രാമായണം/ബാലകാണ്ഡം/അധ്യായം74

രാമായണം/ബാലകാണ്ഡം
രചന:വാൽമീകി
അധ്യായം74

1 രാമ ദാശരഥേ വീര വീര്യം തേ ശ്രൂയതേ ഽധുതം
ധനുഷോ ഭേദനം ചൈവ നിഖിലേന മയാ ശ്രുതം
2 തദ് അദ്ഭുതം അചിന്ത്യം ച ഭേദനം ധനുഷസ് ത്വയാ
തച് ഛ്രുത്വാഹം അനുപ്രാപ്തോ ധനുർ ഗൃഹ്യാപരം ശുഭം
3 തദ് ഇദം ഘോരസങ്കാശം ജാമദഗ്ന്യം മഹദ് ധനുഃ
പൂരയസ്വ ശരേണൈവ സ്വബലം ദർശയസ്വ ച
4 തദ് അഹം തേ ബലം ദൃഷ്ട്വാ ധനുഷോ ഽസ്യ പ്രപൂരണേ
ദ്വന്ദ്വയുദ്ധം പ്രദാസ്യാമി വീര്യശ്ലാഘ്യം ഇദം തവ
5 തസ്യ തദ്വചനം ശ്രുത്വാ രാജാ ദശരതഃസ് തദാ
വിഷണ്ണവദനോ ദീനഃ പ്രാഞ്ജലിർ വാക്യം അബ്രവീത്
6 ക്ഷത്രരോഷാത് പ്രശാന്തസ് ത്വം ബ്രാഹ്മണസ്യ മഹായശാഃ
ബാലാനാം മമ പുത്രാണാം അഭയം ദാതും അർഹസി
7 ഭാർഗവാണാം കുലേ ജാതഃ സ്വാധ്യായവ്രതശാലിനാം
സഹസ്രാക്ഷേ പ്രതിജ്ഞായ ശസ്ത്രം നിക്ഷിപ്തവാൻ അസി
8 സ ത്വം ധർമപരോ ഭൂത്വാ കാശ്യപായ വസുന്ധരാം
ദത്ത്വാ വനം ഉപാഗമ്യ മഹേന്ദ്രകൃതകേതനഃ
9 മമ സർവവിനാശായ സമ്പ്രാപ്തസ് ത്വം മഹാമുനേ
ന ചൈകസ്മിൻ ഹതേ രാമേ സർവേ ജീവാമഹേ വയം
10 ബ്രുവത്യ് ഏവം ദശരഥേ ജാമദഗ്ന്യഃ പ്രതാപവാൻ
  അനാദൃത്യൈവ തദ് വാക്യം രാമം ഏവാഭ്യഭാഷത
11 ഇമേ ദ്വേ ധനുഷീ ശ്രേഷ്ഠേ ദിവ്യേ ലോകാഭിവിശ്രുതേ
  ദൃഢേ ബലവതീ മുഖ്യേ സുകൃതേ വിശ്വകർമണാ
12 അതിസൃഷ്ടം സുരൈർ ഏകം ത്ര്യംബകായ യുയുത്സവേ
  ത്രിപുരഘ്നം നരശ്രേഷ്ഠ ഭഗ്നം കാകുത്സ്ഹ യത് ത്വയാ
13 ഇദം ദ്വിതീയം ദുർധർഷം വിഷ്ണോർ ദത്തം സുരോത്തമൈഃ
  സമാനസാരം കാകുത്സ്ഥ രൗദ്രേണ ധനുഷാ ത്വ് ഇദം
14 തദാ തു ദേവതാഃ സർവാഃ പൃച്ഛന്തി സ്മ പിതാമഹം
  ശിതികണ്ഠസ്യ വിഷ്ണോശ് ച ബലാബലനിരീക്ഷയാ
15 അഭിപ്രായം തു വിജ്ഞായ ദേവതാനാം പിതാമഹഃ
  വിരോധം ജനയാം ആസ തയോഃ സത്യവതാം വരഃ
16 വിരോധേ ച മഹദ് യുദ്ധം അഭവദ് രോമഹർഷണം
  ശിതികണ്ഠസ്യ വിഷ്ണോശ് ച പരസ്പരജയൈഷിണോഃ
17 തദാ തജ് ജൃംഭിതം ശൈവം ധനുർ ഭീമപരാക്രമം
  ഹുങ്കാരേണ മഹാദേവഃ സ്തംഭിതോ ഽഥ ത്രിലോചനഃ
18 ദേവൈസ് തദാ സമാഗമ്യ സർഷിസംഘൈഃ സചാരണൈഃ
  യാചിതൗ പ്രശമം തത്ര ജഗ്മതുസ് തൗ സുരോത്തമൗ
19 ജൃംഭിതം തദ് ധനുർ ദൃഷ്ട്വാ ശൈവം വിഷ്ണുപരാക്രമൈഃ
  അധികം മേനിരേ വിഷ്ണും ദേവാഃ സർഷിഗണാസ് തദാ
20 ധനൂ രുദ്രസ് തു സങ്ക്രുദ്ധോ വിദേഹേഷു മഹായശാഃ
  ദേവരാതസ്യ രാജർഷേർ ദദൗ ഹസ്തേ സസായകം
21 ഇദം ച വിഷ്ണവം രാമ ധനുഃ പരപുരഞ്ജയം
  ഋചീകേ ഭാർഗവേ പ്രാദാദ് വിഷ്ണുഃ സ ന്യാസം ഉത്തമം
22 ഋചീകസ് തു മഹാതേജാഃ പുത്രസ്യാപ്രതികർമണഃ
  പിതുർ മമ ദദൗ ദിവ്യം ജമദഗ്നേർ മഹാത്മനഃ
23 ന്യസ്തശസ്ത്രേ പിതരി മേ തപോബലസമന്വിതേ
  അർജുനോ വിദധേ മൃത്യും പ്രാകൃതാം ബുദ്ധിം ആസ്ഥിതഃ
24 വധം അപ്രതിരൂപം തു പിതുഃ ശ്രുത്വാ സുദാരുണം
  ക്ഷത്രം ഉത്സാദയം രോഷാജ് ജാതം ജാതം അനേകശഃ
25 പൃഥിവീം ചാഖിലാം പ്രാപ്യ കാശ്യപായ മഹാത്മനേ
  യജ്ഞസ്യാന്തേ തദാ രാമ ദക്ഷിണാം പുണ്യകർമണേ
26 ദത്ത്വാ മഹേന്ദ്രനിലയസ് തപോബലസമന്വിതഃ
  ശ്രുതവാൻ ധനുഷോ ഭേദം തതോ ഽഹം ദ്രുതം ആഗതഃ
27 തദ് ഇദം വൈഷ്ണവം രാമ പിതൃപൈതാമഹം മഹത്
  ക്ഷത്രധർമം പുരസ്കൃത്യ ഗൃഹ്ണീഷ്വ ധനുരുത്തമം
28 യോജയസ്വ ധനുഃ ശ്രേഷ്ഠേ ശരം പരപുരഞ്ജയം
  യദി ശക്നോഷി കാകുത്സ്ഥ ദ്വന്ദ്വം ദാസ്യാമി തേ തതഃ