിഃ
          ഖരോഷ്ട്രഗോഭിർമഹിഷൈർന്നരൈരപി ।
     മിഥഃ സമേത്യാശ്വതരൈഃ സുദുർമ്മദാ
          ന്യഹൻ ശരൈർദദ്ഭിരിവ ദ്വിപാ വനേ ॥ 15 ॥

     പ്രദ്യുമ്‌നസാംബൌ യുധി രൂഢമത്സരാ-
          വക്രൂരഭോജാവനിരുദ്ധസാത്യകീ ।
     സുഭദ്രസങ്ഗ്രാമജിതൌ സുദാരുണൌ
          ഗദൌ സുമിത്രാസുരഥൌ സമീയതുഃ ॥ 16 ॥

     അന്യേ ച യേ വൈ നിശഠോൽമുകാദയഃ
          സഹസ്രജിച്ഛതജിദ്ഭാനുമുഖ്യാഃ ।
     അന്യോന്യമാസാദ്യ മദാന്ധകാരിതാ
          ജഘ്നുർമ്മുകുന്ദേന വിമോഹിതാ ഭൃശം ॥ 17 ॥

     ദാശാർഹവൃഷ്ണ്യന്ധകഭോജസാത്വതാ
          മധ്വർബുദാ മാഥുരശൂരസേനാഃ ।
     വിസർജ്ജനാഃ കുകുരാഃ കുന്തയശ്ച
          മിഥസ്തതസ്തേഽഥ വിസൃജ്യ സൌഹൃദം ॥ 18 ॥

     പുത്രാ അയുധ്യൻ പിതൃഭിർഭ്രാതൃഭിശ്ച
          സ്വസ്രീയദൌഹിത്രപിതൃവ്യമാതുലൈഃ ।
     മിത്രാണി മിത്രൈഃ സുഹൃദഃ സുഹൃദ്ഭിർ-
          ജ്ഞാതീംസ്ത്വഹൻ ജ്ഞാതയ ഏവ മൂഢാഃ ॥ 19 ॥

ശരേഷു ഹീയമാനേഷു ഭജ്യമാനേഷു ധന്വസു ।
ശസ്ത്രേഷു ക്ഷീയമാനേഷു മുഷ്ടിഭിർജ്ജഹ്രുരേരകാഃ ॥ 20 ॥

താ വജ്രകൽപാ ഹ്യഭവൻ പരിഘാ മുഷ്ടിനാ ഭൃതാഃ ।
ജഘ്നുർദ്വിഷസ്തൈഃ കൃഷ്ണേന വാര്യമാണാസ്തു തം ച തേ ॥ 21 ॥

പ്രത്യനീകം മന്യമാനാ ബലഭദ്രം ച മോഹിതാഃ ।
ഹന്തും കൃതധിയോ രാജന്നാപന്നാ ആതതായിനഃ ॥ 22 ॥

അഥ താവപി സങ്ക്രുദ്ധാവുദ്യമ്യ കുരുനന്ദന ।
ഏരകാമുഷ്ടിപരിഘൌ ചരന്തൌ ജഘ്നതുർ യുധി ॥ 23 ॥

ബ്രഹ്മശാപോപസൃഷ്ടാനാം കൃഷ്ണമായാവൃതാത്മനാം ।
സ്പർദ്ധാ ക്രോധഃ ക്ഷയം നിന്യേ വൈണവോഽഗ്നിർ യഥാ വനം ॥ 24 ॥

ഏവം നഷ്ടേഷു സർവ്വേഷു കുലേഷു സ്വേഷു കേശവഃ ।
അവതാരിതോ ഭുവോ ഭാര ഇതി മേനേഽവശേഷിതഃ ॥ 25 ॥

രാമഃ സമുദ്രവേലായാം യോഗമാസ്ഥായ പൌരുഷം ।
തത്യാജ ലോകം മാനുഷ്യം സംയോജ്യാത്മാനമാത്മനി ॥ 26 ॥

രാമനിര്യാണമാലോക്യ ഭഗവാൻ ദേവകീസുതഃ ।
നിഷസാദ ധരോപസ്ഥേ തൂഷ്ണീമാസാദ്യ പിപ്പലം ॥ 27 ॥

ബിഭ്രച്ചതുർഭുജം രൂപം ഭ്രാജിഷ്ണു പ്രഭയാ സ്വയാ ।
ദിശോ വിതിമിരാഃ കുർവൻ വിധൂമ ഇവ പാവകഃ ॥ 28 ॥

ശ്രീവത്സാങ്കം ഘനശ്യാമം തപ്തഹാടകവർച്ചസം ।
കൌശേയാംബരയുഗ്മേന പരിവീതം സുമംഗളം ॥ 29 ॥

സുന്ദരസ്മിതവക്ത്രാബ്ജം നീലകുന്തളമണ്ഡിതം ।
പുണ്ഡരീകാഭിരാമാക്ഷം സ്ഫുരൻമകരകുണ്ഡലം ॥ 30 ॥

കടിസൂത്രബ്രഹ്മസൂത്രകിരീടകടകാംഗദൈഃ ।
ഹാരനൂപുരമുദ്രാഭിഃ കൌസ്തുഭേന വിരാജിതം ॥ 31 ॥

വനമാലാപരീതാംഗം മൂർത്തിമദ്ഭിർന്നിജായുധൈഃ ।
കൃത്വോരൌ ദക്ഷിണേ പാദമാസീനം പങ്കജാരുണം ॥ 32 ॥

മുസലാവശേഷായഃഖണ്ഡകൃതേഷുർല്ലുബ്ധകോ ജരാ ।
മൃഗാസ്യാകാരം തച്ചരണം വിവ്യാധ മൃഗശങ്കയാ ॥ 33 ॥

ചതുർഭുജം തം പുരുഷം ദൃഷ്ട്വാ സ കൃതകിൽബിഷഃ ।
ഭീതഃ പപാത ശിരസാ പാദയോരസുരദ്വിഷഃ ॥ 34 ॥

അജാനതാ കൃതമിദം പാപേന മധുസൂദന ।
ക്ഷന്തുമർഹസി പാപസ്യ ഉത്തമശ്ലോക മേഽനഘ ॥ 35 ॥

യസ്യാനുസ്മരണം നൄണാമജ്ഞാനധ്വാന്തനാശനം ।
വദന്തി തസ്യ തേ വിഷ്ണോ മയാസാധു കൃതം പ്രഭോ ॥ 36 ॥

തൻമാഽഽശു ജഹി വൈകുണ്ഠ പാപ്മാനം മൃഗലുബ്ധകം ।
യഥാ പുനരഹം ത്വേവം ന കുര്യാം സദതിക്രമം ॥ 37 ॥

     യസ്യാത്മയോഗരചിതം ന വിദുർവിരിഞ്ചോ
          രുദ്രാദയോഽസ്യ തനയാഃ പതയോ ഗിരാം യേ ।
     ത്വൻമായയാ പിഹിതദൃഷ്ടയ ഏതദഞ്ജഃ
          കിം തസ്യ തേ വയമസദ്ഗതയോ ഗൃണീമഃ ॥ 38 ॥

ശ്രീഭഗവാനുവാച

മാ ഭൈർജരേ ത്വമുത്തിഷ്ഠ കാമ ഏഷ കൃതോ ഹി മേ ।
യാഹി ത്വം മദനുജ്ഞാതഃ സ്വർഗ്ഗം സുകൃതിനാം പദം ॥ 39 ॥

ഇത്യാദിഷ്ടോ ഭഗവതാ കൃഷ്ണേനേച്ഛാശരീരിണാ ।
ത്രിഃ പരിക്രമ്യ തം നത്വാ വിമാനേന ദിവം യയൌ ॥ 40 ॥

ദാരുകഃ കൃഷ്ണപദവീമന്വിച്ഛന്നധിഗംയ താം ।
വായും തുലസികാമോദമാഘ്രായാഭിമുഖം യയൌ ॥ 41 ॥

     തം തത്ര തിഗ്മദ്യുഭിരായുധൈർവൃതം
          ഹ്യശ്വത്ഥമൂലേ കൃതകേതനം പതിം ।
     സ്നേഹപ്ലുതാത്മാ നിപപാത പാദയോ
          രഥാദവപ്ലുത്യ സബാഷ്പലോചനഃ ॥ 42 ॥

     അപശ്യതസ്ത്വച്ചരണാംബുജം പ്രഭോ
          ദൃഷ്ടിഃ പ്രണഷ്ടാ തമസി പ്രവിഷ്ടാ ।
     ദിശോ ന ജാനേ ന ലഭേ ച ശാന്തിം
          യഥാ നിശായാമുഡുപേ പ്രണഷ്ടേ ॥ 43 ॥

ഇതി ബ്രുവതി സൂതേ വൈ രഥോ ഗരുഡലാഞ്ഛനഃ ।
ഖമുത്പപാത രാജേന്ദ്ര സാശ്വധ്വജ ഉദീക്ഷതഃ ॥ 44 ॥

തമന്വഗച്ഛൻ ദിവ്യാനി വിഷ്ണുപ്രഹരണാനി ച ।
തേനാതിവിസ്മിതാത്മാനം സൂതമാഹ ജനാർദ്ദനഃ ॥ 45 ॥

ഗച്ഛ ദ്വാരവതീം സൂത ജ്ഞാതീനാം നിധനം മിഥഃ ।
സങ്കർഷണസ്യ നിര്യാണം ബന്ധുഭ്യോ ബ്രൂഹി മദ്ദശാം ॥ 46 ॥

ദ്വാരകായാം ച ന സ്ഥേയം ഭവദ്ഭിശ്ച സ്വബന്ധുഭിഃ ।
മയാ ത്യക്താം യദുപുരീം സമുദ്രഃ പ്ലാവയിഷ്യതി ॥ 47 ॥

സ്വം സ്വം പരിഗ്രഹം സർവ്വേ ആദായ പിതരൌ ച നഃ ।
അർജ്ജുനേനാവിതാഃ സർവ്വ ഇന്ദ്രപ്രസ്ഥം ഗമിഷ്യഥ ॥ 48 ॥

ത്വം തു മദ്ധർമ്മമാസ്ഥായ ജ്ഞാനനിഷ്ഠ ഉപേക്ഷകഃ ।
മൻമായാരചനാമേതാം വിജ്ഞായോപശമം വ്രജ ॥ 49 ॥

ഇത്യുക്തസ്തം പരിക്രമ്യ നമസ്കൃത്യ പുനഃ പുനഃ ।
തത്പാദൌ ശീർഷ്ണ്യുപാധായ ദുർമ്മനാഃ പ്രയയൌ പുരീം ॥ 50 ॥