മഹാഭാരതം മൂലം/സ്ത്രീപർവം/അധ്യായം16

←അധ്യായം15

മഹാഭാരതം മൂലം/സ്ത്രീപർവം രചന:വ്യാസൻ അധ്യായം16

അധ്യായം17→

1 [വ്]
     ഏവം ഉക്ത്വാ തു ഗാന്ധാരീ കുരൂണാം ആവികർതനം
     അപശ്യത് തത്ര തിഷ്ഠന്തീ സർവം ദിവ്യേന ചക്ഷുഷാ
 2 പതിവ്രതാ മഹാഭാഗാ സമാനവ്രതചാരിണീ
     ഉഗ്രേണ തപസാ യുക്താ സതതം സത്യവാദിനീ
 3 വരദാനേന കൃഷ്ണസ്യ മഹർഷേഃ പുണ്യകർമണഃ
     ദിവ്യജ്ഞാനബലോപേതാ വിവിധം പര്യദേവയത്
 4 ദദർശ സാ ബുദ്ധിമതീ ദൂരാദ് അപി യഥാന്തികേ
     രണാജിരം നൃവീരാണാം അദ്ഭുതം ലോമഹർഷണം
 5 അസ്ഥി കേശപരിസ്തീർണം ശോണിതൗഘപരിപ്ലുതം
     ശരീരൈർ ബഹുസാഹസ്രൈർ വിനികീർണം സമന്തതഃ
 6 ഗജാശ്വരഥയോധാനാം ആവൃതം രുധിരാവിലൈഃ
     ശരീരൈർ ബഹുസാഹസ്രൈർ വിനികീർണം സമന്തതഃ
 7 ഗജാശ്വനരവീരാണാം നിഃസത്ത്വൈർ അഭിസംവൃതം
     സൃഗാലബഡ കാകോല കങ്കകാകനിഷേവിതം
 8 രക്ഷസാം പുരുഷാദാനാം മോദനം കുരരാകുലം
     അശിവാഭിഃ ശിവാഭിശ് ച നാദിതം ഗൃധ്രസേവിതം
 9 തതോ വ്യാസാഭ്യനുജ്ഞാതോ ധൃതരാഷ്ട്രോ മഹീപതിഃ
     പാണ്ഡുപുത്രാശ് ച തേ സർവേ യുധിഷ്ഠിരപുരോഗമാഃ
 10 വാസുദേവം പുരസ്കൃത്യ ഹതബന്ധും ച പാർഥിവം
    കുരു സ്ത്രിയഃ സമാസാദ്യ ജഗ്മുർ ആയോധനം പ്രതി
11 സമാസാദ്യ കുരുക്ഷേത്രം താഃ സ്ത്രിയോ നിഹതേശ്വരാഃ
    അപശ്യന്ത ഹതാംസ് തത്ര പുത്രാൻ ഭ്രാതൄൻ പിതൄൻ പതീൻ
12 ക്രവ്യാദൈർ ഭക്ഷ്യമാണാൻ വൈ ഗോമായുബഡ വായസൈഃ
    ഭൂതൈഃ പിശാചൈ രക്ഷോഭിർ വിവിധൈശ് ച നിശാചരൈഃ
13 രുദ്രാക്രീഡ നിഭം ദൃഷ്ട്വാ തദാ വിശസനം സ്ത്രിയഃ
    മഹാർഹേഭ്യോ ഽഥ യാനേഭ്യോ വിക്രോശന്ത്യോ നിപേതിരേ
14 അദൃഷ്ടപൂർവം പശ്യന്ത്യോ ദുഃഖാർതാ ഭരത സ്ത്രിയഃ
    ശരീരേഷ്വ് അസ്ഖലന്ന് അന്യാ ന്യപതംശ് ചാപരാ ഭുവി
15 ശ്രാന്താനാം ചാപ്യ് അനാഥാനാം നാസീത് കാ ചന ചേതനാ
    പാഞ്ചാല കുര യോഷാണാം കൃപണം തദ് അഭൂൻ മഹത്
16 ദുഃഖോപഹത ചിത്താഭിഃ സമന്താദ് അനുനാദിതം
    ദൃഷ്ട്വായോധനം അത്യുഗ്രം ധർമജ്ഞാ സുബലാത്മജാ
17 തതഃ സാ പുണ്ഡരീകാക്ഷം ആമന്ത്ര്യ പുരുഷോത്തമം
    കുരൂണാം വൈശസം ദൃഷ്ട്വാ ദുഃഖാദ് വചനം അബ്രവീത്
18 പശ്യൈതാഃ പുണ്ഡരീകാക്ഷ സ്നുഷാ മേ നിഹതേശ്വരാഃ
    പ്രകീർണകേശാഃ ക്രോശന്തീഃ കുരരീർ ഇവ മാധവ
19 അമൂസ് ത്വ് അഭിസമാഗമ്യ സ്മരന്ത്യോ ഭരതർഷഭാൻ
    പൃഥഗ് ഏവാഭ്യധാവന്ത പുത്രാൻ ഭ്രാതൄൻ പിതൄൻ പതീൻ
20 വീരസൂഭിർ മഹാബാഹോ ഹതപുത്രാഭിർ ആവൃതം
    ക്വ ചിച് ച വീര പത്നീഭിർ ഹതവീരാഭിർ ആകുലം
21 ശോഭിതം പുരുഷവ്യാഘ്രൈർ ഭീഷ്മ കർണാഭിമന്യുഭിഃ
    ദ്രോണ ദ്രുപദ ശല്യൈശ് ച ജ്വലദ്ഭിർ ഇവ പാവകൈഃ
22 കാഞ്ചനൈഃ കവചൈർ നിഷ്കൈർ മണിഭിശ് ച മഹാത്മനാം
    അംഗദൈർ ഹസ്തകേയൂരൈഃ സ്രഗ്ഭിശ് ച സമലങ്കൃതം
23 വീരബാഹുവിസൃഷ്ടാഭിഃ ശക്തിഭിഃ പരിഘൈർ അപി
    ഖഡ്ഗൈശ് ച വിമലൈസ് തീക്ഷ്ണൈഃ സ ശരൈശ് ച ശരാസനൈഃ
24 ക്രവ്യാദസംഘൈർ മുദിതൈസ് തിഷ്ഠദ്ഭിഃ സഹിതൈഃ ക്വ ചിത്
    ക്വ ചിദ് ആക്രീഡമാനൈശ് ച ശയാനൈർ അപരൈഃ ക്വ ചിത്
25 ഏതദ് ഏവംവിധം വീര സമ്പശ്യായോധനം വിഭോ
    പശ്യമാനാ ച ദഹ്യാമി ശോകേനാഹം ജനാർദന
26 പാഞ്ചാലാനാം കുരൂണാം ച വിനാശം മധുസൂദന
    പഞ്ചാനാം ഇവ ഭൂതാനാം നാഹം വധം അചിന്തയം
27 താൻ സുപർണാശ് ച ഗൃധ്രാശ് ച നിഷ്കർഷന്ത്യ് അസൃഗ് ഉക്ഷിതാൻ
    നിഗൃഹ്യ കവചേഷൂഗ്രാ ഭക്ഷയന്തി സഹസ്രശഃ
28 ജയദ്രഥസ്യ കർണസ്യ തഥൈവ ദ്രോണ ഭീഷ്മയോഃ
    അഭിമന്യോർ വിനാശം ച കശ് ചിന്തയിതും അർഹതി
29 അവധ്യകൽപാൻ നിഹതാൻ ദൃഷ്ട്വാഹം മധുസൂദന
    ഗൃധ്രകങ്കബഡ ശ്യേനശ്വസൃഗാലാദനീ കൃതാൻ
30 അമർഷവശം ആപന്നാൻ ദുര്യോധന വശേ സ്ഥിതാൻ
    പശ്യേമാൻ പുരുഷവ്യാഘ്രാൻ സംശാന്താൻ പാവകാൻ ഇവ
31 ശയനാന്യൂചിതാഃ സർവേ മൃദൂനി വിമലാനി ച
    വിപന്നാസ് തേ ഽദ്യ വസുധാം വിവൃതാം അധിശേരതേ
32 ബന്ദിഭിഃ സതതം കാലേ സ്തുവദ്ഭിർ അഭിനന്ദിതാഃ
    ശിവാനാം അശിവാ ഘോരാഃ ശൃണ്വന്തി വിവിധാ ഗിരഃ
33 യേ പുരാ ശേരതേ വീരാഃ ശയനേഷു യശസ്വിനഃ
    ചന്ദനാഗുരുദിഗ്ധാംഗാസ് തേ ഽദ്യ പാംസുഷു ശേരതേ
34 തേഷാം ആഭരണാന്യ് ഏതേ ഗൃധ്രഗോമായുവായസാഃ
    ആക്ഷിപന്ത്യ് അശിവാ ഘോരാ വിനദന്തഃ പുനഃ പുനഃ
35 ചാപാനി വിശിഖാൻ പീതാൻ നിസ്ത്രിംശാൻ വിമലാ ഗദാ
    യുദ്ധാഭിമാനിനഃ പ്രീതാ ജീവന്ത ഇവ ബിഭ്രതി
36 സുരൂപ വർണാ ബഹവഃ ക്രവ്യാദൈർ അവഘട്ടിതാഃ
    ഋഷഭപ്രതിരൂപാക്ഷാഃ ശേരതേ ഹരിതസ്രജഃ
37 അപരേ പുനർ ആലിംഗ്യ ഗദാഃ പരിഘബാഹവഃ
    ശേരതേ ഽഭിമുഖാഃ ശൂരാ ദയിതാ ഇവ യോഷിതഃ
38 ബിഭ്രതഃ കവചാന്യ് അന്യേ വിമലാന്യ് ആയുധാനി ച
    ന ധർഷയന്തി ക്രവ്യാദാ ജീവന്തീതി ജനാർദന
39 ക്രവ്യാദൈഃ കൃഷ്യമാണാനാം അപരേഷാം മഹാത്മനാം
    ശാതകൗംഭ്യഃ സ്രജശ് ചിത്രാ വിപ്രകീർണാഃ സമന്തതഃ
40 ഏതേ ഗോമായവോ ഭീമാ നിഹതാനാം യശസ്വിനാം
    കണ്ഠാന്തര ഗതാൻ ഹാരാൻ ആക്ഷിപന്തി സഹസ്രശഃ
41 സർവേഷ്വ് അപരരാത്രേഷു യാൻ അനന്ദന്ത ബന്ദിനഃ
    സ്തുതിഭിശ് ച പരാർധ്യാഭിർ ഉപചാരൈശ് ച ശിക്ഷിതാഃ
42 താൻ ഇമാഃ പരിദേവന്തി ദുഃഖാർതാഃ പരമാംഗനാഃ
    കൃപണം വൃഷ്ണിശാർദൂല ദുഃഖശോകാർദിതാ ഭൃശം
43 രക്തോത്പലവനാനീവ വിഭാന്തി രുചിരാണി വൈ
    മുഖാനി പരമസ്ത്രീണാം പരിശുഷ്കാണി കേശവ
44 രുദിതോപരതാ ഹ്യ് ഏതാ ധ്യായന്ത്യഃ സമ്പരിപ്ലുതാഃ
    കുരു സ്ത്രിയോ ഽഭിഗച്ഛന്തി തേന തേനൈവ ദുഃഖിതാഃ
45 ഏതാന്യ് ആദിത്യവർണാനി തപനീയനിഭാനി ച
    രോഷരോദന താമ്രാണി വക്ത്രാണി കുരു യോഷിതാം
46 ആ സാമ പരിപൂർണാർഥം നിശമ്യ പരിദേവിതം
    ഇതരേതര സങ്ക്രന്ദാൻ ന വിജാനന്തി യോഷിതഃ
47 ഏതാ ദീർഘം ഇവോച്ഛ്വസ്യ വിക്രുശ്യ ച വിലപ്യ ച
    വിസ്പന്ദമാനാ ദുഃഖേന വീരാ ജഹതി ജീവിതം
48 ബഹ്വ്യോ ദൃഷ്ട്വാ ശരീരാണി ക്രോശന്തി വിലപന്തി ച
    പാണിഭിശ് ചാപരാ ഘ്നന്തി ശിരാംസി മൃദു പാണയഃ
49 ശിരോഭിഃ പതിതൈർ ഹസ്തൈഃ സർവാംഗൈർ യൂഥശഃ കൃതൈഃ
    ഇതരേതര സമ്പൃക്തൈർ ആകീർണാ ഭാതി മേദിനീ
50 വിശിരസ്കാൻ അഥോ കായാൻ ദൃഷ്ട്വാ ഘോരാഭിനന്ദിനഃ
    മുഹ്യന്ത്യ് അനുചിതാ നാര്യോ വിദേഹാനി ശിരാംസി ച
51 ശിരഃ കായേന സന്ധായ പ്രേക്ഷമാണാ വിചേതസഃ
    അപശ്യന്ത്യോ പരം തത്ര നേദം അസ്യേതി ദുഃഖിതാഃ
52 ബാഹൂരുചരണാൻ അന്യാൻ വിശിഖോന്മഥിതാൻ പൃഥക്
    സന്ദധത്യോ ഽസുഖാവിഷ്ടാ മൂർഛന്ത്യ് ഏതാഃ പുനഃ പുനഃ
53 ഉത്കൃത്ത ശിരസശ് ചാന്യാൻ വിജഗ്ധാൻ മൃഗപക്ഷിഭിഃ
    ദൃഷ്ട്വാ കാശ് ചിൻ ന ജാനന്തി ഭർതൄൻ ഭരത യോഷിതഃ
54 പാണിഭിശ് ചാപരാ ഘ്നന്തി ശിരാംസി മധുസൂദന
    പ്രേക്ഷ്യ ഭ്രാതൄൻ പിതൄൻ പുത്രാൻ പതീംശ് ച നിഹതാൻ പരൈഃ
55 ബാഹുഭിശ് ച സ ഖഡ്ഗൈശ് ച ശിരോഭിശ് ച സകുണ്ഡലൈഃ
    അഗമ്യകൽപാ പൃഥിവീ മാംസശോണിതകർദമാ
56 ന ദുഃഖേഷൂചിതാഃ പൂർവം ദുഃഖം ഗാഹന്ത്യ് അനിന്ദിതാഃ
    ഭ്രാതൃഭിഃ പിതൃഭിഃ പുത്രൈർ ഉപകീർണാം വസുന്ധരാം
57 യൂഥാനീവ കിശോരീണാം സുകേശീനാം ജനാർദന
    സ്നുഷാണാം ധൃതരാഷ്ട്രസ്യ പശ്യ വൃന്ദാന്യ് അനേകശഃ
58 അതോ ദുഃഖതരം കും നു കേശവ പ്രതിഭാതി മേ
    യദ് ഇമാഃ കുർവതേ സർവാ രൂപം ഉച്ചാവചം സ്ത്രിയഃ
59 നൂനം ആചരിതം പാപം മയാ പൂർവേഷു ജന്മസു
    യാ പശ്യാമി ഹതാൻ പുത്രാൻ പൗത്രാൻ ഭ്രാതൄംശ് ച കേശവ
    ഏവം ആർതാ വിലപതീ ദദർശ നിഹതം സുതം