രാമായണം/ബാലകാണ്ഡം/അധ്യായം4
| ←അധ്യായം3 | രാമായണം/ബാലകാണ്ഡം രചന: അധ്യായം4 |
അധ്യായം5→ |
1 പ്രാപ്തരാജ്യസ്യ രാമസ്യ വാൽമീകിർ ഭഗവാൻ ഋഷിഃ
ചകാര ചരിതം കൃത്സ്നം വിചിത്രപദം ആത്മവാൻ
2 കൃത്വാ തു തൻ മഹാപ്രാജ്ഞഃ സഭവിഷ്യം സഹോത്തരം
ചിന്തയാം ആസ കോ ന്വ് ഏതത് പ്രയുഞ്ജീയാദ് ഇതി പ്രഭുഃ
3 തസ്യ ചിന്തയമാനസ്യ മഹർഷേർ ഭാവിതാത്മനഃ
അഗൃഹ്ണീതാം തതഃ പാദൗ മുനിവേഷൗ കുശീലവൗ
4 കുശീലവൗ തു ധർമജ്ഞൗ രാജപുത്രൗ യശസ്വിനൗ
ഭ്രാതരൗ സ്വരസമ്പന്നൗ ദദർശാശ്രമവാസിനൗ
5 സ തു മേധാവിനൗ ദൃഷ്ട്വാ വേദേഷു പരിനിഷ്ഠിതൗ
വേദോപബൃഹ്മണാർഥായ താവ് അഗ്രാഹയത പ്രഭുഃ
6 കാവ്യം രാമായണം കൃത്സ്നം സീതായാശ് ചരിതം മഹത്
പൗലസ്ത്യ വധം ഇത്യ് ഏവ ചകാര ചരിതവ്രതഃ
7 പാഠ്യേ ഗേയേ ച മധുരം പ്രമാണൈസ് ത്രിഭിർ അന്വിതം
ജാതിഭിഃ സപ്തഭിർ യുക്തം തന്ത്രീലയസമന്വിതം
8 ഹാസ്യശൃംഗാരകാരുണ്യരൗദ്രവീരഭയാനകൈഃ
ബീഭത്സാദിരസൈർ യുക്തം കാവ്യം ഏതദ് അഗായതാം
9 തൗ തു ഗാന്ധർവതത്ത്വജ്ഞൗ സ്ഥാന മൂർച്ഛന കോവിദൗ
ഭ്രാതരൗ സ്വരസമ്പന്നൗ ഗന്ധർവാവ് ഇവ രൂപിണൗ
10 രൂപലക്ഷണസമ്പന്നൗ മധുരസ്വരഭാഷിണൗ
ബിംബാദ് ഇവോദ്ധൃതൗ ബിംബൗ രാമദേഹാത് തഥാപരൗ
11 തൗ രാജപുത്രൗ കാർത്സ്ന്യേന ധർമ്യം ആഖ്യാനം ഉത്തമം
വാചോ വിധേയം തത് സർവം കൃത്വാ കാവ്യം അനിന്ദിതൗ
12 ഋഷീണാം ച ദ്വിജാതീനാം സാധൂനാം ച സമാഗമേ
യഥോപദേശം തത്ത്വജ്ഞൗ ജഗതുസ് തൗ സമാഹിതൗ
മഹാത്മാനൗ മഹാഭാഗൗ സർവലക്ഷണലക്ഷിതൗ
13 തൗ കദാ ചിത് സമേതാനാം ഋഷീണാം ഭാവിതാത്മനാം
ആസീനാനാം സമീപസ്ഥാവ് ഇദം കാവ്യം അഗായതാം
14 തച് ഛ്രുത്വാ മുനയഃ സർവേ ബാഷ്പപര്യാകുലേക്ഷണാഃ
സാധു സാധ്വ് ഇത്യ് താവ് ഊചതുഃ പരം വിസ്മയം ആഗതാഃ
15 തേ പ്രീതമനസഃ സർവേ മുനയോ ധർമവത്സലാഃ
പ്രശശംസുഃ പ്രശസ്തവ്യൗ ഗായമാനൗ കുശീലവൗ
16 അഹോ ഗീതസ്യ മാധുര്യം ശ്ലോകാനാം ച വിശേഷതഃ
ചിരനിർവൃത്തം അപ്യ് ഏതത് പ്രത്യക്ഷം ഇവ ദർശിതം
17 പ്രവിശ്യ താവ് ഉഭൗ സുഷ്ഠു തദാ ഭാവം അഗായതാം
സഹിതൗ മധുരം രക്തം സമ്പന്നം സ്വരസമ്പദാ
18 ഏവം പ്രശസ്യമാനൗ തൗ തപഃശ്ലാഘ്യൈർ മഹർഷിഭിഃ
സംരക്തതരം അത്യർഥം മധുരം താവ് അഗായതാം
19 പ്രീതഃ കശ് ചിൻ മുനിസ് താഭ്യാം സംസ്ഥിതഃ കലശം ദദൗ
പ്രസന്നോ വൽകലം കശ് ചിദ് ദദൗ താഭ്യാം മഹായശാഃ
20 ആശ്ചര്യം ഇദം ആഖ്യാനം മുനിനാ സമ്പ്രകീർതിതം
പരം കവീനാം ആധാരം സമാപ്തം ച യഥാക്രമം
21 പ്രശസ്യമാനൗ സർവത്ര കദാ ചിത് തത്ര ഗായകൗ
രഥ്യാസു രാജമാർഗേഷു ദദർശ ഭരതാഗ്രജഃ
22 സ്വവേശ്മ ചാനീയ തതോ ഭ്രാതരൗ സകുശീലവൗ
പൂജയാം ആസ പൂജാർഹൗ രാമഃ ശത്രുനിബർഹണഃ
23 ആസീനഃ കാഞ്ചനേ ദിവ്യേ സ ച സിംഹാസനേ പ്രഭുഃ
ഉപോപവിഷ്ടൈഃ സചിവൈർ ഭ്രാതൃഭിശ് ച പരന്തപഃ
24 ദൃഷ്ട്വാ തു രൂപസമ്പന്നൗ താവ് ഉഭൗ വീണിനൗ തതഃ
ഉവാച ലക്ഷ്മണം രാമഃ ശത്രുഘ്നം ഭരതം തഥാ
25 ശ്രൂയതാം ഇദം ആഖ്യാനം അനയോർ ദേവവർചസോഃ
വിചിത്രാർഥപദം സമ്യഗ് ഗായതോർ മധുരസ്വരം
26 ഇമൗ മുനീ പാർഥിവലക്ഷ്മണാന്വിതൗ; കുശീലവൗ ചൈവ മഹാതപസ്വിനൗ
മമാപി തദ് ഭൂതികരം പ്രചക്ഷതേ; മഹാനുഭാവം ചരിതം നിബോധത
27 തതസ് തു തൗ രാമവചഃ പ്രചോദിതാവ്; അഗായതാം മാർഗവിധാനസമ്പദാ
സ ചാപി രാമഃ പരിഷദ്ഗതഃ ശനൈർ; ബുഭൂഷയാസക്തമനാ ബഭൂവ