മഹാഭാരതം മൂലം/വിരാടപർവം/അധ്യായം63

←അധ്യായം62

മഹാഭാരതം മൂലം/വിരാടപർവം രചന:വ്യാസൻ അധ്യായം63

അധ്യായം64→

1 [വൈ]
     അവജിത്യ ധനം ചാപി വിരാടോ വാഹിനീപതിഃ
     പ്രാവിശൻ നഗരം ഹൃഷ്ടശ് ചതുർഭിഃ സഹ പാണ്ഡവൈഃ
 2 ജിത്വാ ത്രിഗർതാൻ സംഗ്രാമേ ഗാശ് ചൈവാദായ കേവലാഃ
     അശോഭത മഹാരാജഃ സഹ പാർഥൈഃ ശ്രിയാ വൃതഃ
 3 തം ആസനഗതം വീരം സുഹൃദാം പ്രീതിവർധനം
     ഉപതസ്ഥുഃ പ്രകൃതയഃ സമസ്താ ബ്രാഹ്മണൈഃ സഹ
 4 സഭാജിതഃ സ സൈന്യസ് തു പ്രതിനന്ദ്യാഥ മത്സ്യരാജ്
     വിസർജയാം ആസ തദാ ദ്വിജാംശ് ച പ്രകൃതീസ് തഥാ
 5 തതഃ സ രാജാ മത്സ്യാനാം വിരാടോ വാഹിനീപതിഃ
     ഉത്തരം പരിപപ്രച്ഛ ക്വ യാത ഇതി ചാബ്രവീത്
 6 ആചഖ്യുസ് തസ്യ സംഹൃഷ്ടാഃ സ്ത്രിയഃ കന്യാശ് ച വേശ്മനി
     അന്തഃപുര ചരാശ് ചൈവ കുരുഭിർ ഗോധനം ഹൃതം
 7 വിജേതും അഭിസംരബ്ധ ഏക ഏവാതി സാഹസാത്
     ബൃഹന്നഡാ സഹായശ് ച നിര്യാതഃ പൃഥിവീം ജയഃ
 8 ഉപയാതാൻ അതി രഥാൻ ദ്രോണം ശാന്തനവം കൃപം
     കർണം ദുര്യോധനം ചൈവ ദ്രോണപുത്രം ച ഷഡ് രഥാൻ
 9 രാജാ വിരാടോ ഽഥ ഭൃശം പ്രതപ്തഃ; ശ്രുത്വാ സുതം ഹ്യ് ഏകരഥേന യാതം
     ബൃഹന്നഡാ സാരഥിം ആജിവർധനം; പ്രോവാച സർവാൻ അഥ മന്ത്രിമുഖ്യാൻ
 10 സർവഥാ കുരവസ് തേ ഹി യേ ചാന്യേ വസുധാധിപാഃ
    ത്രിഗർതാൻ നിർജിതാഞ് ശ്രുത്വാ ന സ്ഥാസ്യന്തി കദാ ചന
11 തസ്മാദ് ഗച്ഛന്തു മേ യോധാ ബലേണ മഹതാ വൃതാഃ
    ഉത്തരസ്യ പരീപ്സാർഥം യേ ത്രിഗർതൈർ അവിക്ഷതാഃ
12 ഹയാംശ് ച നാഗാംശ് ച രഥാംശ് ച ശീഘ്രം; പദാതിസംഘാംശ് ച തതഃ പ്രവീരാൻ
    പ്രസ്ഥാപയാം ആസ സുതസ്യ ഹേതോർ; വിചിത്രശസ്ത്രാഭരണോപപന്നാൻ
13 ഏവം സ രാജാ മത്സ്യാനാം വിരാടോ ഽക്ഷൗഹിണീപതിഃ
    വ്യാദിദേശാഥ താം ക്ഷിപ്രം വാഹിനീം ചതുരഗ്നിണീം
14 കുമാരം ആശു ജാനീത യദി ജീവതി വാ ന വാ
    യസ്യ യന്താ ഗതഃ ഷണ്ഢോ മന്യേ ഽഹം ന സ ജീവതി
15 തം അബ്രവീദ് ധർമരാജഃ പ്രഹസ്യ; വിരാടം ആർതം കുരുഭിഃ പ്രതപ്തം
    ബൃഹന്നഡാ സാരഥിശ് ചേൻ നരേന്ദ്ര; പരേ ന നേഷ്യന്തി തവാദ്യ ഗാസ് താഃ
16 സർവാൻ മഹീ പാൻ സഹിതാൻ കുരൂംശ് ച; തഥൈവ ദേവാസുരയക്ഷനാഗാൻ
    അലം വിജേതും സമരേ സുതസ് തേ; സ്വനുഷ്ഠിതഃ സാരഥിനാ ഹി തേന
17 അഥോത്തരേണ പ്രഹിതാ ദൂതാസ് തേ ശീഘ്രഗാമിനഃ
    വിരാടനഗരം പ്രാപ്യ ജയം ആവേദയംസ് തദാ
18 രാജ്ഞസ് തതഃ സമാചഖ്യൗ മന്ത്രീ വിജയം ഉത്തമം
    പരാജയം കുരൂണാം ചാപ്യ് ഉപായാന്തം തഥോത്തരം
19 സർവാ വിനിർജിതാ ഗാവഃ കുരവശ് ച പരാജിതാഃ
    ഉത്തരഃ സഹ സൂതേന കുശലീ ച പരന്തപ
20 [കൻക]
    ദിഷ്ട്യാ തേ നിർജിതാ ഗാവഃ കുരവശ് ച പരാജിതാഃ
    ദിഷ്ട്യാ തേ ജീവിതഃ പുത്രഃ ശ്രൂയതേ പാർഥിവർഷഭ
21 നാദ്ഭുതം ത്വ് ഏവ മന്യേ ഽഹം യത് തേ പുത്രോ ഽജയത് കുരൂൻ
    ധ്രുവ ഏവ ജയസ് തസ്യ യസ്യ യന്താ ബൃഹന്നഡാ
22 [വൈ]
    തതോ വിരാടോ നൃപതിഃ സമ്പ്രഹൃഷ്ടതനൂ രുഹഃ
    ശ്രുത്വാ തു വിജയം തസ്യ കുമാരസ്യാമിതൗജസഃ
    ആഛാദയിത്വാ ദൂതാംസ് താൻ മന്ത്രിണഃ സോ ഽഭ്യചോദയത്
23 രാജമാർഗാഃ ക്രിയന്താം മേ പതാകാഭിർ അലം കൃതാഃ
    പുഷ്പോപഹാരൈർ അർച്യന്താം ദേവതാശ് ചാപി സർവശഃ
24 കുമാരാ യോധമുഖ്യാശ് ച ഗണികാശ് ച സ്വലം കൃതാഃ
    വാദിത്രാണി ച സർവാണി പ്രത്യുദ്യാന്തു സുതം മമ
25 ഘണ്ഡാ പണവകഃ ശീഘ്രം മത്തം ആരുഹ്യ വാരണം
    ശൃംഗാടകേഷു സർവേഷു ആഖ്യാതു വിജയം മമ
26 ഉത്തരാ ച കുമാരീഭിർ ബഹ്വീഭിർ അഭിസംവൃതാ
    ശൃംഗാരവേഷാഭരണാ പ്രത്യുദ്യാതു ബൃഹന്നഡാം
27 ശ്രുത്വാ തു തദ് വചനം പാർഥിവസ്യ; സർവേ പുനഃ സ്വസ്തികപാണയശ് ച
    ഭേര്യശ് ച തൂര്യാണി ച വാരിജാശ് ച; വേഷൈഃ പരാർധ്യൈഃ പ്രമദാഃ ശുഭാശ് ച
28 തഥൈവ സൂതാഃ സഹ മാഗധൈശ് ച; നന്ദീ വാദ്യാഃ പ്രണവാസ് തൂര്യവാദ്യാഃ
    പുരാദ് വിരാടസ്യ മഹാബലസ്യ; പ്രത്യുദ്യയുഃ പുത്രം അനന്തവീര്യം
29 പ്രസ്ഥാപ്യ സേനാം കന്യാശ് ച ഗണികാശ് ച സ്വലങ്കൃതാഃ
    മത്സ്യരാജോ മഹാപ്രാജ്ഞഃ പ്രഹൃഷ്ട ഇദം അബ്രവീത്
    അക്ഷാൻ ആഹര സൈരന്ധിർ കങ്കദ്യൂതം പ്രവർതതാം
30 തം തഥാ വാദിനം ദൃഷ്ട്വാ പാണ്ഡവഃ പ്രത്യഭാഷത
    ന ദേവിതവ്യം ഹൃഷ്ടേന കിതവേനേതി നഃ ശ്രുതം
31 ന ത്വാം അദ്യ മുദാ യുക്തം അഹം ദേവിതും ഉത്സഹേ
    പ്രിയം തു തേ ചികീർഷാമി വർതതാം യദി മന്യസേ
32 [വിരാട]
    സ്ത്രിയോ ഗാവോ ഹിരണ്യം ച യച് ചാന്യദ് വസു കിം ചന
    ന മേ കിം ചിത് ത്വയാ രക്ഷ്യം അന്തരേണാപി ദേവിതും
33 [കൻക]
    കിം തേ ദ്യൂതേന രാജേന്ദ്ര ബഹുദോഷേണ മാനദ
    ദേവനേ ബഹവോ ദോഷാസ് തസ്മാത് തത്പരിവർജയേത്
34 ശ്രുതസ് തേ യദി വാ ദൃഷ്ടഃ പാണ്ഡവോ വൈ യുധിഷ്ഠിരഃ
    സ രാജ്യം സുമഹത് സ്ഫീതം ഭ്രാതൄംശ് ച ത്രിദശോപമാൻ
35 ദ്യൂതേ ഹാരിതവാൻ സർവം തസ്മാദ് ദ്യൂതം ന രോചയേ
    അഥ വാ മന്യസേ രാജൻ ദീവ്യാവ യദി രോചതേ
36 [വൈ]
    പ്രവർതമാനേ ദ്യൂതേ തു മത്സ്യഃ പാണ്ഡവം അബ്രവീത്
    പശ്യ പുത്രേണ മേ യുദ്ധേ താദൃശാഃ കുരവോ ജിതാഃ
37 തതോ ഽബ്രവീൻ മത്സ്യരാജം ധർമപുത്രോ യുധിഷ്ഠിരഃ
    ബൃഹന്നഡാ യസ്യ യന്താ കഥം സ ന വിജേഷ്യതി
38 ഇത്യ് ഉക്തഃ കുപിതോ രാജാ മത്സ്യഃ പാണ്ഡവം അബ്രവീത്
    സമപുത്രേണ മേ ഷണ്ഢം ബ്രഹ്മ ബന്ധോ പ്രശംസതി
39 വാച്യാവാച്യം ന ജാനീഷേ നൂനം മാം അവമന്യസേ
    ഭീഷ്മദ്രോണമുഖാൻ സർവാൻ കസ്മാൻ ന സ വിജേഷ്യതി
40 വയസ്യത്വാത് തു തേ ബ്രഹ്മന്ന് അപരാധം ഇമം ക്ഷമേ
    നേദൃശം തേ പുനർ വാച്യം യദി ജീവിതും ഇച്ഛസി
41 [യുധിസ്ഠിര]
    യത്ര ദ്രോണസ് തഥാ ഭീഷ്മോ ദ്രൗണിർ വൈകർതനഃ കൃപഃ
    ദുര്യോധനശ് ച രാജേന്ദ്ര തഥാന്യേ ച മഹാരഥാഃ
42 മരുദ്ഗണൈഃ പരിവൃതഃ സാക്ഷാദ് അപി ശതക്രതുഃ
    കോ ഽന്യോ ബൃഹന്നഡായാസ് താൻ പ്രതിയുധ്യേത സംഗതാൻ
43 [വിരാട]
    ബഹുശഃ പ്രതിഷിദ്ധോ ഽസി ന ച വാചം നിയച്ഛസി
    നിയന്താ ചേൻ ന വിദ്യേത ന കശ് ചിദ് ധർമം ആചരേത്
44 [വൈ]
    തതഃ പ്രകുപിതോ രാജാ തം അക്ഷേണാഹനദ് ഭൃശം
    മുഖേ യുധിഷ്ഠിരം കോപാൻ നൈവം ഇത്യ് ഏവ ഭർത്സയൻ
45 ബലവത് പ്രതിവിദ്ധസ്യ നസ്തഃ ശോണിതം ആഗമത്
    തദ് അപ്രാപ്തം മഹീം പാർഥഃ പാണിഭ്യാം പ്രത്യഗൃഹ്ണത
46 അവൈക്ഷത ച ധർമാത്മാ ദ്രൗപദീം പാർശ്വതഃ സ്ഥിതാം
    സാ വേദ തം അഭിപ്രായം ഭർതുശ് ചിത്തവശാനുഗാ
47 പൂരയിത്വാ ച സൗവർണം പാത്രം കാംസ്യം അനിന്ദിതാ
    തച് ഛോണിതം പ്രത്യഗൃഹ്ണാദ് യത് പ്രസുസ്രാവ പാണവാത്
48 അഥോത്തരഃ ശുഭൈർ ഗന്ധൈർ മാല്യൈശ് ച വിവിധൈസ് തഥാ
    അവകീര്യമാണഃ സംഹൃഷ്ടോ നഗരം സ്വൈരം ആഗമത്
49 സഭാജ്യമാനഃ പൗരൈശ് ച സ്ത്രീഭിർ ജാനപദൈസ് തഥാ
    ആസാദ്യ ഭവനദ്വാരം പിത്രേ സ പ്രത്യഹാരയത്
50 തതോ ദ്വാർ സ്ഥഃ പ്രവിശ്യൈവ വിരാടം ഇദം അബ്രവീത്
    ബൃഹൻ നഡാ സഹായസ് തേ പുത്രോ ദ്വാര്യ് ഉത്തരഃ സ്ഥിതഃ
51 തതോ ഹൃഷ്ടോ മത്സ്യരാജഃ ക്ഷത്താരം ഇദം അബ്രവീത്
    പ്രവേശ്യതാം ഉഭൗ തൂർണം ദർശനേപ്സുർ അഹം തയോഃ
52 ക്ഷത്താരം കുരുരാജസ് തു ശനൈഃ കർണ ഉപാജപത്
    ഉത്തരഃ പ്രവിശത്വ് ഏകോ ന പ്രേവേശ്യാ ബൃഹന്നഡാ
53 ഏതസ്യ ഹി മഹാബാഹോ വ്രതം ഏതത് സമാഹിതം
    യോ മമാംഗേ വ്രണം കുര്യാച് ഛോണിതം വാപി ദർശയേത്
    അന്യത്ര സംഗ്രാമഗനാൻ ന സ ജീവേദ് അസംശയം
54 ന മൃഷ്യാദ് ഭൃശസങ്ക്രുദ്ധോ മാം ദൃഷ്ട്വൈവ സ ശോണിതം
    വിരാടം ഇഹ സാമാത്യം ഹന്യാത് സബലവാഹനം