രാമായണം/അയോദ്ധ്യാകാണ്ഡം/അധ്യായം21

←അധ്യായം20

രാമായണം/അയോദ്ധ്യാകാണ്ഡം രചന:വാൽമീകി അധ്യായം21

അധ്യായം22→

1 തം സമീക്ഷ്യ ത്വ് അവഹിതം പിതുർ നിർദേശപാലനേ
 കൗസല്യാ ബാഷ്പസംരുദ്ധാ വചോ ധർമിഷ്ഠം അബ്രവീത്
2 അദൃഷ്ടദുഃഖോ ധർമാത്മാ സർവഭൂതപ്രിയംവദഃ
 മയി ജാതോ ദശരഥാത് കഥം ഉഞ്ഛേന വർതയേത്
3 യസ്യ ഭൃത്യാശ് ച ദാസാശ് ച മൃഷ്ടാന്യ് അന്നാനി ഭുഞ്ജതേ
 കഥം സ ഭോക്ഷ്യതേ നാഥോ വനേ മൂലഫലാന്യ് അയം
4 ക ഏതച് ഛ്രദ്ദധേച് ഛ്രുത്വാ കസ്യ വാ ന ഭവേദ് ഭയം
 ഗുണവാൻ ദയിതോ രാജ്ഞോ രാഘവോ യദ് വിവാസ്യതേ
5 ത്വയാ വിഹീനാം ഇഹ മാം ശോകാഗ്നിർ അതുലോ മഹാൻ
 പ്രധക്ഷ്യതി യഥാ കക്ഷം ചിത്രഭാനുർ ഹിമാത്യയേ
6 കഥം ഹി ധേനുഃ സ്വം വത്സം ഗച്ഛന്തം നാനുഗച്ഛതി
 അഹം ത്വാനുഗമിഷ്യാമി യത്ര പുത്ര ഗമിഷ്യസി
7 തഥാ നിഗദിതം മാത്രാ തദ് വാക്യം പുരുഷർഷഭഃ
 ശ്രുത്വാ രാമോ ഽബ്രവീദ് വാക്യം മാതരം ഭൃശദുഃഖിതാം
8 കൈകേയ്യാ വഞ്ചിതോ രാജാ മയി ചാരണ്യം ആശ്രിതേ
 ഭവത്യാ ച പരിത്യക്തോ ന നൂനം വർതയിഷ്യതി
9 ഭർതുഃ കില പരിത്യാഗോ നൃശംസഃ കേവലം സ്ത്രിയാഃ
 സ ഭവത്യാ ന കർതവ്യോ മനസാപി വിഗർഹിതഃ
10 യാവജ് ജീവതി കാകുത്സ്ഥഃ പിതാ മേ ജഗതീപതിഃ
  ശുശ്രൂഷാ ക്രിയതാം താവത് സ ഹി ധർമഃ സനാതനഃ
11 ഏവം ഉക്താ തു രാമേണ കൗസല്യാ ശുഭ ദർശനാ
  തഥേത്യ് ഉവാച സുപ്രീതാ രാമം അക്ലിഷ്ടകാരിണം
12 ഏവം ഉക്തസ് തു വചനം രാമോ ധർമഭൃതാം വരഃ
  ഭൂയസ് താം അബ്രവീദ് വാക്യം മാതരം ഭൃശദുഃഖിതാം
13 മയാ ചൈവ ഭവത്യാ ച കർതവ്യം വചനം പിതുഃ
  രാജാ ഭർതാ ഗുരുഃ ശ്രേഷ്ഠഃ സർവേഷാം ഈശ്വരഃ പ്രഭുഃ
14 ഇമാനി തു മഹാരണ്യേ വിഹൃത്യ നവ പഞ്ച ച
  വർഷാണി പരമപ്രീതഃ സ്ഥാസ്യാമി വചനേ തവ
15 ഏവം ഉക്താ പ്രിയം പുത്രം ബാഷ്പപൂർണാനനാ തദാ
  ഉവാച പരമാർതാ തു കൗസല്യാ പുത്രവത്സലാ
16 ആസാം രാമ സപത്നീനാം വസ്തും മധ്യേ ന മേ ക്ഷമം
  നയ മാം അപി കാകുത്സ്ഥ വനം വന്യം മൃഗീം യഥാ
  യദി തേ ഗമനേ ബുദ്ധിഃ കൃതാ പിതുർ അപേക്ഷയാ
17 താം തഥാ രുദതീം രാമോ രുദൻ വചനം അബ്രവീത്
  ജീവന്ത്യാ ഹി സ്ത്രിയാ ഭർതാ ദൈവതം പ്രഭുർ ഏവ ച
  ഭവത്യാ മമ ചൈവാദ്യ രാജാ പ്രഭവതി പ്രഭുഃ
18 ഭരതശ് ചാപി ധർമാത്മാ സർവഭൂതപ്രിയംവദഃ
  ഭവതീം അനുവർതേത സ ഹി ധർമരതഃ സദാ
19 യഥാ മയി തു നിഷ്ക്രാന്തേ പുത്രശോകേന പാർഥിവഃ
  ശ്രമം നാവാപ്നുയാത് കിം ചിദ് അപ്രമത്താ തഥാ കുരു
20 വ്രതോപവാസനിരതാ യാ നാരീ പരമോത്തമാ
  ഭർതാരം നാനുവർതേത സാ ച പാപഗതിർ ഭവേത്
21 ശുശ്രൂഷം ഏവ കുർവീത ഭർതുഃ പ്രിയഹിതേ രതാ
  ഏഷ ധർമഃ പുരാ ദൃഷ്ടോ ലോകേ വേദേ ശ്രുതഃ സ്മൃതഃ
22 പൂജ്യാസ് തേ മത്കൃതേ ദേവി ബ്രാഹ്മണാശ് ചൈവ സുവ്രതാഃ
  ഏവം കാലം പ്രതീക്ഷസ്വ മമാഗമനകാങ്ക്ഷിണീ
23 പ്രാപ്സ്യസേ പരമം കാമം മയി പ്രത്യാഗതേ സതി
  യദി ധർമഭൃതാം ശ്രേഷ്ഠോ ധാരയിഷ്യതി ജീവിതം
24 ഏവം ഉക്താ തു രാമേണ ബാഷ്പപര്യാകുലേക്ഷണാ
  കൗസല്യാ പുത്രശോകാർതാ രാമം വചനം അബ്രവീത്
  ഗച്ഛ പുത്ര ത്വം ഏകാഗ്രോ ഭദ്രം തേ ഽസ്തു സദാ വിഭോ
25 തഥാ ഹി രാമം വനവാസനിശ്ചിതം; സമീക്ഷ്യ ദേവീ പരമേണ ചേതസാ
  ഉവാച രാമം ശുഭലക്ഷണം വചോ; ബഭൂവ ച സ്വസ്ത്യയനാഭികാങ്ക്ഷിണീ