രാമായണം/ബാലകാണ്ഡം/അധ്യായം23

രാമായണം/ബാലകാണ്ഡം
രചന:വാൽമീകി
അധ്യായം23

1 തതഃ പ്രഭാതേ വിമലേ കൃതാഹ്നികം അരിന്ദമൗ
വിശ്വാമിത്രം പുരസ്കൃത്യ നദ്യാസ് തീരം ഉപാഗതൗ
2 തേ ച സർവേ മഹാത്മാനോ മുനയഃ സംശിതവ്രതാഃ
ഉപസ്ഥാപ്യ ശുഭാം നാവം വിശ്വാമിത്രം അഥാബ്രുവൻ
3 ആരോഹതു ഭവാൻ നാവം രാജപുത്രപുരസ്കൃതഃ
അരിഷ്ടം ഗച്ഛ പന്ഥാനം മാ ഭൂത് കാലസ്യ പര്യയഃ
4 വിശ്വാമിത്രസ് തഥേത്യ് ഉക്ത്വാ താൻ ഋഷീൻ അഭിപൂജ്യ ച
തതാര സഹിതസ് താഭ്യാം സരിതം സാഗരം ഗമാം
5 അഥ രാമഃ സരിന്മധ്യേ പപ്രച്ഛ മുനിപുംഗവം
വാരിണോ ഭിദ്യമാനസ്യ കിം അയം തുമുലോ ധ്വനിഃ
6 രാഘവസ്യ വചഃ ശ്രുത്വാ കൗതൂഹല സമന്വിതം
കഥയാം ആസ ധർമാത്മാ തസ്യ ശബ്ദസ്യ നിശ്ചയം
7 കൈലാസപർവതേ രാമ മനസാ നിർമിതം സരഃ
ബ്രഹ്മണാ നരശാർദൂല തേനേദം മാനസം സരഃ
8 തസ്മാത് സുസ്രാവ സരസഃ സായോധ്യാം ഉപഗൂഹതേ
സരഃപ്രവൃത്താ സരയൂഃ പുണ്യാ ബ്രഹ്മസരശ്ച്യുതാ
9 തസ്യായം അതുലഃ ശബ്ദോ ജാഹ്നവീം അഭിവർതതേ
വാരിസങ്ക്ഷോഭജോ രാമ പ്രണാമം നിയതഃ കുരു
10 താഭ്യാം തു താവ് ഉഭൗ കൃത്വാ പ്രണാമം അതിധാർമികൗ
  തീരം ദക്ഷിണം ആസാദ്യ ജഗ്മതുർ ലഘുവിക്രമൗ
11 സ വനം ഘോരസങ്കാശം ദൃഷ്ട്വാ നൃപവരാത്മജഃ
  അവിപ്രഹതം ഐക്ഷ്വാകഃ പപ്രച്ഛ മുനിപുംഗവം
12 അഹോ വനം ഇദം ദുർഗം ഝില്ലികാഗണനാദിതം
  ഭൈരവൈഃ ശ്വാപദൈഃ കീർണം ശകുന്തൈർ ദാരുണാരവൈഃ
13 നാനാപ്രകാരൈഃ ശകുനൈർ വാശ്യദ്ഭിർ ഭൈരവസ്വനൈഃ
  സിംഹവ്യാഘ്രവരാഹൈശ് ച വാരണൈശ് ചാപി ശോഭിതം
14 ധവാശ്വകർണകകുഭൈർ ബില്വതിന്ദുകപാടലൈഃ
  സങ്കീർണം ബദരീഭിശ് ച കിം ന്വ് ഇദം ദാരുണം വനം
15 തം ഉവാച മഹാതേജാ വിശ്വാമിത്രോ മഹാമുനിഃ
  ശ്രൂയതാം വത്സ കാകുത്സ്ഥ യസ്യൈതദ് ദാരുണം വനം
16 ഏതൗ ജനപദൗ സ്ഫീതൗ പൂർവം ആസ്താം നരോത്തമ
  മലദാശ് ച കരൂഷാശ് ച ദേവനിർമാണ നിർമിതൗ
17 പുരാ വൃത്രവധേ രാമ മലേന സമഭിപ്ലുതം
  ക്ഷുധാ ചൈവ സഹസ്രാക്ഷം ബ്രഹ്മഹത്യാ യദാവിശത്
18 തം ഇന്ദ്രം സ്നാപയൻ ദേവാ ഋഷയശ് ച തപോധനാഃ
  കലശൈഃ സ്നാപയാം ആസുർ മലം ചാസ്യ പ്രമോചയൻ
19 ഇഹ ഭൂമ്യാം മലം ദത്ത്വാ ദത്ത്വാ കാരുഷം ഏവ ച
  ശരീരജം മഹേന്ദ്രസ്യ തതോ ഹർഷം പ്രപേദിരേ
20 നിർമലോ നിഷ്കരൂഷശ് ച ശുചിർ ഇന്ദ്രോ യദാഭവത്
  ദദൗ ദേശസ്യ സുപ്രീതോ വരം പ്രഭുർ അനുത്തമം
21 ഇമൗ ജനപദൗ സ്ഥീതൗ ഖ്യാതിം ലോകേ ഗമിഷ്യതഃ
  മലദാശ് ച കരൂഷാശ് ച മമാംഗമലധാരിണൗ
22 സാധു സാധ്വ് ഇതി തം ദേവാഃ പാകശാസനം അബ്രുവൻ
  ദേശസ്യ പൂജാം താം ദൃഷ്ട്വാ കൃതാം ശക്രേണ ധീമതാ
23 ഏതൗ ജനപദൗ സ്ഥീതൗ ദീർഘകാലം അരിന്ദമ
  മലദാശ് ച കരൂഷാശ് ച മുദിതൗ ധനധാന്യതഃ
24 കസ്യ ചിത് ത്വ് അഥ കാലസ്യ യക്ഷീ വൈ കാമരൂപിണീ
  ബലം നാഗസഹസ്രസ്യ ധാരയന്തീ തദാ ഹ്യ് അഭൂത്
25 താടകാ നാമ ഭദ്രം തേ ഭാര്യാ സുന്ദസ്യ ധീമതഃ
  മാരീചോ രാക്ഷസഃ പുത്രോ യസ്യാഃ ശക്രപരാക്രമഃ
26 ഇമൗ ജനപദൗ നിത്യം വിനാശയതി രാഘവ
  മലദാംശ് ച കരൂഷാംശ് ച താടകാ ദുഷ്ടചാരിണീ
27 സേയം പന്ഥാനം ആവാര്യ വസത്യ് അത്യർധയോജനേ
  അത ഏവ ച ഗന്തവ്യം താടകായാ വനം യതഃ
28 സ്വബാഹുബലം ആശ്രിത്യ ജഹീമാം ദുഷ്ടചാരിണീം
  മന്നിയോഗാദ് ഇമം ദേശം കുരു നിഷ്കണ്ടകം പുനഃ
29 ന ഹി കശ് ചിദ് ഇമം ദേശം ശക്രോത്യ് ആഗന്തും ഈദൃശം
  യക്ഷിണ്യാ ഘോരയാ രാമ ഉത്സാദിതം അസഹ്യയാ
30 ഏതത് തേ സർവം ആഖ്യാതം യഥൈതദ് ദരുണം വനം
  യക്ഷ്യാ ചോത്സാദിതം സർവം അദ്യാപി ന നിവർതതേ