മഹാഭാരതം മൂലം/വിരാടപർവം/അധ്യായം61

മഹാഭാരതം മൂലം/വിരാടപർവം
രചന:വ്യാസൻ
അധ്യായം61

1 [വൈ]
     ആഹൂയമാനസ് തു സ തേന സംഖ്യേ; മഹാമനാ ധൃതരാഷ്ട്രസ്യ പുത്രഃ
     നിവർതിതസ് തസ്യ ഗിരാങ്കുശേന; ഗജോ യഥാമത്ത ഇവാങ്കുശേന
2 സോ ഽമൃഷ്യമാണോ വചസാഭിമൃഷ്ടോ; മഹാരഥേനാതി രഥസ് തരസ്വീ
     പര്യാവവർതാഥ രഥേന വീരോ; ഭോഗീ യഥാ പാദതലാഭിമൃഷ്ടഃ
3 തം പ്രേക്ഷ്യ കർണഃ പരിവർതമാനം; നിവർത്യ സംസ്തഭ്യ ച വിദ്ധ ഗാത്രഃ
     ദുര്യോധനം ദക്ഷിണതോ ഽഭ്യഗച്ഛത്; പാർഥം നൃവീരോ യുധി ഹേമമാലീ
4 ഭീഷ്മസ് തതഃ ശാന്തനവോ നിവൃത്യ; ഹിരണ്യകക്ഷ്യാംസ് ത്വരയംസ് തുരംഗാൻ
     ദുര്യോധനം പശ്ചിമതോ ഽഭ്യരക്ഷത്; പാർഥാൻ മഹാബാഹുർ അധിജ്യ ധന്വാ
5 ദ്രോണഃ കൃപശ് ചൈവ വിവിംശതിശ് ച; ദുഃശാസനശ് ചൈവ നിവൃത്യ ശീഘ്രം
     സർവേ പുരസ്താദ് വിതതേഷു ചാപാ; ദുര്യോധനാർഥം ത്വരിതാഭ്യുപേയുഃ
6 സ താന്യ് അനീകാനി നിവർതമാനാന്യ്; ആലോക്യ പൂർണൗഘനിഭാനി പാർഥഃ
     ഹംസോ യഥാ മേഘം ഇവാപതന്തം; ധനഞ്ജയഃ പ്രത്യപതത് തരസ്വീ
7 തേ സർവതഃ സമ്പരിവാര്യ പാർഥം; അസ്ത്രാണി ദിവ്യാനി സമാദദാനാഃ
     വവർഷുർ അഭ്യേത്യ ശരൈഃ സമന്താൻ; മേഘാ യഥാ ഭൂധരം അംബുവേഗൈഃ
8 തതോ ഽസ്ത്രം അസ്ത്രേണ നിവാര്യ തേഷാം; ഗാണ്ഡീവധന്വാ കുരുപുംഗവാനാം
     സംമോഹനം ശത്രുസഹോ ഽന്യദ് അസ്ത്രം; പ്രാദുശ്ചകാരൈന്ദ്രിർ അപാരണീയം
9 തതോ ദിശശ് ചാനുദിശോ വിവൃത്യ; ശരൈഃ സുധാരൈർ നിശിതൈഃ സുപുംഖൈഃ
     ഗാണ്ഡീവഘോഷേണ മനാംസി തേഷാം; മഹാബലഃ പ്രവ്യഥയാം ചകാര
10 തതഃ പുനർ ഭീമരവം പ്രഗൃഹ്യ; ദോർഭ്യാം മഹാശംഖം ഉദാരഘോഷം
    വ്യനാദയത് സ പ്രദിശോ ദിശഃ ഖം; ഭുവം ച പാർഥോ ദ്വിഷതാം നിഹന്താ
11 തേ ശംഖനാദേന കുരുപ്രവീരാഃ; സംമോഹിതാഃ പാർഥ സമീരിതേന
    ഉത്സൃജ്യ ചാപാനി ദുരാസദാനി; സർവേ തദാ ശാന്തി പരാ ബഭൂവുഃ
12 തഥാ വിസഞ്ജ്ഞേഷു പരേഷു പാർഥഃ; സ്മൃത്വാ തു വാക്യാനി തഥോത്തരായാഃ
    നിര്യാഹി മധ്യാദ് ഇതി മത്സ്യപുത്രം; ഉവാച യാവത് കുരവോ വിസഞ്ജ്ഞാഃ
13 ആചാര്യ ശാരദ്വതയോഃ സുശുക്ലേ; കർണസ്യ പീതം രുചിരം ച വസ്ത്രം
    ദ്രൗണേശ് ച രാജ്ഞശ് ച തഥൈവ നീലേ; വസ്ത്രേ സമാദത്സ്വ നരപ്രവീര
14 ഭീഷ്മസ്യ സഞ്ജ്ഞാം തു തഥൈവ മന്യ; ജാനാതി മേ ഽസ്ത്രപ്രതിഘാതം ഏഷഃ
    ഏതസ്യ വാഹാൻ കുരു സവ്യതസ് ത്വം; ഏവം ഹി യാതവ്യം അമൂഢ സഞ്ജ്ഞൈഃ
15 രശ്മീൻ സമുത്സൃജ്യ തതോ മഹാത്മാ; രഥാദ് അവപ്ലുത്യ വിരാട പുത്രഃ
    വസ്ത്രാണ്യ് ഉപാദായ മഹാരഥാനാം; തൂർണം പുനഃ സ്വം രഥം ആരുരോഹ
16 തതോ ഽന്വശാസച് ചതുരഃ സദശ്വാൻ; പുത്രോ വിരാടസ്യ ഹിരണ്യകക്ഷ്യാൻ
    തേ തദ് വ്യതീയുർ ധ്വജിനാം അനീകം; ശ്വേതാ വഹന്തോ ഽർജുനം ആജിമധ്യാത്
17 തഥാ തു യാന്തം പുരുഷപ്രവീരം; ഭീഷ്മഃ ശരൈർ അഭ്യഹനത് തരസ്വീ
    സ ചാപി ഭീഷ്മസ്യ ഹയാൻ നിഹത്യ; വിവ്യാധ പാർശ്വേ ദശഭിഃ പൃഷത്കൈഃ
18 തതോ ഽർജുനോ ഭീഷ്മം അപാസ്യ യുദ്ധേ; വിദ്ധ്വാസ്യ യന്താരം അരിഷ്ടധന്വാ
    തസ്ഥൗ വിമുക്തോ രഥവൃന്ദമധ്യാദ്; രാഹും വിദാര്യേവ സഹസ്രരശ്മിഃ
19 ലബ്ധ്വാ തു സഞ്ജ്ഞാം ച കുരുപ്രവീരഃ; പാർഥം സമീക്ഷ്യാഥ മഹേന്ദ്രകൽപം
    രണാദ് വിമുക്തം സ്ഥിതം ഏകം ആജൗ; സ ധാർതരാഷ്ട്രസ് ത്വരിതോ ബഭാഷേ
20 അയം കഥം സ്വിദ് ഭവതാം വിമുക്തസ്; തം വൈ പ്രബധ്നീത യഥാ ന മുച്യേത്
    തം അബ്രവീച് ഛാന്തനവഃ പ്രഹസ്യ; ക്വ തേ ഗതാ ബുദ്ധിർ അഭൂത് ക്വ വീര്യം
21 ശാന്തിം പരാശ്വസ്യ യഥാ സ്ഥിതോ ഽഭൂർ; ഉത്സൃജ്യ ബാണാംശ് ച ധനുശ് ച ചിത്രം
    ന ത്വ് ഏവ ബീഭത്സുർ അലം നൃശംസം; കർതും ന പാപേ ഽസ്യ മനോ നിവിഷ്ടം
22 ത്രൈലോക്യഹേതോർ ന ജഹേത് സ്വധർമം; തസ്മാൻ ന സർവേ നിഹതാ രണേ ഽസ്മിൻ
    ക്ഷിപ്രം കുരൂൻ യാഹി കുരുപ്രവീര; വിജിത്യ ഗാശ് ച പ്രതിയാതു പാർഥഃ
23 ദുര്യോധനസ് തസ്യ തു തൻ നിശമ്യ; പിതാമഹസ്യാത്മ ഹിതം വചോ ഽഥ
    അതീതകാമോ യുധി സോ ഽത്യ് അമർഷീ; രാജാ വിനിഃശ്വസ്യ ബഭൂവ തൂഷ്ണീം
24 തദ് ഭീഷ്മ വാക്യം ഹിതം ഈക്ഷ്യ സർവേ; ധനഞ്ജയാഗ്നിം ച വിവർധമാനം
    നിവർതനായൈവ മനോ നിദധ്യുർ; ദുര്യോധനം തേ പരിരക്ഷമാണാഃ
25 താൻ പ്രസ്ഥിതാൻ പ്രീതമനാഃ സ പാർഥോ; ധനഞ്ജയഃ പ്രേക്ഷ്യ കുരുപ്രവീരാൻ
    ആഭാഷമാണോ ഽനുയയൗ മുഹൂർതം; സമ്പൂജയംസ് തത്ര ഗുരൂൻ മഹാത്മാ
26 പിതാമഹം ശാന്തനവം സ വൃദ്ധം; ദ്രോണം ഗുരും ച പ്രതിപൂജ്യ മൂർധ്നാ
    ദ്രൗണിം കൃപം ചൈവ ഗുരൂംശ് ച സർവാഞ്; ശരൈർ വിചിത്രൈർ അഭിവാദ്യ ചൈവ
27 ദുര്യോധനസ്യോത്തമ രത്നചിത്രം; ചിച്ഛേദ പാർഥോ മുകുടം ശരേണ
    ആമന്ത്ര്യ വീരാംശ് ച തഥൈവ മാന്യാൻ; ഗാണ്ഡീവഘോഷേണ വിനാദ്യ ലോകാൻ
28 സ ദേവദത്തം സഹസാ വിനാദ്യ; വിദാര്യ വീരോ ദ്വിഷതാം മനാംസി
    ധ്വജേന സർവാൻ അഭിഭൂയ ശത്രൂൻ; സ ഹേമജാലേന വിരാജമാനഃ
29 ദൃഷ്ട്വാ പ്രയാതാംസ് തു കുരൂൻ കിരീടീ; ഹൃഷ്ടോ ഽബ്രവീത് തത്ര സ മത്സ്യപുത്രം
    ആവർതയാശ്വാൻ പശവോ ജിതാസ് തേ; യാതാഃ പരേ യാഹി പുരം പ്രഹൃഷ്ടഃ