മഹാഭാരതം മൂലം/വനപർവം/അധ്യായം37

മഹാഭാരതം മൂലം/വനപർവം
രചന:വ്യാസൻ
അധ്യായം37

1 [വൈ]
     ഭീമസേനവചഃ ശ്രുത്വാ കുന്തീപുത്രോ യുധിഷ്ഠിരഃ
     നിഃശ്വസ്യ പുരുഷവ്യാഘ്രഃ സമ്പ്രദധ്യൗ പരന്തപഃ
2 സ മുഹൂർതം ഇവ ധ്യാത്വാ വിനിശ്ചിത്യേതി കൃത്യതാം
     ഭീമസേനം ഇദം വാക്യം അപദാന്തരം അബ്രവീത്
3 ഏവം ഏതൻ മഹാബാഹോ യഥാ വദസി ഭാരത
     ഇദം അന്യത് സമാധത്സ്വ വാക്യം മേ വാക്യകോവിദ
4 മഹാപാപാനി കർമാണി യാനി കേവലസാഹസാത്
     ആരഭ്യന്തേ ഭീമസേന വ്യഥന്തേ താനി ഭാരത
5 സുമന്ത്രിതേ സുവിക്രാന്തേ സുകൃതേ സുവിചാരിതേ
     സിധ്യന്ത്യ് അർഥാ മഹാബാഹോ ദൈവം ചാത്ര പ്രദക്ഷിണം
6 ത്വം തു കേവലചാപല്യാദ് ബലദർപോച്ഛ്രിതഃ സ്വയം
     ആരബ്ധവ്യം ഇദം കർമ മന്യസേ ശൃണു തത്ര മേ
7 ഭൂരിശ്രവാഃ ശലശ് ചൈവ ജലസന്ധശ് ച വീര്യവാൻ
     ഭീഷ്മോ ദ്രോണശ് ച കർണശ് ച ദ്രോണപുത്രശ് ച വീര്യവാൻ
8 ധാർതരാഷ്ട്രാ ദുരാധർഷാ ദുര്യോധന പുരോഗമാഃ
     സർവ ഏവ കൃതാസ്ത്രാശ് ച സതതം ചാതതായിനഃ
9 രാജാനഃ പാർഥിവാശ് ചൈവ യേ ഽസ്മാഭിർ ഉപതാപിതാഃ
     സംശ്രിതാഃ കൗരവം പക്ഷം ജാതസ്നേഹാശ് ച സാമ്പ്രതം
10 ദുര്യോധന ഹിതേ യുക്താ ന തഥാസ്മാസു ഭാരത
    പൂർണകോശാ ബലോപേതാഃ പ്രയതിഷ്യന്തി രക്ഷണേ
11 സർവേ കൗരവ സൈന്യസ്യ സപുത്രാമാത്യസൈനികാഃ
    സംവിഭക്താ ഹി മാത്രാഭിർ ഭോഗൈർ അപി ച സർവശഃ
12 ദുര്യോധനേന തേ വീരാ മാനിതാശ് ച വിശേഷതഃ
    പ്രാണാംസ് ത്യക്ഷ്യന്തി സംഗ്രാമേ ഇതി മേ നിശ്ചിതാ മതിഃ
13 സമാ യദ്യ് അപി ഭീഷ്മസ്യ വൃത്തിർ അസ്മാസു തേഷു ച
    ദ്രോണസ്യ ച മഹാബാഹോ കൃപസ്യ ച മഹാത്മനഃ
14 അവശ്യം രാജപിണ്ഡസ് തൈർ നിർവേശ്യ ഇതി മേ മതിഃ
    തസ്മാത് ത്യക്ഷ്യന്തി സംഗ്രാമേ പ്രാണാൻ അപി സുദുസ്ത്യജാൻ
15 സർവേ ദിവ്യാസ്ത്രവിദ്വാംസഃ സർവേ ധർമപരായണാഃ
    അജേയാശ് ചേതി മേ ബുദ്ധിർ അപി ദേവൈഃ സവാസവൈഃ
16 അമർഷീ നിത്യസംഹൃഷ്ടസ് തത്ര കർണോ മഹാരഥഃ
    സർവാസ്ത്രവിദ് അനാധൃഷ്യ അഭേദ്യകവചാവൃതഃ
17 അനിർജിത്യ രണേ സർവാൻ ഏതാൻ പുരുഷസത്തമാൻ
    അശക്യോ ഹ്യ് അസഹായേന ഹന്തും ദുര്യോധനസ് ത്വയാ
18 ന നിദ്രാം അധിഗച്ഛാമി ചിന്തയാനോ വൃകോദര
    അതി സർവാൻ ധനുർ ഗ്രാഹാൻ സൂതപുത്രസ്യ ലാഘവം
19 ഏതദ് വചനം ആജ്ഞായ ഭീമസേനോ ഽത്യമർഷണഃ
    ബഭൂവ വിമനാസ് ത്രസ്തോ ന ചൈവോവാച കിം ചന
20 തയോഃ സംവദതോർ ഏവം തദാ പാണ്ഡവയോർ ദ്വയോഃ
    ആജഗാമ മഹായോഗീ വ്യാസഃ സത്യവതീ സുതഃ
21 സോ ഽഭിഗമ്യ യഥാന്യായം പാണ്ഡവൈഃ പ്രതിപൂജിതഃ
    യുധിഷ്ഠിരം ഇദം വാക്യം ഉവാച വദതാം വരഃ
22 യുധിഷ്ഠിര മഹാബാഹോ വേദ്മി തേ ഹൃദി മാനസം
    മനീഷയാ തതഃ ക്ഷിപ്രം ആഗതോ ഽസ്മി നരർഷഭ
23 ഭീഷ്മാദ് ദ്രോണാത് കൃപാത് കർണാദ് ദ്രോണപുത്രാച് ച ഭാരത
    യത് തേ ഭയം അമിത്രഘ്ന ഹൃദി സമ്പരിവർതതേ
24 തത് തേ ഽഹം നാശയിഷ്യാമി വിധിദൃഷ്ടേന ഹേതുനാ
    തച് ഛ്രുത്വാ ധൃതിം ആസ്ഥായ കർമണാ പ്രതിപാദയ
25 തത ഏകാന്തം ഉന്നീയ പാരാശര്യോ യുധിഷ്ഠിരം
    അബ്രവീദ് ഉപപന്നാർഥം ഇദം വാക്യവിശാരദഃ
26 ശ്രേയസസ് തേ പരഃ കാലഃ പ്രാപ്തോ ഭരതസത്തമ
    യേനാഭിഭവിതാ ശത്രൂൻ രണേ പാർഥോ ധനഞ്ജയഃ
27 ഗൃഹാണേമാം മയാ പ്രോക്താം സിദ്ധിം മൂർതിമതീം ഇവ
    വിദ്യാം പ്രതിസ്മൃതിം നാമ പ്രപന്നായ ബ്രവീമി തേ
    യാം അവാപ്യ മഹാബാഹുർ അർജുനഃ സാധയിഷ്യതി
28 അസ്ത്രഹേതോർ മഹേന്ദ്രം ച രുദ്രം ചൈവാഭിഗച്ഛതു
    വരുണം ച ധനേശം ച ധർമരാജം ച പാണ്ഡവ
    ശക്തോ ഹ്യ് ഏഷ സുരാൻ ദ്രഷ്ടും തപസാ വിക്രമേണ ച
29 ഋഷിർ ഏഷ മഹാതേജാ നാരായണ സഹായവാൻ
    പുരാണഃ ശാശ്വതോ ദേവോ വിഷ്ണോർ അംശഃ സനാതനഃ
30 അസ്ത്രാണീന്ദ്രാച് ച രുദ്രാച് ച ലോകപാലേഭ്യ ഏവ ച
    സമാദായ മഹാബാഹുർ മഹത് കർമ കരിഷ്യതി
31 വദാദ് അസ്മാച് ച കൗന്തേയ വനം അന്യദ് വിചിന്ത്യതാം
    നിവാസാർഥായ യദ് യുക്തം ഭവേദ് വഃ പൃഥിവീപതേ
32 ഏകത്ര ചിരവാസോ ഹി ന പ്രീതിജനനോ ഭവേത്
    താപസാനാം ച ശാന്താനാം ഭവേദ് ഉദ്വേഗ കാരകഃ
33 മൃഗാണാം ഉപയോഗശ് ച വീരുദ് ഓഷധിസങ്ക്ഷയഃ
    വിഭർഷി ഹി ബഹൂൻ വിപ്രാൻ വേദവേദാംഗപാരഗാൻ
34 ഏവം ഉക്ത്വാ പ്രപന്നായ ശുചയേ ഭഗവാൻ പ്രഭുഃ
    പ്രോവാച യോഗതത്ത്വജ്ഞോ യോഗവിദ്യാം അനുത്തമാം
35 ധർമരാജ്ഞേ തദാ ധീമാൻ വ്യാസഃ സത്യവതീ സുതഃ
    അനുജ്ഞായ ച കൗന്തേയം തത്രൈവാന്തരധീയത
36 യുധിഷ്ഠിരസ് തു ധർമാത്മാ തദ് ബ്രഹ്മ മനസാ യതഃ
    ധാരയാം ആസ മേധാവീ കാലേ കാലേ സമബ്ഭ്യസൻ
37 സ വ്യാസവാക്യമുദിതോ വനാദ് ദ്വൈതവനാത് തതഃ
    യയൗ സരസ്വതീ തീരേ കാമ്യകം നാമ കാനനം
38 തം അന്വയുർ മഹാരാജ ശിക്ഷാ ക്ഷരവിദസ് തഥാ
    ബ്രാഹ്മണാസ് തപസാ യുക്താ ദേവേന്ദ്രം ഋഷയോ യഥാ
39 തതഃ കാമ്യകം ആസാദ്യ പുനസ് തേ ഭരതർഷഭാഃ
    ന്യവിശന്ത മഹാത്മാനഃ സാമാത്യാഃ സപദാനുഗാഃ
40 തത്ര തേ ന്യവസൻ രാജൻ കം ചിത് കാലം മനസ്വിനഃ
    ധനുർവേദ പരാ വീരാ ശൃണ്വാനാ വേദം ഉത്തമം
41 ചരന്തോ മൃഗയാം നിത്യം ശുദ്ധൈർ ബാണൈർ മൃഗാർഥിനഃ
    പിതൃദൈവതവിപ്രേഭ്യോ നിർവപന്തോ യഥാവിധി