മഹാഭാരതം മൂലം/വിരാടപർവം/അധ്യായം64

മഹാഭാരതം മൂലം/വിരാടപർവം
രചന:വ്യാസൻ
അധ്യായം64

1 [വൈ]
     തതോ രാജ്ഞഃ സുതോ ജ്യേഷ്ഠഃ പ്രാവിശത് പൃഥിവീം ജയഃ
     സോ ഽഭിവാദ്യ പിതുഃ പാദൗ ധർമരാജം അപശ്യത
2 സ തം രുധിരസംസിക്തം അനേകാഗ്രം അനാഗസം
     ഭൂമാവ് ആസീനം ഏകാന്തേ സൈരന്ധ്ര്യാ സമുപസ്ഥിതം
3 തതഃ പപ്രച്ഛ പിതരം ത്വരമാണ ഇവോത്തരഃ
     കേനായം താഡിതോ രാജൻ കേന പാപം ഇദം കൃതം
4 [വിരാട]
     മയായം താഡിതോ ജിഹ്മോ ന ചാപ്യ് ഏതാവദ് അർഹതി
     പ്രശസ്യമാനേ യഃ ശൂരേ ത്വയി ഷണ്ഢം പ്രശംസതി
5 [ഉത്തര]
     അകാര്യം തേ കൃതം രാജൻ ക്ഷിപ്രം ഏവ പ്രസാദ്യതാം
     മാ ത്വാ ബ്രഹ്മ വിഷം ഘോരം സ മൂലം അപി നിർദഹേത്
6 [വൈ]
     സപുത്രസ്യ വചഃ ശ്രുത്വാ വിരാടോ രാഷ്ട്രവർധനഃ
     ക്ഷമയാം ആസ കൗന്തേയം ഭസ്മ ഛന്നം ഇവാനലം
7 ക്ഷമയന്തം തു രാജാനം പാണ്ഡവഃ പ്രത്യഭാഷത
     ചിരം ക്ഷാന്തം ഇദം രാജൻ ന മന്യുർ വിദ്യതേ മമ
8 യദി ഹ്യ് ഏതത് പതേദ് ഭൂമൗ രുധിരം മമ നസ്തതഃ
     സരാഷ്ട്രസ് ത്വം മഹാരാജ വിനശ്യേഥാ ന സംശയഃ
9 ന ദൂഷയാമി തേ രാജൻ യച് ച ഹന്യാദ് അദൂഷകം
     ബലവന്തം മഹാരാജ ക്ഷിപ്രം ദാരുണം ആപ്നുയാത്
10 ശോണിതേ തു വ്യതിക്രാന്തേ പ്രവിവേശ ബൃഹന്നഡാ
    അഭിവാദ്യ വിരാടം ച കങ്കം ചാപ്യ് ഉപതിഷ്ഠത
11 ക്ഷമയിത്വാ തു കൗരവ്യം രണാദ് ഉത്തരം ആഗതം
    പ്രശശംസ തതോ മത്സ്യഃ ശൃണ്വതഃ സവ്യസാചിനഃ
12 ത്വയാ ദായാദവാൻ അസ്മി കൈകേയീനന്ദിവർധന
    ത്വയാ മേ സദൃശഃ പുത്രോ ന ഭൂതോ ന ഭവിഷ്യതി
13 പദം പദസഹസ്രേണ യശ് ചരൻ നാപരാധ്നുയാത്
    തേന കർണേന തേ താത കഥം ആസീത് സമാഗമഃ
14 മനുഷ്യലോകേ സകലേ യസ്യ തുല്യോ ന വിദ്യതേ
    യഃ സമുദ്ര ഇവാക്ഷോഭ്യഃ കാലാഗ്നിർ ഇവ ദുഃസഹഃ
    തേന ഭീഷ്മേണ തേ താത കഥം ആസീത് സമാഗമഃ
15 ആചാര്യോ വൃഷ്ണിവീരാണാം പാണ്ഡവാനാം ച യോ ദ്വിജഃ
    സർവക്ഷത്രസ്യ ചാചാര്യഃ സർവശസ്ത ഭൃതാം വരഃ
    തേന ദ്രോണേന തേ താത കഥം ആസീത് സമാഗമഃ
16 ആചാര്യ പുത്രോ യഃ ശൂരഃ സർവശസ്ത ഭൃതാം അപി
    അശ്വത്ഥാമേതി വിഖ്യാതഃ കഥം തേന സമാഗമഃ
17 രണേ യം പ്രേക്ഷ്യ സീദന്തി ഹൃതസ്വാ വണിജോ യഥാ
    കൃപേണ തേന തേ താത കഥം ആസീത് സമാഗമഃ
18 പർവതം യോ ഽഭിവിധ്യേത രാജപുത്രോ മഹേഷുഭിഃ
    ദുര്യോധനേന തേ താത കഥം ആസീത് സമാഗമഃ
19 [ഉത്തര]
    ന മയാ നിർജിതാ ഗാവോ ന മയാ നിർജിതാഃ പരേ
    കൃതം തു കർമ തത് സർവം ദേവപുത്രേണ കേന ചിത്
20 സ ഹി ഭീതം ദ്രവന്തം മാം ദേവപുത്രോ ന്യവാരയത്
    സ ചാതിഷ്ഠദ് രഥോപസ്ഥേ വജ്രഹസ്തനിഭോ യുവാ
21 തേന താ നിർജിതാ ഗാവസ് തേന തേ കുരവോ ജിതാഃ
    തസ്യ തത് കർമ വീരസ്യ ന മയാ താത തത് കൃതം
22 സ ഹി ശാരദ്വതം ദ്രോണം ദ്രോണപുത്രം ച വീര്യവാൻ
    സൂതപുത്രം ച ഭീഷ്മം ച ചകാര വിമുഖാഞ് ശരൈഃ
23 ദുര്യോധനം ച സമരേ സ നാഗം ഇവ യൂഥപം
    പ്രഭഗ്നം അബ്രവീദ് ഭീതം രാജപുത്രം മഹാബലം
24 ന ഹാസ്തിനപുരേ ത്രാണം തവ പശ്യാമി കിം ചന
    വ്യായാമേന പരീപ്സസ്വ ജീവിതം കൗരവാത്മ ജ
25 ന മോക്ഷ്യസേ പലായംസ് ത്വം രാജൻ യുദ്ധേ മനഃ കുരു
    പൃഥിവീം ഭോക്ഷ്യസേ ജിത്വാ ഹതോ വാ സ്വർഗം ആപ്സ്യസി
26 സ നിവൃത്തോ നരവ്യാഘ്രോ മുഞ്ചൻ വജ്രനിഭാഞ് ശരാൻ
    സചിവൈഃ സംവൃതോ രാജാ രഥേ നാഗ ഇവ ശ്വസൻ
27 തത്ര മേ രോമഹർഷോ ഽഭൂദ് ഊരുസ്തംഭശ് ച മാരിഷ
    യദ് അഭ്രഘനസങ്കാശം അനീകം വ്യധമച് ഛരൈഃ
28 തത് പ്രണുദ്യ രഥാനീകം സിംഹസംഹനനോ യുവാ
    കുരൂംസ് താൻ പ്രഹസൻ രാജൻ വാസാംസ്യ് അപഹരദ് ബലീ
29 ഏകേന തേന വീരേണ ഷഡ് രഥാഃ പരിവാരിതാഃ
    ശാർദൂലേനേവ മത്തേന മൃഗാസ് തൃണചരാ വനേ
30 [വിരാട]
    ക്വ സ വീരോ മഹാബാഹുർ ദേവപുത്രോ മഹായശാഃ
    യോ മേ ധനം അവാജൈഷീത് കുരുഭിർ ഗ്രസ്തം ആഹവേ
31 ഇച്ഛാം ഇതം അഹം ദ്രഷ്ടും അർചിതും ച മഹാബലം
    യേന മേ ത്വം ച ഗാവശ് ച രക്ഷിതാ ദേവ സൂനുനാ
32 [ഉത്തര]
    അന്തർധാനം ഗതസ് താത ദേവപുത്രഃ പ്രതാപവാൻ
    സ തു ശ്വോ വാ പരഷ്വോ വാ മന്യേ പ്രാദുർ ഭവിഷ്യതി
33 [വൈ]
    ഏവം ആഖ്യായമാനം തു ഛന്നം സത്രേണ പാണ്ഡവം
    വസന്തം തത്ര നാജ്ഞാസീദ് വിരാടഃ പാർഥം അർജുനം
34 തതഃ പാർഥോ ഽഭ്യനുജ്ഞാതോ വിരാടേന മഹാത്മനാ
    പ്രദദൗ താനിവാസാംസി വിരാട ദുഹിതുഃ സ്വയം
35 ഉത്തരാ തു മഹാർഹാണി വിവിധാനി തനൂനി ച
    പ്രതിഗൃഹ്യാഭവത് പ്രീതാ തനി വാസാംസി ഭാമിനീ
36 മന്ത്രയിത്വാ തു കൗന്തേയ ഉത്തരേണ രഹസ് തദാ
    ഇതികർതവ്യതാം സർവാം രാജന്യ് അഥ യുധിഷ്ഠിരേ
37 തതസ് തഥാ തദ് വ്യദധാദ് യഥാവത് പുരുഷർഷഭ
    സഹ പുത്രേണ മത്സ്യസ്യ പ്രഹൃഷ്ടോ ഭരതർഷഭഃ