മഹാഭാരതം മൂലം/ശല്യപർവം/അധ്യായം34

←അധ്യായം33

മഹാഭാരതം മൂലം/ശല്യപർവം രചന:വ്യാസൻ അധ്യായം34

അധ്യായം35→

1 [ജ്]
     പൂർവം ഏവ യദാ രാമസ് തസ്മിൻ യുദ്ധേ ഉപസ്ഥിതേ
     ആമന്ത്ര്യ കേശവം യാതോ വൃഷ്ണിഭിഃ സഹിതഃ പ്രഭുഃ
 2 സാഹായ്യം ധാർതരാഷ്ട്രസ്യ ന ച കർതാസ്മി കേശവ
     ന ചൈവ പാണ്ഡുപുത്രാണാം ഗമിഷ്യാമി യഥാഗതം
 3 ഏവം ഉക്ത്വാ തദാ രാമോ യാതഃ ശത്രുനിബർഹണഃ
     തസ്യ ചാഗമനം ഭൂയോ ബ്രഹ്മഞ് ശംസിതും അർഹസി
 4 ആഖ്യാഹി മേ വിസ്തരതഃ കഥം രാമ ഉപസ്ഥിതഃ
     കഥം ച ദൃഷ്ടവാൻ യുദ്ധം കുശലോ ഹ്യ് അസി സത്തമ
 5 [വൈ]
     ഉപപ്ലവ്യേ നിവിഷ്ടേഷു പാണ്ഡവേഷു മഹാത്മസു
     പ്രേഷിതോ ധൃതരാഷ്ട്രസ്യ സമീപം മധുസൂദനഃ
     ശമം പ്രതി മഹാവാഹോ ഹിതാർഥം സർവദേഹിനാം
 6 സ ഗത്വാ ഹാസ്തിനപുരം ധൃതരാഷ്ട്രം സമേത്യ ച
     ഉക്തവാൻ വചനം തഥ്യം ഹിതം ചൈവ വിശേഷതഃ
     ന ച തത് കൃതവാൻ രാജാ യഥാഖ്യാതം ഹി തേ പുരാ
 7 അനവാപ്യ ശമം തത്ര കൃഷ്ണഃ പുരുഷസത്തമഃ
     ആഗച്ഛത മഹാബാഹുർ ഉപപ്ലവ്യം ജനാധിപ
 8 തതഃ പ്രത്യാഗതഃ കൃഷ്ണോ ധാർതരാഷ്ട്ര വിസർജിതഃ
     അക്രിയായാം നരവ്യാഘ്ര പാണ്ഡവാൻ ഇദം അബ്രവീത്
 9 ന കുർവന്തി വചോ മഹ്യം കുരവഃ കാലചോദിതാഃ
     നിർഗച്ഛധ്വം പാണ്ഡവേയാഃ പുഷ്യേണ സഹിതാ മയാ
 10 തതോ വിഭജ്യമാനേഷു ബലേഷു ബലിനാം വരഃ
    പ്രോവാച ഭ്രാതരം കൃഷ്ണം രൗഹിണേയോ മഹാമനാഃ
11 തേഷാം അപി മഹാബാഹോ സാഹായ്യം മധുസൂദന
    ക്രിയതാം ഇതി തത് കൃഷ്ണോ നാസ്യ ചക്രേ വചസ് തദാ
12 തതോ മന്യുപരീതാത്മാ ജഗാമ യദുനന്ദനഃ
    തീർഥയാത്രാം ഹലധരഃ സരസ്വത്യാം മഹായശാഃ
    മൈത്രേ നക്ഷത്രയോഗേ സ്മ സഹിതഃ സർവയാദവൈഃ
13 ആശ്രയാം ആസ ഭോജസ് തു ദുര്യോദ്നനം അരിന്ദമഃ
    യുയുധാനേന സഹിതോ വാസുദേവസ് തു പാണ്ഡവാൻ
14 രൗഹിണേയേ ഗതേ ശൂരേ പുഷ്യേണ മധുസൂദനഃ
    പാണ്ഡവേയാൻ പുരസ്കൃത്യ യയാവ് അഭിമുഖഃ കുരൂൻ
15 ഗച്ഛൻ ഏവ പഥിസ്ഥസ് തു രാമഃ പ്രേഷ്യാൻ ഉവാച ഹാ
    സംഭാരാംസ് തീർഥയാത്രായാം സാർവോപകരണാനി ച
    ആനയധ്വം ദ്വാരകായാ അഗ്നീൻ വൈ യാജകാംസ് തഥാ
16 സുവർണം രജതം ചൈവ ധേനുർ വാസാംസി വാജിനഃ
    കുഞ്ജരാംശ് ച രഥാംശ് ചൈവ ഖരോഷ്ട്രം വാഹനാനി ച
    ക്ഷിപ്രം ആനീയതാം സർവം തീർഥഹേതോഃ പരിച്ഛദം
17 പ്രതിസ്രോതഃ സരസ്വത്യാ ഗഛധ്വം ശീഘ്രഗാമിനഃ
    ഋത്വിജശ് ചാനയധ്വം വൈ ശതശശ് ച ദ്വിജർഷഭാൻ
18 ഏവം സന്ദിശ്യ തു പ്രേഷ്യാൻ ബലദേവോ മഹാബലഃ
    തീർഥയാത്രാം യയൗ രാജൻ കുരൂണാം വൈശസേ തദാ
    സരസ്വതീം പ്രതിസ്രോതഃ സമുദ്രാദ് അഭിജഗ്മിവാൻ
19 ഋത്വിഗ്ഭിശ് ച സുഹൃദ്ഭിശ് ച തഥാന്യൈർ ദ്വിജസത്തമൈഃ
    രഥഗർജൈസ് തഥാശ്വൈശ് ച പ്രേഷ്യൈശ് ച ഭരതർഷഭ
    ഗോഖരോഷ്ട്ര പ്രയുക്തൈശ് ച യാനൈശ് ച ബഹുഭിർ വൃതഃ
20 ശ്രാന്താനാം ക്ലാന്തവപുഷാം ശിശൂനാം വിപുലായുഷാം
    താനി യാനാനി ദേശേഷു പ്രതീക്ഷ്യന്തേ സ്മ ഭാരത
    ബുഭുക്ഷിതാനാം അർഥായ കൢപ്തം അന്നം സമന്തതഃ
21 യോ യോ യത്ര ദ്വിജോ ഭോക്തും കാമം കാമയതേ തദാ
    തസ്യ തസ്യ തു തത്രൈവം ഉപജഹ്രുസ് തദാ നൃപ
22 തത്ര സ്ഥിതാ നരാ രാജൻ രൗഹിണേയസ്യ ശാസനാത്
    ഭക്ഷ്യപേയസ്യ കുർവന്തി രാശീംസ് തത്ര സമന്തതഃ
23 വാസാംസി ച മഹാർഹാണി പര്യങ്കാസ്തരണാനി ച
    പൂജാർഥം തത്ര കൢപ്താനി വിപ്രാണാം സുഖം ഇച്ഛതാം
24 യത്ര യഃ സ്വപതേ വിപ്രഃ ക്ഷത്രിയോ വാപി ഭാരത
    തത്ര തത്ര തു തസ്യൈവ സർവം കൢപ്തം അദൃശ്യത
25 യഥാസുഖം ജനഃ സർവസ് തിഷ്ഠതേ യാതി വാ തദാ
    യാതു കാമസ്യ യാനാനി പാനാനി തൃഷിതസ്യ ച
26 ബുഭുക്ഷിതസ്യാ ചാന്നാനി സ്വാദൂനി ഭരതർഷഭ
    ഉപജഹ്രുർ നരാസ് തത്ര വസ്ത്രാണ്യ് ആഭരണാനി ച
27 സ പന്ഥാഃ പ്രബഭൗ രാജൻ സർവസ്യൈവ സുഖാവഹഃ
    സ്വർഗോപമസ് തദാ വീര നരാണാം തത്ര ഗച്ഛതാം
28 നിത്യപ്രമുദിതോപേതഃ സ്വാദു ഭക്ഷഃ ശുഭാന്വിതഃ
    വിപണ്യാപണ പണ്യാനാം നാനാജനശതൈർ വൃതഃ
    നാനാദ്രുമലതോപേതോ നാനാരത്നവിഭൂഷിതഃ
29 തതോ മഹാത്മാ നിയമേ സ്ഥിതാത്മാ; പുണ്യേഷു തീർഥേഷു വസൂനി രാജൻ
    ദദൗ ദ്വിജേഭ്യഃ ക്രതുദക്ഷിണാശ് ച; യദുപ്രവീരോ ഹലഭൃത് പ്രതീതഃ
30 ദോഗ്ഭ്രീശ് ച ധേനൂശ് ച സഹസ്രശോ വൈ; സുവാസസഃ കാഞ്ചനബദ്ധശൃംഗീഃ
    ഹയാംശ് ച നാനാവിധ ദേശജാതാൻ; യാനാനി ദാസീശ് ച തഥാ ദ്വിജേഭ്യഃ
31 രത്നാനി മുക്താമണിവിദ്രുമം ച; ശൃംഗീ സുവർണം രജതം ച ശുഭ്രം
    അയോ മയം താമ്രമയം ച ഭാണ്ഡം; ദദൗ ദ്വിജാതിപ്രവരേഷു രാമഃ
32 ഏവം സ വിത്തം പ്രദദൗ മഹാത്മാ; സരസ്വതീ തീർഥവരേഷു ഭൂരി
    യയൗ ക്രമേണാപ്രതിമ പ്രഭാവസ്; തതഃ കുരുക്ഷേത്രം ഉദാരവൃത്തഃ
33 [ജ്]
    സാരസ്വതാനാം തീർഥാനാം ഗുണോത്പത്തിം വദസ്വ മേ
    ഫലം ച ദ്വിപദാം ശ്രേഷ്ഠ കർമ നിർവൃത്തിം ഏവ ച
34 യഥാക്രമം ച ഭഗവംസ് തീർഥാനാം അനുപൂർവശഃ
    ബ്രഹ്മൻ ബ്രഹ്മവിദാം ശ്രേഷ്ഠ പരം കൗതൂഹലം ഹി മേ
35 [വൈ]
    തീർഥാനാം വിസ്തരം രാജൻ ഗുണോത്പത്തിം ച സർവശഃ
    മയോച്യമാനാം ശൃണു വൈ പുണ്യാം രാജേന്ദ്ര കൃത്സ്നശഃ
36 പൂർവം മഹാരാജ യദുപ്രവീര; ഋത്വിക് സുഹൃദ് വിപ്ര ഗണൈശ് ച സാർധം
    പുണ്യം പ്രഭാസം സമുപാജഗാമ; യത്രോഡു രാഡ് യക്ഷ്മണാ ക്ലിശ്യമാനഃ
37 വിമുക്തശാപഃ പുനർ ആപ്യ തേജഃ; സർവം ജഗദ് ഭാസയതേ നരേന്ദ്ര
    ഏവം തു തീർഥപ്രവരം പൃഥിവ്യാം; പ്രഭാസനാത് തസ്യ തതഃ പ്രഭാസഃ
38 [ജ്]
    കിമർഥം ഭഗവാൻ സോമോ യക്ഷ്മണാ സമഗൃഹ്യത
    കഥം ച തീർഥപ്രവരേ തസ്മിംശ് ചന്ദ്രോ ന്യമജ്ജത
39 കഥം ആപ്ലുത്യ തസ്മിംസ് തു പുനർ ആപ്യായിതഃ ശശീ
    ഏതൻ മേ സർവം ആചക്ഷ്വ വിസ്തരേണ മഹാമുനേ
40 [വൈ]
    ദക്ഷസ്യ തനയാ യാസ് താഃ പ്രാദുരാസൻ വിശാം പതേ
    സ സപ്ത വിംശതിം കന്യാ ദക്ഷഃ സോമായ വൈ ദദൗ
41 നക്ഷത്രയോഗനിരതാഃ സംഖ്യാനാർഥം ച ഭാരത
    പത്ന്യോ വൈ തസ്യ രാജേന്ദ്ര സോമസ്യ ശുഭലക്ഷണാഃ
42 താസ് തു സർവാ വിശാലാക്ഷ്യോ രൂപേണാപ്രതിമാ ഭുവി
    അത്യരിച്യത താസാം തു രോഹിണീ രൂപസമ്പദാ
43 തതസ് തസ്യാം സ ഭഗവാൻ പ്രീതിം ചക്രേ നിശാകരഃ
    സാസ്യ ഹൃദ്യ ബഭൂവാദ്യ തസ്മാത് താം ബുഭുജേ സദാ
44 പുരാ ഹി സോമോ രാജേന്ദ്ര രോഹിണ്യാം അവസച് ചിരം
    തതോ ഽസ്യ കുപിതാന്യ് ആസൻ നക്ഷത്രാണി മഹാത്മനഃ
45 താ ഗത്വാ പിതരം പ്രാഹുഃ പ്രജാപതിം അതന്ദ്രിതാഃ
    സോമോ വസതി നാസ്മാസു രോഹിണീം ഭജതേ സദാ
46 താ വയം സഹിതാഃ സർവാസ് ത്വത്സകാശേ പ്രജേശ്വര
    വത്സ്യാമോ നിയതാഹാരാസ് തപശ്ചരണതത്പരാഃ
47 ശ്രുത്വാ താസാം തു വചനം ദക്ഷഃ സോമം അഥാബ്രവീത്
    സമം വർതസ്യ ഭാര്യാസു മാ ത്വാധർമോ മഹാൻ സ്പൃശേത്
48 താശ് ച സർവാബ്രവീദ് ദക്ഷോ ഗച്ഛധ്വം സോമം അന്തികാത്
    സമം വത്സ്യതി സർവാസു ചന്ദ്രമാ മമ ശാസനാത്
49 വിസൃഷ്ടാസ് താസ് തദാ ജഗ്മുഃ ശീതാംശുഭവനം തദാ
    തഥാപി സോമോ ഭഗവാൻ പുനർ ഏവ മഹീപതേ
    രോഹിണീം നിവസത്യ് ഏവ പ്രീയമാണോ മുഹുർ മുഹുഃ
50 തതസ് താഃ സഹിതാഃ സർവാ ഭൂയഃ പിതരം അബ്രുവൻ
    തവ ശുശ്രൂഷണേ യുക്താ വത്സ്യാമോ ഹി തവാശ്രമേ
    സോമോ വസതി നാസ്മാസു നാകരോദ് വചനം തവ
51 താസാം തദ് വചനം ശ്രുത്വാ ദക്ഷഃ സോമം അഥാബ്രവീത്
    സമം വർതസ്വ ഭാര്യാസു മാ ത്വാം ശപ്സ്യേ വിരോചന
52 അനാദൃത്യ തു തദ് വാക്യം ദക്ഷസ്യ ഭഗവാഞ് ശശീ
    രോഹിണ്യാ സാർധം അവസത് തതസ് താഃ കുപിതാഃ പുനഃ
53 ഗത്വാ ച പിതരം പ്രാഹുഃ പ്രണമ്യ ശിരസാ തദാ
    സോമോ വസതി നാസ്മാസു തസ്മാൻ നഃ ശരണം ഭവ
54 രോഹിണ്യാം ഏവ ഭഗവൻ സദാ വസതി ചന്ദ്രമാഃ
    തസ്മാൻ നസ് ത്രാഹി സർവാ വൈ യഥാ നഃ സോമ ആവിശേത്
55 തച് ഛ്രുത്വാ ഭഗവാൻ ക്രുദ്ധോ യക്ഷ്മാണം പൃഥിവീപതേ
    സസർവ രോഷാത് സോമായ സ ചോഡു പതിം ആവിശത്
56 സ യക്ഷ്മണാഭിഭൂതാത്മാക്ഷീയതാഹർ അഹഃ ശശീ
    യത്നം ചാപ്യ് അകരോദ് രാജൻ മോക്ഷാർഥം തസ്യ യക്ഷ്മണഃ
57 ഇഷ്ട്വേഷ്ടിഭിർ മഹാരാജ വിവിധാഭിർ നിശാകരഃ
    ന ചാമുച്യത ശാപാദ് വൈ ക്ഷയം ചൈവാഭ്യഗച്ഛത
58 ക്ഷീയമാണേ തതഃ സോമേ ഓഷധ്യോ ന പ്രജജ്ഞിരേ
    നിരാസ്വാദ രസാഃ സർവാ ഹതവീര്യാശ് ച സർവശഃ
59 ഓഷധീനാം ക്ഷയേ ജാതേ പ്രാണിനാം അപി സങ്ക്ഷയഃ
    കൃശാശ് ചാസൻ പ്രജാഃ സർവാഃ ക്ഷീയമാണേ നിശാകരേ
60 തതോ ദേവാഃ സമാഗമ്യ സോമം ഊചുർ മഹീപതേ
    കിം ഇദം ഭവതോ രൂപം ഈദൃശം ന പ്രകാശതേ
61 കാരണം ബ്രൂഹി നഃ സർവം യേനേദം തേ മഹദ് ഭയം
    ശ്രുത്വാ തു വചനം ത്വത്തോ വിധാസ്യാമസ് തതോ വയം
62 ഏവം ഉക്തഃ പ്രത്യുവാച സർവാംസ് താഞ് ശശലക്ഷണഃ
    ശാപം ച കാരണം ചൈവ യക്ഷ്മാണം ച തഥാത്മനഃ
63 ദേവാസ് തസ്യ വചഃ ശ്രുത്വാ ഗത്വാ ദക്ഷം അഥാബ്രുവൻ
    പ്രസീദ ഭഗവൻ സോമേ ശാപശ് ചൈഷ നിവർത്യതാം
64 അസൗ ഹി ചന്ദ്രമാഃ ക്ഷീണഃ കിം ചിച് ഛേഷോ ഹി ലക്ഷ്യതേ
    ക്ഷയാച് ചൈവാസ്യ ദേവേശ പ്രജാശ് ചാപി ഗതാഃ ക്ഷയം
65 വീരുദ് ഓഷധയശ് ചൈവ ബീജാനി വിവിധാനി ച
    തഥാ വയം ലോകഗുരോ പ്രസാദം കർതും അർഹസി
66 ഏവം ഉക്തസ് തദാ ചിന്ത്യ പ്രാഹ വാക്യം പ്രജാപതിഃ
    നൈതച് ഛക്യം മമ വചോ വ്യാവർതയിതും അന്യഥാ
    ഹേതുനാ തു മഹാഭാഗാ നിവർതിഷ്യതി കേന ചിത്
67 സമം വർതതു സർവാസു ശശീ ഭാര്യാസു നിത്യശഃ
    സരസ്വത്യാ വരേ തീർഥേ ഉന്മജ്ജഞ് ശശലക്ഷണഃ
    പുനർ വർധിഷ്യതേ ദേവാസ് തദ് വൈ സത്യം വചോ മമ
68 മാസാർധം ച ക്ഷയം സോമോ നിത്യം ഏവ ഗമിഷ്യതി
    മാസാർധം ച തദാ വൃദ്ധിം സത്യം ഏതദ് വചോ മമ
69 സരസ്വതീം തതഃ സോമോ ജഗാമ ഋഷിശാസനാത്
    പ്രഭാസം പരമം തീർഥം സരസ്വത്യാ ജഗാമ ഹ
70 അമാവാസ്യാം മഹാതേജാസ് തത്രോന്മജ്ജൻ മഹാദ്യുതിഃ
    ലോകാൻ പ്രഭാസയാം ആസ ശീതാംശുത്വം അവാപ ച
71 ദേവാശ് ച സർവേ രാജേന്ദ്ര പ്രഭാസം പ്രാപ്യ പുഷ്കലം
    സോമേന സഹിതാ ഭൂത്വാ ദക്ഷസ്യ പ്രമുഖേ ഽഭവൻ
72 തതഃ പ്രജാപതിഃ സർവാ വിസസർജാഥ ദേവതാഃ
    സോമം ച ഭഗവാൻ പ്രീതോ ഭൂയോ വചനം അബ്രവീത്
73 മാവമംസ്ഥാഃ സ്ത്രിയഃ പുത്ര മാ ച വിപ്രാൻ കദാ ചന
    ഗച്ഛ യുക്തസദാ ഭൂത്വാ കുരു വൈ ശാസനം മമ
74 സ വിസൃഷ്ടോ മഹാരാജ ജഗാമാഥ സ്വം ആലയം
    പ്രജാശ് ച മുദിതാ ഭൂത്വാ ഭോജനേ ച യഥാ പുരാ
75 ഏതത് തേ സർവം ആഖ്യാതം യഥാ ശപ്തോ നിശാകരഃ
    പ്രഭാസം ച യഥാ തീർഥം തീർഥാനാം പ്രവരം ഹ്യ് അഭൂത്
76 അമാവാസ്യാം മഹാരാജ നിത്യശഃ ശശലക്ഷണഃ
    സ്നാത്വാ ഹ്യ് ആപ്യായതേ ശ്രീമാൻ പ്രഭാസേ തീർഥ ഉത്തമേ
77 അതശ് ചൈനം പ്രജാനന്തി പ്രഭാസം ഇതി ഭൂമിപ
    പ്രഭാം ഹി പരമാം ലേഭേ തസ്മിന്ന് ഉന്മജ്ജ്യ ചന്ദ്രമാഃ
78 തതസ് തു ചമസോദ്ഭേദം അച്യുതസ് ത്വ് അഗമദ് ബലീ
    ചമസോദ്ഭേദ ഇത്യ് ഏവം യം ജനാഃ കഥയന്ത്യ് ഉത
79 തത്ര ദത്ത്വാ ച ദാനാനി വിശിഷ്ടാനി ഹലായുധഃ
    ഉഷിത്വാ രജനീം ഏകാം സ്നാത്വാ ച വിധിവത് തദാ
80 ഉദപാനം അഥാഗച്ഛത് ത്വരാവാൻ കേശവാഗ്രജഃ
    ആദ്യം സ്വസ്ത്യയനം ചൈവ തത്രാവാപ്യ മഹത് ഫലം
81 സ്നിഗ്ധത്വാദ് ഓഷധീനാം ച ഭൂമേശ് ച ജനമേജയ
    ജാനന്തി സിദ്ധാ രാജേന്ദ്ര നഷ്ടാം അപി സരസ്വതീം