മഹാഭാരതം മൂലം/സഭാപർവം/അധ്യായം50

മഹാഭാരതം മൂലം/സഭാപർവം
രചന:വ്യാസൻ
അധ്യായം50

1 [ദ്]
     ത്വം വൈ ജ്യേഷ്ഠോ ജ്യൈഷ്ഠിനേയഃ പുത്ര മാ പാണ്ഡവാൻ ദ്വിഷഃ
     ദ്വേഷ്ടാ ഹ്യ് അസുഖം ആദത്തേ യഥൈവ നിധനം തഥാ
2 അവ്യുത്പന്നം സമാനാർഥം തുല്യമിത്രം യുധിഷ്ഠിരം
     അദ്വിഷന്തം കഥം ദ്വിഷ്യാത് ത്വാദൃശോ ഭരതർഷഭ
3 തുല്യാഭിജനവീര്യശ് ച കഥം ഭ്രാതുഃ ശ്രിയം നൃപ
     പുത്ര കാമയസേ മോഹാൻ മൈവം ഭൂഃ ശാമ്യ സാധ്വ് ഇഹ
4 അഥ യജ്ഞവിഭൂതിം താം കാങ്ക്ഷസേ ഭരതർഷഭ
     ഋത്വിജസ് തവ തന്വന്തു സപ്ത തന്തും മഹാധ്വരം
5 ആഹരിഷ്യന്തി രാജാനസ് തവാപി വിപുലം ധനം
     പ്രീത്യാ ച ബഹുമാനാച് ച രത്നാന്യ് ആഭരണാനി ച
6 അനർഥാചരിതം താത പരസ്വസ്പൃഹണം ഭൃശം
     സ്വസന്തുഷ്ടഃ സ്വധർമസ്ഥോ യഃ സ വൈ സുഖം ഏധതേ
7 അവ്യാപാരഃ പരാർഥേഷു നിത്യോദ്യോഗഃ സ്വകർമസു
     ഉദ്യമോ രക്ഷണേ സ്വേഷാം ഏതദ് വൈഭവ ലക്ഷണം
8 വിപത്തിഷ്വ് അവ്യഥോ ദക്ഷോ നിത്യം ഉത്ഥാനവാൻ നരഃ
     അപ്രമത്തോ വിനീതാത്മാ നിത്യം ഭദ്രാണി പശ്യതി
9 അന്തർ വേദ്യാം ദദദ് വിത്തം കാമാൻ അനുഭവൻ പ്രിയാൻ
     ക്രീഡൻ സ്ത്രീഭിർ നിരാതങ്കഃ പ്രശാമ്യ ഭരതർഷഭ
10 [ദ്]
    ജാനൻ വൈ മോഹയസി മാം നാവി നൗർ ഇവ സംയതാ
    സ്വാർഥേ കിം നാവധാനം തേ ഉതാഹോ ദ്വേഷ്ടി മാം ഭവാൻ
11 ന സന്തീമേ ധാർതരാഷ്ട്രാ യേഷാം ത്വം അനുശാസിതാ
    ഭവിഷ്യം അർഥം ആഖ്യാസി സദാ ത്വം കൃത്യം ആത്മനഃ
12 പരപ്രണേയോ ഽഗ്രണീർ ഹി യശ് ച മാർഗാത് പ്രമുഹ്യതി
    പന്ഥാനം അനുഗച്ഛേയുഃ കഥം തസ്യ പദാനുഗാഃ
13 രാജൻ പരിഗത പ്രജ്ഞോ വൃദ്ധസേവീ ജിതേന്ദ്രിയഃ
    പ്രതിപന്നാൻ സ്വകാര്യേഷു സംമോഹയസി നോ ഭൃഷം
14 ലോകവൃത്താദ് രാജവൃത്തം അന്യദ് ആഹ ബൃഹസ്പതിഃ
    തസ്മാദ് രാജ്ഞാ പ്രയത്നേന സ്വാർഥശ് ചിന്ത്യഃ സദൈവ ഹി
15 ക്ഷത്രിയസ്യ മഹാരാജ ജയേ വൃത്തിഃ സമാഹിതാ
    സ വൈ ധർമോ ഽസ്ത്വ് അധർമോ വാ സ്വവൃത്തൗ ഭരതർഷഭ
16 പ്രകാലയേദ് ദിശഃ സർവാഃ പ്രതോദേനേവ സാരഥിഃ
    പ്രത്യ് അമിത്രശ്രിയം ദീപ്താം ബുഭൂഷുർ ഭരതർഷഭ
17 പ്രച്ഛന്നോ വാ പ്രകാശോ വാ യോ യോഗോ രിപുബാന്ധനഃ
    തദ് വൈ ശസ്ത്രം ശസ്ത്രവിദാം ന ശസ്ത്രം ഛേദനം സ്മൃതം
18 അസന്തോഷഃ ശ്രിയോ മൂലം തസ്മാത് തം കാമയാമ്യ് അഹം
    സമുച്ഛ്രയേ യോ യതതേ സ രാജൻ പരമോ നയീ
19 മമ ത്വം ഹി ന കർതവ്യം ഐശ്വര്യേ വാ ധനേ ഽപി വാ
    പൂർവാവാപ്തം ഹരന്ത്യ് അന്യേ രാജധർമം ഹി തം വിദുഃ
20 അദ്രോഹേ സമയം കൃത്വാ ചിച്ഛേദ നമുചേഃ ശിരഃ
    ശക്രഃ സാ ഹി മതാ തസ്യ രിപൗ വൃത്തിഃ സനാതനീ
21 ദ്വാവ് ഏതൗ ഗ്രസതേ ഭൂമിഃ സർപോ ബിലശയാൻ ഇവ
    രാജാനം ചാവിരോദ്ധാരം ബ്രാഹ്മണം ചാപ്രവാസിനം
22 നാസ്തി വൈ ജാതിതഃ ശത്രുഃ പുരുഷസ്യ വിശാം പതേ
    യേന സാധാരണീ വൃത്തിഃ സ ശത്രുർ നേതരോ ജനഃ
23 ശത്രുപക്ഷം സമൃധ്യന്തം യോ മോഹാത് സമുപേക്ഷതേ
    വ്യാധിർ ആപ്യായിത ഇവ തസ്യ മൂലം ഛിനത്തി സഃ
24 അൽപോ ഽപി ഹ്യ് അരിർ അത്യന്തം വർധമാനപരാക്രമഃ
    വൽമീകോ മൂലജ ഇവ ഗ്രസതേ വൃക്ഷം അന്തികാത്
25 ആജമീഢ രിപോർ ലക്ഷ്മീർ മാ തേ രോചിഷ്ട ഭാരത
    ഏഷ ഭാരഃ സത്ത്വവതാം നയഃ ശിരസി ധിഷ്ഠിതഃ
26 ജന്മ വൃദ്ധിം ഇവാർഥാനാം യോ വൃദ്ധിം അഭികാങ്ക്ഷതേ
    ഏധതേ ജ്ഞാതിഷു സ വൈ സദ്യോ വൃദ്ധിർ ഹി വിക്രമഃ
27 നാപ്രാപ്യ പാണ്ഡവൈശ്വര്യം സംശയോ മേ ഭവിഷ്യതി
    അവാപ്സ്യേ വാ ശ്രിയം താം ഹി ശേഷ്യേ വാ നിഹതോ യുധി
28 അതാദൃശസ്യ കിം മേ ഽദ്യ ജീവിതേന വിശാം പതേ
    വർധന്തേ പാണ്ഡവാ നിത്യം വയം തു സ്ഥിരവൃദ്ധയഃ