മഹാഭാരതം മൂലം/വനപർവം/അധ്യായം77

മഹാഭാരതം മൂലം/വനപർവം
രചന:വ്യാസൻ
അധ്യായം77

1 ബൃഹദശ്വ ഉവാച
     സ മാസം ഉഷ്യ കൗന്തേയ ഭീമം ആമന്ത്ര്യ നൈഷധഃ
     പുരാദ് അൽപപരീവാരോ ജഗാമ നിഷധാൻ പ്രതി
2 രഥേനൈകേന ശുഭ്രേണ ദന്തിഭിഃ പരിഷോഡശൈഃ
     പഞ്ചാശദ്ഭിർ ഹയൈശ് ചൈവ ഷട്ശതൈശ് ച പദാതിഭിഃ
3 സ കമ്പയന്ന് ഇവ മഹീം ത്വരമാണോ മഹീപതിഃ
     പ്രവിവേശാതിസംരബ്ധസ് തരസൈവ മഹാമനാഃ
4 തതഃ പുഷ്കരം ആസാദ്യ വീരസേനസുതോ നലഃ
     ഉവാച ദീവ്യാവ പുനർ ബഹു വിത്തം മയാർജിതം
5 ദമയന്തീ ച യച് ചാന്യൻ മയാ വസു സമർജിതം
     ഏഷ വൈ മമ സംന്യാസസ് തവ രാജ്യം തു പുഷ്കര
6 പുനഃ പ്രവർതതാം ദ്യൂതം ഇതി മേ നിശ്ചിതാ മതിഃ
     ഏകപാണേന ഭദ്രം തേ പ്രാണയോശ് ച പണാവഹേ
7 ജിത്വാ പരസ്വം ആഹൃത്യ രാജ്യം വാ യദി വാ വസു
     പ്രതിപാണഃ പ്രദാതവ്യഃ പരം ഹി ധനം ഉച്യതേ
8 ന ചേദ് വാഞ്ഛസി തദ് ദ്യൂതം യുദ്ധദ്യൂതം പ്രവർതതാം
     ദ്വൈരഥേനാസ്തു വൈ ശാന്തിസ് തവ വാ മമ വാ നൃപ
9 വംശഭോജ്യം ഇദം രാജ്യം മാർഗിതവ്യം യഥാ തഥാ
     യേന തേനാപ്യ് ഉപായേന വൃദ്ധാനാം ഇതി ശാസനം
10 ദ്വയോർ ഏകതരേ ബുദ്ധിഃ ക്രിയതാം അദ്യ പുഷ്കര
    കൈതവേനാക്ഷവത്യാം വാ യുദ്ധേ വാ നമ്യതാം ധനുഃ
11 നൈഷധേനൈവം ഉക്തസ് തു പുഷ്കരഃ പ്രഹസന്ന് ഇവ
    ധ്രുവം ആത്മജയം മത്വാ പ്രത്യാഹ പൃഥിവീപതിം
12 ദിഷ്ട്യാ ത്വയാർജിതം വിത്തം പ്രതിപാണായ നൈഷധ
    ദിഷ്ട്യാ ച ദുഷ്കൃതം കർമ ദമയന്ത്യാഃ ക്ഷയം ഗതം
    ദിഷ്ട്യാ ച ധ്രിയസേ രാജൻ സദാരോ ഽരിനിബർഹണ
13 ധനേനാനേന വൈദർഭീ ജിതേന സമലങ്കൃതാ
    മാം ഉപസ്ഥാസ്യതി വ്യക്തം ദിവി ശക്രം ഇവാപ്സരാഃ
14 നിത്യശോ ഹി സ്മരാമി ത്വാം പ്രതീക്ഷാമി ച നൈഷധ
    ദേവനേ ച മമ പ്രീതിർ ന ഭവത്യ് അസുഹൃദ്ഗണൈഃ
15 ജിത്വാ ത്വ് അദ്യ വരാരോഹാം ദമയന്തീം അനിന്ദിതാം
    കൃതകൃത്യോ ഭവിഷ്യാമി സാ ഹി മേ നിത്യശോ ഹൃദി
16 ശ്രുത്വാ തു തസ്യ താ വാചോ ബഹ്വബദ്ധപ്രലാപിനഃ
    ഇയേഷ സ ശിരശ് ഛേത്തും ഖഡ്ഗേന കുപിതോ നലഃ
17 സ്മയംസ് തു രോഷതാമ്രാക്ഷസ് തം ഉവാച തതോ നൃപഃ
    പണാവഃ കിം വ്യാഹരസേ ജിത്വാ വൈ വ്യാഹരിഷ്യസി
18 തതഃ പ്രാവർതത ദ്യൂതം പുഷ്കരസ്യ നലസ്യ ച
    ഏകപാണേന ഭദ്രം തേ നലേന സ പരാജിതഃ
    സ രത്നകോശനിചയഃ പ്രാണേന പണിതോ ഽപി ച
19 ജിത്വാ ച പുഷ്കരം രാജാ പ്രഹസന്ന് ഇദം അബ്രവീത്
    മമ സർവം ഇദം രാജ്യം അവ്യഗ്രം ഹതകണ്ടകം
20 വൈദർഭീ ന ത്വയാ ശക്യാ രാജാപസദ വീക്ഷിതും
    തസ്യാസ് ത്വം സപരീവാരോ മൂഢ ദാസത്വം ആഗതഃ
21 ന തത് ത്വയാ കൃതം കർമ യേനാഹം നിർജിതഃ പുരാ
    കലിനാ തത് കൃതം കർമ ത്വം തു മൂഢ ന ബുധ്യസേ
    നാഹം പരകൃതം ദോഷം ത്വയ്യ് ആധാസ്യേ കഥം ചന
22 യഥാസുഖം ത്വം ജീവസ്വ പ്രാണാൻ അഭ്യുത്സൃജാമി തേ
    തഥൈവ ച മമ പ്രീതിസ് ത്വയി വീര ന സംശയഃ
23 സൗഭ്രാത്രം ചൈവ മേ ത്വത്തോ ന കദാ ചിത് പ്രഹാസ്യതി
    പുഷ്കര ത്വം ഹി മേ ഭ്രാതാ സഞ്ജീവസ്വ ശതം സമാഃ
24 ഏവം നലഃ സാന്ത്വയിത്വാ ഭ്രാതരം സത്യവിക്രമഃ
    സ്വപുരം പ്രേഷയാം ആസ പരിഷ്വജ്യ പുനഃ പുനഃ
25 സാന്ത്വിതോ നൈഷധേനൈവം പുഷ്കരഃ പ്രത്യുവാച തം
    പുണ്യശ്ലോകം തദാ രാജന്ന് അഭിവാദ്യ കൃതാഞ്ജലിഃ
26 കീർതിർ അസ്തു തവാക്ഷയ്യാ ജീവ വർഷായുതം സുഖീ
    യോ മേ വിതരസി പ്രാണാൻ അധിഷ്ഠാനം ച പാർഥിവ
27 സ തഥാ സത്കൃതോ രാജ്ഞാ മാസം ഉഷ്യ തദാ നൃപഃ
    പ്രയയൗ സ്വപുരം ഹൃഷ്ടഃ പുഷ്കരഃ സ്വജനാവൃതഃ
28 മഹത്യാ സേനയാ രാജൻ വിനീതൈഃ പരിചാരികൈഃ
    ഭ്രാജമാന ഇവാദിത്യോ വപുഷാ പുരുഷർഷഭ
29 പ്രസ്ഥാപ്യ പുഷ്കരം രാജാ വിത്തവന്തം അനാമയം
    പ്രവിവേശ പുരം ശ്രീമാൻ അത്യർഥം ഉപശോഭിതം
    പ്രവിശ്യ സാന്ത്വയാം ആസ പൗരാംശ് ച നിഷധാധിപഃ