മഹാഭാരതം മൂലം/ശല്യപർവം/അധ്യായം55

മഹാഭാരതം മൂലം/ശല്യപർവം
രചന:വ്യാസൻ
അധ്യായം55

1 [വൈ]
     തതോ വാഗ് യുദ്ധം അഭവത് തുമുലം ജനമേജയ
     യത്ര ദുഃഖാന്വിതോ രാജാ ധൃതരാഷ്ട്രോ ഽബ്രവീദ് ഇദം
2 ധിഗ് അസ്തു ഖലു മാനുഷ്യം യസ്യ നിഷ്ഠേയം ഈദൃശീ
     ഏകാദശ ചമൂ ഭർതാ യത്ര പുത്രോ മമാഭിഭൂഃ
3 ആജ്ഞാപ്യ സർവാൻ നൃപതീൻ ഭുക്ത്വാ ചേമാം വസുന്ധരാം
     ഗദാം ആദായ വേഗേന പദാതിഃ പ്രഥിതോ രണം
4 ഭൂത്വാ ഹി ജഗതോ നാഥോ ഹ്യ് അനാഥ ഇവ മേ സുതഃ
     ഗദാം ഉദ്യമ്യ യോ യാതി കിം അന്യദ് ഭാഗധേയതഃ
5 അഹോ ദുഃഖം മഹത് പ്രാപ്തം പുത്രേണ മമ സഞ്ജയ
     ഏവം ഉക്ത്വാ സ ദുഃഖാർതോ വിരരാമ ജനാധിപഃ
6 [സ്]
     സ മേഘനിനദോ ഹർഷാദ് വിനദന്ന് ഇവ ഗോവൃഷഃ
     ആജുഹാവ തതഃ പാർഥം യുദ്ധായ യുധി വീര്യവാൻ
7 ഭീമം ആഹ്വയമാനേ തു കുരുരാജേ മഹാത്മനി
     പ്രാദുരാസൻ സുഘോരാണി രൂപാണി വിവിധാന്യ് ഉത
8 വവുർ വാതാഃ സനിർഘാതാഃ പാംസുവർഷം പപാത ച
     ബഭൂവുശ് ച ദിശഃ സർവാസ് തിമിരേണ സമാവൃതാഃ
9 മഹാസ്വനാഃ സനിർഘാതാസ് തുമുലാ ലോമഹർഷണാഃ
     പേതുസ് തഥോൽകാഃ ശതശഃ സ്ഫോടയന്ത്യോ നഭസ്തലം
10 രാഹുശ് ചാഗ്രസദ് ആദിത്യം അപർവണി വിശാം പതേ
    ചകമ്പേ ച മഹാകമ്പം പൃഥിവീ സവനദ്രുമാ
11 രൂക്ഷാശ് ച വാതാഃ പ്രവവുർ നീചൈഃ ശർകര വർഷിണഃ
    ഗിരീണാം ശിഖരാണ്യ് ഏവ ന്യപതന്ത മഹീതലേ
12 മൃഗാ ബഹുവിധാകാരാഃ സമ്പതന്തി ദിശോ ദശ
    ദീപ്താഃ ശിവാശ് ചാപ്യ് അനദൻ ഘോരരൂപാഃ സുദാരുണാഃ
13 നിർഘാതാശ് ച മഹാഘോരാ ബഭൂവുർ ലോമഹർഷണാഃ
    ദീപ്തായാം ദിശി രാജേന്ദ്ര മൃഗാശ് ചാശുഭ വാദിനഃ
14 ഉദപാനഗതാശ് ചാപോ വ്യവർധന്ത സമന്തതഃ
    അശരീരാ മഹാനാദാഃ ശ്രൂയന്തേ സ്മ തദാ നൃപ
15 ഏവമാദീനി ദൃഷ്ട്വാഥ നിമിത്താനി വൃകോദരഃ
    ഉവാച ഭ്രാതരം ജ്യേഷ്ഠം ധർമരാജം യുധിഷ്ഠിരം
16 നൈഷ ശക്തോ രണേ ജേതും മന്ദാത്മാ മാം സുയോധനഃ
    അദ്യ ക്രോധം വിമോക്ഷ്യാമി നിഗൂഢം ഹൃദയേ ചിരം
    സുയോധനേ കൗരവേന്ദ്രേ ഖാണ്ഡവേ പാവകോ യഥാ
17 ശല്യം അദ്യോദ്ധരിഷ്യാമി തവ പാണ്ഡവ ഹൃച്ഛയം
    നിഹത്യ ഗദയാ പാപം ഇമം കുരു കുലാധമം
18 അദ്യ കീർതിമയീം മാലാം പ്രതിമോക്ഷ്യാമ്യ് അഹം ത്വയി
    ഹത്വേമം പാപകർമാണം ഗദയാ രണമൂർധനി
19 അദ്യാസ്യ ശതധാ ദേഹം ഭിനദ്മി ഗദയാനയാ
    നായം പ്രവേഷ്ടാ നഗരം പുനർ വാരണസാഹ്വയം
20 സർപോത്സർഗസ്യ ശയനേ വിഷദാനസ്യ ഭോജനേ
    പ്രമാണ കോട്യാം പാതസ്യാ ദാഹസ്യ ജതു വേശ്മനി
21 സഭായാം അവഹാസസ്യ സർവസ്വഹരണസ്യ ച
    വർഷം അജ്ഞാതവാസസ്യ വനവാസസ്യ ചാനഘ
22 അദ്യാന്തം ഏഷാം ദുഃഖാനാം ഗന്താ ഭരതസത്തമ
    ഏകാഹ്നാ വിനിഹത്യേമം ഭവിഷ്യാമ്യ് ആത്മനോ ഽനൃണഃ
23 അദ്യായുർ ധാർതരാഷ്ട്രസ്യ ദുർമതേർ അകൃതാത്മനഃ
    സമാപ്തം ഭരതശ്രേഷ്ഠ മാതാപിത്രോശ് ച ദർശനം
24 അദ്യായം കുരുരാജസ്യ ശന്തനോഃ കുലപാംസനഃ
    പ്രാണാഞ് ശ്രിയം ച രാജ്യം ച ത്യക്ത്വാ ശേഷ്യതി ഭൂതലേ
25 രാജാ ച ധൃതരാഷ്ട്രോ ഽദ്യ ശ്രുത്വാ പുത്രം മയാ ഹതം
    സ്മരിഷ്യത്യ് അശുഭം കർമ യത് തച് ഛകുനി ബുദ്ധിജം
26 ഇത്യ് ഉക്ത്വാ രാജശാർദൂല ഗദാം ആദായ വീര്യവാൻ
    അവാതിഷ്ഠത യുദ്ധായ ശക്രോ വൃത്രം ഇവാഹ്വയൻ
27 തം ഉദ്യതഗദാം ദൃഷ്ട്വാ കൈലാസം ഇവ ശൃംഗിണം
    ഭീമസേനഃ പുനഃ ക്രുദ്ധോ ദുര്യോധനം ഉവാച ഹ
28 രാജ്ഞശ് ച ധൃതരാഷ്ട്രസ്യ തഥാ ത്വം അപി ചാത്മനഃ
    സ്മര തദ് ദുഷ്കൃതം കർമ യദ്വൃത്തം വാരണാവതേ
29 ദ്രൗപദീ ച പരിക്ലിഷ്ടാ സഭായാം യദ് രജസ്വലാ
    ദ്യൂതേ ച വഞ്ചിതോ രാജാ യത് ത്വയാ സൗബലേന ച
30 വനേ ദുഃഖം ച യത് പ്രാപ്തം അസ്മാഭിസ് ത്വത്കൃതം മഹത്
    വിരാടനഗരേ ചൈവ യോന്യന്തരഗതൈർ ഇവ
    തത് സർവം യാതയാമ്യ് അദ്യ ദിഷ്ട്യാ ദൃഷ്ടോ ഽസി ദുർമതേ
31 ത്വത്കൃതേ ഽസൗ ഹതഃ ശേതേ ശരതൽപേ പ്രതാപവാൻ
    ഗാംഗേയോ രഥിനാം ശ്രേഷ്ഠോ നിഹതോ യാജ്ഞസേനിനാ
32 ഹതോ ദ്രോണശ് ച കർണശ് ച തഥാ ശല്യഃ പ്രതാപവാൻ
    വൈരാഗ്നേർ ആദികർതാ ച ശകുനിഃ സൗബലോ ഹതഃ
33 പ്രാതികാമീ തഥാ പാപോ ദ്രൗപദ്യാഃ ക്ലേശകൃദ് ധതഃ
    ഭ്രാതരസ് തേ ഹതാഃ സർവേ ശൂരാ വിക്രാന്തയോധിനഃ
34 ഏതേ ചാന്യേ ച ബഹവോ നിഹതാസ് ത്വത്കൃതേ നൃപാഃ
    ത്വാം അദ്യ നിഹനിഷ്യാമി ഗദയാ നാത്ര സംശയഃ
35 ഇത്യ് ഏവം ഉച്ചൈ രാജേന്ദ്ര ഭാഷമാണം വൃകോദരം
    ഉവാച വീതഭീ രാജൻ പുത്രസ് തേ സത്യവിക്രമഃ
36 കിം കത്ഥിതേന ബഹുധാ യുധ്യസ്വ ത്വം വൃകോദര
    അദ്യ തേ ഽഹം വിനേഷ്യാമി യുദ്ധശ്രദ്ധാം കുലാധമ
37 നൈവ ദുര്യോധനഃ ക്ഷുദ്ര കേന ചിത് ത്വദ്വിധേന വൈ
    ശക്ത്യസ് ത്രാസയിതും വാചാ യഥാന്യഃ പ്രാകൃതോ നരഃ
38 ചിരകാലേപ്സിതം ദിഷ്ട്യാ ഹൃദയസ്ഥം ഇദം മമ
    ത്വയാ സഹ ഗദായുദ്ധം ത്രിദശൈർ ഉപപാദിതം
39 കിം വാചാ ബഹുനോക്തേന കത്ഥിതേന ച ദുർമതേ
    വാണീ സമ്പദ്യതാം ഏഷാ കർമണാ മാചിരം കൃഥാഃ
40 തസ്യാ തദ് വചനം ശ്രുത്വാ സർവ ഏവാഭ്യപൂജയൻ
    രാജാനഃ സോമകാശ് ചൈവ യേ തത്രാസൻ സമാഗതാഃ
41 തതഃ സമ്പൂജിതഃ സർവൈഃ സമ്പ്രഹൃഷ്ടതനൂ രുഹഃ
    ഭൂയോ ധീരം മനശ് ചക്രേ യുദ്ധായ കുരുനന്ദനഃ
42 തം മത്തം ഇവ മാതംഗം തലതാലൈർ നരാധിപാഃ
    ഭൂയഃ സംഹർഷയാം ചക്രുർ ദുര്യോധനം അമർഷണം
43 തം മഹാത്മാ മഹാത്മാനം ഗദാം ഉദ്യമ്യ പാണ്ഡവഃ
    അഭിദുദ്രാവ വേഗേന ധാർതരാഷ്ട്രം വൃകോദരഃ
44 ബൃംഹന്തി കുഞ്ജരാസ് തത്ര ഹയാ ഹേഷന്തി ചാസകൃത്
    ശസ്ത്രാണി ചാപ്യ് അദീപ്യന്ത പാണ്ഡവാനാം ജയൈഷിണാം