രാമായണം/ബാലകാണ്ഡം/അധ്യായം57

രാമായണം/ബാലകാണ്ഡം
രചന:വാൽമീകി
അധ്യായം57

1 തതസ് ത്രിശങ്കോർ വചനം ശ്രുത്വാ ക്രോധസമന്വിതം
ഋഷിപുത്രശതം രാമ രാജാനം ഇദം അബ്രവീത്
2 പ്രത്യാഖ്യാതോ ഽസി ദുർബുദ്ധേ ഗുരുണാ സത്യവാദിനാ
തം കഥം സമതിക്രമ്യ ശാഖാന്തരം ഉപേയിവാൻ
3 ഇക്ഷ്വാകൂണാം ഹി സർവേഷാം പുരോധാഃ പരമാ ഗതിഃ
ന ചാതിക്രമിതും ശക്യം വചനം സത്യവാദിനഃ
4 അശക്യം ഇതി ചോവാച വസിഷ്ഠോ ഭഗവാൻ ഋഷിഃ
തം വയം വൈ സമാഹർതും ക്രതും ശക്താഃ കഥം തവ
5 ബാലിശസ് ത്വം നരശ്രേഷ്ഠ ഗമ്യതാം സ്വപുരം പുനഃ
യാജനേ ഭഗവാഞ് ശക്തസ് ത്രൈലോക്യസ്യാപി പാർഥിവ
6 തേഷാം തദ്വചനം ശ്രുത്വാ ക്രോധപര്യാകുലാക്ഷരം
സ രാജാ പുനർ ഏവൈതാൻ ഇദം വചനം അബ്രവീത്
7 പ്രത്യാഖ്യാതോ ഽസ്മി ഗുരുണാ ഗുരുപുത്രൈസ് തഥൈവ ച
അന്യാം ഗതിം ഗമിഷ്യാമി സ്വസ്തി വോ ഽസ്തു തപോധനാഃ
8 ഋഷിപുത്രാസ് തു തച് ഛ്രുത്വാ വാക്യം ഘോരാഭിസംഹിതം
ശേപുഃ പരമസങ്ക്രുദ്ധാശ് ചണ്ഡാലത്വം ഗമിഷ്യസി
ഏവം ഉക്ത്വാ മഹാത്മാനോ വിവിശുസ് തേ സ്വം ആശ്രമം
9 അഥ രാത്ര്യാം വ്യതീതായാം രാജാ ചണ്ഡാലതാം ഗതഃ
നീലവസ്ത്രധരോ നീലഃ പരുഷോ ധ്വസ്തമൂർധജഃ
ചിത്യമാല്യാനുലേപശ് ച ആയസാഭരണോ ഽഭവത്
10 തം ദൃഷ്ട്വാ മന്ത്രിണഃ സർവേ ത്യക്ത്വാ ചണ്ഡാലരൂപിണം
  പ്രാദ്രവൻ സഹിതാ രാമ പൗരാ യേ ഽസ്യാനുഗാമിനഃ
11 ഏകോ ഹി രാജാ കാകുത്സ്ഥ ജഗാമ പരമാത്മവാൻ
  ദഹ്യമാനോ ദിവാരാത്രം വിശ്വാമിത്രം തപോധനം
12 വിശ്വാമിത്രസ് തു തം ദൃഷ്ട്വാ രാജാനം വിഫലീകൃതം
  ചണ്ഡാലരൂപിണം രാമ മുനിഃ കാരുണ്യം ആഗതഃ
13 കാരുണ്യാത് സ മഹാതേജാ വാക്യം പരമ ധാർമികഃ
  ഇദം ജഗാദ ഭദ്രം തേ രാജാനം ഘോരദർശനം
14 കിം ആഗമനകാര്യം തേ രാജപുത്ര മഹാബല
  അയോധ്യാധിപതേ വീര ശാപാച് ചണ്ഡാലതാം ഗതഃ
15 അഥ തദ് വാക്യം ആകർണ്യ രാജാ ചണ്ഡാലതാം ഗതഃ
  അബ്രവീത് പ്രാഞ്ജലിർ വാക്യം വാക്യജ്ഞോ വാക്യകോവിദം
16 പ്രത്യാഖ്യാതോ ഽസ്മി ഗുരുണാ ഗുരുപുത്രൈസ് തഥൈവ ച
  അനവാപ്യൈവ തം കാമം മയാ പ്രാപ്തോ വിപര്യയഃ
17 സശരീരോ ദിവം യായാം ഇതി മേ സൗമ്യദർശനം
  മയാ ചേഷ്ടം ക്രതുശതം തച് ച നാവാപ്യതേ ഫലം
18 അനൃതം നോക്ത പൂർവം മേ ന ച വക്ഷ്യേ കദാ ചന
  കൃച്ഛ്രേഷ്വ് അപി ഗതഃ സൗമ്യ ക്ഷത്രധർമേണ തേ ശപേ
19 യജ്ഞൈർ ബഹുവിധൈർ ഇഷ്ടം പ്രജാ ധർമേണ പാലിതാഃ
  ഗുരവശ് ച മഹാത്മാനഃ ശീലവൃത്തേന തോഷിതാഃ
20 ധർമേ പ്രയതമാനസ്യ യജ്ഞം ചാഹർതും ഇച്ഛതഃ
  പരിതോഷം ന ഗച്ഛന്തി ഗുരവോ മുനിപുംഗവ
21 ദൈവം ഏവ പരം മന്യേ പൗരുഷം തു നിരർഥകം
  ദൈവേനാക്രമ്യതേ സർവം ദൈവം ഹി പരമാ ഗതിഃ
22 തസ്യ മേ പരമാർതസ്യ പ്രസാദം അഭികാങ്ക്ഷതഃ
  കർതും അർഹസി ഭദ്രം തേ ദൈവോപഹതകർമണഃ
23 നാന്യാം ഗതിം ഗമിഷ്യാമി നാന്യഃ ശരണം അസ്തി മേ
  ദൈവം പുരുഷകാരേണ നിവർതയിതും അർഹസി